ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΜΙΑΟΥΛΗ

Σημείο αναφοράς στη συμβολή της ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας, το Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου αποτελεί το πρώτο πολυόροφο κτίριο γραφείων μετά ισογείων καταστημάτων το οποίο οικοδομήθηκε επί της παραλίας λιμένος Πειραιώς κατά τη δύσκολη πρώτη μεταπολεμική δεκαετία του 1950. Το "Ιόνιον Μέγαρον" γραφείων και καταστημάτων του Παναγή Ν. Λυκιαρδόπουλου και του Φωτίου Λυκιαρδόπουλου, με την μοναδική κύρια είσοδο επί της προαναφερόμενης λεωφόρου Δευτέρας Μεραρχίας, εικονίζεται να δεσπόζει στην επόμενη ασπρόμαυρη φωτογραφία του Πειραιά των τελών της δεκαετίας του 1950: 

Η χαμηλή έως ανύπαρκτη δόμηση στην ακτή Μιαούλη και στα γύρω στενά της Τρούμπας κάνουν το Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου να μοιάζει τεράστιο. Στο ίδιο φωτογραφικό κάδρο που εικονίζει βεβαίως τη συμβολή της ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας διακρίνεται και το διερχόμενο κόκκινο τραμ της παραλίας λιμένος Πειραιώς (ο γνωστός "καουμπόης"). 

Στην επόμενη συλλεκτική ασπρόμαυρη φωτογραφία, όπου καταγράφεται η αποβάθρα της Τρούμπας (προβλήτα Βασιλέως Κωνσταντίνου) με το χαρακτηριστικό κτίριο - επιβατικός σταθμός του ΟΛΠ, το Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου ξεχωρίζει εμφανώς ως προς το ύψος και το μέγεθός του σε σχέση με τα υπόλοιπα κτίρια πέριξ αυτού. Στο βάθος, στα δεξιά του φωτογραφικού κάδρου, διακρίνεται και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. 

Ακολουθεί ακόμα μια ασπρόμαυρη φωτογραφία των αρχών της δεκαετίας του 1960 στην οποία εκτός από την αποβάθρα της Τρούμπας, το κτίριο του ΟΛΠ και το υπό εξέταση Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου, καταγράφεται και το Μέγαρο ΤΑΝΠΥ (ακτή Μιαούλη 17-19) παραπλεύρως του Μεγάρου των αδελφών Βάττη (αριστερά στο φωτογραφικό κάδρο, πλησίον της συμβολής ακτής Μιαούλη με την οδό Μπουμπουλίνας). 

Ο εβραϊκής καταγωγής Αυστριακός φωτογράφος Harry Weber καταγράφει το Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου από το κατάστρωμα ενός επιβατικού πλοίου με την φωτογραφική του μηχανή. Οι δυο μεγάλες πινακίδες της Ολυμπιακής Αεροπορίας και των Ολυμπιακών Κρουαζιέρων (Olympic Cruises), αμφότερες εταιρίες του Αριστοτέλη Ωνάση, στην ταράτσα του Μεγάρου Λυκιαρδόπουλου καθώς και η ύπαρξη των ισογείων γραφείων των εν λόγω επιχειρήσεων του Έλληνα μεγιστάνα ωθούσαν πολύ κόσμο να αποκαλεί το Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου απλά ως "κτίριο της Ολυμπιακής". Για την ιστορία, ο Αριστοτέλης Ωνάσης εξαγόρασε την εταιρία Τ.Α.Ε. (μετονομάζοντάς την σε Ολυμπιακή Αεροπορία - ΟΑ) το 1957 ενώ ένα χρόνο αργότερα (1958) δημιουργήθηκε η εταιρία "Ολυμπιακαί Κρουαζιέραι" (Olympic Cruises). 

Στην παρακάτω ευχετήρια φώτο-κάρτα του έτους 1958 του τότε Δημάρχου Πειραιώς Δημητρίου Κ. Σαπουνάκη (δια χειρός του γνωστού πειραϊκού φωτογραφείου Φώτο-Βλαντή), καταγράφεται το Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου σε μια άποψη από την ακτή Μιαούλη. 

