Στον απόηχο των επισήμων εγκαινίων του Πύργου Πειραιώς, γνωστού πλέον απλά ως Piraeus Tower, στις 4 Ιουνίου του έτους 2024, παρουσία μεταξύ των άλλων του πρωθυπουργού της χώρας Κυριάκου Μητσοτάκη, τα τοπικά και μη μέσα μαζικής ενημέρωσης κάθε τύπου, κατά την προσφιλή τους συνήθεια, προέβαλαν μαζικά και στοχευμένα μια πλειάδα σχεδόν πανομοιότυπων άρθρων (paid posts), τα οποία ειρήσθω εν παρόδω μοιάζουν να έχουν προκύψει από κοινή μονταζιέρα, προσφέροντας συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικές με το εγχείρημα της αναβίωσης του "κοιμώμενου γίγαντα" (ουρανοξύστη) του Πειραιώς, αποφεύγοντας ταυτόχρονα, ως συνήθως, την οποιαδήποτε αναφορά στην ιστορική διαδρομή του υπό εξέτασιν πολυόροφου κτιρίου.
Η οριστική μακέτα του Εμπορικού Κέντρου Πειραιώς |
Αν εξετάσει κάποιος το σύνολο της διαθέσιμης ηλεκτρονικής και έντυπης αρθρογραφίας των τελευταίων μηνών σχετικά με τον πειραϊκό ουρανοξύστη, θα παρατηρήσει μετά ευκολίας πως από την συντριπτική πλειοψηφία των κειμένων απουσιάζει η αναφορά στο ονοματεπώνυμο του Αριστείδη Σ. Σκυλίτση (1908 - 20 Ιουλίου 2006), ήτοι του δημάρχου Πειραιώς ο οποίος εμπνεύστηκε, οραματίστηκε και ξεκίνησε τη δημιουργία του συγκεκριμένου κτιρίου.
Η μακέτα του Εμπορικού Κέντρου Πειραιώς, σε σχέδιο του αρχιτέκτονα Λοΐζου |
Προς αποκατάσταση λοιπόν της ιστορικής αλήθειας και λαμβάνοντας υπόψη πως το παρόν ιστολόγιο από το 2009 διαθέτει μια αδέσμευτη και δίχως εξαρτήσεις φωνή ως προς τα πειραϊκά δρώμενα, ας αναφερθούμε έστω επιγραμματικά στον εμπνευστή και πρωτεργάτη της κατασκευής του πειραϊκού ουρανοξύστη τον οποίον όλοι αποφεύγουν να αναφέρουν, στον Αριστείδη Σ. Σκυλίτση, εκείνο τον Δήμαρχο Πειραιώς που αρκετές γενιές Πειραιωτών χαρακτήριζαν και αρκετοί συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν ως "τον καλύτερο Δήμαρχο του Πειραιά", του οποίου η προσφορά, με τα όποια λάθη και παραλείψεις, δαιμονοποιήθηκε κατά τρόπο συστηματικό μεταπολιτευτικά λόγω του γεγονότος πως διατέλεσε διορισμένος Δήμαρχος κατά την περίοδο της Δικτατορίας (1967-1974).
Αριστείδης Σ. Σκυλίτσης |
Για την ιστορία, ο Αριστείδης Σ. Σκυλίτσης, γόνος παλαιάς οικογενείας του Πειραιώς με καταγωγή από την Χίο και παρακλάδια σε διάφορες τοποθεσίες όπως λ.χ. στην Κωνσταντινούπολη, στην Μασσαλία, στον Λονδίνο κ.ο.κ. (οικογένεια Σκυλίντζη), ιδιοκτήτης της διαφημιστικής εταιρίας Γκρέκα, διοριζόμενος στον δημαρχιακό θώκο της πόλεως του Πειραιώς στα χρόνια της Δικτατορίας, επιχείρησε να επιβάλει μια σωρεία νεωτερισμών σε διάφορα επίπεδα, σύμφωνα άλλωστε με το γενικότερο πνεύμα αλλαγής, μοντερνοποίησης και αντικατάστασης του παρελθόντος που ούτως ή άλλως επικρατούσε κατά τη δεκαετία του '60 και προ της επιβολής της Χούντας.
Μετά την κατεδάφιση του ιστορικού κτιρίου-συμβόλου του Ωρολογίου (Δημαρχείου) - κίνηση για την οποία ο Σκυλίτσης δέχθηκε και δέχεται ακόμα μετά θάνατον σφοδρές επικρίσεις - η δημοτική αρχή, στις αρχές του μηνός Ιανουαρίου του έτους 1969, ξεκίνησε την εκκένωση της Κεντρικής Δημοτικής Αγοράς - παρά τις προσφυγές των καταστηματαρχών προς αναβολή της κατεδαφίσεως - με σκοπό την ανέγερση του πρώτου ελληνικού ουρανοξύστη 23 ορόφων και ύψους 80,40 μέτρων.
