ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ [ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ]

Το παρόν αφιέρωμα της ενότητας "Πειραιάς: Τότε και Σήμερα" η οποία βασίζεται στο προσωπικό project υπό τον τίτλο "Πειραιάς Retronaut" περιλαμβάνοντας συνθέσεις / αντιπαραβολές παλαιών φωτογραφιών της πόλεως του Πειραιώς με νέες, αφορά το λιμένα της Ζέας (Πασαλιμάνι). 

Στην πρώτη αντιπαραβολή του παρελθόντος με το παρόν χρησιμοποιήθηκε ως βάση η κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία εποχής η οποία τοποθετείται χρονικά περί τα τέλη της δεκαετίας του 1950 - ίσως κατά το έτος 1958 σύμφωνα με κάποιες πηγές. Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει, στο λιμένα της Ζέας υπήρχαν λιγοστές βάρκες και πλοιάρια, η ακτή Τρύφωνος Μουτζοπούλου και η οδός Δευτέρας Μεραρχίας χαρακτηρίζονταν από τις παραδοσιακές νεοκλασικές οικίες ενώ δειλά-δειλά ξεπρόβαλαν στο φωτογραφικό κάδρο κάποιες λιγοστές πολυκατοικίες, στην απαρχή της εποχής της αντιπαροχής. Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας η πρώην οικία Στρίγκου - την οποία ενοικίαζε ως παράρτημα το Γαλλικό Ινστιτούτο των Αθηνών - ενώ στο δεξί άκρο, η χαμηλή δόμηση επέτρεπε να διακρίνεται η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου (σσ. όπως αντίστοιχα, αριστερά, διακρίνεται η χαρακτηριστική απόληξη του Μεγάρου Κανέττη)

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), ο μεγάλος αριθμός σκαφών και θαλαμηγών που ελλιμενίζονται στην ιδιωτική Μαρίνα Ζέας καθώς και η σύγχρονη διαμόρφωσή της η οποία δεν επιτρέπει ελεύθερη πρόσβαση σε όλα τα σημεία της, εμπόδισαν την αναπαραγωγή της λήψης από ένα πανομοιότυπο σημείο λήψεως, κάπου κοντά στον Όμιλο Ερετών. Αντί αυτού, αναγκαστικά μετακινηθήκαμε στο ύψος της Λέσχης του Ολυμπιακού, από όπου με τη χρήση τηλεφακού εστιάσαμε παρ'όλες τις δυσκολίες που προκαλούν τα κατάρτια των ιστιοφόρων, οι κολώνες ηλεκτροφωτισμού και τα καλώδια, στη ζητούμενη περιοχή. 

Κατ' αυτόν τον τρόπο προέκυψε εν τέλει η παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα":

Ένα ελαφρώς ευρύτερο κάδρο - σε σχέση με τη φωτογραφία των τελών της δεκαετίας του 1950 - όπως καταγράφηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2010:

Ευρεία άποψη από την οροφή της Λέσχης του Ολυμπιακού με το εγκαταλειμμένο γήπεδο μπάσκετ σε πρώτο πλάνο (σσ. αργότερα το εν λόγω ιστορικό ανοικτό γήπεδο μετατράπηκε σε γήπεδα τένις):

Η δεύτερη σύνθεση / αντιπαραβολή η οποία παρουσιάζεται στο παρόν αφιέρωμα έχει ως βάση την κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία των αρχών της δεκαετίας του 1970, η οποία προέρχεται από το φωτογραφικό λεύκωμα του Στέλιου Σκοπελίτη με τίτλο "Νεοκλασικά της Αθήνας και του Πειραιά". 

Πρόκειται για μια σαφέστατα πιο κοντινή λήψη η οποία εστιάζει στην νεοκλασική πρώην οικία Στρίγκου, στο γωνιαίο παραδοσιακό κτίριο στη συμβολή Τρύφωνος Μουτζοπούλου και Δευτέρας Μεραρχίας (οικία Πολυμερόπουλου) στο οποίο τότε στεγαζόταν η Κλινική "Παναγία η Οδηγήτρια" και δευτερευόντως στα έργα διαμόρφωσης που λάμβαναν χώρα στη Μαρίνα Ζέας (διακρίνονται οικοδομικά υλικά επί του παραλιακού περιπάτου ο οποίος είχε μόλις κατασκευαστεί), στις νεόδμητες τότε πολυκατοικίες επί των προαναφερομένων οδών αλλά και στο νεοκλασικό κτίριο στη συμβολή Υψηλάντου και ΙΙας Μεραρχίας, όπου τότε λειτουργούσε ως Ξενοδοχείο "Europa". 

Η παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα" προέκυψε εκ νέου με χρήση τηλεφακού, σε απόσταση μεγαλύτερη από εκείνη του Σ. Σκοπελίτη, λόγω της σύγχρονης διαμόρφωσης της Μαρίνας ελλιμενισμού των σκαφών της Ζέας. 

Στην παρακάτω φωτογραφία, σε σχέση με τη φωτογραφία των αρχών της δεκαετίας του 1970, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει την πρώην οικία Στρίγκου - νυν ιδιοκτησία Ιδρύματος Λασκαρίδη (στα αριστερά), το εγκαταλειμμένο νεοκλασικό διατηρητέο κτίριο στη γωνία Υψηλάντου - ΙΙας Μεραρχίας αλλά και την γωνιακή πολυκατοικία με τα ισόγεια καταστήματα που αντικατέστησε την πρώην οικία Πολυμερόπουλου.

Η παρακάτω οικία - σε λεπτομέρεια από την αρχική λήψη του Στέλιου Σκοπελίτη -  η οποία κατεδαφίστηκε περί τις αρχές προς μέσα της δεκαετίας του 1970, ανήκε αρχικά στον μεγαλέμπορο ξυλείας Δημήτριο Πολυμερόπουλο.

Ο προαναφερθείς Δημήτριος Πολυμερόπουλος, κατά το έτος 1908, σε μια φωτογραφία από το γνωστό πειραϊκό φωτογραφείο "Το Σικ" του Ιπποκράτη Παπαδόπουλου. 

Πηγή: ΕΛΙΑ

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι μεγάλες αποθήκες ξυλείας του Πολυμερόπουλου βρίσκονταν επί της σημερινής λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου και συγκεκριμένα κάλυπταν μεγάλο τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου όπου σήμερα βρίσκεται το Ρωμαϊκό Οικιστικό Τετράγωνο Πειραιά / Αρχαιολογικό Πάρκο.

Σύμφωνα με το κάτωθι ιστορικό τεκμήριο, στα μέσα της δεκαετίας 1960, η καρδιολογική κλινική "Παναγία Η Οδηγήτρια" καταγραφόταν επί της οδού Δευτέρας Μεραρχίας 29 (σσ. στα τέλη της δεκαετίας του 1950 η ίδια κλινική καταγραφόταν επί της οδού Καραϊσκου):

Έτος 1965

Διαβάστε εδώ σχετικά με το πρωτότυπο project Πειραιάς Retronaut.

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• "Νεοκλασικά Σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά", Φωτογραφικό Λεύκωμα, Στέλιος Σκοπελίτης (1975)
• Μεγάλο Πειραϊκό Λεύκωμα, Χρήστου Πατραγά, Εκδόσεις Μυτιληναίος, Πειραιάς, 2004
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.