ΑΠΌ ΤΑΣ ΑΠΟΚΡΕΩ ΤΟΥ 1938

Κυριακή (της Απόκρεω), 27η Φεβρουαρίου του 1938. 

Παρά το δριμύτατο κρύο που επικρατούσε εκείνη την ημέρα, η παρέλαση των αποκριάτικων αρμάτων που διοργανώθηκε από τον Δήμο Πειραιώς πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία, παρουσία χιλιάδων κόσμου που είχε πλημμυρίσει τα πεζοδρόμια των οδών από όπου παρέλασαν τα άρματα όπως επίσης την πλατεία Κοραή και το Πασαλιμάνι. Επί της κεντρικής λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου, στο ύψος των Δημοσυντήρητων Σχολείων, είχε στηθεί μια μεγάλη εξέδρα στην οποία είχαν λάβει θέση κάποιοι συγκεκριμένοι πολίτες που είχαν εφοδιαστεί με σχετικές ειδικές προσκλήσεις, ενώ μπροστά από την προαναφερθείσα μεγάλη εξέδρα υπήρχε μια μικρότερη, στην οποία είχαν τοποθετηθεί οι δημοτικοί άρχοντες καθώς και τα μέλη της ελλανοδίκου επιτροπής η οποία απένειμε τα βραβεία στους διακριθέντες. Εισήσθω εν παρόδω παρόντες στην μεγάλη εορτή υπήρξαν ο Δήμαρχος Πειραιώς Σωτήριος Στρατήγης, ο Δήμαρχος Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου Κωνσταντίνος Φίλανδρος, ο Δήμαρχος Νέας Κοκκινιάς Στυλιανός Κοραής καθώς και τα μέλη της Επιτροπής των Εορτών με επικεφαλής τον Γενικό Γραμματέα του Δήμου Πειραιώς Άγγελο Παπαναστασίου. Η Αστυνομία Πειραιώς, υπό τον Αστυνομικό Διευθυντή Σπύρου, είχε λάβει όλα τα απαραίτητα έκτακτα μέτρα για την τήρηση απόλυτης τάξεως παρά την αξιοσημείωτη συρροή του κόσμου με την παρουσία μεγάλης αστυνομικής δύναμης κατά μήκος όλων των οδών από όπου παρέλασαν τα καρναβαλικά άρματα. Επίσης, είχε κοινοποιηθεί στον Τύπο σχετική ανακοίνωση που περιλάμβανε λεπτομέρειες για την εορτή αλλά και τις ρυθμίσεις στα δρομολόγια λεωφορείων, ταξί και τροχιοδρόμων. 

Τα καρναβαλικά άρματα, σύμφωνα με το προβλεπόμενο πρόγραμμα που είχε κοινοποιηθεί στον ημερήσιο πειραϊκό Τύπο από την προηγούμενη ημέρα, ξεκίνησαν περί τις 3.00 μ.μ. από το Γηροκομείο κατευθυνόμενα μέσω των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Ηφαίστου προς την λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου και από εκεί μέσω των οδών Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και Δευτέρας Μεραρχίας κατέληξαν στο Πασαλιμάνι (ακτή Μουτσοπούλου) επιστρέφοντας για δεύτερη φορά μέσω της οδού Βασιλίσσης Σοφίας και της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' προς την κεντρική εξέδρα στην λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου (α' διαδρομή). Στην παρέλαση της αναβίωσης της παλαιάς πειραϊκής αποκριάς η οποία περιλάμβανε και την δεύτερη διαδρομή επιστροφής από την λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου προς το Γηροκομείο μέσω των οδών Μπουμπουλίνας και Βασιλίσσης Σοφίας (β' διαδρομή), συμμετείχε μέγα πλήθος νέων διεκδικώντας τα βραβεία της καλύτερης μεταμφίεσης και του μεγαλύτερου κεφιού. Εκτός αυτών, πολλοί αυτοκινητιστές και ποδηλάτες είχαν προσέλθει με τα οχήματά τους στολισμένα. 

Ένα μισάωρο μετά την εκκίνηση από το Γηροκομείο, τα πρώτα άρματα άρχισαν να διέρχονται μπροστά από την εξέδρα όπου βρισκόταν τοποθετημένη η επιτροπή, υπό τις ζητωκραυγές και τα χειροκροτήματα του πλήθους. Στην παρέλαση προηγούνταν εικοσιπέντε ξυπόλητοι άνδρες ιδιόρρυθμα ενδεδυμένοι, με κοντά μπλε παντελόνια, άσπρα υποκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο κεφάλι, οι οποίοι διέσχισαν την κεντρική λεωφόρο τρέχοντας και κραυγάζοντας: "Γιαγκίν Βάρ! Γιαγκίν Βάρ"! Το ως άνω θέαμα, αποτελούσε την αναπαράσταση ομάδος πυροσβεστών των παλαιών τουρκικών μαχαλάδων, καθώς οι προαναφερόμενοι άνδρες είχαν στο μέσον μια μικρή αντλία ενώ αρκετοί εξ' αυτών κρατούσαν στα χέρια τους κάδους. Πίσω τους, ακολουθούσε έφιππος ένας ευτραφής φεσοφόρος γέρος ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα παρίστανε έναν καδή (ιεροδίκη). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η συγκεκριμένη καρναβαλική έμπνευση αποτελούσε συνεισφορά του Δήμου Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου, του οποίου ο γεννημένος στην Καλλίπολη της Θράκης Δήμαρχος Κωνσταντίνος Ι. Φίλανδρος (1877-1940) είχε φροντίσει για την στρατολόγηση των γυμνασμένων ανδρών εκτέλεσαν το συγκεκριμένο δρώμενο. 

