Στις αρχές Οκτωβρίου του έτους 1862 (με το παλαιό ημερολόγιο), το βασιλικό ζεύγος του Όθωνα Α' (Otto Friedrich Ludwig von Wittelsbach, 1 Ιουνίου 1815 - 26 Ιουλίου 1867) και της Αμαλίας (Amalie von Oldenburg, 21 Δεκεμβρίου 1818 - 20 Μαΐου 1875), αποφάσιζε να περιοδεύσει στα νησιά του Σαρωνικού, τη νοτιοανατολική Πελοπόννησο, την Ακαρνανία, το Μεσολόγγι, τη Ναύπακτο, την Ιτέα και την Άμφισσα, με σκοπό την αναθέρμανση των φιλοβασιλικών αισθημάτων του λαού. Ως γνωστόν, στη χώρα, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1850, υπήρχε ένα ολοένα αυξανόμενο αντιμοναρχικό / αντιδυναστικό κλίμα, το οποίο είχε εκφραστεί αρχικά με τα σοβαρά επεισόδια των Σκιαδικών (Πεδίον του Άρεως, Αθήνα, 10-11 Μαΐου του 1859) και αργότερα με την Ναυπλιακή Επανάσταση της 1ης Φεβρουαρίου του 1862, η οποία κατεστάλη με βια από το Παλάτι - ενώ στο μεταξύ είχαν λάβει χώρα εκλογικές αναμετρήσεις με σαφείς ενδείξεις νοθείας, συλλήψεις / φυλακίσεις / εκτοπίσεις πολιτών από την Αστυνομία κ.α. συναφή συμβάντα τα οποία είχαν δυναμώσει το αντικαθεστωτικό ρεύμα σε όλη τη χώρα.
Ενώ λοιπόν ο Όθων και η σύζυγός του μετά της μεγάλης συνοδείας τους βρίσκονταν στη Μάνη, όπου έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό, μια νέα επαναστατική αντιμοναρχική κίνηση εκδηλώθηκε στις 4 Οκτωβρίου του 1862 στη Βόνιτσα της Ακαρνανίας υπό τον Θεόδωρο Γρίβα (1797 - 1862). Κατά τις επόμενες ημέρες, παρόμοιες διαδοχικές κινήσεις εκδηλώθηκαν στο Μεσολόγγι, στο Αγρίνιο, στην Πάτρα, στη Ναύπακτο, στην Κόρινθο και στα Μέγαρα, προκαλώντας την ματαίωση της υπόλοιπης προγραμματισμένης περιοδείας του βασιλικού ζεύγους το οποίο αποφάσισε να επιστρέψει στην Αθήνα. Εν τω μεταξύ στην Αθήνα, το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου του 1862 ξέσπασαν ταραχές και τα Ανάκτορα καταλήφθηκαν από στρατιωτικούς και σφραγίστηκαν. Την επόμενη ημέρα (11η Οκτωβρίου), η πρωτεύουσα της χώρας βρισκόταν υπό τον έλεγχο της προσωρινής στρατιωτικής κυβερνήσεως του Δημητρίου Βούλγαρη (Ύδρα, 20 Δεκεμβρίου 1802 - Αθήνα, 29 Δεκεμβρίου 1877), ο οποίος είχε αναλάβει τα ηνία του αντιδυναστικού αγώνα, κηρύσσοντας με σχετικό "Ψήφισμα του Έθνους" την κατάργηση της βασιλείας του Όθωνα, της αντιβασιλείας της Αμαλίας και τη σύσταση προσωρινής κυβέρνησης υπό τους Δημήτριο Βούλγαρη, Κωνσταντίνο Κανάρη (Ψαρά, 1793 – Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 1877) και Μπενιζέλο Ρούφο (1795-18 Μαρτίου 1868) η οποία θα ασκούσε καθήκοντα μέχρι την πραγματοποίηση Εθνικής Συντακτικής Συνέλευσης (Εθνοσυνέλευσης).
