ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ [ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΛΤΑ]

Η όψη του μεταπολεμικού Πειραιά των δεκαετιών 1950 και 1960 "ξετυλίγεται" μπροστά στα μάτια μας μέσα από μια σειρά ασπρόμαυρων επιστολικών δελταρίων (καρτ ποστάλ) των Εκδόσεων "Δέλτα":

• Δ-404. Πειραιεύς. "Άποψις προς Προφ. Ηλίαν"

Ο φωτογράφος αποτυπώνει - λογικά περί τα τέλη της δεκαετίας του 1950 - την πλατεία Κανάρη ευρισκόμενος επί της παραλιακής ακτής Τρύφωνος Μουτζοπούλου, στο ύψος του επιστυλίου πέτρινου Ωρολογίου (η ώρα είναι πεντέμισι περασμένες), επί της περίφημης νησίδας "Αυγό" του λιμένος της Ζέας (Πασαλιμάνι), όπου κυριαρχούν τα τραπεζοκαθίσματα του γνωστού καφέ-ζαχαροπλαστείου "Σπλέντιτ". Επί της πλατείας Κανάρη, εκτός από την μοναδική πολυκατοικία η οποία ξεχωρίζει επί της οδού Άγγελου Μεταξά (η οποία μάλιστα διεκδικεί τον τίτλο της "πρώτης πολυκατοικίας" που κτίστηκε στον μεταπολεμικό Πειραιά), καταγράφονται τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά νεοκλασικά / παραδοσιακά κτίρια της προαναφερθείσης οδού, ενώ διακρίνεται μερικώς η πινακίδα του Ξενοδοχείου Κρήτη ιδιοκτησίας Α. Βασιλαντωνάκη (στο κτίριο όπου στις μέρες μας - 21ος αιώνας - λειτουργεί η επιχείρηση εστίασης "Belle Amie"). Επί της παραλιακής οδού κυκλοφορούν λιγοστά οχήματα, δυο τρόλεϊ Fiat του δρομολογίου "20" διακρίνονται ευκρινώς όπισθεν της νησίδας "Αυγό"  όπως και η ξενόγλωσση πινακίδα με τις χιλιομετρικές αποστάσεις (1,1 χλμ για Καστέλλα, 13,1 χλμ για Αθήναι και 2 χλμ για νέο Φάληρο), ενώ το περίπτερο που υφίσταται μέχρι τις ημέρες μας (άσχετα αν έχει πολλαπλασιαστεί το μέγεθός του) φέρει διαφήμιση της Μπύρας Φιξ με το σλόγκαν "Κάνει Καλό"!

• Δ-405. Πειραιεύς. "Οδός Βασ. Κωνσταντίνου"

Μια άποψη της λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου (σσ. σήμερα Ηρώων Πολυτεχνείου) από το ύψος της συμβολής με την οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Σε πρώτο πλάνο διακρίνονται τα ισόγεια καταστήματα επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου (ανθοπρατήρια κ.α.) ενώ στο βάθος, πέρα από τη συμβολή με την λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου Α', μπορεί κάποιος να παρατηρήσει τμήμα της πλατείας Κοραή, το κτίριο της Ιωνιδείου Σχολής (στο ισόγειο διακρίνεται η πινακίδα του καταστήματος της "Πειραϊκής Ενώσεως" των αδελφών Ανδριανόπουλων κ.α.), το Μέγαρο Κανέττη με τον χαρακτηριστικό τρούλο (στη συμβολή της Βασιλέως Κωνσταντίνου με την οδό Σωτήρος Διός), το ισόγειο υφασματεμπορικό κατάστημα του Ντάβαρη, το Ζαχαροπλαστείο "Διεθνές" του Βουγιάλα (επί της οδού Ιακώβου Δραγάτση) και βεβαίως αριστερά το διδακτήριο της Ραλλείου Σχολής Θηλέων και το ισόγειο κατάστημα ενδυμάτων "Μοντέρνα Γωνία".

• Δ-406. Πειραιεύς. Το Δημοτικόν Θέατρον

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς, με τον χαρακτηριστικό βασιλικό θυρεό στο κορυφαίο τριγωνικό αέτωμα, σε μια άποψη από την οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Παραπλεύρως του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου και προς την οδό Κολοκοτρώνη, οι αφετηρίες των λεωφορείων.

• Δ-407. Πειραιεύς. Το Δημοτικόν Θέατρον

Έτερη φωτογραφική καταγραφή του Δημοτικού Θεάτρου της πόλης, σε μια λήψη η οποία έχει πραγματοποιηθεί από εξώστη κτιρίου επί της οδού Αγίου Κωνσταντίνου. Συν τοις άλλοις διακρίνεται ξεκάθαρα η οδός Αγίου Κωνσταντίνου από το ύψος της λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου και μέχρι την οδό Κολοκοτρώνη, με τις προαναφερθείσες αφετηρίες αστικών λεωφορείων.

• Δ-409. Πειραιεύς. Ο λιμήν. Μερική Άποψις
• Δ-410. Πειραιεύς. Ο λιμήν. Μερική Άποψις

Ακολουθούν δυο διαδοχικές φωτογραφίες όπου απεικονίζεται τμήμα του κεντρικού λιμένα Πειραιώς και πιο συγκεκριμένα η προβλήτα επί της ακτής Τζελέπη. Σε πρώτο πλάνο, σε αμφότερες φωτογραφίες, καταγράφονται τα  Ε/Γ "Κανάρης", Ε/Γ "Μιαούλης" και Ε/Γ "Καραϊσκάκης", με τα σινιάλα της Θηραϊκής Ατμοπλοΐας του Νομικού, πλοία τα οποία ως γνωστόν προσφέρθηκαν στο ελληνικό κράτος στις αρχές της δεκαετίας του 1950 (1952-1953) ως μέρος των ιταλικών πολεμικών επανορθώσεων. Στο βάθος, καταγράφονται οι εγκαταστάσεις του εμπορικού λιμένος στην Ηετιώνεια ακτή, οι αποθήκες, οι γερανοί φόρτο-εκφόρτωσης της Ελευθέρας Ζώνης και η σιταποθήκη (SiLo).

