ΤΟ ΤΡΑΜ ΤΗΣ ΦΡΕΑΤΤΥΔΑΣ

Ο τροχιόδρομος (τραμ) της Φρεαττύδος πρώτο-λειτούργησε στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα συνέπεια του Νόμου ΓΡΟ' της 11ης Ιουλίου του 1906 ο οποίος μεταξύ των άλλων προέβλεπε τον εξηλεκτρισμό του υπάρχοντος εν Πειραιεί ατμήλατου τροχιοδρομικού δικτύου, την επέκτασή του και την δημιουργία νέων γραμμών. Η τροχιοδρομική γραμμή της Φρεαττύδος, όπως συνέβη σε αρκετές άλλες περιοχές, κατασκευάστηκε την περίοδο 1908-1910 και τέθηκε σε λειτουργία. Ως αφετηρία της πέμπτης γραμμής του πειραϊκού τροχιοδρομικού συμπλέγματος ορίστηκε ο Σταθμός του Σιδηροδρόμου Αθηνών Πειραιώς (ΣΑΠ). Από εκεί, ο ηλεκτροκίνητος τροχιόδρομος της Φρεαττύδος μέσω των οδών Μακράς Στοάς, Ηφαίστου και της λεωφόρου Μουνιχίας έφθανε στην πλατεία Καναρή, από όπου διαμέσου της προκυμαίας Μουτσόπουλου έφθανε μέχρι την Φρεαττύδα όπου τερμάτιζε πλησίον της οικίας του Παππά (που έφερνε το περίφημο "νερό του Πόρου") και της επαύλεως Σκουλούδη. 

Το τραμ της Φρεαττύδος στο τέρμα, πλησίον οικίας Σκουλούδη

Στη διάρκεια των επομένων προπολεμικών δεκαετιών, ο τροχιόδρομος της Φρεαττύδος εξασφάλιζε την σταθερή σύνδεση της ομωνύμου συνοικίας με τον σταθμό του σιδηροδρόμου. Σε σχετικό Οδηγό των τελών της δεκαετίας του '20, αναφέρεται σχετικά πως "δια του αριθμού "19" τροχιοδρομικού οχήματος εκτελείται η συγκοινωνία Σταθμού ΣΑΠ, Ηφαίστου, Βενιζέλου, Φρεαττύδος".

Το τραμ της Φρεαττύδος μπροστά στο Ρωσσικό Νοσοκομείο

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στις αρχές της δεκαετίας του 1930, εκτός από την τροχιοδρομική γραμμή "19", υφίστατο ήδη εν λειτουργία δρομολόγιο αυτοκινήτου λεωφορείου που συνέδεε την Φρεαττύδα με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς. Την ίδια εποχή, τα κόμιστρα για την χρήση της μήκους 3.300 μέτρων τροχιοδρομικής γραμμής με την χαρακτηριστική πρασίνου χρώματος πινακίδα καταγράφονταν ως εξής: από τον Σταθμό ΕΗΣ στην πλατεία Κανάρη 2,00 δραχμές,  από τον Σταθμό ΕΗΣ μέχρι την Φρεαττύδα 2,50 δραχμές και από την πλατεία Κανάρη μέχρι την Φρεαττύδα επίσης 2,00 δραχμές. 

Κατά το έτος 1933, η Ηλεκτρική Εταιρία Μεταφορών (ΗΕΜ) προέβλεπε μεταξύ των άλλων την τροποποίηση και τον διπλασιασμό της τροχιοδρομικής γραμμής της Φρεαττύδος. Το συγκεκριμένο σχέδιο, όπως και πολλά άλλα, παρέμεινε στα χαρτιά λόγω του Πολέμου. Πάντως, μέχρι την αρχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1940), η γραμμή "19" του συμπλέγματος Πειραιώς "Σταθμός ΕΗΣ - πλατεία Κανάρη - Φρεαττύς" καταγραφόταν σταθερά εν λειτουργία. 

Το τραμ της Φρεαττύδος επί της προκυμαίας Μουτζόπουλου, πλησίον πλατείας Κανάρη

Ο τροχιοδρομος της Φρεαττύδος σταμάτησε την λειτουργία του μεταπολεμικά, με τα λεωφορεία της ΗΕΜ να αναλαμβάνουν την εξυπηρέτηση της διαδρομής Σταθμός ΕΗΣ - Φρεαττύδα. Μετά την 10η Μαΐου του 1954, τα λεωφορεία της ΗΕΜ αποσύρθηκαν και την ως άνω διαδρομή ανέλαβαν ιδιωτικά λεωφορεία. Πιο συγκεκριμένα, τα λεωφορεία του 5ου ΚΤΕΛ, εκτελούσαν το δρομολόγιο από τον Σταθμό του Ηλεκτρικού μέχρι την Φρεαττύδα, με στάσεις στην οδό Γούναρη, στην Αγία Τριάδα, στο Δημοτικό Θέατρο, στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας, στο Πασαλιμάνι, στο ύψος της οδού Φιλελλήνων, στο ύψος της οδού Ζαννή, μπροστά από το Ναυτικό Νοσοκομείο, στο ύψος της οδού Χατζηκωνσταντή, πάνω από τον όρμο της Φρεαττύδος και στο ύψος της οδού Μακρυγιάννη λίγα μέτρα πριν το τέρμα. 

Αντί επιλόγου, ίχνη των παλαιών τροχιοδρομικών γραμμών επί της σύγχρονης οδού Ελευθερίου Βενιζέλου (σσ. παλαιότερα οδός Ηφαίστου):

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Φρεαττύδα [Εικονογραφημένο ιστορικό αφιέρωμα]

Το κόκκινο τραμ της παραλίας λιμένος Πειραιώς

Το τραμ του Αγίου Βασιλείου

Ο τροχιόδρομος (τραμ) του Περάματος

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• "Από τα παμφορεία στο μετρό. 170 χρόνια δημόσιες συγκοινωνίες Αθηνών-Πειραιώς-Περιχώρων", Εκδόσεις Μίλητος, 2017
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.