O ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΟΥ JEAN BINOT

O Jean Binot (11 Αυγούστου 1867 – 25 Νοεμβρίου 1909) υπήρξε ένας Γάλλος μικροβιολόγος ο οποίος γεννήθηκε στα ανατολικά προάστια του Παρισιού, στην περιοχή του σημερινού δήμου του Saint-Mandé, του διοικητικού διαμερίσματος Val-de-Marne. Ο ίδιος σπούδασε ιατρική στο Παρίσι, έχοντας ως μέντορά του τον Raphaël Blanchard, έναν πρωτοπόρο επιστήμονα εκείνης της εποχής σε θέματα ιατρικής ζωολογίας. Ο Binot, κατά το έτος 1887, ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός εργαστηρίου επί ιστολογικών αναλύσεων στο Collège de France, ενώ ακολούθησε αργότερα η ανάθεση διαφόρων αποστολών, ως εξωτερικός συνεργάτης, σε νοσοκομεία της γαλλικής πρωτεύουσας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1890, ο ίδιος έγινε εσωτερικός (οικότροφος) σε νοσοκομείο και λίγα χρόνια αργότερα, κατά το έτος 1893, ξεκίνησε να παρακολουθεί μαθήματα μικροβιολογίας στο εν Παρισίοις Ινστιτούτο Παστέρ (Institut Pasteur) το οποίο είχε ιδρυθεί λίγα χρόνια πριν. Από το έτος 1896 έως το 1900, ο Binot εργάστηκε ως βοηθός στο μικροβιολογικό εργαστήριο του μικροβιολόγου και ερευνητή Amédée Borrel, ενώ στο μεσοδιάστημα, ολοκλήρωσε την ακαδημαϊκή διατριβή του σε θέμα σχετικά με τον τέτανο. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Binot επέστρεψε στο Ινστιτούτο Παστέρ του οποίου διετέλεσε επικεφαλής του μικροβιολογικού εργαστηρίου από το 1900 έως το 1909. 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως αρχής γενομένης από το έτος 1898, ο Binot, όντας ερασιτέχνης φωτογράφος, ξεκίνησε να καταγράφει τα μέρη που επισκεπτόταν κατά τη διάρκεια των ερευνητικών του ταξιδίων σε Ευρώπη και Αφρική. Στις μέρες μας, περίπου 15.000 φωτογραφικές καταγραφές σε στερεοσκοπικές γυάλινες πλάκες, δια χειρός Jean Binot, φυλάσσονται στο παριζιάνικο Μουσείο (Musée) du quai Branly - Jacques Chirac. 

Μέσα από το πολύτιμο αρχείο του Jean Binot, ο οποίος φέρεται να επισκέφθηκε τη χώρα μας τουλάχιστον δις, την άνοιξη του έτους 1902 και το φθινόπωρο του έτους 1906, ξεχωρίζουμε και παρουσιάζουμε τεκμηριωμένες τις κάτωθι ενδεικτικές πειραϊκού περιεχομένου καταγραφές.

Το Πασαλιμάνι (λιμήν Ζέας) υπήρξε μια από τις τοποθεσίες του Πειραιώς που ο Jean Binot επισκέφθηκε τον Απρίλιο του έτους 1902:

Στην ακτή Ποσειδώνος, στο ύψος της παλαιάς Κεντρικής Δημοτικής Αγοράς (διαβάστε περισσότερα σχετικά με την συγκεκριμένη λήψη εδώ):

Απομεινάρια αρχαίων τειχών στην πειραϊκή Ακτή, με την ακτογραμμή να θυμίζει αρκετά τον όρμο Λουβιάρη, ήτοι το γνωστό σε όλους "Σκαφάκι":

Στα παλιά Καρβουνιάρικα, με φόντο τα σπίτια της υδραϊκής συνοικίας και τον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου των Υδραίων, πίσω από τα κατάρτια των ιστιοφόρων.

Στην παραλία του νέου Φαλήρου, έναντι των μεγάλων ξενοδοχείων ("Ακταίον", "Ξενοδοχείο του Σταθμού"), στο ύψος των εγκαταστάσεων των θαλασσίων λουτρών και της εξέδρας, με φόντο τον ερημικό λόφο της Καστέλλας στην κορυφή του οποίου ξεχώριζε ο ιερός ναός του Προφήτη Ηλία ενώ σε χαμηλότερο επίπεδο, οι επαύλεις της λεωφόρου Φαλήρου και τα παραθαλάσσια κτίρια επί της ακτής Πρωτοψάλτη.