Το μεσημέρι της 11ης Οκτωβρίου του 1862, η βασιλική θαλαμηγός "Αμαλία" κατέπλευσε στο λιμάνι του Πειραιά προερχόμενη από την Καλαμάτα. Σύμφωνα με τον Τύπο εκείνης της εποχής, ο Όθων και η συνοδεία του δεν ήσαν απόλυτα ενήμεροι για τα τεκταινόμενα στην πρωτεύουσα, πλην όμως το γεγονός πως ο βασιλικός ατμοδρόμων, υπό τον κυβερνήτη Λεωνίδα Παλάσκα (ή Μπαλάσκα), δεν έγινε δεκτός με επίσημους χαιρετισμούς από τα υπόλοιπα πολεμικά πλοία κατά την προσέγγιση του λιμένος Πειραιώς, ήταν ενδεικτικό της καταστάσεως που είχε διαμορφωθεί. Ο φρούραρχος Πειραιώς Καραγιαννόπουλος καταγράφεται ως ένας από τους πρώτους που επισκέφθηκαν τον έκπτωτο μονάρχη επί της θαλαμηγού "Αμαλία". Ο ίδιος φέρεται να επέστρεψε στη στεριά διατάσσοντας τους στρατιώτες να ζητωκραυγάσουν υπέρ του Βασιλέως και να πυροβολήσουν όσους πολίτες εκδηλώνονταν υπέρ του Έθνους (σσ. πλήθη Αθηναίων και Πειραιωτών είχαν συγκεντρωθεί στην ακτή του Πειραιώς εκφράζοντας τα αντιμοναρχικά τους αισθήματα). Οι στρατιώτες όμως του Φρουραρχείου Πειραιώς δεν εφάρμοσαν τις εντολές του Καραγιαννόπουλου, τουναντίον τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν επιτόπου κραυγάζοντας "Ζήτω το Έθνος".
Επί της θαλαμηγού "Αμαλία" μετέβη μεταξύ των άλλων ο Γάλλος αντιναύαρχος Philippe Victor Touchard (1810 - 1879), τότε Διοικητής του Στόλου της Ανατολής (Commandant de la station française de Levant), ο οποίος ενημέρωσε τον έκπτωτο πλέον μονάρχη για τις νέες συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί. Επίσης, στο λιμάνι του Πειραιά κατέφθασε την ίδια ημέρα (11η Οκτωβρίου), ως εκπρόσωπος της προσωρινής Εθνικής Κυβερνήσεως, ο Υπουργός των Ναυτικών Δημήτριος Καλλιφρονάς (Αθήνα, 1800 – Αθήνα, 28 Φεβρουαρίου 1897) συνοδεία στρατιωτικής δύναμης, ο οποίος έστειλε τον πλοίαρχο Σαχτούρη στον ατμοδρώμονα "Αμαλία" κοινοποιώντας επισήμως στον Όθωνα το ηρωικό ψήφισμα και την καθαίρεσή του, ζητώντας παράλληλα την άμεση παράδοση του πλοίου. Ο κυβερνήτης της βασιλικής θαλαμηγού "Αμαλία" Λεωνίδας Παλάσκας αρνήθηκε να υπακούσει στις εντολές της Εθνικής Κυβερνήσεως και αρχικά υπήρξε η σκέψη να διαταχθούν δυο ατμοκίνητα και δυο ιστιοφόρα από τον Ναύσταθμο της Σαλαμίνας να καταδιώξουν και να βυθίσουν το βασιλικό σκάφος, πράγμα το οποίο τελικά αποφεύχθη. Τελικά, κατά τις βραδινές ώρες της 11ης Οκτωβρίου, η ''Αμαλία'' συνοδευόμενη από το αγγλικό πολεμικό πλοίο ''Σκύλλα'' (HMS Scylla) και έτερο γαλλικό πολεμικό πλοίο, προσορμίστηκε στη Σαλαμίνα.
Κατά την 12η Οκτωβρίου του 1862, ο Όθων, κατόπιν διαδοχικών συσκέψεων με τους πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων και παρά την προτροπή της Αμαλίας να επιστρέψουν αμέσως στη Μάνη και να συσπειρωθούν γύρω από τις τοπικές φιλοβασιλικές δυνάμεις επιχειρώντας την επανάκτηση της εξουσίας, αποφάσισε να αναχωρήσει από την Ελλάδα ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μιας εμφύλιας διαμάχης, δίχως όμως να παραιτηθεί από τον θρόνο.
Χαρακτηριστικό είναι το τελευταίο διάγγελμα του βασιλιά Όθωνα προς τον ελληνικό λαό, λίγο πριν από την αναχώρησή του από τον Πειραιά:
"Έλληνες!
Πεπεισμένος ότι μετά τα τελευταία συμβάντα, άτινα έλαβον χώραν εις διάφορα μέρη του Βασιλείου και ιδίως εις την Πρωτεύουσαν, η περαιτέρω εν Ελλάδι διαμονή μου κατά την στιγμήν ταύτην ηδύνατο να φέρη τους κατοίκους αυτής εις ταραχάς αιματηράς και δυσκόλους να καταβληθώσιν, απεφάσισα ν’ αναχωρήσω εκ του τόπου τούτου, τον οποίον ηγάπησα και εισέτι αγαπώ, και προς την ευημερίαν του οποίου από τριακονταετίας σχεδόν ούτε φροντίδων, ούτε κόπου εφείσθην.
Αποφεύγων πάσαν επίδειξιν, είχον προ οφθαλμών μόνον τα αληθή της Ελλάδος συμφέροντα και πάσαις δυνάμεσι προσεπάθησα να προαγάγω την υλικήν και ηθικήν αυτής ανάπτυξιν, επιστήσας ιδίως την προσοχήν μου εις την αμερόληπτον της δικαιοσύνης απονομήν. Οσάκις δε επρόκειτο περί των κατά του προσώπου Μου πολιτικών εγκλημάτων, έδειξα πάντοτε μεγίστην επιείκειαν και λήθην των πεπραγμένων.
Επιστρέφων εις την γήν της γεννήσεώς Μου, λυπούμαι αναλογιζόμενος τας συμφοράς, υφ’ ών επαπειλείται η προσφιλής μου Ελλάς εκ της νέας πλοκής των πραγμάτων, και παρακαλώ τον εύσπλαχνον Θεόν ν’ απονέμη πάντοτε την χάριν Του εις τας τύχας της Ελλάδος".
Περί τις 8 το βράδυ της 12ης Οκτωβρίου λοιπόν, ο πρώην μονάρχης Όθων επέβη επί της αγγλικής φρεγάτας "Σκύλλα" (HMS Scylla) με προορισμό την Βενετία μέσω Τεργέστης, συνοδεία της συζύγου του Αμαλίας, του αυλάρχη και σταυλάρχη Παναγιωτάκη Νοταρά, των υπασπιστών Ιωάννη Δράκου, Σπυρίδωνος Καραΐσκάκη (σσ. επρόκειτο για τον υιό του Γεωργίου Καραΐσκάκη), Ευθυμίου Χατζηπέτρου και Θανασούλα Βαλτινού, της μεγάλης Κυρίας της Αυλής, των κυριών Γρίβα και Καρβούνη, του πρώην Υπουργού επί των Εκκλησιαστικών Δημητρίου Χατζίσκου και βεβαίως του πρώην διοικητή του ατμοδρόμωνος "Αμαλία" Λεωνίδα Παλάσκα (σσ. τον οποίον σε αντίθετη περίπτωση περίμενε πολεμικό ναυτοδικείο). Αντιθέτως, τον Όθωνα στην εξορία δεν τον ακολούθησαν οι υπασπιστές Γεώργιος Σαχίνης, Νικόλαος Μιαούλης (σσ. υιός του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη) και Κωνσταντίνος Μουρούζης, ενώ τον εγκατέλειψαν ο διαγγελεύς υποστράτηγος Αλέξανδρος Βάσ(σ)ος και ο υπηρέτης Β. Φετιχάνης. Στο σημείο αυτό βέβαια οφείλουμε απλά να αναφέρουμε πως όλοι όσοι ακολούθησαν τον Όθωνα στην εξορία, όχι μονάχα επέστρεψαν αργότερα στην Ελλάδα, αλλά ανέλαβαν ξανά θέσεις ευθύνης και εξουσίας!
Στην κάτωθι εικονιζόμενη έγχρωμη λιθογραφία καταγράφεται ο Όθων, με παραδοσιακή ελληνική ενδυμασία, να επιβιβάζεται σε λέμβο όπου βρίσκεται ήδη η κλαίουσα Αμαλία, προκειμένου να κατευθυνθούν προς το αγγλικό πολεμικό πλοίο "Σκύλλα", το οποίο εικονίζεται σε δεύτερο πλάνο (στο βάθος), και να αναχωρήσουν από την Ελλάδα. Την ίδια στιγμή, στην ακτή του Πειραιώς καταγράφονται οι επαναστατημένοι Έλληνες που ζητούσαν την άμεση απομάκρυνση του Βαυαρού ηγεμόνα, κρατώντας λάβαρα, σημαίες και όπλα.
 |
| Η έξωσις των πρώτων βασιλέων της Ελλάδος Όθωνος και Αμαλίας |
Στον ελληνικό Τύπο εκείνων των ημερών, όπως είναι φυσικό, υπήρξε μια διαρκής επανάληψη / επανέκδοση του κειμένου του ψηφίσματος της νυκτός της 10ης προς 11ης Οκτωβρίου, όπως επίσης η εκτενής παρουσίαση του κειμένου της προσφώνησης προς το λαό της πρωτεύουσας, η οποία έλαβε χώρα στην πλατεία Ομονοίας (πρώην πλατεία Όθωνος), το μεσημέρι της 12ης Οκτωβρίου, κατόπιν σχετικής δοξολογίας.
