ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΓΑΛΕΟΥ [ΣΑΛΑΜΙΝΑ]

Στο κέντρο της Κούλουρης (Σαλαμίνα), επί της οδού Τελαμώνος στον αριθμό "16" (Οικοδομικό Τετράγωνο 43 του ισχύοντος Ρυμοτομικού Σχεδίου Σαλαμίνας), σε απόσταση αναπνοής από την πλατεία Αγίου Μηνά και τον ομώνυμο ιερό ναό, βρίσκεται το κάτωθι εικονιζόμενο εγκαταλειμμένο ιστορικό αρχοντικό της οικογενείας Γαλέου. 

Το υπό εξέταση λιθόκτιστο κτίριο, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές, κατασκευάστηκε σε σχέδια Ερνέστου Τσίλλερ (Ernst Ziller), κατά παραγγελία του Γεωργίου Γαλέου, σε οικόπεδο εμβαδού 300,44 τετραγωνικών μέτρων.

Στην πρόσοψη του κτιρίου, κάτω τον μοναδικό εξώστη, διακρίνεται πολυκαιρισμένη μαρμάρινη επιγραφή με το όνομα του αρχικού / πρώτου ιδιοκτήτη Γεωργίου Γαλέου: 

Η οικογένεια Γαλέου, μια εκ των πλέον εύπορων οικογενειών της Σαλαμίνας, διαθέτει μακρά ιστορική διαδρομή. Ο Γεώργιος Γαλέος (1840-1922), σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία της εγγονής του Ζωής Γαλέου - όπως αυτή καταγράφεται στην Πτυχιακή Εργασία της Ελευθερίας Μαζιώτη με θέμα "Πρόταση Επανάχρησης Αρχοντικού Γαλέων, Αρχιτέκτονα Ernst Ziller, στο κέντρο της Σαλαμίνας" (βλέπε Πηγές στο τέλος του άρθρου) - μαζί με τον αδερφό του Αντώνιο Γαλέο, ανέπτυξαν από νεαρή ηλικία εμποροναυτιλιακές δραστηριότητες με βάση τη Σαλαμίνα, μεταφέροντας γαιάνθρακες αρχικά με ένα μικρό καΐκι. Το εμπόριο γαιανθράκων (κάρβουνου) αποδείχθηκε ιδιαίτερα επικερδές και ως αποτέλεσμα, με το πέρασμα των χρόνων, τα αδέλφια Γαλέου επεκτάθηκαν επιχειρηματικά και σε άλλους τομείς δημιουργώντας σχετικό ναυτικό/εμπορικό οίκο ο οποίος φέρεται να διέθετε γραφεία τόσο στον Πειραιά όσο και σε άλλα μέρη της ελληνικής επικράτειας περί τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα. 

Στο κάτωθι ιστορικό τεκμήριο του έτους 1909, καταγράφεται το ατμόπλοιο "Νίκη" του Γαλέου το οποίο εκτελούσε το θαλάσσιο δρομολόγιο Πειραιάς - Μέγαρα: 

Σχετικές με τις εμποροναυτιλιακές δραστηριότητες που ανέπτυξε η οικογένεια Γαλέου είναι οι ανάγλυφες παραστάσεις δυο ιστιοφόρων πλοίων ("Άγιος Διονύσιος" και "Αγία Κυριακή") που κοσμούν το κάτω μέρος του κεντρικού εξώστη του υπό εξέτασιν κτιρίου, ενώ η αναφορά στο έτος 1899 λογικά συνδέεται με την ημερομηνία περάτωσης των εργασιών οικοδόμησης του υπό εξέταση κτιρίου:

Στο επόμενο αρχειακό τεκμήριο καταγράφεται ο θάνατος του προαναφερόμενου εμποροπλοιάρχου και μεγαλοκτηματία Αντωνίου Γαλέου, αδερφού του Γεωργίου Γαλέου, τον Απρίλιο του έτους 1900:

Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου η υποτίμηση της αξίας του γαιάνθρακα, η επικράτηση του ηλεκτροφωτισμού και του φωταερίου/πετρελαίου, η οικονομική κρίση και άλλες συγκυρίες οδήγησαν σε σταδιακή χρεοκοπία τις οικογενειακές επιχειρήσεις των Γαλεών.