Εκτός από τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις του Ωνάση και των γραφείων της ναυτιλιακής εταιρίας της οικογενείας Λυκιαρδόπουλου, στο υπό εξέταση Μέγαρο διατηρούσε γραφεία και ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς (Ο.Λ.Π.)

Στην επόμενη ασπρόμαυρη φωτογραφία του Helmut Schaar με ημερομηνία 23 Μαρτίου του έτους 1960 εικονίζεται ένστολος έναντι της συμβολής της ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας με φόντο το υπό εξέταση Μέγαρο Π.Ν. και Φ. Λυκιαρδόπουλου. Στην οροφή του κτιρίου πάντοτε ευδιάκριτες οι μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες των εταιριών του Ωνάση (Ολυμπιακή Αεροπορία, Olympic Cruises), ενώ στην πρόσοψη του κτιρίου επί της ακτής Μιαούλη διακρίνονται τα αρχικά του Ο.Λ.Π. Στο δε ισόγειο κατάστημα, τα γραφεία της Ολυμπιακής Αεροπορίας.

• Η ιστορική διαδρομή της οικογενείας Λυκιαρδόπουλου

Η οικογένεια Λυκιαρδόπουλου, με καταγωγή από τις Κεραμειές της γνωστής περιοχής της Λειβαθούς στην Κεφαλλονιά - τόπος καταγωγής πολλών εφοπλιστικών οικογενειών του νησιού - ανέπτυξε σημαντική ναυτιλιακή δράση ήδη από τον 16ο αιώνα στα πλαίσια της γενικότερης άνθησης της ναυτιλίας του Ιονίου και του δυτικού ελλαδικού χώρου με κέντρα, εκείνη την εποχή, την Κεφαλλονιά και το Μεσολόγγι. Ο χώρος δράσης της οικογένειας Λυκιαρδόπουλου κατά τον 18ο αιώνα, όπως και άλλων κεφαλλονίτικων οικογενειών καπεταναίων, υπήρξε κατά βάση η Αδριατική Θάλασσα (κυρίως η διαδρομή Κεφαλλονιά - Κέρκυρα - Βενετία) όπως και άλλα σημαντικά ναυτικά κέντρα (λιμάνια) της Μεσογείου (λ.χ. Μάλτα). Οι Ανδρέας και Γιώργος Λυκιαρδόπουλος (1764) και ο Θεόδωρος Λυκιαρδόπουλος (1791) δραστηριοποιούνταν στο θαλάσσιο εμπόριο της Μεσογείου ως πλοίαρχοι και πλοιοκτήτες. Την ίδια εποχή, οι Φώτης και Ανδρέας Λυκιαρδόπουλος αναφέρονται ως καταδρομείς με ρωσική σημαία στα ιστιοφόρα τους, κατά τον δεύτερο Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1787-1792. Αργότερα, στις αρχές του 19ου αιώνα, η οικογένεια Λυκιαρδόπουλου εκμεταλλευόμενη τις δυνατότητες που προσέφεραν τα μεγαλύτερα πλοία δραστηριοποιήθηκε τόσο προς τη δυτική Μεσόγειο όσο και προς τις ακτές της Βορείου Αφρικής. Στα χρόνια της Επανάστασης του 1821, η οικογένεια Λυκιαρδόπουλου καταγράφεται να δραστηριοποιείται στο σπουδαίου έμπορο-ναυτιλιακό κέντρο της Σύρου με τα πλέον προβεβλημένα μέλη να είναι ο Γ. Λυκιαρδόπουλος (με τα μπρίκια "Οδησσιάνα" και "Ευαγγελίστρια και την βομβάρδα "Άγιος Σπυρίδωνας"), ο Νικόλαος Λυκιαρδόπουλος (με το μπρίκι "Άγιος Νικόλαος" και την βομβάρδα "Αγγελική Λυκιαρδοπούλου"), ο Σ. Λυκιαρδόπουλος (με το μπρίκι "Άγιος Γεράσιμος" και την γολέτα "Λουίζα"), ο Κ.Μ. Λυκιαρδόπουλος (με το μπρίκι "Άγιος Σπυρίδωνας"), ο Δ. Λυκιαρδόπουλος (με το μπρίκι "Παναγιά Σπαρτιά"), ο Φώτιος Λυκιαρδόπουλος (με την βομβάρδα "Παναγής Βαλλιάνος"), ο Δημήτριος Λυκιαρδόπουλος (με την γολέτα "Ελισάβετ") κ.α. Η μετοίκηση αρκετών Επτανησίων (κυρίως από την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη) προς τη Μαύρη Θάλασσα και τον Δούναβη, προς αναζήτηση νέων ευκαιριών στο εμπόριο των σιτηρών, έφερε μοιραία μέλη της οικογενείας Λυκιαρδόπουλου στις προαναφερόμενες περιοχές. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα, ιδιαίτερα οι ως άνω αναφερόμενοι Έλληνες κάτοικοι των περιοχών πέριξ της Μαύρης Θάλασσας και του Δούναβη οι οποίοι δραστηριοποιούνταν στη ναυτιλία μετακινήθηκαν προς τα νέα διεθνή κέντρα εκείνης της εποχής, το Λονδίνο και τον ανερχόμενο Πειραιά λειτουργώντας πλέον σε εφοπλιστικά πρότυπα. Οι Λυκιαρδόπουλοι φέρεται να εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά περί τα τέλη του 19ου αιώνα, ως εφοπλιστές, με το δικό τους ατμόπλοιο το 1897. Κατά έναν περίεργο τρόπο όμως, στους διάφορους Οδηγούς της πόλης της πρώτης και της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, δεν υπάρχει καμία αναφορά στην οικογένεια Λυκιαρδόπουλου, ούτε στον κατάλογο των εν Πειραιεί εφοπλιστών, ούτε σε κάποια άλλη κατηγορία εμπορικής δραστηριότητας. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Νικόλαος Δ. Λυκιαρδόπουλος (1866-1963) - έχοντας την οικονομική στήριξη της οικογενείας Βαλλιάνου με την οποίαν είχαν συγγένεια - κατόρθωσε γρήγορα να συγκροτήσει έναν αξιομνημόνευτο στόλο έξι ατμόπλοιων (τρία εκ των οποίων νεότευκτα) ανοίγοντας ναυτιλιακό παράρτημα στο Λονδίνο (έτος 1901 / κατ'άλλους το 1910). 

Η εξέλιξη του εφοπλιστικού ομίλου που δημιούργησε ο Νικόλαος Λυκιαρδόπουλος υπήρξε εντυπωσιακή κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα - με αποτέλεσμα να κατατάσσεται ανάμεσα στους δέκα κορυφαίους Έλληνες εφοπλιστές των παραμονών του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου - ενώ ο ίδιος συνέβαλε αποφασιστικά στην ίδρυση της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ - 1916-1917) της οποίας διετέλεσε και Πρόεδρος μεταπολεμικά.

To 1912 ιδρύθηκε στο Λονδίνο η London & Piraeus SS Co. (γνωστή και ως Lykiardopulo & Co) ενώ αργότερα (1936) ιδρύθηκε η Drake Shipping Co. Την εποχή του Μεσοπολέμου, ο Νικόλαος Δ. Λυκιαρδόπουλος συνέχισε τις δραστηριότητές του μαζί με τους υιούς του Παναγή (1893-1983) και Γεράσιμο (1895-1982), όχι μονάχα στην ναυτιλία αλλά επεκτείνοντας τις δραστηριότητες του ομίλου στην Τράπεζα Πειραιώς και την "Γενική Ασφαλιστική Εταιρεία" (η οποία έδρευε στον Πειραιά στο Μέγαρο Συρεγγέλα). Λίγο πριν το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο όμιλος του Ν. Λυκιαρδόπουλου συγκαταλεγόταν μεταξύ των σημαντικότερων ελληνικών εφοπλιστικών ομίλων (οικογένειες Λιβανού, Νομικού, Γουλανδρή κ.ο.κ.) κατέχοντας οκτώ ατμόπλοια χωρητικότητας 36.000 τόνων. Τα μισά και πλέον πλοία αυτού του στόλου χάθηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Μετά τον Πόλεμο, η οικογένεια Λυκιαρδόπουλου αναμείχθηκε ενεργά στην αγορά ενός από τα επτά δεξαμενόπλοια τύπου Τ2 (που αγοράστηκαν μαζί με τα 100 Λίμπερτυ) από διαφόρους Έλληνες εφοπλιστές με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Αξιοσημείωτα είναι το γεγονός πως η τότε "Κεφαλληνιακή Α.Ε." (Cephalonian Maritime Co.) του Λυκιαρδόπουλου, σε αντίθεση με άλλες ναυτιλιακές εταιρίες, δεν προμηθεύτηκε πλοία τύπου "Λίμπερτυ". 

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, οι προαναφερόμενοι Παναγής και Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος συνέστησαν ένα μεγάλο ναυπηγικό πρόγραμμα το οποίο έδωσε άλλη δυναμική στην εταιρία για τις επόμενες δυο δεκαετίες. Την ίδια δεκαετία (1950) εισήλθε στην οικογενειακή επιχείρηση ο υιός του Παναγή Λυκιαρδόπουλου, Φώτης. 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 δημιουργήθηκε η Neda Maritime Agency στον Πειραιά με σήμα πάντοτε το κόκκινο αστέρι σε λευκό φόντο. Το 1974 η εταιρία προμηθεύτηκε το πρώτο της VLCC (Very Large Crude Carrier), το m/t "SANKO STRESA" από το ναυπηγείο της HDW στο Κίελο της Γερμανίας. Το επόμενο ιστορικό βήμα της εταιρίας πραγματοποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την παραγγελία του m/t "AROSA", του πρώτου double hull (διπλών τοιχωμάτων) VLCC. 

• Σύγχρονες απόψεις του Μεγάρου Λυκιαρδόπουλου

Ακολουθούν ορισμένες σύγχρονες φωτογραφίες του υπό εξέταση Μεγάρου Λυκιαρδόπουλου του οποίου πολλοί αγνοούν μεν την επίσημη ονομασία του ("Ιόνιον Μέγαρον"), πλην όμως το συνδέουν με τα επί δεκαετίες γραφεία της Ολυμπιακής (σσ. δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως ακόμα και η στάση των αστικών λεωφορείων επί της ακτής Μιαούλη ονομάζεται "Ολυμπιακή"):

Ειρήσθω εν παρόδω, το μεγάλο ισόγειο γωνιακό κατάστημα του Μεγάρου με είσοδο επί ακτής Μιαούλη 29 - μετά το κλείσιμο των γραφείων της Ολυμπιακής - παρέμεινε επί πολλά χρόνια ανεκμετάλλευτο μέχρι που άνοιξε το φαρμακείο Μ. Μαρκαντωνάτου, ενώ στο ισόγειο τμήμα του κτιρίου επί της λεωφόρου Δευτέρας Μεραρχίας δημιουργήθηκαν μικρότερα καταστήματα τα οποία ενοικιάζονται (λ.χ. για αρκετά χρόνια φαρμακείο Γρηγορόπουλου, κουρείο Barberitos). 

Πάντως, τα φώτα στους άνω ορόφους του πολυώροφου κτιρίου, εκεί όπου στεγάζονται τα γραφεία της ναυτιλιακής Neda Maritime Agency Co. Ltd., μένουν καθημερινά αναμμένα μέχρι αργά το βράδυ.

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές: 

• Neda Maritime
• Αφιέρωμα στην εφοπλιστική οικογένεια Λυκιαρδόπουλου από τη Λειβαθώ
• Drake Shipping Co / Lykiardopulo & Co, London
• Wikipedia - Lykiardopoulo
• Προσωπική Έρευνα - Τύπος Εποχής

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.