Ο επιβλητικός μαρμάρινος φάρος του λιμένος του Γυθείου, κατασκευής του πρώτου μισού της δεκαετίας του 1870, ο οποίος βρίσκεται στο μυχό του Λακωνικού κόλπου, αποτελεί τον πρώτο - εκ των τριών φάρων της Μάνης - που κτίστηκε σε μια εποχή που το Γύθειο γνώριζε σημαντική ακμή (περίοδος 1860-1900) συνοδευομένη από κατακόρυφη αύξηση πληθυσμού, τεχνικά λιμενικά έργα και οργανωμένο (Ιπποδάμειο) σχέδιο επεκτάσεως της πόλεως.
Πρόδρομος του κάτωθι εικονιζόμενου φάρου ύψους είκοσι (20) μέτρων υπήρξε ένας φανός σταθερού φωτός που τοποθετήθηκε με πρωτοβουλία του Λιμενικού Ταμείου το έτος 1859 για την εξασφάλιση του ναυτικού φωτισμού του λιμένος Γυθείου. Μια δεκαετία αργότερα, το 1873, οικοδομήθηκε σε υψόμετρο τεσσάρων μέτρων, στο ανατολικό άκρο της νησίδας Κρανάη (ή Μαραθονήσι), ο νέος φάρος ο οποίος σώζεται μέχρι τις ημέρες μας. Λίγο πριν το τέλος του 19ου αιώνα, το 1898, η προαναφερόμενη νησίδα ενώθηκε διαμέσου κρηπιδώματος με τη ξηρά ώστε να διασφαλιστεί η καλλίτερη προστασία του λιμένος του Γυθείου.
Ο συμμετρικός ως προς τις όψεις του φάρος του Γυθείου με τον χαρακτηριστικό οκταγωνικό πύργο χαρακτηρίζεται από μια αρμονία αναλογιών καθώς και από την εξαιρετικής ποιότητας μαρμάρινη τοιχοποιία του. Την περίοδο κατασκευής του, στην κορυφή του πύργου του φάρου υπήρχε ένας διώροφος μεταλλικός κλωβός με το φωτοστάσιο το οποίο βρισκόταν στα 27 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας, εξοπλισμένο με ένα άριστο περιστροφικό σύστημα της γαλλικής εταιρίας Sautter-Lemonnier (κατασκευασθέν το 1871 στο Παρίσι, αγορασθέν από το Λιμενικό Ταμείο έναντι 30.000 γαλλικών φράγκων) το οποίο εξέπεμπε "φως λευκό σταθερό (55') εναλλάσσον προς αναλαμπή (5") εξ υπαμοιβής λευκή και σταθερά, γεωγραφικής ακτινοβολίας 15 ν. μιλίων".
Κατά τη διάρκεια της σκοτεινής περιόδου του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής ο φάρος παρέμεινε ανενεργός ενώ καταγράφεται - την ίδια χρονική περίοδο - η καταστροφή μέρους της λιθοδομής της ανατολικής όψης του οικήματος κατά τη διάρκεια εκτέλεσης οχυρωματικών έργων από τους Ιταλούς. Μετά την Απελευθέρωση, η Διεύθυνση Φάρων μετέτρεψε, τον Απρίλιο του έτους 1949, το φάρο του Γυθείου από επιτηρούμενο σε ανεπιτήρητο (με χρήση ασετιλίνης) με αυτόματο πυρσό αναλαμπών ("οπτικόν" Chance 800 m/m, αγγλικής κατασκευής) περιορίζοντας το εστιακό ύψος από τα 27 μέτρα στα 25 μέτρα και την εμβέλειά από 15 σε 9 ναυτικά μίλια, προκαλώντας τις διαμαρτυρίες της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών αρχών οι οποίοι ζητούσαν την επαναλειτουργία του φάρου υπό τις αρχικές συνθήκες. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 (1976), το "οπτικόν" του φάρου του Γυθείου διατέθηκε από το Αρχηγείο του Πολεμικού Ναυτικού στο Ναυτικό Όμιλο Πειραιώς, με τους κατοίκους και τους διάφορους πολιτιστικούς φορείς / συλλόγους του Γυθείου να επαναλαμβάνουν σταθερά - και κατά τη δεκαετία του 1980 - τα αιτήματά τους για επαναλειτουργία του παλαιού τύπου περιστροφικού φάρου.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 προγραμματίστηκαν εργασίες συστηματικής αποκατάστασης του μαρμάρινου φάρου ώστε να λειτουργήσει ως παράρτημα του κυρίου ιστορικού κτιρίου της νησίδος Κρανάη, δηλαδή του πύργου Τζαν(ν)ετάκη. To 1989, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (Γ.Ε.Ν.) διέθεσε στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ) τη χρήση και τη διαχείριση του φάρου της Κρανάης και της περιοχής ασφαλείας του συνολικής εκτάσεως 24 στρεμμάτων περίπου με σκοπό να συμβάλει στη γενικότερη προσπάθεια αναβάθμισης της νησίδας.
Άποψη του χωματόδρομου που οδηγεί στον περιφραγμένο φάρο του Γυθείου:
Ο μαρμάρινος φάρος του Γυθείου, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ 342/Β/10-4-1998) λειτούργησε με ασετιλίνη μέχρι το έτος 2002, αυτοματοποιήθηκε με χρήση ηλιακής ενέργειας και από το 2004 ηλεκτροδοτήθηκε λειτουργώντας έκτοτε ως επιτηρούμενος υπαγόμενος στην Υπηρεσία Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού.
- Παλιές φωτογραφίες του φάρου του Γυθείου
Άποψη της νησίδος Κρανάη - στο βάθος καταγράφεται ο υπό εξέταση φάρος του Γυθείου:
Δίγλωσσο ασπρόμαυρο επιστολικό δελτάριο με τίτλο "Γύθειον. Άποψις του Φάρου":
Αεροφωτογραφία του φάρου του Γυθείου από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 (λήψη από αεροπλάνο της 348 Μοίρας Τακτικής Αναγνώρισης (348ΜΤΑ), circa 1958-1959):
Έγχρωμα μεταπολεμικά επιστολικά δελτάρια στα οποία καταγράφονται, εκτός από τον φάρο της νησίδας Κρανάης, το εκκλησάκι του Αγίου Πέτρου αλλά και o πύργος Τζαν(ν)ετάκη:
'Άποψη της πόλεως του Γυθείου - στο βάθος καταγράφεται η νησίδα Κρανάη και ο υπό εξέταση φάρος:
Έγχρωμη ξενόγλωσση ("Gytheion") καρτ-ποστάλ στην οποία καταγράφεται η νησίδα Κρανάη και στο βάθος ο φάρος του Γυθείου:
Τηλεκάρτα από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 στην οποία καταγράφεται φωτογραφικά ο φάρος του Γυθείου:
Διαβάστε θέματα σχετικά με φάρους:
Ο Αιγυπτιακός Φάρος των Χανίων
Ο Φάρος της Κόγχης (Σαλαμίνα)
Ηλιοβασίλεμα στο Ταίναρο
Ο φάρος του Άστρους
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο που συνοδεύει τις φωτογραφίες είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας.
Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:
- Ο Φάρος του Γυθείου, του Γιάννη Σαΐτα, Αρχιτέκτονα – Πολεοδόμου Ε.Ο.Τ.
- Διαμονή Προσωπικού του ΠΝ Φάρους Κρανάη - Γύθειο
- Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου