ΕΝΑ ΠΑΛΑΙΟ ΡΟΛΟΙ ΤΣΕΠΗΣ ZENITH GRAN PRIX 1900

O διάσημος επιστήμων Αλβέρτος Αϊνστάιν (Albert Einstein, 1879-1955) υποστήριζε πως "ο χρόνος δεν υπάρχει, καθώς πρόκειται μια ανθρώπινη επινόηση η οποία εξυπηρετεί ανθρώπινες ανάγκες". Πράγματι, η ανάγκη του ανθρώπου για τον υπολογισμό του χρόνου ανάγεται στα προϊστορικά χρόνια (νεολιθική εποχή) ενώ μεταγενέστερα, διάφοροι σπουδαίοι αρχαίοι πολιτισμοί (Σουμέριοι, Αιγύπτιοι, Κινέζοι, Πέρσες, Έλληνες κ.ο.κ.) προσπάθησαν να αναπτύξουν μεθόδους αλλά και συσκευές μετρήσεως του χρόνου βασιζόμενοι άλλοτε στην κίνηση του ηλίου (και της σελήνης), στις ιδιότητες του νερού, της άμμου (κλεψύδρες) κ.α. Τα πρώτα μηχανικά ωρολόγια πάντως ανακαλύφθηκαν στην Ευρώπη του 14ου αιώνα και εξελίχθηκαν κατά τους επόμενους δυο αιώνες, τον 15ο και τον 16ο. 

Τα ωρολόγια τσέπης υπήρξαν οι πρώτες φορητές συσκευές μετρήσεως χρόνου που χρησιμοποιήθηκαν από τους ανθρώπους αρχής γενομένης από τον 16ο αιώνα και μέχρι τα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε ξεκίνησε σταδιακά η διάδοση των ωρολογίων χειρός (καρπού). Τα ωρολόγια τσέπης, τα οποία πέρασαν από διάφορα στάδια εξέλιξης ως προς τους μηχανισμούς, φτιαγμένα από διάφορα υλικά (ξύλινα, μεταλλικά, ασημένια, χρυσά κ.ο.κ), ανοιχτού και κυρίως κλειστού τύπου (με καπάκι), σε εκδόσεις από λιτές ως και (υπέρ)πολυτελείς, αποτέλεσαν απόλυτο ανδρικό αξεσουάρ μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. 

Η παραπάνω μικρή και άκρως συνοπτική εισαγωγή κρίθηκε απαραίτητη για την παρουσίαση του κάτωθι εικονιζόμενου μη λειτουργικού ωρολογίου τσέπης με λατινικούς / αραβικούς αριθμούς, με τον μπλοκαρισμένο / σκουριασμένο μηχανισμό και τον σπασμένο ωροδείκτη / λεπτοδείκτη και δευτερολεπτοδείκτη, το οποίο βρέθηκε στα χέρια μου. Πρόκειται για ένα ελβετικής κατασκευής ανοικτού τύπου ωρολόγιο τσέπης Zenith Grand Prix Paris 1900 το οποίο διαθέτει σειριακό αριθμό 4902673 4089 στο οπίσθιο καπάκι και έτερο σειριακό αριθμό 2326309 επί του μηχανισμού. Δυστυχώς η ως άνω κατασκευάστρια εταιρία δε διαθέτει ιστότοπο (online) επαλήθευσης σειριακών αριθμών με αποτέλεσμα η οποία απόπειρα χρονολόγησης του εν λόγω ωρολογίου τσέπης να στηρίζεται σε πληροφορίες που προέρχονται από ιστότοπους εκτιμήσεων/δημοπρασιών, ιστότοπους συλλεκτών και σχετικά διαδικτυακά forums.

Παρόλα ταύτα, το έναυσμα για τη συγγραφή του παρόντος θέματος δε στάθηκε ούτε η απόπειρα ακριβούς χρονολόγησης του ωρολογίου, ούτε η όποια χρηματική αποτίμησή του, αλλά το έμβλημα το οποίο εμφανίζεται πάνω στο πολυκαιρισμένο καντράν και το οποίο το διαφοροποιεί από άλλα ανάλογα ωρολόγια του ιδίου μοντέλου τα οποία κυκλοφορούν και διασώζονται σε παγκόσμια κλίμακα μέχρι τις μέρες μας. 

Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει στην ως άνω φωτογραφική λεπτομέρεια, μεταξύ του λατινικού αριθμού XII και της βάσεως στήριξης του (σπασμένου) ωροδείκτη και λεπτοδείκτη, ακριβώς κάτω από το λογότυπο της ελβετικής ωρολογοποιίας Zenith, καταγράφονται σε σύμπλεγμα τρία γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, το Δέλτα, το Σίγμα και το Πι.

Εν πρώτοις και ιδιαιτέρως για τους παροικούντες εν Πειραιεί, το ως άνω σύμπλεγμα γραμμάτων θυμίζει έντονα το έμβλημα του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς (ΔΣΠ - έτος ίδρυσης 1920) - πλην όμως υπάρχουν διαφορές ως προς την τοποθέτηση των γραμμάτων στο σύμπλεγμα (λ.χ. η θέση του γράμματος "Σ" στο καντράν του ωρολογίου σε σχέση με τη θέση του στο σύμβολο του ΔΣΠ το οποίο παρουσιάζεται παρακάτω):

Πριν από αρκετούς μήνες, σε κάποιο ελληνικό διαδικτυακό forum επικοινωνίας, ένας χρήστης είχε παρουσιάσει φωτογραφίες ενός ιδίου ωρολογίου τσέπης, σε εμφανώς καλύτερη λειτουργική κατάσταση, με το ίδιο ακριβώς καντράν. Στις διάφορες απαντήσεις που δόθηκαν από χρήστες του εν λόγω forum ανταλλαγής απόψεων, αρκετοί υποστήριξαν πως τα εν λόγω τρία γράμματα παραπέμπουν στους "Δημόσιους Σιδηρόδρομους Πελοποννήσου" (ΔΣΠ) οι οποίοι φέρεται να διαδέχθηκαν τους Σιδηροδρόμους Πειραιώς Αθηνών Πελοποννήσου (ΣΠΑΠ) - πληροφορία η οποία κρίνεται ως εξαιρετικά ελεγχόμενη ως προς την ορθότητά της καθώς οι ΣΠΑΠ, οι οποίοι ιδρύθηκαν το 1882, εντάχθηκαν στους ΣΕΚ (Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους) το 1920 επί Ελευθερίου Βενιζέλου για μόλις ενάμισι χρόνο, ιδιωτικοποιήθηκαν ξανά, τέθηκαν υπό εκκαθάριση και κρατική διαχείριση επί ημερών Δικτατορίας Ιωάννη Μεταξά, κρατικοποιήθηκαν εκ νέου το 1954 και απορροφήθηκαν οριστικά από τους ΣΕΚ (πρόδρομο του σημερινού ΟΣΕ) το 1962. 

Στο σημείο αυτό αξίζει βέβαια να αναφέρουμε πως αυτού του είδους ωρολόγια τσέπης πράγματι υπήρξαν ιδιαίτερα δημοφιλή στις τάξεις των σιδηροδρομικών εργαζομένων, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά σε πολλές χώρες. Σε ιστότοπους πώλησης συλλεκτικών αντικειμένων μπορεί κάποιος να δει παρόμοια ωρολόγια τσέπης, σε ειδικές επετειακές σιδηροδρομικές εκδόσεις, από χώρες όπως η Βουλγαρία, η Τουρκία, η πρώην Γιουγκοσλαβία κ.α. Μάλιστα, τα συγκεκριμένα μοντέλα συχνά προσφέρονταν σε επετειακές εκδόσεις, με τροποποιημένα καντράν ή/και με ανάλογες ανάγλυφες παραστάσεις στο πίσω καπάκι σε ειδικές περιστάσεις (λ.χ. στα "γενέθλια" κάποιας εταιρίας) ή ως αναγνώριση της προσφοράς συγκεκριμένων εργαζομένων ή ακόμη και ως αναμνηστικό / δώρο συνταξιοδοτήσεως. 

Με την ελπίδα μέσα από το παρόν αφιέρωμα του ιστολογίου να προκύψει κάποια περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνηση για την προέλευση της συγκεκριμένης ειδικής εκδόσεως του εικονιζόμενου ωρολογίου τσέπης Zenith, παραθέτω το γνωστό email επικοινωνίας εδώ.

Η παρακάτω εικονιζόμενη αναγραφή "Grand Prix Paris 1900" η οποία βεβαίως παραπέμπει - όχι στην ημερομηνία κατασκευής του ωρολογίου - αλλά σε σχετικό Μέγα Βραβείο (Grand Prix) το οποίο απέσπασε η εταιρία Zenith κατά το έτος 1900, στη Διεθνή Έκθεση των Παρισίων, για τις επιδόσεις του ωρολογίου που παρουσίασε. Μετά την απονομή του συγκεκριμένου βραβείου, ο ιδρυτής και ιδιοκτήτης της Zenith, Georges Favre-Jacot, ενσωμάτωσε την ονομασία του βραβείου στην ονομασία του ωρολογίου τσέπης για να προκύψει το "Zenith Grand Prix Paris 1900"!

Για την ιστορία, η εταιρία Zenith ιδρύθηκε το έτος 1865 από τον προαναφερθέντα Georges Favre-Jacot (1843-1917) στην ελβετική κωμόπολη Le Locle που βρίσκεται στο καντόνι Neuchâtel. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η εν λόγω τοποθεσία είναι διάσημη για την μακρά παράδοσή της στον κλάδο της ωρολογοποιίας καθώς πολλοί ονομαστοί οίκοι έχουν ξεκινήσει την ιστορική τους διαδρομή από εκεί. 

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας.

Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

Ιστότοπος Zenith

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.