Ο Πειραιάς αποτέλεσε αφετηρία και τερματικό σταθμό της πρώτης επισκέψεως του Jean Binot στη χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα ο ίδιος φέρεται να εφόρμησε από τον Πειραιά για διάφορες άλλες τοποθεσίες εντός και εκτός της τότε ελληνικής επικράτειας. Έτσι λοιπόν, όπως ήταν φυσικό, η πλειοψηφία των πειραϊκού ενδιαφέροντος καταγραφών του Γάλλου μικροβιολόγου αφορούν το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά.

Στα δυο επόμενα φωτογραφικά κάδρα καταγράφεται η λέμβος με την οποία ο Jean Binot προσέγγισε το επιβατικό / ταχυδρομικό ατμόπλοιο της γνωστής γαλλικής εταιρίας Messageries Maritimes "Le Caledonien". Είναι ευρύτερα γνωστό πως το βάθος του κεντρικού λιμένος Πειραιώς δεν επέτρεπε σε πολλά πλοία, λόγω του μεγέθους και του βυθίσματός τους, να δένουν στις αποβάθρες του, με αποτέλεσμα η μεταφορά ανθρώπων και αγαθών από και προς τα πλοία να γίνεται επί δεκαετίες αποκλειστικά με βάρκες και μαούνες.

Μια ψηφιακή λεπτομέρεια - μεγέθυνση του προσώπου του ηλιοκαμένου και θαλασσοδαρμένου λεμβούχου (βαρκάρη) ο οποίος κωπηλατούσε:

Επιβάτες επί του καταστρώματος του προαναφερομένου πλοίου με φόντο την ακτή Ξαβερίου. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως στο αριστερό άκρο του φωτογραφικού κάδρου διακρίνεται αχνά το κτίριο του Ορφανοτροφείου Θηλέων του Χατζηκυριάκου. Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε πως εκείνη την εποχή, το προαναφερθέν ατμόπλοιο "Le Caledonien" εξασφάλιζε τη διασύνδεση Μασσαλίας - Μαδαγασκάρης με αρκετούς ενδιάμεσους σταθμούς (σσ. O Jean Binot είχε επισκεφθεί την νήσο Reunion και την νήσο Μαδαγασκάρη κατά το προηγούμενο έτος - 1901). 

Άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς με τον όγκο του κτιρίου του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς να ξεχωρίζει στο βάθος, λογικά από το κατάστρωμα του προαναφερομένου πλοίου της Messageries Maritimes, επί του οποίου κυμάτιζε η χαρακτηριστική τρίχρωμη σημαία της Γαλλίας.

Έτερη καταγραφή της καθημερινότητας του κεντρικού λιμένος Πειραιώς των αρχών του 20ου αιώνα, με τα ατμόπλοια, τα ιστιοφόρα και τις λέμβους και τις μαούνες. Στο βάθος, ξεχωρίζει ξανά λόγω θέσεως ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου:

Ο Πειραιάς από τα ανοιχτά όπως καταγράφηκε από τον Jean Binot την άνοιξη του έτους 1902.

Αναχώρηση από το λιμάνι του Πειραιά:

Οι τρεις επόμενες παρομοίου περιεχομένου στερεοσκοπικές αποτυπώσεις του Jean Binot, καταγράφονται στα ψηφιοποιημένα αρχεία του Μουσείου (Musée) du quai Branly - Jacques Chirac με ημερομηνία Σεπτεμβρίου του 1906.

Επιβίβαση σε λέμβους, στις προκυμαίες του κεντρικού λιμένος Πειραιώς. Στο φόντο ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου και η ακτή Ξαβερίου:

Προσεγγίζοντας με λέμβους το επιβατικό / ταχυδρομικό ατμόπλοιο "L' Equateur", της προαναφερθείσης εταιρίας Messageries Maritimes, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω εκείνη την εποχή κάλυπτε την γραμμή Ελλάδος - Τουρκίας - Συρίας, στη βορειοανατολική Μεσόγειο.

Μερική άποψη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς - με μια προσεκτική ματιά ξεχωρίζουν στο βάθος η στέγη του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, τα κωδωνοστάσια του ιερού ναού του Αγίου Κωνσταντίνου, το Ωρολόγιον, η Αγία Τριάδα κ.α.

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από: 

Musée du quai Branly - Jacques Chirac. 

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.