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), το εικονιζόμενο διώροφο κτίριο - μετά υπογείου και δώματος - το οποίο κληρονομήθηκε από πατέρα σε γιο και από γιο σε εγγονό, ανήκει στην οικογένεια της δισέγγονης του αρχικού ιδιοκτήτη Γεωργίου Γαλέου, της Ρεμόνδης Γαλέου συζύγου Νικολάου Λουκά.

Ειρήσθω εν παρόδω, στο ισόγειο του εν λόγω κτιρίου λειτούργησε για πολλές δεκαετίες φαρμακείο - και το αντίστοιχο υπόγειο χρησίμευε ως αποθήκη / παρασκευαστήριο - ενώ η τελευταία χρήση του ήταν ως κατάστημα πώλησης ενδυμάτων.

Ακολουθούν ορισμένες ενδεικτικές φωτογραφίες καταγραφές λεπτομεριών του υπό εξέτασιν αρχοντικού από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2010. 

Ο κύριος και μοναδικός εξώστης του κτιρίου με τα τρία μαρμάρινα φουρούσια και το χαρακτηριστικό κιγκλίδωμα - διακρίνονται και ίχνη / μηχανισμός πτυσσόμενης τέντας:

Η εικονιζόμενη ξύλινη παραδοσιακή πόρτα επί της οδού Τελαμώνος οδηγεί σε μια μικρή αυλή η οποία παρέχει πρόσβαση στην ισόγεια κατοικία, στον άνω όροφο (μέσω εξωτερικής σκάλας) και σε ένα μικρότερο ισόγειο κτίσμα που βρίσκεται στην αυλή:

Λεπτομέρεια μια εκ των δυο διακοσμητικών γλαστρών που κοσμούν την ως άνω αυλόπορτα:

Φωτογραφική λεπτομέρεια ενός εκ των ανοιγμάτων / παραθύρων του άνω ορόφου: 

Τα ακροκέραμα της στέγης και σε δεύτερο πλάνο εν σειρά μπαλούστρα τα οποία παρουσιάζουν αξιοσημείωτες φθορές:

Τρεις αρχαιοελληνικές μορφές - αγάλματα κοσμούν αντιστοίχως τρεις γωνίες της στέγης: 

Παρά τις εμφανείς αλλοιώσεις που παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κτιρίου, εντούτοις διακρίνονται εμφανώς ομοιότητες με άλλα κτίρια τα οποία σχεδίασε / κατασκεύασε ο Τσίλλερ την ίδια περίοδο, όπως λ.χ. η οικία Σπυρίδωνος Μεταξά στον Πειραιά. 

Το υπό εξέταση αρχοντικό της οικογενείας Γαλέου, σύμφωνα με μαρτυρίες, αποτελούσε ένα εκ των τεσσάρων οικιών που διέθεταν τα μέλη της οικογενείας στην Κούλουρη εκ των οποίων δυο πωλήθηκαν.

Στις 14 Απριλίου του έτους 2021, βάσει της αποφάσεως ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/8438/438, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στο Δ' Τεύχος του ΦΕΚ 236 της 7ης Μαίου του 2021, το υπό εξέτασιν κτίριο, επί της οδού Τελαμώνος 16, στο Οικοδομικό Τετράγωνο 43 του Δήμου Σαλαμίνας, στη θέση "Άγιος Μηνάς", χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο ενώ καθορίστηκαν ειδικοί όροι καθώς επίσης περιορισμοί δόμησης και χρήσης αυτού. 

Αντί επιλόγου, ορισμένα ενδεικτικά ευρήματα από τον Ημερήσιο Τύπο των αρχών του προηγούμενου αιώνα σχετικά με μέλη της οικογενείας Γαλέου:

Αλληλογραφία του φαρμακοποιού Βασιλείου Γαλέου - ο οποίος λογικά διατηρούσε το φαρμακείο του στο ισόγειο του υπό εξέταση αρχοντικό - με εφημερίδα εποχής κατά το έτος 1900:

Αναγγελία τέλεσης γάμου του φαρμακοποιού Βασιλείου Γαλέου κατά το έτος 1902:

Αναγγελία γάμου του Παντελή Γ. Γαλέου από τον Τύπο του έτους 1916:

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• Πτυχιακή Εργασία με θέμα "Πρόταση Επανάχρησης Αρχοντικού Γαλέων, Αρχιτέκτονα Ernst Ziller, στο κέντρο της Σαλαμίνας", Ελευθερίας Μαζιώτη, Τ.Ε.Ι. Πειραιά, Οκτώβριος 2007
• ΥΠΕΚΑ
• Τύπος Εποχής

Φωτογραφίες:

• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.