Ταυτόχρονα, υπήρχαν αναφορές και λεπτομέρειες σχετικά με τον Όθωνα και την αναχώρησή του από την Ελλάδα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως σε αρκετές εφημερίδες, ο πρώην μονάρχης καταγραφόταν δίχως αναφορά του ονόματός του απλά ως "ο Βαυαρός", "ο Βόμβας" ή και "ο τύραννος"!
Στην πόλη του Πειραιώς, όπου γράφτηκαν οι τελευταίες εν Ελλάδι στιγμές της μοναρχίας του Όθωνα, το δημοτικό συμβούλιο της πόλεως, υπό τον Δήμαρχο Λουκά Ράλλη, συνεδρίασε εκτάκτως στις 11 Οκτωβρίου, "εν τη πλατεία αποβάθρας". Τρεις ημέρες αργότερα, στις 14 Οκτωβρίου του 1862, έξω από την Αγία Τριάδα, ο δήμαρχος Πειραιώς Λουκάς Ράλλης εκφώνησε λόγο παρουσία της εθνοφυλακής, του κλήρου και των αρχών του τόπου ενώ ακολούθησε αυτοσχέδιος προσλαλιά του Θεόδωρου Αφεντούλη. Ειρήσθω εν παρόδω, στη θέση του δικαίως φονευθέντος φρουράρχου Καραγιαννόπουλου στον Πειραιά, ως νέος φρούραρχος της πόλεως τοποθετήθηκε ο Ιωάννης Ζιμπρακάκης.
Στην Αθήνα αλλά και στην υπόλοιπη χώρα η οποία ταυτοχρόνως πανηγύριζε για την έξωση του μονάρχη αλλά τελούσε εν πλήρη αναταραχή, η Εθνική Κυβέρνηση με το νέο Υπουργικό Συμβούλιο έπρεπε να φροντίσει για την άμεση τήρηση της τάξεως και την αποφυγή φαινομένων αναρχίας και αυθαιρεσίας, με την αποστολή στρατιωτικών κλιμακίων με επικεφαλής στρατηγούς αλλά και την οργάνωση εθνοφυλακής / πολιτοφυλακής. Ταυτόχρονα προχωρούσε η παύση και η αντικατάσταση φιλομοναρχικών δημάρχων, νομαρχών, επάρχων, φρουράρχων, εισαγγελέων, στρατιωτικών / αστυνομικών διοικητών κ.α. ενώ δεν αποφεύχθηκαν πλήρως επεισόδια και πράξεις αντιποίνων εναντίον αυλόδουλων προσώπων, πρώην βουλευτών κ.ο.κ. Την ίδια στιγμή, στην πρωτεύουσα επέστρεφαν διάφοροι εξόριστοι οι οποίοι είχαν εκτοπιστεί επί ημερών Όθωνα.
Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε πως ο μέχρι τότε βασιλικός ατμοδρόμων "Αμαλία", ένα εξ ολοκλήρου ξύλινο σκαρί κατασκευής περιόδου 1859-1861 στα αγγλικά ναυπηγεία Pitcher για λογαριασμό της Ελλάδος, με εκτόπισμα 1680 τόνων και οπλισμένο με πυροβόλα Paixhans, παραδόθηκε στον Υπουργό των Ναυτικών Καλλιφρονά και στον πλοίαρχο Σαχτούρη μετά την φυγή του Όθωνα. Ειρήσθω εν παρόδω, με το συγκεκριμένο πλοίο το οποίο μετονομάστηκε σε "Ελλάς", έφθασε στο λιμάνι του Πειραιά, μετά από μόλις έναν χρόνο, στις 10 Οκτωβρίου του 1863, ο νέος Βασιλέας των Ελλήνων Γεώργιος Α' (Πρίγκιπας Γουλιέλμος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ, 24 Δεκεμβρίου 1845 - 18 Μαρτίου 1913)!
Εν τω μεταξύ, το ταξίδι του Όθωνα προς την εξορία μακριά από την Ελλάδα αποτυπώθηκε σε έργα τέχνης όπως λ.χ. το κάτωθι εικονιζόμενο, στο οποίο καταγράφεται η άφιξη του πρώην μονάρχη στη Βενετία, στις 29 Οκτωβρίου του 1862 (με το νέο ημερολόγιο).
Ο Όθων, ο οποίος ουδέποτε επέστρεψε στην Ελλάδα, αποβίωσε στην πόλη Bamberg στις 26 Ιουλίου 1867 και ετάφη, κατόπιν δικής του επιθυμίας, με την ελληνική φουστανέλα.
Διαβάστε σχετικά θέματα:
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.
Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:
- Ιστορία Του Ελληνικού Έθνους, Από Των Αρχαιοτάτων Χρόνων Μέχρι Του 1930, Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος, Εκδόσεις "Ελευθερουδάκης"
- Τύπος Εποχής
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου