Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΦΑΛΗΡΙΚΗ ΑΚΤΗ [1952]

Ο όρμος του Φαλήρου, αυτός που απλώνεται σαν ένα γαλάζιο όραμα από την Καστέλλα έως το Παλαιό Φάληρο και η πιο πέρα θάλασσα έχει γίνει, τώρα το καλοκαίρι, πνεύμων ζωής για τον πληθυσμό των Αθηνών και του Πειραιώς. Δεν είναι υπερβολή να πή κανείς ότι, τουλάχιστον πενήντα χιλιάδες άνθρωποι καθημερινώς παίρνουν τον αέρα τους σ'αυτή την έκτασι, κυνηγώντας τη δροσιά της θάλασσας, την χαρά του κύματος που τόσο ανακουφίζει την ανθρώπινη ύπαρξι μέσα στο καμίνι του αθηναϊκού καλοκαιριού. Αξίζει λοιπόν ν'αφιερώσωμε λίγες γραμμές στη ζωή που ξετυλίγεται εδώ κάτω, τόσο ενδιαφέρουσα, από την αυγή έως το βράδυ. 

Την πρώτη νότα ζωής, πριν ακόμα ξημερώση, δίνουν σ'όλην αυτή την έκτασι οι ερασιτέχνες ψαράδες. Κατεβαίνουν με τα πρωινά τραμ και λεωφορεία στις Τζιτζιφιές και την Καστέλλα για να εξασφαλίσουν δολώματα, κι' ανοίγονται ύστερα με τις βάρκες, λίγοι, λίγοι, ανοιχτά προς το πέλαγο, κυνηγώντας την τύχη με την καθετή και τ'άλλα σύνεργα της ψαρικής. Έως ότου ο ήλιος φανή δεκάδες βάρκες βρίσκονται αραγμένες ανοιχτά στην Πειραϊκή, την Καστέλλα και το Φάληρο ή αλλάζουν θέση με τα κουπιά, τα πανάκια τους, τις μηχανές, ανιχνεύοντας το βυθό. Τα ορμητήρια αυτών των ψαροκυνηγών είναι πολλά, σ'όλη την έκτασι. Τα σπουδαιότερα όμως είναι το Τουρκολίμανο, η "Λάμψη της Σελήνης" στην Καστέλλα, οι Τζιτζιφιές, ο "Φλοίσβος", ο "Μπάτης" και το "Έντεν".

Δυο τρεις ώρες αργότερα, όταν πιά ο ήλιος έχει ψηλώσει, στους ανθρώπους της παραλίας προστίθενται εκείνοι που κυνηγούν φρέσκο και ζωντανό ψάρι. Άνθρωποι κάθε κοινωνικής τάξεως περιλαμβάνονται στην κατηγορία αυτή και άνθρωποι που ξεκινούν από τις πιο απόμακρες συνοικίες των δυο πόλεων και προαστείων καμμιά φορά. Είναι αφάνταστο τι γίνεται στη φαληρική παραλία για το φρέσκο ψάρι, τα πρωινά, όταν οι επαγγελματίες ψαράδες επιστρέφουν από το ψάρευμα της νύχτας. Από την Κυψέλη, από τα Πατήσια, από το Μαρούσι και την Κηφισιά ακόμα, κατεβαίνουν στα Φάληρα άνθρωποι για να εξασφαλίσουν ζωντανό ψάρι, αδιαφορώντας για το χρόνο που θα χάσουν, για τον κόπο και τα έξοδα που θα κάνουν.

Θα σκεφθήτε ίσως. Γιατί; Η αθηναϊκή Αγορά δεν έχει αφθονία ψαριών να εξυπηρετήση όλους; Βεβαίως έχει τις ημέρες που το ψάρι αφθονεί. Υπάρχουν όμως και στις δυο πόλεις Αθήνα-Πειραιά και τα προάστεια, πολλοί άνθρωποι που έχουν ψύχωσι με το φρέσκο, το ζωντανό ψάρι του παραγαδιού, του διχτυού και της τράτας, το ψάρι της καθετής, της πετονιάς ή και της συρτής. Και αυτοί καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να εξασφαλίσουν για το σπίτι τους πραγματικό "φαληριώτικο" ψάρι, πράγμα που σημαίνει ψάρι ζωντανό. Ξεύρουν προσωπικά τους ψαράδες, τους επισκέπτονται στις γωνιές όπου έχουν το συνηθισμένο τους αραξοβόλι και 99% εξασφαλίζουν ζωντανό ψάρι τις πρωϊνές ώρες που επιστρέφουν τα ψαροκάϊκα και οι ψαρόβαρκες. 

Η ζωή όμως της Φαληρικής παραλίας δεν περιορίζεται έως εδώ. Ύστερα από τις πρώτες ώρες της ημέρας αλλάζει φάση. Κατά τις 8 το πρωΐ εμφανίζονται οι κολυμβητές και περίπου την ίδια ώρα ή λίγο αργότερα οι μπεμπέδες και οι μπεμπέκες που έρχονται με τους συνοδούς των να δροσιστούν στη θάλασσα και να περάσουν ευχάριστες ώρες ψυχαγωγίας με τα βότσαλα, τα φύκια και τα ... καβουράκια. Η υπομονετική νταντά, η στοργική μαμά ή ο μπαμπάς είναι οι συνοδοί των μικρών και κρατούν πάντα το απαραίτητο δεματάκι, καλαθάκι ή βαλιτσάκι με τα σύνεργα του μπάνιου και το πρόγευμα των μικρών.

Πρέπει να σημειωθή ότι εις ωρισμένα μόνο μέρη της παραλίας είναι ακίνδυνη η παραμονή των παιδιών. Στις παιδικές γωνιές, όπου οι κοινότητες των Φαλήρων εφρόντισαν να υπάρχη μια σχετική καθαριότης, λίγη σκιά, άμμος καθαρή για τα παιγνίδια των μικρών και καθίσματα. Σ'άλλα μέρη, όπου δεν έχει εκδηλωθή καμμιά φροντίδα και ιδίως στις βραχώδεις ακτές, υφίστανται πάντοτε διάφοροι κίνδυνοι, και γι'αυτό ο παιδόκοσμος συγκεντρώνεται στους ειδικώς για τα παιδιά διαμορφωμένους παραλιακούς χώρους, κοντά στο "Φλοίσβο" και την μέχρι Τροκαντερού αμμουδιά, στο Μπάτη, Έντεν και Καλαμάκι. 

Τις μεσημβρινές ώρες η παραλία σ'όλη της την έκτασι είναι γεμάτη κόσμο. Παρατηρείται, μάλιστα, τόσος συνωστισμός, ώστε σ'όλα τα τέρματα των γραμμών και τις ενδιάμεσες στάσεις υπάρχει μονίμως μεγάλη ουρά που κρατά έως τις δυο σχεδόν το μεσημέρι. Οι ώρες αυτές είναι οι πιο κουραστικές για το πλήθος που κυνηγάει αναψυχή στη θάλασσα. Ακολουθούν ύστερα οι απογευματινές νεκρές ώρες και προς το βράδυ η παραλία και ο Φαληρικός όρμος ξαναπαίρνουν την συνηθισμένη τους ζωηρότητα αλλά με κάποια διαφορά. Τις βραδυνές ώρες το πλήθος που κινείται σ'αυτόν το χώρο δεν είναι το ίδιο . Οι ερασιτέχνες της ψαρικής, οι κολυμβητές και ο παιδόκοσμος έχουν αραιώσει. Τώρα κυριαρχούν οι συντροφιές των ανθρώπων που κατεβαίνουν να καθήσουν σε κάποιο παραλιακό κέντρο, να περάσουν τις βραδυνές ώρες, να πιουν λίγη μπύρα, λίγο κρασί, να ευθυμήσουν λιγάκι και να γυρίσουν νύχτα στα σπίτια τους, ευχαριστημένοι με την ιδέα ότι ανέπνευσαν θαλασσινό αέρι, ότι πήραν, τουλάχιστον, τη μυρωδιά της θάλασσας.  

Διαβάστε σχετικά εικονογραφημένα θέματα:

Αι πρωϊναί ώραι στα φαληρικά ύδατα

Οι αλιείς του νέου Φαλήρου - Τζιτζιφιών

Οι αλιείς του Τουρκολίμανου

Ο μεταπολεμικός Πειραιάς μέσα από το περιοδικό Life

Πηγές:

• Εφημερίδα "Τα Νέα" - 30 Ιουνίου 1952, Άρθρο του Κ. Στουρνά. - Στο παρόν κείμενο διατηρήθηκε η ορθογραφία και στίξη του άρθρου.