Η κάτωθι, δεύτερη σειρά, ασπρόμαυρων επιστολικών δελταρίων των εκδόσεων "Δέλτα", ακολουθεί διαφορετική αρίθμηση σε σχέση με τις ως άνω, ενώ οι λεζάντες, είναι πλέον δίγλωσσες, στα ελληνικά και στα γαλλικά.

• Δ-1142, Πειραιεύς. Από Πασαλιμάνι προς Προφ. Ηλίαν

Μερική άποψη του λιμένα της Ζέας (Πασαλιμάνι) και του λόφου της Καστέλλας. Επί της παραλιακής ακτής Τρύφωνος Μουτζοπούλου, παρατηρούμε ότι είχαν ανεγερθεί ήδη δυο πολυκατοικίες ενώ το υπόλοιπο παραλιακό μέτωπο αποτελείτο από παλαιά παραδοσιακά κτίρια / αρχοντικά. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας, ένα επιβατηγό εκτελεί δρομολόγιο από την προβλήτα της πλατείας Κανάρη προς τα πολεμικά πλοία που βρίσκονταν στον φαληρικό όρμο.

• Δ-1143. Πειραιεύς. Κίνησις στο Πασαλιμάνι

Η κίνηση στην παραλιακή ακτή Μουτζοπούλου με πλήθος κόσμου να παρακολουθεί την αποβίβαση ναυτών από το αποβατικό σκάφος του Βασιλικού Ναυτικού "Σκιάθος L-152" (ίσως στα πλαίσια εορτασμών Ναυτικής Εβδομάδας). Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας διακρίνεται μερικώς το πέτρικο επιστύλιο Ωρολόγιον ενώ στο δεξί άκρο το ισόγειο καφενείο "Πειραϊκόν". Πατήστε εδώ και δείτε τη σημερινή όψη του ιδίου σημείου:

• Δ-1144. Πειραιεύς. Από Προφ. Ηλίαν προς Ν. Φάληρον

Αεροφωτογραφία από το ύψωμα της Καστέλλας με το νέο Φάληρο και το Μοσχάτο σε πρώτο πλάνο και στο βάθος την Αθήνα. Ακριβώς πάνω από την δίγλωσση λεζάντα, η συμβολή των οδών Αλέξανδρου Παπαναστασίου (Βασιλέως Παύλου) με την οδό Ναυάρχου Βότση (διακρίνεται ξεκάθαρα η παραδοσιακή οικία Τσακίρη επί της οδού Σχιστής 25). Στο βάθος η παραλία του νέου Φαλήρου στην οποία διακρίνεται το χαρακτηριστικό κτίριο όπου στεγάστηκε μεταξύ των άλλων το εστιατόριο του Τσελεμεντέ και το εναπομείναν ισόγειο τμήμα του ενδόξου ξενοδοχείου "Ακταίον Παλάς". Στον ορίζοντα ξεχωρίζουν κατά σειρά ο λόφος του Φιλοπάππου, ο λόφος της Ακροπόλεως και ο Λυκαβηττός, ενώ στα δεξιά ο μεγάλος ορεινός όγκος του Υμηττού. 

• Δ-1145. Πειραιεύς. Γραφικά Ακρογιάλια

Ως "γραφικό ακρογιάλι" καταγράφεται η παραλία της Καστέλλας, όπου λειτουργούσαν τα λουτρά του Παρασκευά και του Αδαμόπουλου (νυν πλαζ "Βοτσαλάκια"), με το αναψυκτήριο με τις διαφημιστικές πινακίδες των πορτοκαλάδων / λεμονάδων "Ζενίθ" και του καφέ "Παπαγάλος" του Λουμίδη. Αριστερά, επί υψώματος, άνωθεν της παραλίας, η πάλαι ποτέ οικία Οριγώνη, στο κέντρο η νήσος Κουμουνδούρου και στο βάθος πολεμικά πλοία (ίσως στα πλαίσια εορτασμών Ναυτικής Εβδομάδας).

• Δ-1146. Πειραιεύς. Στο Τουρκολίμανο

Στις δυο κάτωθι αρχειακές ασπρόμαυρες φωτογραφικές καταγραφές, το Τουρκολίμανο (νυν Μικρολίμανο) με φόντο εκ νέου τα πολεμικά πλοία που βρίσκονταν στα ανοιχτά του φαληρικού όρμου. Μεταξύ των άλλων διακρίνονται τμήμα της ακτής Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, οι εγκαταστάσεις του Βασιλικού Ναυτικού Ομίλου της Ελλάδος (Β.Ν.Ο.Ε. νυν Ν.Ο.Ε.) και οι εγκαταστάσεις του Ναυτικού Αθλητικού Συνδέσμου (Ν.Α.Σ.).

Δ-1147. Πειραιεύς. Από Τουρκολίμανο προς Π. Φάληρον

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Μεταπολεμικός Πειραιάς [Καρτ-Ποστάλ Εκδόσεων Ν. Στουρνάρα]

Μεταπολεμικός Πειραιάς [Περιοδικό Life]

Ο Έκτος Στόλος στο Πασαλιμάνι

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. 

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.