ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΟΔΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΟΥΝΑΡΗ

Η σύγχρονη οδός Δημητρίου Γούναρη του 21ου αιώνα αποτελεί μια από τις παραδοσιακές εμπορικές οδούς / λεωφόρους της πόλης του Πειραιώς η οποία εκτείνεται, από την παραλία του κεντρικού λιμένος και τη συμβολή της ακτής Τζελέπη με την ακτή Ποσειδώνος στο ύψος της πλατείας Καραϊσκάκη, μέχρι την πλατεία Ιπποδάμειας. Η σύγχρονη φορά της οδού (λεωφόρου) Δημητρίου Γούναρη για τα Ι.Χ. και τα δίτροχα είναι από την πλατεία Ιπποδάμειας προς το λιμάνι του Πειραιά ενώ υφίσταται και λεωφορειόδρομος αποκλειστικής (θεωρητικά) κυκλοφορίας αστικών λεωφορείων και τρόλεϊ με νησίδα στο μέσον της οδού με στάσεις αποβίβασης / επιβίβασης επιβατών. Η οδός Δημητρίου Γούναρη τέμνει διαδοχικά τις εξής οδούς: την εμπορική οδό Τσαμαδού και τη νοητή συνέχεια αυτής προς τη συνοικία του Ηλεκτρικού ως οδό Ναυαρίνου, την πεζοδρομημένη οδό Νικήτα, την οδό Άρεως (Καραολή - Δημητρίου) και τη συνέχεια αυτής προς τις γραμμές του Ηλεκτρικού ως οδό Κέκροπος και τέλος την οδό Ελευθερίου Βενιζέλου και την προέκταση αυτής οδό Φωκίωνος.

• Οι παλαιότερες ονομασίες της οδού Δημητρίου Γούναρη

Η πρώτη ονομασία της σημερινής οδού Δημητρίου Γούναρη φέρεται να υπήρξε "οδός των Αθηνών" και "οδός Ερμού" ή "Ερμαϊκή Οδός", αφού εκείνος ο δρόμος οδηγούσε προς τον μοναδικό δρόμο με κατεύθυνση προς την Αθήνα. Αργότερα, περί τα μέσα του 19ου αιώνα, μετά την ονοματοθέτηση των οδών της πόλης, ορίστηκε η ονομασία του εμπορικού και βιομηχανικού αυτού δρόμου ως "οδός της Μακράς Στοάς". Στην οδό Μακράς Στοάς, στις πρώτες δεκαετίες μετά την επανασύσταση της πόλεως του Πειραιώς, κατά τον 19ο αιώνα, "χτυπούσε" η καρδιά του Χιακού Συνοικισμού της πόλης.καθώς πολλοί Χιώτες έποικοι, κυρίως μεγαλέμποροι, απέκτησαν οικόπεδα μεταξύ των οδών Μακράς Στοάς, Αθηνάς (σήμερα Βασιλέως Γεωργίου Α'), Σωκράτους (σήμερα Ηρώων Πολυτεχνείου) και Ηφαίστου (σήμερα Ελευθερίου Βενιζέλου). Η ονομασία της οδού Μακράς Στοάς, παρέπεμπε σε μια από τις πέντε μεγάλες στοές του αρχαιοελληνικού Πειραιά. Ο ίλαρχος Γ. Αγγελόπουλος, φρούραρχος Πειραιώς, σημειώνει στο έργο του "Στατιστική Πειραιώς" κατά το έτος 1852, στο περί οδών κεφάλαιο: "Κατά την εσχάτως γενομένην ονοματοθέτησην των οδών της πόλεως οι κυριώτερια αυτής είνε αι εξής: η της Μακράς Στοάς, του Μιαούλη, του Φίλωνος, του Νοταρά, του Κολοκοτρώνη και του Σωκράτους. Τούτων η πρώτη (σσ. ήτοι η Μακράς Στοάς), πλατυτέρα ούσα των λοιπών, άγει κατ'ευθείαν εξ Αθηνών, διέρχεται από το δημοσιώτερον της αγοράς μέρος και φθάνει εις την προκυμαίαν, αριστερά του ιστάμενου επί της βασιλικής αποβάθρας και εστραμμένου προς τον λιμένα". Λαμβάνοντας υπ'όψιν τα προαναφερθέντα, αντιλαμβάνεται λοιπόν κάποιος τη μεγάλη σημασία της οδού Μακράς Στοάς, της κυριότερης εμπορικής οδού της πόλης, στον Πειραιά των μέσων του 19ου αιώνα. 

Στην οδό αυτή συγκεντρώθηκαν κατά το 19ο αιώνα μικρές βιομηχανίες (οινοποιίες / ποτοποιίες, πνευματοποιίες, μακαρονοποιεία, μηχανουργεία κ.α.), πλήθος εμπορικών οίκων, μικρότερων επιχειρήσεων και καταστημάτων/αποθηκών/πρατηρίων κυρίως εδώδιμων και αποικιακών προϊόντων αλλά και αλιπάστων, καφενεία, ξενοδοχεία και εστιατόρια, φαρμακεία και φαρμακαποθήκες, ενώ αργότερα, στις αρχές του 20ου αιώνα οικοδομήθηκαν ορισμένα από τα σημαντικότερα Μέγαρα της πόλης (Μέγαρο Τσούχλου, Μέγαρο Λαϊκής Τραπέζης, Μέγαρο Γαβριήλ, Μέγαρο Σφαέλλου κ.α.) στα οποία στεγάστηκαν πλήθος επιχειρήσεων, γραφεία επαγγελματιών / ιδιωτών και εταιρίες,  ορισμένα εκ των οποίων διασώζονται μέχρι σήμερα. Σήμερα την ίδια ονομασία (Μακράς Στοάς) φέρει μια μικρή οδός / πεζόδρομος σε κοντινό σημείο της πόλης. 

Έτος 1860 - Αναφορά στο κατάστημα του Βούχερερ στην οδό Μακράς Στοάς

Μια σπάνια ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή της οδού Μακράς Στοάς περί τα τέλη του 19ου αιώνα / αρχές 20ου αιώνα. Στην παρακάτω ψηφιοποιημένη επιλογή από ευρύτερο φωτογραφικό κάδρο παρατηρήστε στα αριστερά ένα εκ των περιπτέρων της πλατείας Καραΐσκάκη όπως επίσης και το προϋπάρχον κτίριο στο σημείο όπου οικοδομήθηκε το Μέγαρο ιδιοκτησίας του Τζανείου Νοσοκομείου, όπου λειτούργησε το Ξενοδοχείο "Κοντινεντάλ". 

Η ευρύτερη άποψη του λιμένος Πειραιώς και η οδός Μακράς Στοάς μέσα από ένα ασπρόμαυρο επιστολικό δελτάριο των τελών του 19ου αιώνα / αρχών 20ου αιώνα:

Το ίδιο σημείο, σε μια φωτογραφική καταγραφή του έτους 2018:

Η σύγχρονη ονομασία της οδού Δημητρίου Γούναρη αναφέρεται στον πολιτικό και τρις πρωθυπουργό της χώρας Δημήτριο Γούναρη (05.01.1867-15.11.1922). Ο εκ Πατρέων δεινός ρήτορας Δημήτριος Γούναρης, αναφερόμενος και ως "πατέρας της ελληνικής Δεξιάς", πολιτεύτηκε και εκλέχθηκε για πρώτη φορά το 1902, έγινε μέλος της επονομαζόμενης "Ομάδος των Ιαπώνων", αργότερα (1908-1909) διετέλεσε για λίγους μήνες υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Θεοτόκη, έγινε πρωθυπουργός για πρώτη φορά το 1915 μετά την παραίτηση του Ελευθερίου Βενιζέλου κατόπιν σχετικής πρόσκλησης του Βασιλέα Κωνσταντίνου Α', ίδρυσε το φιλοβασιλικό κόμμα των Εθνικόφρονων με το οποίο ηττήθηκε στις εκλογές του Μαΐου του 1915, εξορίστηκε στην Κορσική κατά το χρονικό διάστημα 1917-1920 μετά τα Νοεμβριανά και έπειτα την επάνοδο του Βενιζέλου, επανέκαμψε παραμονές των εκλογών του 1920 ως αντίπαλος του Βενιζέλου τον οποίο και κέρδισε ηγούμενος του Λαϊκού Κόμματος, προώθησε τον επαναπατρισμό του Βασιλέα Κωνσταντίνου με δημοψήφισμα και θεωρήθηκε ως ένας από τους υπαίτιους της Μικρασιατικής Καταστροφής, όντας πρωθυπουργός της χώρας εκ νέου από το 1921 και κατά τη διάρκεια των τραγικών στιγμών της περιόδου 1921-1922. Ο Δημήτριος Γούναρης όντας βαριά άρρωστος εκτελέστηκε στο Γουδί, στις 15 Νοεμβρίου του 1922, μετά την καταδίκη του σε θάνατο στην περίφημη "Δίκη των Εξ" - αναζήτηση εξιλαστήριων θυμάτων. 

Στην παρακάτω φωτογραφία της 7ης Ιουλίου του 1917, ο Δημήτριος Γούναρης - ο οποίος εικονίζεται με φόντο την Αγία Τριάδα Πειραιώς και τον Τινάνειο Κήπο - και άλλες αντί-βενιζελικές προσωπικότητες λίγο προτού επιβιβαστούν στο ατμόπλοιο "Βασιλεύς Κωνσταντίνος" και πάρουν το δρόμο για τον τόπο εξορίας του, στο Αιάκειο της Κορσικής, από όπου εν τέλει σύντομα έμελλε να διαφύγουν ζητώντας άσυλο στην Ιταλία:

• Φωτογραφικό οδοιπορικό στην οδό Δημητρίου Γούναρη

Στο σημερινό οδοιπορικό στο παρελθόν και στο παρόν της οδού Δημητρίου Γούναρη θα παρουσιάσουμε παλαιές και νέες φωτογραφίες καθώς και συνθέσεις / αντιπαραβολές του "χθες και του σήμερα" της οδού Δημητρίου Γούναρη όπως αυτές έχουν παρουσιαστεί μέσα από το προσωπικό φωτογραφικό project Πειραιάς Retronaut.

Το ιστορικό / φωτογραφικό οδοιπορικό στη σύγχρονη οδό Γούναρη ξεκινά από το άδειο οικόπεδο στη συμβολή αυτής με την ακτή Ποσειδώνος, εκεί όπου προπολεμικά υψωνόταν το Μέγαρο του Ζαννείου Νοσοκομείου στο οποίο λειτουργούσε το Ξενοδοχείο "Το Κοντινεντάλ", σημείο αναφοράς για την περιοχή.

Η όψη της λεωφόρου Μακράς Στοάς στις αρχές του 20ου αιώνα μέσα από ένα χαρακτηριστικό δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο εποχής. Στα δεξιά εικονίζεται το προαναφερόμενο Μέγαρο του Ζαννείου Νοσοκομείου: 

Έναντι του Ξενοδοχείου "Κοντινεντάλ", από τον Τύπο του έτους 1925, το εμπορορραπτικό κατάστημα του Λουκά Π. Τσιμτσιλή με τις εξ Αμερικής φόρμες και τα αγγλικά κασμίρια, επί της οδού Μακράς Στοάς: 

Στη συμβολή της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη με την ακτή Ποσειδώνος, κατά τον μήνα Μάιο του έτους 2018, με μέτωπο προς τις αποβάθρες των πλοίων των γραμμών του Αργοσαρωνικού:

Στην αρχή της οδού Δημητρίου Γούναρη, στον αριθμό "3Γ", κατά τα πρώτα μετακατοχικά / μεταπολεμικά χρόνια, σύμφωνα με τις κάτωθι ενδεικτικές διαφημιστικές καταχωρήσεις βρίσκονταν τα γραφεία της Ανώνυμης Γαιανθρακεμπορικής Εταιρίας των Αδελφών Καζανόβα αλλά και της Αγροτικής Βιομηχανίας Σαντορίνης Α.Ε. (Α.Β.Ι.Σ), :

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, πάντοτε στον αριθμό "3" της οδού Γούναρη (σσ. πρόκειται για το σημείο όπου στις μέρες μας βρίσκεται το Μέγαρο που στεγάζεται η εταιρία Λάλιζας), λειτουργούσε υποκατάστημα της Εμπορικής Τραπέζης ενώ στους άνω ορόφους του κτιρίου βρίσκονταν συν τοις άλλοις τα εν Πειραιεί γραφεία του ναυλομεσιτικού οίκου του Γεωργίου Νικολάου.

Στην απέναντι πλευρά της υπό εξέτασιν οδού, στον αριθμό "2" της οδού Δημητρίου Γούναρη και ακτή Ποσειδώνος, καταγράφεται οκταώροφο γωνιακό κτίριο γραφείων με ισόγεια καταστήματα (σσ. η είσοδος των γραφείων είναι επί της οδού Γούναρη). Στο εν λόγω κτίριο, στα τέλη της δεκαετίας του 1960, καταγράφονταν τα γραφεία της Α.Ε. Ναυτιλιακών και Εμπορικών Επιχειρήσεων Γ.Μ. Μουνδρέας και Αδελφοί:

Ομοίως, στο προαναφερθέν οκταόροφο κτίριο γραφείων στη συμβολή της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη 2 με την ακτή Ποσειδώνος, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, καταγράφονταν τα γραφεία της Empros Lines, της οικογενείας Δρακόπουλου:

Στους αριθμούς "4" και "6" του υπό εξέτασιν δρόμου καταγράφεται πολυόροφο κτίριο γραφείων και ισογείων καταστημάτων, κατασκευής 1968. Τα ισόγεια καταστήματα, με εξαίρεση ίσως το κατάστημα πώλησης στρατιωτικών ειδών / ειδών ταξιδιού / στολών εργασίας κτλ. "Λαγός" ("από το 1933"), έχουν αλλάξει πάμπολλες χρήσεις στο πέρασμα των χρόνων (ενδεικτικά αναφέρουμε Αγορά Χρυσού, ανδρικοί νεωτερισμοί Ρούντης, καφενείο "Η Χόβολη", ζαχαροπλαστείο Palmiye κ.α.). Ομοίως, στα γραφεία των άνω ορόφων, πληθώρα εταιριών και επαγγελματιών έχουν δραστηριοποιηθεί τις τελευταίες δεκαετίες - ενδεικτικά αναφέρουμε το ασφαλιστικό γραφείο / πρακτορείο του Ιωσήφ Νοητάκη (έτος ίδρυσης 1967) το οποίο διαθέτει ιδιόκτητα γραφεία στο εν λόγω κτίριο καθώς και το Κέντρο Ενημέρωσης  Ταξιδιωτών της Ενώσεως Καταναλωτών Ελλάδος. Ειρήσθω εν παρόδω, ο 4ος και ο 5ος όροφος του υπό εξέτασιν κτιρίου επί της οδού Γούναρη 4-6, ανήκουν στον ΕΦΚΑ (πρώην OAEE).

Καθώς βαδίζουμε επί της οδού Δημητρίου Γούναρη με κατεύθυνση πάντοτε προς την πλατεία Ιπποδάμειας, στο δεξί μας χέρι, στον αριθμό "10", στη συμβολή με την μικρή οδό Λυκούργου 1, το Μέγαρον Πολίτου και η σημερινή άτυπη "Αγορά του Πειραιά", με τα κρεοπωλεία και τα ιχθυοπωλεία σε απόσταση αναπνοής από την παλαιά κατεδαφισμένη Κεντρική Δημοτική Αγορά της πόλης. Στον Πειραιά του Μεσοπολέμου, στη συμβολή της οδού Μακράς Στοάς (νυν Δημητρίου Γούναρη) με την οδό Λυκούργου, βρισκόταν το Γραφείον Ταξειδίων (Γραφείο Μεταναστεύσεως) του Μιχ. Π. Καραμίχαλου.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, επί της οδού Γούναρη 10, η μεγάλη αποθήκη των Αδελφών Φασιλή.

Μια παλαιότερη φωτογραφική καταγραφή του διατηρητέου Μεγάρου Πολίτου μέσα από τα ψηφιοποιημένα αρχεία του ΥΠΕΚΑ:

Η όψη του προαναφερόμενου διατηρητέου Μεγάρου, επί της οδού Δημητρίου Γούναρη 10 και Λυκούργου, όπως καταγράφηκε στις αρχές του έτους 2021 μετά το άνοιγμα καταστήματος ΙΚΕΑ:

Το υπό εξέτασιν σημείο, στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη και Λυκούργου, με φόντο τον Ουρανοξύστη, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στα τέλη του έτους 2021:

Η υπό εξέτασιν οδός Γούναρη όπως καταγράφηκε στα τέλη Δεκεμβρίου του έτους 2023, από το ύψος του προαναφερομένου Μεγάρου Πολίτου. 

Παραπλεύρως του Μέγαρο Πολίτου, στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη 12 και Τσαμαδού 1, καταγράφεται το κάτωθι εικονιζόμενο γωνιαίο Μέγαρο αρχικής ιδιοκτησίας Έλενας συζύγου Ελευθερίου Βενιζέλου (διαδοχικές φωτογραφίες από τα έτη 2012-2016-2022-2023):

Μια παλαιότερη φωτογραφική καταγραφή του προαναφερθέντος διατηρητέου Μεγάρου αρχικής ιδιοκτησίας Έλενας Σκυλίτση - Στεφάνοβικ (1874 - 1959), συζύγου Ελευθερίου Βενιζέλου, μέσα από τα ψηφιοποιημένα αρχεία του ΥΠΕΚΑ:

 

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός πως στην ως άνω συμβολή, στα τέλη του 19ου αιώνα, βρισκόταν το Εργοστάσιο Ομβρελών του Νικολάου Τσιμονίδου, όπως προκύπτει από μελέτη σχετικού χάρτη του έτους 1896. Η κάτωθι καταχώρηση της εν λόγω εν Πειραιεί, παρά το αμαξοστάσιον, επιχείρησης του Ν. Τσιμονίδου (με το επώνυμο να γράφεται άλλοτε με "ω" και άλλοτε με "ο") είναι από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1898:

Αρχειακό τεκμήριο από τις αρχές της δεκαετίας του '30 με αναφορά στο Εμπορορραπτικόν Κατάστημα του Ηλία Κ. Χριστόπουλου, το οποίο λειτουργούσε στη συμβολή των οδών Τσαμαδού και Μακράς Στοάς, έναντι του Μεγάρου της Λαϊκής Τραπέζης.

Τα κτίρια επί της λεωφόρου Δ. Γούναρη στους αριθμούς "3", "5" και "7" όπως καταγράφηκαν κατά το έτος 2023 από εξώστη του πάλαι ποτέ Μεγάρου Πολίτου:

Στον αριθμό "5" της οδού Γούναρη, το εμπορικό / επαγγελματικό ακίνητο υπό την επωνυμία "Μεσόγειος", κατασκευής Ομίλου Χαραγκιώνη (Charagionis Group), με τη διπλή πρόσοψη και προς την οδό Αριστείδου στον αριθμό "22". Το εν λόγω ακίνητο διαθέτει 11 ορόφους, συνολικής επιφάνειας 3.509,77 τετραγωνικών μέτρων, με χώρους γραφείων, καταστήματος και σταθμό αυτοκινήτων 202 θέσεων.

Το προαναφερθέν ακίνητο όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2023 - σσ. στο ισόγειο επί της λεωφόρου Δ. Γούναρη είχε ανοίξει υποκατάστημα Carrefour κατά το έτος 2022:

Προ αρκετών δεκαετιών, στο εν λόγω κτίριο της πάλαι ποτέ οδού Μακράς Στοάς - μετέπειτα οδού Δημητρίου Γούναρη - στεγαζόταν η έδρα της γνωστής πειραϊκής ποτοποιίας των αδελφών Μπαρμπαρέσου. Το κτίριο της παρακάτω φωτογραφίας έχει "ενσωματωθεί" στο ενιαίο ακίνητο "Μεσόγειος" και κάποια ελάχιστα μορφολογικά / αρχιτεκτονικά στοιχεία διατηρούνται επί της προσόψεως του κτιρίου:

Στο παρακείμενο κτίριο, στον αριθμό "7" της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη, το κτίριο όπου στεγάζεται το ξενοδοχείο Piraeus Acropole Hotel, 2 αστέρων, 21 δωματίων, επίσης συμφερόντων Ομίλου Χαραγκιώνη. Ανατρέχοντας σε παλαιότερους Οδηγούς της πόλεως, το ξενοδοχείον "Ακροπόλ" (Γ' Κατηγορίας), καταγραφόταν σταθερά επί της οδού Δ. Γούναρη 7, κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980.

Εν συνεχεία, στον αριθμό "9" της οδού Γούναρη, ο φωτογραφικός φακός καταγράφει ακόμα ένα παραδοσιακό διατηρητέο διώροφο κτίριο, με ισόγεια καταστήματα. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως παλαιότερα, στο κεντρικό ισόγειο κατάστημα, λειτουργούσε το γνωστό πειραϊκό καφενείο "Χρηματιστήριον".

Το προαναφερθέν κτίριο επί της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη 9 όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2023:

Η όψη του κτιρίου παλαιότερα - προ της αποκαταστάσεως - και σήμερα μέσα από μια σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut.

Στη συμβολή των οδών Γούναρη 11, Ναυαρίνου 14 και Αριστείδου, ένα ακόμη παραδοσιακό διατηρητέο κτίριο, με πλούσιο διάκοσμο και ισόγεια καταστήματα τα οποία έχουν αλλάξει πολλές χρήσεις στο πέρασμα των δεκαετιών, δεσπόζει στο σημείο όπου παλαιότερα βρισκόταν η πλατεία των Αμαξών ή Αμαξοστάσιο ή πλατεία Ρήγα Φεραίου:

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση του νέου καπνοπωλείου του Νικολάου Βετούλη, το οποίο βρισκόταν επί της οδού Μακράς Στοάς 34, παρά το Αμαξοστάσιον, σύμφωνα με την ισχύουσα αρίθμηση των αρχών του 20ου αιώνα. 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στην προαναφερθείσα διασταύρωση, στα μέσα του 19ου αιώνα, υφίστατο, εκτός από την αδιαμόρφωτη πλατεία Ρήγα Φεραίου και τον σταθμό των Αμαξών, μια από τις αξιολογότερες κρήνες του Πειραιά.

Μια παλαιότερη έγχρωμη φωτογραφική καταγραφή του ως άνω διατηρητέου κτιρίου στη συμβολή των οδών Γούναρη και Ναυαρίνου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στον άνω όροφο του εν λόγω κτιρίου λειτουργούσε επί πολλά χρόνια το εμπορορραφείο Τσακίρη, με σήμα ένα χαρακτηριστικό γιγάντιο "ψαλίδι" το οποίο άνοιγε και έκλεινε με μηχανισμό. Η συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα ήταν τόσο γνωστή στους Πειραιείς, με αποτέλεσμα πολλά ραντεβού να δίδονται στο "ψαλίδι"! Στο ισόγειο του ιδίου κτιρίου λειτούργησαν επίσης επί πολλά χρόνια το Πρακτορείο Εθνικού Λαχείου του Ιωάννη Τσούρνου (έτος ίδρυσης 1936) καθώς και το φαρμακείο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.

Το προαναφερθέν τσίφατσο γωνιαίο παραδοσιακό διατηρητέο κτίριο όπως παρουσιάστηκε μέσα από μια σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut.

Στην ακριβώς απέναντι γωνία, από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1960, υψωνόταν το κάτωθι εικονιζόμενο Μέγαρο της Λαϊκής Τραπέζης, όπου εκτός από την ομώνυμη τράπεζα στεγάζονταν εμπορικοί οίκοι, καταστήματα, ιδιωτικά γραφεία αλλά και το Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων Πειραιώς. 

Πηγή Εικόνας: Αρχείο Βοβολίνη - Οικονομική και Βιομηχανική Επιθεώρηση

Φωτογραφική καταγραφή του πολυώροφου κτιρίου γραφείων το οποίο οικοδομήθηκε στο οικόπεδο της προαναφερθείσας διασταύρωσης μετά την κατεδάφιση του Μεγάρου της Λαϊκής Τραπέζης:

Το ίδιο κτίριο μετά την παύση των εργασιών του υποκαταστήματος της Alpha Bank, κατά τη διάρκεια των εργασιών ανακαίνισης για τη δημιουργία των νέων γραφείων της εταιρίας Mediterranean Shipping Company Greece S.A.: 

Παραπλεύρως του Μεγάρου της Λαϊκής Τραπέζης, στα μέσα της δεκαετίας του 1930, βρισκόταν το υποκατάστημα και το πρατήριο της γνωστής πειραϊκής βιομηχανίας ζυμαρικών των Υιών του Κ. Βούρβουλη, εκ των αρκετών μακαρονοποιείων που υπήρχαν στην οδό Μακράς Στοάς.

Ευρεία φωτογραφική καταγραφή της οδού Δημητρίου Γούναρη από το ύψος της συμβολής με την οδό Τσαμαδού και την οδό Ναυαρίνου, κατά το έτος 2016:

Πανομοιότυπη φωτογραφική καταγραφή της υπό εξέτασιν οδού Δημητρίου Γούναρη, από το ύψος της συμβολής αυτής με τις οδούς Τσαμαδού και Ναυαρίνου, στα τέλη Δεκεμβρίου του έτους 2023.

Γωνιαίο κτίριο γραφείων και ισόγειων καταστημάτων το οποίο αποτελεί μετασκευή του παλαιότερου Μεγάρου Ψαρρά, στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη 14 και Τσαμαδού:

Στη διασταύρωση της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη με την οδό Ναυαρίνου κατά το μήνα Δεκέμβριο του 2021, με φόντο την αρχή της οδού Τσαμαδού, το πρώην Μέγαρο Ε. Βενιζέλου και το πρώην Μέγαρο Πολίτου, υπό τα φώτα του Εμπορικού Πύργου (Ουρανοξύστης).

Στον αριθμό "39" της οδού Μακράς Στοάς στα τέλη της δεκαετίας του 1920 (1929) διατηρούσε υποκατάστημα και η Ιταλο-Ελληνική Εμπορική Τράπεζα (Banca Commerciale Italiana): 

 

Ενδεικτικές μεταπολεμικές διαφημιστικές καταχωρήσεις από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 του εμπορικού αντιπροσώπου Μύρωνος Γουναλάκη (στην οδό Γούναρη 17Α), του εμπόρου Βασιλείου Δ. Θεοδωρίδη στον αριθμό "12" της οδού Γούναρη και του επίσης εμπορικού αντιπροσώπου πρώτων υλών, αποικιακών και πενικιλλίνης Παν. Η. Παναγιώτου επί της οδού Δημητρίου Γούναρη 17.

Μια μικρή φωτογραφική στάση στον αριθμό "14" της υπό εξέτασιν οδού Δημητρίου Γούναρη, στον "Μανδραγόρα" με τα εκλεκτά προϊόντα, μια επιχείρηση με μακρά ιστορική διαδρομή από το έτος 1955: 

Στον Πειραιά του Μεσοπολέμου, στον αριθμό "14" της τότε οδού Μακράς Στοάς, σύμφωνα με την ισχύουσα αρίθμηση εκείνων των καιρών, βρισκόταν η έδρα της εταιρίας εκδόσεων και τεχνών του Αλ. Φωτεινού και Σία με την επωνυμία "Αρτία", η οποία εξέδωσε έργα όπως λ.χ. ο Μέγας Οδηγός του Πειραιώς της περιόδου 1928-1929 και η αντίστοιχη συμπεπληρωμένη έκδοση του 1929-1930.

Ακολούθως, στον αριθμό "16" της οδού Δημητρίου Γούναρη ο φωτογραφικός φακός καταγράφει ένα παραδοσιακό διατηρητέο κτίριο με ισόγεια καταστήματα το οποίο αποκαταστάθηκε με ταυτόχρονη προσθήκη ενός ορόφου:

Η όψη του κτιρίου "χθες και σήμερα":

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, η προαναφερθείσα εμπορική επιχείρηση "Μανδραγόρας" επεκτάθηκε στο διατηρητέο κτίριο της οδού Δημητρίου Γούναρη "16":

Από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, διαφημιστική καταχώρηση της Εταιρίας Αλίπαστων "Ο Λέων" Α.Ε.Ε., με έδρα εν Πειραιεί, στον αριθμό "17" της οδού Δημητρίου Γούναρη:

Λίγο πριν φθάσουμε στο ύψος του πεζόδρομου Νικήτα, επί της υπό εξέτασιν οδού Δημητρίου Γούναρη, ο φωτογραφικός φακός καταγράφει μια μίξη οικοδομημάτων χαμηλού ύψους πλάι σε νεώτερες πολυόροφες πολυκατοικίες. Στα δεξιά της κάτωθι φωτογραφικής καταγραφής του έτους 2011, στο διώροφο κτίριο όπου διακρίνεται υποκατάστημα της Τραπέζης Πειραιώς, λειτουργούσε κατά τη δεκαετία του 1960 το Ναυτιλιακόν Υποκατάστημα της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος (ΕΤΕ) - αργότερα στο ίδιο σημείο λειτούργησε το χαρτοπωλείο του Φερούση - δίπλα στο ισόγειο κηροπλαστείο του Γ. Σιαδήμα. 

Στη συμβολή της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη με τον πεζόδρομο Νικήτα συναντούμε αξιόλογα κτίρια, όπως λ.χ. το πρώην Μέγαρο Γ.Κ. Σφαέλλου, τα οποία έχουν γίνει αντικείμενο ενδελεχούς εξέτασης και φωτογράφησης σε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στον πεζόδρομο Νικήτα το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Στην απέναντι πλευρά της υπό εξέτασιν λεωφόρου, ανάμεσα σε δυο πολυώροφες μεταπολεμικές κατασκευές, ο φωτογραφικός φακός εντοπίζει και καταγράφει το κάτωθι εγκαταλειμμένο και ήμι-ερειπωμένο παλαιό διώροφο κτίριο με ισόγεια καταστήματα:

Επόμενος φωτογραφικός σταθμός επί της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη 21-21, όπου υψώνεται το κάτωθι εικονιζόμενο πολυώροφο κτίριο γραφείων και ισογείων καταστημάτων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως κάτωθεν του κτιρίου υφίσταται η εμπορική Στοά Πολίτου, η οποία ενώνει την υπό εξέτασιν λεωφόρο Δ. Γούναρη με την οδό Καποδιστρίου.

Ως τελευταία χρήση των εμπορικών καταστημάτων του ισογείου καταγράφονται η επιχείρηση χονδρικού εμπορίου ζωοτροφών των Αφων Ηρ. Μέγα Ο.Ε. (έτος ίδρυσης 1922) και η Αποθήκη Χαρτικών και Πλαστικών Κ. Πανάγος και Σια Ε.Ε. Ειρήσθω εν παρόδω, η προαναφερθείσα επιχείρηση των Αδελφών Μέγα έχει μεταφέρει την έδρα της στο διπλανό κτίριο, επί της οδού Γούναρη 21-23.

Το υπό εξέτασιν κτίριο επί της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη 25 με το χαρακτηριστικό μεταλλικό στέγαστρο όπως καταγράφηκε την άνοιξη του έτους 2023:

Στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη 22 και Καραολή-Δημητρίου 2-4 (Ο.Τ. 106) καταγράφεται ένα μεγάλο συγκρότημα εγκαταλειμμένων ισογείων καταστημάτων σε ένα ανεκμετάλλευτο εδώ και χρόνια οικόπεδο φερόμενης ιδιοκτησίας του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ). Εκτός από διαχρονικό σημείο ακαλαισθησίας και  εστία μόλυνσης, το προαναφερθέν γωνιαίο συγκρότημα ισογείων καταστημάτων, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο (έτος 2016), αποτελεί δημοφιλή φωτογραφικό προορισμό καθώς διασώζονταν αρκετές retro πινακίδες παλαιών εμπορικών καταστημάτων και επιχειρήσεων που στεγάζονταν παλαιότερα εκεί (λ.χ. Αντώνιος Ευσταθιάδης και Υιος ΕΠΕ - Αποθήκη Τροφίμων / Τυροκομικά Προϊόντα, Οπωροεμπορική, Αφοι Σ. Γκίκα - Μαγειρικά Λίπη, Σωτ. Καμηλάρης και Σια - Μαγειρικά Λίπη κ.α.):

Άποψη των εγκαταλειμμένων καταστημάτων στη συμβολή της οδού Καραολή-Δημητρίου 2-4 με τη λεωφόρο Δ. Γούναρη, όπως καταγράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Η χαρακτηριστική πινακίδα του παλαιού καφεκοπτείου "Ριο Σάντος" επί της οδού Γούναρη 22 όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010 προτού αφαιρεθεί από το σημείο: 

Στην έτερη γωνία Γούναρη 26 και Καραολή-Δημητρίου 1, το διατηρητέο πολυόροφο πρώην Μέγαρο Γαβριήλ, με τα ισόγεια καταστήματα, στους ορόφους του οποίου, προπολεμικά στεγάζονταν γραφεία και επιχειρήσεις. Στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, οπότε το κτίριο καταγράφηκε φωτογραφικά, στους άνω ορόφους κατοικούσαν κυρίως ξένοι  μετανάστες.

Δυο ενδεικτικά φωτογραφικά "κλικ" από τη συμβολή της υπό εξέτασιν λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη με την οδό Κέκροπος - ισόγειο Οβελιστήριο "Ο Ωραίος" (παλαιότερα καφέ και μετέπειτα σουβλατζίδικο "Τα Αδέλφια", δίπλα στα Χαρτικά Ναμία, επί της Δ. Γούναρη 29) και "Το Σπιτικό του Πειραιά" (χειροποίητα προϊόντα ζύμης και σφολιάτας, επί της Δ. Γούναρη 27).

Στις αρχές της δεκαετίας του '30, στη διασταύρωση των οδών Μακράς Στοάς και Κέκροπος, καταγραφόταν η έδρα του Δημητρίου Π. Κοκκώνη ο οποίος εμπορευόταν το μαγειρικό λίπος "Αθηνά": 

Στεκόμαστε επί της διαχωριστικής νησίδας στο μέσον της λεωφόρου Δ. Γούναρη, λίγα μέτρα μετά τη συμβολή αυτής με την οδό Καραολή-Δημητρίου και την Κέκροπος, με τον φωτογραφικό φακό να στοχεύει προς το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά, απ'όπου ξεκίνησε το παρόν φωτογραφικό / ιστορικό οδοιπορικό: 

Στο ίδιο περίπου σημείο, στάθηκε πριν από αρκετές δεκαετίες, κάποιος αγνώστων στοιχείων φωτογράφος, ο οποίος απαθανάτισε την τότε εμπορική οδό Μακράς Στοάς:

Οδός Μακράς Στοάς

Από τις δυο ως άνω φωτογραφικές καταγραφές προέκυψε η κάτωθι σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut.

Απογευματινή φωτογραφική καταγραφή της οδού Δημητρίου Γούναρη κατά τον μήνα Ιανουάριο του έτους 2018:

Για την ιστορία, στον αριθμό "27" της οδού Δημητρίου Γούναρη καταγραφόταν μεταπολεμικά η έδρα του Γενικού Αντιπροσώπου - Εισαγωγέα Κ.Ζ. Ζαφειριάδη, ο οποίος εκτός των άλλων εισήγαγε στη χώρα μας το σκωτσέζικο ουίσκι "Ο Γερολαθρέμπορος" (Old Smuggler). 

Δίπλα στο προαναφερθέν Μέγαρο Γαβριήλ, στον αριθμό "28" της οδού Γούναρη, το κάτωθι εικονιζόμενο διώροφο εσχάτως αποκαταστήμενο κτίριο με τις όμορφες νεοκλασικές λεπτομέρειες (ενιαίος εξώστης με κιγκλίδωμα, ακροκέραμα κ.α.):

Στον αριθμό "30" της υπό εξέτασιν οδού, ένα διώροφο ήμι-εγκαταλειμμένο παραδοσιακό νεοκλασικό κτίριο, με έναν κεντρικό χαρακτηριστικό εξώστη που καλύπτει τρία ανοίγματα:

Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, σύμφωνα με την τότε αρίθμηση της οδού Μακράς Στοάς, στον αριθμό "30" βρισκόταν το γραφείο του πράκτορα Γεωργίου Ι. Τρακάκη, ο οποίος αντιπροσώπευε την Αγγλική Ανώνυμο Πυρασφαλιστική Εταιρία Royal Exchange Assurance: 

Αντίστοιχα, μετά τον Πόλεμο, στον αριθμό "30" της οδού Δημητρίου Γούναρη (Μακράς Στοάς) βρισκόταν το Οινολογικό Εργαστήριο του ειδικού οινολόγου Χρ. Δ. Κωτσάκη:

Στον αριθμό "32" ένα μικρό ισόγειο εγκαταλειμμένο κτίριο καταστήματος με παλαιά μεταλλικά ρολά και μεταλλική σκεπή, κατάλοιπο άλλων εποχών:

Απομεινάρι του παρελθόντος, η χαρακτηριστική πινακίδα του παλαιού καταστήματος Ζαχαρωδών Προϊόντων και Ξηρών Καρπών, του Ηλ. Χ. Μαϊόπουλου, με την επωνυμία "ΗΛΜΑ", από τις πρώτες συλλαβές του ονόματος και του επωνύμου του ιδιοκτήτη, στον αριθμό "32" της οδού Δημητρίου Γούναρη:

Μια τυχαία φωτογραφική καταγραφή επί της οδού Δημητρίου Γούναρη (πρώην οδός Μακράς Στοάς), στο ύψος των αριθμών "30" και "32", από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, μέσα από το αρχείο του Gian Battista Colombo. Στο διώροφο διατηρητέο επί της οδού Δημητρίου Γούναρη 30 διακρίνονται οι πινακίδες των προαναφερομένων Οινολογικών Εργαστηρίων του Χρ. Κωτσάκη και του Εθνικού Ιδρύματος Ασφαλειών της Ελλάδος. 

Στους αριθμούς "31" και "33" της σύγχρονης λεωφόρου Δ. Γούναρη, ο φωτογραφικός φακός καταγράφει το κάτωθι πολυώροφο κτίριο γραφείων και ισογείων καταστημάτων, μεταπολεμικής κατασκευής, στους ορόφους του οποίου στεγάζονται συν τοις άλλοις το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιώς και η Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πειραιώς. Στο ισόγειο του εν λόγω κτιρίου, λειτουργούν (από το 2019) το πρατήριο λιανικής πωλήσεως της Χαλβαδοποιίας - Ταχινοποιίας "Αργουδέλης" (έτος ιδρύσεως 1919) το οποίο παλαιότερα βρισκόταν στην προαναφερθείσα γειτονική Στοά Πολίτου, το κατάστημα πώλησης τεχνικού εξοπλισμού, εργαλείων και ειδών κιγκαλερίας "Προμηθεύς" (Μ. Παπαδοπούλου - Χ. Τερψίδης Ο.Ε.), η Αποθήκη Ψιλικών, Καλλυντικών και Ζαχαρωδών Προϊόντων Δ. Κορμπούζος - Θ. και Π. Ροβάτσος (εντός της Στοάς), το κατάστημα πώλησης χρωμάτων και ειδών κιγκαλερίας του Βακαγιαννόπουλου κ.α.

Το πρωινό της Κυριακής 2ας Απριλίου του 2023, μεγάλη πυρκαγιά η οποία ξεκίνησε από το κατάστημα χρωμάτων στο ισόγειο του κτιρίου απείλησε με καταστροφή τους άνω ορόφους, οι οποίοι σώθηκαν χάρη στην έγκαιρη επέμβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Ειρήσθω εν παρόδω, παρόμοια πυρκαγιά είχε απειλήσει το εν λόγω κτίριο κατά τη δεκαετία του 1980.

Η όψη του ως άνω κτιρίου, με εμφανή τα σημάδια της πυρκαγιάς, όπως καταγράφηκε στα μέσα Απριλίου του έτους 2023:

Για την ιστορία, στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, στον αριθμό "33" της πάλαι ποτέ οδού Μακράς Στοάς σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση, λειτουργούσε το Γαλακτοπωλείο "Ήπειρος και Αλβανία", Δραγάνης Μουρατόσκη. 

Στον αριθμό "35" της λεωφόρου Δ. Γούναρη, η εσχάτως ανακαινισθείσα Στοά Νικ. Γ. Ζερβού, όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της εταιρίας Χημικά Προϊόντα Καλογερόπουλος Α.Ε. (Kalochem). Παλαιότερα στο ίδιο σημείο λειτούργησαν διάφορα καταστήματα, μεταξύ των οποίων και η επιχείρηση εισαγωγής εργαλείων του Αναστασιάδη (έτος ιδρύσεως 1984) η οποία μεταφέρθηκε στον αριθμό "41" της οδού Δ. Γούναρη, η αποθήκη πώλησης ελαιοπάνων, λινατσών, σχοινιών κτλ. του Παύλου Δαλακλή κ.α.

Κατά το πρώτα μεταπολεμικά / μετακατοχικά χρόνια, στον αριθμό "35" της οδού Γούναρη λειτουργούσαν η Ελληνική Βιοτεχνία Μαγειρικού Λίπους "Άριστον" καθώς και το πρατήριο του Εργοστασίου Κονσερβών "Ο Ήλιος" του Α. Καραμολέγκου και Υιών. 

Στην απέναντι πλευρά του δρόμου, στον αριθμό "36" της σύγχρονης οδού Δ. Γούναρη, υψώνεται το κάτωθι εικονιζόμενο αποκαταστημένο τριώροφο νεοκλασικό μορφής κτίριο, στο οποίο στεγαζόταν το μακαρονοποιείο του Ι.Δ. Σούλη, όπως άλλωστε μαρτυρά η σχετική πλευρική ανάγλυφη επιγραφή:

Όπως ήδη αναφέραμε, στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, αρκετές βιομηχανίες παραγωγής ζυμαρικών, τα λεγόμενα "μακαρονοποιεία", είχαν την έδρα τους στην τότε οδό Μακράς Στοάς. Ενδεικτικά ας αναφέρουμε, πλην του προαναφερομένου μακαρονοποιείου του Ι.Δ. Σούλη, τις επιχειρήσεις του Ι. Σκλαβούνου (στη συμβολή Μακράς Στοάς και Κέκροπος), του Νόνη και του Βενίδου κ.α..

Μια σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut.

Μικρή πάροδος παραπλεύρως του ως άνω κτιρίου (πρώην Μακαρονοποιείο Σούλη) η οποία ενώνεται με την Στοά Ελένης Ναυπλιώτου, με είσοδο επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου 4:

Έναντι του παλαιού εργοστασίου ζυμαρικών του Σούλη, ο φωτογραφικός φακός κατέγραψε στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ένα ακόμη ξεχασμένο παραδοσιακό κτίριο, στον αριθμό "37" της οδού Γούναρη. Στο ισόγειο του εν λόγω κτιρίου, εκείνη την εποχή, λειτουργούσε το κατάστημα εμπορίας χημικών ειδών, αερίων, χρωμάτων και εκρηκτικών του Ευσταθίου Κεϊβανίδη (Χημική Προμηθευτική - Ε. & Π. Κεϊβανίδης Ο.Ε.). Στις αρχές του φθινοπώρου του έτους 2011, το εικονιζόμενο κτίριο το οποίο δεν εμφανιζόταν χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο, κατεδαφίστηκε και στη θέση του δημιουργήθηκε υπαίθριος χώρος στάθμευσης.  

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, βάσει της τότε ισχύουσας αρίθμησης, στον αριθμό "39" της οδού Μακράς Στοάς, καταγραφόταν το Μέγαρο Ελένης Τσούχλου. 

Μετά τον Πόλεμο, στον αριθμό "39" της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη καταγραφόταν το εργοστάσιο ποτοποιίας του Σταύρου Κιουρτζή (έτος ιδρύσεως 1928) όπως επίσης και το εν Πειραιεί υποκατάστημα του Αγνίδη:

Επιστρέφοντας στην πλευρά της δρόμου με τους ζυγούς αριθμούς, στον αριθμό "38" της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη υφίσταται ένα απλής αρχιτεκτονικής ισόγειο κτίριο καταστημάτων με μεταλλικό στέγαστρο ενώ στον αριθμό "40" υψώνεται το παρακάτω διατηρητέο διώροφο νεοκλασικό κτίριο. 

Η όψη του κτιρίου πριν από ορισμένες δεκαετίες και σήμερα μέσα από τη σχετική σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut.

Στον αριθμό "42" ένα ήμι-εγκαταλειμμένο διώροφο νεοκλασικό κτίριο του οποίου χρησιμοποιείται μονάχα το ισόγειο τμήμα (εμπορικό κατάστημα). Ο άνω όροφος με την απόλυτη συμμετρία που προσφέρουν τα τέσσερα ανοίγματα και οι ισάριθμοι μικροί εξώστες είναι εγκαταλειμμένος και δείχνει σε κακή κατάσταση. 

Η βάση δεδομένων του ΥΠΕΚΑ, από την οποία έχει ληφθεί η φωτογραφία του παρελθόντος που αποτέλεσε τη βάση για την παρακάτω σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut, σημειώνει την ύπαρξη ενός εξαιρετικά ενδιαφέροντος συνόλου κουφωμάτων στο ισόγειο τμήμα του κτιρίου (θύρες, προσθήκες και φεγγίτες), τα οποία όπως μαρτυρούν και οι σύγχρονες φωτογραφίες "ξηλώθηκαν" αν και το κτίριο - θεωρητικά - είναι διατηρητέο και απαγορεύονται η άνευ αδείας παρεμβάσεις:

Στον αριθμό "42" της οδού Μακράς Στοάς - σύμφωνα με την παλαιότερη αρίθμηση - στην αρχή της τρίτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, καταγραφόταν το γραφείο των Υιών Σαπόρτα:

Στον αριθμό "44" της υπό εξέτασιν σύγχρονης λεωφόρου Δ. Γούναρη, στη συμβολή με την οδό Ελευθέριου Βενιζέλου (σσ. παλαιότερη ονομασία οδός Ηφαίστου), ο φωτογραφικός φακός καταγράφει ένα ακόμη ήμι-εγκαταλειμμένο διώροφο νεοκλασικό κτίριο, του οποίου το ισόγειο τμήμα στεγάζει ένα ενιαίο πλέον κατάστημα ενώ, παλαιότερα, στους ίδιους χώρους δραστηριοποιούνταν πολλές μικρές επιχειρήσεις. 

Στο άνω τμήμα του εν λόγω διατηρητέου νεοκλασικού κτιρίου κυριαρχούν δυο εξώστες, ένας κεντρικός επί της οδού Γούναρη και ένας μικρότερος επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου, αμφότεροι με αξιοσημείωτα νεοκλασικίζοντα κιγκλιδώματα. Σε κάθε άνοιγμα του άνω ορόφου όπως και στις ακμές του κτιρίου υφίστανται κορινθιακού τύπου επίκρανα ενώ, τα ακροκέραμα που κάποτε στόλιζαν την στέγη του κτιρίου, έχουν πλέον αφαιρεθεί. 

Ενδεικτική αναφορά σε γωνιαία οικία επί των οδών Μακράς Στοάς και Ηφαίστου μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1888:

Έτερο αρχειακό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1920 με αναφορά στην ενοικίαση τριών συνεχόμενων ευρύχωρων δωματίων "δια Γραφείον" επί της λεωφόρου Μακράς Στοάς και Ηφαίστου 1. 

Όλα τα προαναφερθέντα κτίρια επί της οδού Δημητρίου Γούναρη, από τη συμβολή αυτής με την οδό Καραολή-Δημητρίου έως τη συμβολή αυτής με την οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, όπως καταγράφηκαν φωτογραφικά κατά το έτος 2011:

Ακολουθεί μια ευρεία φωτογραφική καταγραφή του αστικού τοπίου στη διασταύρωση της οδού Δημητρίου Γούναρη με την οδό Φωκίωνος. Στον αριθμό "41'' της οδού Δημητρίου Γούναρη, υψώνεται πολυόροφο κτίριο γραφείων και ισογείων καταστημάτων μερικής ιδιοκτησίας ΙΚΑ / ΕΦΚΑ.

Όπως είναι φυσικό, ο φωτογραφικός φακός εστιάζει στο τρίφατσο γωνιαίο εγκαταλειμμένο διατηρητέο κτίριο το οποίο βρίσκεται στη συμβολή της οδού Δημητρίου Γούναρη 45 με την οδό Φωκίωνος 2. Στο συγκεκριμένο κτίριο, τόσο προπολεμικά (οδός Μακράς Στοάς 10) όσο και μετά τον Πόλεμο καταγραφόταν το γραφείο / πρατήριο του εργοστασίου της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζυμαρικών "Έθνος" του Χρόνη Α. Γούτου. 

Το διώροφο νεοκλασικό κτίριο με την ξύλινη στέγη και τα ακροκέραμα - μερικά εκ των οποίων διασώζονται ακόμη - διέθετε τρεις ξεχωριστούς εξώστες στον άνω όροφο, έναν σε κάθε όψη του κτιρίου. Παρατηρώντας την κάτωθι έγχρωμη φωτογραφία από το ψηφιοποιημένο αρχείο του ΥΠΕΚΑ παρατηρούμε συν τοις άλλοις πως παραπλεύρως του υπό εξέταση νεοκλασικού κτιρίου, στον αριθμό "47" της οδού Γούναρη, υφίστατο έτερο παραδοσιακό κτίριο το οποίο έχει κατεδαφιστεί και αντικατασταθεί από πολυόροφο κτίριο γραφείων. 

Αρχείο ΥΠΕΚΑ

Χρησιμοποιώντας ως βάση μια ασπρόμαυρη φωτογραφία δια χειρός του γνωστού φωτογράφου Στέλιου Σκοπελίτη από το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1970, επιχειρούμε την κάτωθι σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus  Retronaut.. Παρατηρώντας προσεκτικά την ασπρόμαυρη καταγραφή του Στέλιου Σκοπελίτη παρατηρούμε στο ισόγειο τμήμα του υπό εξέτασιν κτιρίου την επιγραφή της Χαλβαδοποιίας - Ταχινοποιίας του Αργουδέλη (σσ. το πρατήριο της εταιρίας Αργουδέλη λειτούργησε στο συγκεκριμένο σημείο προτού μεταφερθεί στη Στοά Πολίτου), το πρατήριο της θεσσαλικής βιομηχανίας ζυμαρικών "Simi" (Κ. Παναγής και Σια) και το κομμωτήριο του Ε. Κιλόπουλου.

Το υπό εξέτασιν εγκαταλειμμένο διατηρητέο κτίριο όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Φωτογραφική λεπτομέρεια του κεντρικού εξώστη του άνω ορόφου, στη συμβολή των οδών Δ. Γούναρη και Φωκίωνος όπου διακρίνονται μια παλιά πινακίδα του ξενοδοχείου (Hotel) "Η Μεγάλη Ελλάς" το οποίο λειτούργησε στο εν λόγω κτίριο καθώς και νεώτερη πινακίδα με στοιχεία επικοινωνίας για τυχόν ενδιαφερόμενους να αγοράσουν ή να ενοικιάσουν το κτίριο:

Η πρόσοψη του εγκαταλειμμένου κτιρίου όπως καταγράφηκε από την οδό Φωκίωνος:

Πάνω από τα πολυκαιρισμένα σιδερένια ρολά του ισογείου καταστήματος επί της οδού Φωκίωνος, μια ξύλινη πινακίδα φανερώνει μια από τις τελευταίες χρήσεις του, ως "Αποθήκης Μπαχαρικών":

Δίχως αμφιβολία, η αρίθμηση της νυν οδού Δημητρίου Γούναρη - πρώην οδός Μακράς Στοάς - έχει αλλάξει φορά περισσότερες της μιας φορές. Πάντως, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, στον αριθμό "47" της οδού Μακράς Στοάς, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση, είχε την έδρα του ο γενικός αντιπρόσωπος της παιδικής τροφής Farine Lactée Salvy (Φαρίνα Λακτέ Σαλβύ), Γ.Ν. Καταπόδης.

Αντιστοίχως, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, σύμφωνα με τα καταγραφόμενα στις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1938, στον αριθμό "45" της οδού Μακράς Στοάς, το Πρακτορείον Εθνικού Λαχείου Τσούρνου και Βαρβαρέσου.

Αρχειακό τεκμήριο - διαφημιστική καταχώρηση από τα πρώτα μεταπολεμικά / μετακατοχικά χρόνια της Βιομηχανίας Ζυμαρικών των Αδελφών Βλησίδη, με πρατήριο στον αριθμό "52" της οδού Γούναρη και εργοστάσιο στην οδό Αιτωλικού:

Στις αρχές της δεκαετίας του '30, βάσει της τότε αρίθμησης, στον αριθμό "54" της οδού Μακράς Στοάς λειτουργούσε το κατάστημα Α. Νικολάκη το οποίο διέθετε Ελληνικά Κασμίρια Ναούσης των Μεγάλων Εργοστασίων Λαναρά - Κύρτση και Σία.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, στον αριθμό "59" της οδού Μακράς Στοάς καταγραφόταν το γραφείο μεταναστεύσεως του Θρασύβουλου Νικολαΐδη ο οποίος εκπροσωπούσε την Άμβουργ - Αμέρικα Λάϊν.  

Προσεγγίζοντας την πλατεία Ιπποδαμείας, η οδός Δημητρίου Γούναρη συναντά την παράλληλη λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως αλλά και την οδό Δημοσθένους Ομηρίδου Σκυλίτση (σσ. η πάλαι ποτέ οδός Τροχιοδρόμων). Ο κύριος όγκος της κίνησης προς την οδό Γούναρη και με κατεύθυνση/προορισμό το κεντρικό λιμάνι της πόλης διοχετεύεται από την οδό Κόνωνος και από την οδό Αλιπέδου. 

 

Αντί επιλόγου, δυο έγχρωμες φωτογραφίες από τις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, στις οποίες καταγράφεται το σημείο όπου η υπό εξέταση οδός Δημητρίου Γούναρη ενώνεται με την παράλληλή της οδό Εθνικής Αντιστάσεως στο ύψος της πλατείας Ιπποδαμείας όπου και το παλαιό Αμαξοστάσιο των πράσινων λεωφορείων των ΕΗΣ/ΗΣΑΠ.

Διαβάστε ορισμένα σχετικά θέματα:

Το Μέγαρο του Ζαννείου Νοσοκομείου και το Ξενοδοχείο "Κοντινεντάλ"

Φωτογραφικό οδοιπορικό στον πεζόδρομο Νικήτα

Η πλατεία Ρήγα Φεραίου (πλατεία Αμαξών)

Το Μέγαρο Πολίτου και η "Αγορά του Πειραιά"

Η ποτοποιία των αδελφών Μπαρμπαρέσου

Φωτογραφικό οδοιπορικό στην οδό Καραολή-Δημητρίου

Το Μέγαρο Γαβριήλ

Τα Μακαρονοποιεία του Πειραιά

Το Μέγαρο της Λαϊκής Τραπέζης

Το εν Πειραιεί Μέγαρο Ψαρρά

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο που συνοδεύει τις φωτογραφίες είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας.
Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• Δημήτριος Γούναρης - Wikipedia
• "Στατιστική Πειραιώς" (1852), Γ. Αγγελόπουλου, Ελεύθερη Σκέψις
• "Οδωνυμικά του Πειραιά", Μάρω Βουγιούκα / Βασίλης Μεγαρίδης, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1996
• "Νεοκλασικά Σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά", Φωτογραφικό Λεύκωμα, Στέλιος Σκοπελίτης (1975)
• "Πειραιάς 1834-1912", Σταματίνα Μαλικούτη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
• Εμπόριο και Τράπεζες στον Πειραιά - Φωτογραφικό Οδοιπορικό από την Αρχαιότητα στους Νεότερους Χρόνους, ΙΜΤΙΙΕ - ΕΒΕΠ - Β' Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Πειραιάς, 2002
• Βάση δεδομένων του Αρχείου Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων του Υπουργείου Περιβάλλον Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ)
• Ημερήσιος Τύπος - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες

Φωτογραφίες: 

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.