Δεύτερο κατά σειρά ακολουθούσε το άρμα του Καρνάβαλου του Δήμου Πειραιώς, με τη συνοδεία της φιλαρμονικής και πλήθους μεταμφιεσμένων που σκόρπιζαν το γέλιο και το κέφι με την εμφάνισή τους. Κατόπιν, ακολουθούσε μια ομάδα ανδρών και γυναικών, με τοπικές αιτωλοακαρνανικές ενδυμασίες, που χόρευαν ελληνικούς χορούς, υπό την συνοδεία εγχώριων οργάνων ενώ στην συνέχεια εμφανίστηκε ένα μεγαλοπρεπές άρμα, φιλοτεχνημένο από ροζ και άσπρα τριαντάφυλλα, το οποίο είχε ετοιμαστεί από την Δημοσυντήρητη Επαγγελματική Σχολή Θηλέων, στην κορυφή του οποίου καθόταν μια όμορφη νεαρά, η Βασίλισσα της Αποκριάς, η δεσποινίς Πισσία! 

Μετά την λαμπρή Βασίλισσα της Αποκριάς, στους δρόμους του Πειραιώς παρέλασαν μέλη του Ομίλου Συμαίων, ως πρωτοβουλία του Συλλόγου "Ο Πανορμίτης", με γραφικές τοπικές ενδυμασίες αναπαριστώντας τα Συμαϊκά αρραβωνιάσματα, η μουσική (μπάντα) του Ζαννείου Ορφανοτροφείου, ένα άρμα που αναπαριστούσε το Δημαρχείο της πόλεως με το Ωρολόγιον στην κορυφή συνοδεία ενός Πειραιώτη λατερνατζή περιστοιχισμένου από όλες τις φυλές του κόσμου (σσ. το συγκεκριμένο άρμα συμβόλιζε τον διεθνή χαρακτήρα της πόλεως του Πειραιώς), 16 μόνιππα στολισμένα με άνθη γεμάτα με μεταμφιεσμένους και μια καρικατούρα του τραμ, το άρμα "Τρόλεϋ μπότ", το οποίο το έσερνε ο οδοστρωτήρας του Δήμου. Η μεγαλειώδης παρέλαση περιελάμβανε επίσης τα άρματα της "Πορείας των Πινόντων", ήτοι μιας ομάδας μεθυσμένων με τον "Βάκχο" να ιππεύει ένα κρασοβάρελο, ομάδες Μίκυ Μάους, μια τεράστια βάρκα επί της οποίας επέβαιναν είκοσι ναύτες / κωπηλάτες που τραγουδούσαν το βραβευμένο τραγούδι της Πειραιώτικης Αποκριάς, η φιλαρμονική του Δήμου Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου, το θαυμάσιο άρμα της Παιδικής Στέγης το οποίο αποτελείτο από έναν πράσινο κήπο με μαργαρίτες επί τους οποίου επέβαιναν πενήντα χαριτωμένα παιδάκια με αμφίεση πιερότων, το άρμα των διευθυντών των κινηματογράφων Πειραιώς ντυμένο με άνθη επί του οποίου ξεχώριζε ο Δευτεραίος μεταμφιεσμένος σε Σαρλώ, η Παιδική Φιλαρμονική της Νέας Κοκκινιάς, ένα τεράστιο άρμα με έναν πελώριο σαρικοφόρο παλαιότουρκο που κάπνιζε ναργιλέ, ένα άρμα της γνωστής πειραϊκής ταβέρνας του Παρλαμά το οποίο αναπαριστούσε ένα μπαρμπούνι έξι μέτρων επί του οποίου καθόταν ο Ποσειδών με μια τρίαινα, ένα άρμα με φυσικά άνθη υπό την επιμέλεια του γνωστού ανθοπώλη της πόλεως Τάκη Σαβόϊα, ένα άρμα της καπνοβιομηχανίας Φούκα και διάφορα άλλα διαφημιστικά άρματα. 

Πριν από την απονομή των σχετικών βραβείων η οποία έλαβε χώρα κατά τη δεύτερη παρέλαση των αρμάτων, ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου Πειραιώς Α. Παπαναστασίου μίλησε προς τους συγκεντρωμένους πολίτες, σχετικά με την προσπάθεια αναβίωσης των παλαιών αποκριάτικων εθίμων και την ψυχαγωγία των εργαζόμενων τάξεων. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Παπαναστασίου, ο Δήμος Πειραιώς δεν είχε επιβαρυνθεί καθόλου για την προετοιμασία των εορταστικών αρμάτων, καθώς το ενδιαφέρον των Πειραιωτών υπήρξε ένθερμο! 

Τα βραβεία και οι έπαινοι που απονεμήθηκαν στα καλύτερα άρματα ανά κατηγορία όπως καταγράφηκαν μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου:

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τα άρματα του πειραϊκού Καρνάβαλου αναμένονταν να "ανέλθουν" στην Αθήνα την Πέμπτη 3η Μαρτίου του 1938, ενώ αντίστοιχα ο αθηναϊκός Καρνάβαλος αναμενόταν να ανταποδώσει την επίσκεψη με την παρουσία του στον Πειραιά την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς (της Τυροφάγου), ήτοι στις 6 Μαρτίου του 1938.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Αι Απόκρεω εν Πειραιεί

Μασκαράδες στον αποκριάτικο Πειραιά του 1907

Το Καρναβάλι επί δημαρχίας Σκυλίτση

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

"Ο Πειραιεύς μετά την 4ην Αυγούστου", υπό Άγγελου Παπαναστασίου, Δημοτικού Συμβούλου Αθηναίων, Γεν. Γραμματέως Δήμου Πειραιώς (1938)

Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.