Ήδη από τα τέλη του έτους 1968, στον Τύπο της εποχής είχαν ξεκινήσει να διαρρέουν λεπτομέρειες σχετικά με το εγχείρημα του Σκυλίτση το οποίο βασιζόταν σε ξενόφερτα πρότυπα. Τον Ιανουάριο του '69, κατόπιν σχετικής εγκρίσεως από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων της μελέτης των σχεδίων για την ανέγερση του Εμπορικού Κέντρου Πειραιώς κυκλοφόρησαν ευρέως οι πρώτες μακέτες και τα πρώτα σχέδια. Αξιοσημείωτο είναι πως η σχετική απόφαση ανέγερσης του ουρανοξύστη στον Πειραιά πάρθηκε κατά παρέκκλιση των διατάξεων που ίσχυαν εκείνη την εποχή, σύμφωνα με τις οποίες τα επιτρεπόμενα όρια στην περιοχή ήσαν 9 όροφοι / 32 μέτρα ύψος.
Ο πειραϊκός Τύπος εκείνης της εποχής, στα χρόνια του δόγματος "αποφασίζομεν και διατάσσομεν", αναφερόταν στο νέο έργο "ως το καμάρι και στολίδι της πόλεως, εμπνεύσεως του κυρίου Σκυλίντζη", ενώ οι εκτιμήσεις συνέκλιναν στο ότι η τελετή θεμελίωσης αναμενόταν να πραγματοποιηθεί τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους παρουσία είτε του ιδίου του Γεωργίου Παπαδόπουλου, είτε του Στυλιανού Παττακού. Επίσης, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, από τον Δήμο Πειραιώς τονιζόταν το γεγονός πως το Εμπορικό Κέντρο Πειραιώς (επίσημη ονομασία, τότε, του σχεδιαζόμενου ουρανοξύστη) αναμενόταν να περατωθεί κατά το έτος 1973.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τους αρχικούς υπολογισμούς, ο Δήμος Πειραιώς ανάμενε να καρπωθεί από την εκμετάλλευση των γραφείων και καταστημάτων των 23 ορόφων καθώς και από τους υπόγειους χώρους το ποσό των 2 με 2,5 εκατομμυρίων δραχμών μηνιαίως. Περί τα μέσα Ιανουαρίου του έτους 1969, εκπρόσωποι ενός Ομίλου Ξένων Κεφαλαιούχων που ενδιαφέρονταν να επενδύσουν στον Πειραιά, σε σχετική συνάντηση με τον Α.Σ. Σκυλίτση ενημέρωσαν την δημοτική αρχή πως δέχονταν να καλύψουν το ποσό των 500.000.000 δραχμών για την εκτέλεση του έργου, προσθέτοντας το πρόσθετο ποσό των 100.000.000 δραχμών για απρόβλεπτες δαπάνες!
Ακολούθησε η οριστική παύση της λειτουργίας της Κεντρικής Δημοτικής Αγοράς του Πειραιώς στις 10 Φεβρουαρίου του 1969 και η εκκίνηση των εργασιών κατεδάφισης από το πρωινό της 20ης Φεβρουαρίου του έτους 1969, από ειδικό εργολάβο ο οποίος είχε προσληφθεί για τον συγκεκριμένο σκοπό από την δημοτική αρχή. Μετά την ισοπέδωση του οικοπέδου, η έναρξη των εργασιών για την ανέγερση του ουρανοξύστη καθυστέρησαν σημαντικά με αποτέλεσμα κατά την περίοδο 1972-1974 να ολοκληρωθεί μονάχα ο σκελετός του κτιρίου. Για την ιστορία, την σχεδίαση του Εμπορικού Κέντρου Πειραιώς είχε αναλάβει το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Λοΐζου, με συνεργάτες τον Ιωάννη Βικέλα και τον Δημοσθένη Μολφέση, ενώ την στατική-αντισεισμική μελέτη είχε εκπονήσει ο Αρίσταρχος Οικονόμου.
Μετά την πτώση της Δικτατορίας, το μισοτελειωμένο κτίριο παρέμεινε εγκαταλειμμένο και αναξιοποίητο επί σχεδόν μισόν αιώνα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2020, οπότε και ξεκίνησαν οι εργασίες για την αναβίωση, ολοκλήρωση και αξιοποίηση του ουρανοξύστη. Αξιοσημείωτο πάντως είναι το γεγονός πως οι επί δεκαετίες αναστολές που συνόδευαν το εν λόγω κτίριο (λ.χ. κλίση, έλλειψη στατικότητας, εισροή υδάτων στα θεμέλια κτλ.) εξαφανίστηκαν μεμιάς όταν εν τέλει αποφασίστηκε η οικονομική εκμετάλλευση του αδρανούς περιουσιακού στοιχείου. Μοιραία λοιπόν κάθε λογικός άνθρωπος οδηγείται στο συμπέρασμα πως οι προαναφερθείσες αιτιάσεις οι οποίες "φρέναραν" επί χρόνια την αξιοποίηση του κτιρίου, βασίζονταν αποκλειστικά σε υστερόβουλα κίνητρα προς εξυπηρέτηση συγκεκριμένων αντιπροοδευτικών συμφερόντων, με κύριο αίτιο το γεγονός πως ο ουρανοξύστης αποτελούσε (και αποτελεί) ένα έργο εμπνεύσεως του "χουντικού" Αριστείδη Σκυλίτση.
Διαβάστε θέματα σχετικά με την περίοδο δημαρχίας Α. Σκυλίτση
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από:
Τύπος Εποχής
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου