Ο γεννηθείς στη νήσο Χίο κατά το έτος 1793 (ή κατ'άλλους το έτος 1795) με βυζαντινές καταβολές μεγαλέμπορος Λουκάς Ράλλης, όντας εκ των πρώτων οικιστών της πόλης του Πειραιά στην οποία εγκαταστάθηκε κατά το έτος 1835 (κατ'άλλους το 1838), ίδρυσε κατά το έτος 1844 ένα μεταξουργείο στη θέση Καραβάς του Πειραιώς το οποίο αποτέλεσε ουσιαστικά την πρώτη σύγχρονη ελληνική βιομηχανία.
Η ανάπτυξη του Μεταξουργείου του Ράλλη ευνοήθηκε από τις ακόλουθες συγκυρίες: Κατά το έτος 1843 η προσωρινή επαναστατική κυβέρνηση του Ανδρέα Π. Μεταξά η οποία είχε προκύψει από την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, επέβαλε μια σειρά προστατευτικών μέτρων για την παραγωγή μεταξιού μειώνοντας την φορολογία και απαγορεύοντας την εξαγωγή ακατέργαστης πρώτης ύλης. Ένα χρόνο αργότερα (1844), ο Λουκάς Ράλλης ίδρυσε το υπό εξέτασιν Μεταξουργείο και το επόμενο έτος (1845) το εξόπλισε με την αγορά μιας ξεχασμένης γαλλικής ατμομηχανής έξι ίππων την οποία φέρεται να είχε εισαγάγει στον Πειραιά ο ζακυνθινής καταγωγής Ανδρέας Μπόνης (ή Andrew Bonar κατ'άλλους) σε μια από τις αποτυχημένες τυχοδιωκτικές (;) επαγγελματικές του απόπειρες στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Με την αγορά της προαναφερθείσης ξεχασμένης ατμομηχανής του Μπόνη και εκμεταλλευόμενος τις αποφάσεις της πρώτης εκλεγμένης κυβέρνησης του Ιωάννη Κωλέττη μετά την εγκαθίδρυση της συνταγματικής μοναρχίας στο Βασίλειο της Ελλάδας, η οποία το ίδιο έτος (1845) κατάργησε τις εξαγωγικές απαγορεύσεις και φορολόγησε τα κατεργασμένα προϊόντα, ο Λουκάς Ράλλης έστησε μια πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της εποχής μοντέρνα βιομηχανία, με ευρεία παραγωγική δυναμικότητα. ικανή να ανταποκριθεί στα αιτήματα της αγοράς, επενδύοντας περί της 70.000 δραχμές.
Το Μεταξουργείο του Λουκά Ράλλη, μακρυά από το κέντρο της πόλης του Πειραιά, στα όρια της σύγχρονης συνοικίας Λεύκας, επί της σημερινής λεωφόρου Θηβών, στεγαζόταν σε ένα διώροφο κτίριο συνολικής επιφάνειας 2.000 τετραγωνικών μέτρων.
Το ημερομίσθιο στο εργοστάσιο του Ράλλη το οποίο λειτουργούσε 9 μήνες το χρόνο και παρήγαγε λευκή και κίτρινη μέταξα χρησιμοποιώντας πρώτη ύλη από την Βοιωτία, ανερχόταν περίπου στη μια δραχμή ημερησίως, ενώ στην παραγωγική διαδικασία απασχολούνταν και 60-80 άπορα μικρά κορίτσια, γεγονός σύνηθες εκείνη την εποχή.
Το 1852, ο ίλαρχος Γ. Αγγελόπουλος αναφέρει χαρακτηριστικά το έργο του "Στατιστική Πειραιώς": "Μεταξουργείον: Το εργοστάσιον τούτο, κείμενον εις απόστασιν δέκα περίπου λεπτών από της πόλεως προς βορράν, κατά τα περιβόλια, είνε άξιον λόγου δια το κομψόν της οικοδομής, τον δι'ατμού κινούμενον μηχανισμόν του και δια την εν αυτώ επιτηδείως γινομένην κατεργασίαν της μετάξης, της οποίας η ετηρία αυτόθεν εξαγωγή αναβαίνει εις 1.000 οκάδας. Διατηρείται δε και διευθύνεται κάλλιστα από τον ίδιον αυτού ιδιοκτήτη, τον κ. Λουκάν Ράλλην, ον ευχής έργον είνε να εμιμούντο και άλλοι πλούσιοι έμποροι επ'αγαθώ της πατρίδος. Εν τω εργοστασίω τούτω ευρίσκουν πόρον ζωής εκατόν περίπου άτομα, εξ ων τα πλείστα είνε πτωχά κοράσια, άτινα μετά μεγίστης της επιτηδειότητος κατεργάζονται την μέταξαν. Και τούτο αποδεικνύεται εκ του ότι η μέταξα αυτή ζητείται εις την Ευρώπην πλειότερον εκείνης της Ιταλίας."
 |
| Άποψη εγκαταστάσεων Μεταξουργείου Λουκά Ράλλη |
Η υψηλή ποιότητα των προϊόντων του μεταξουργείου του Λουκά Ράλλη αναγνωρίστηκε από τα πρώτα κιόλας χρόνια της λειτουργίας του εργοστασίου. Κατά τα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας του, όπως προκύπτει από τις διαθέσιμες πηγές και οικονομικά στοιχεία, παρατηρήθηκε μια αξιοσημείωτη άνοδος των δραστηριοτήτων του μεταξουργείου, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω εξήγαγε μετάξι κυρίως στη Γαλλία, στην Αγγλία και στην Αυστρία. Κατά το έτος 1855, στη Διεθνή Έκθεση στο Παρίσι, η εν Πειραιεί βιομηχανία του Λουκά Ράλλη βραβεύτηκε με το νομισματόσημο β'τάξεως για την ποιότητα των προϊόντων της.
Από το 1855 μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1850 η παραγωγική δυναμικότητα του μεταξουργείου του Λουκά Ράλλη παρέμεινε στάσιμη ενώ από τις αρχές της δεκαετίας 1860 ξεκίνησε μια περίοδος ύφεσης. Κατά το έτος 1859, σύμφωνα με δήλωση του ιδίου του Λουκά Ράλλη, η αξία της ετήσιας παραγωγής του μεταξουργείου δε ξεπέρασε τις 300.000 δραχμές, ενώ τα αντίστοιχα κόστη για πρώτες ύλες και καύσιμα έφθαναν τις 250.000 δραχμές, δίχως να υπολογίζονται τα ημερομίσθια. Η σταδιακή συρρίκνωση του περιθωρίου κέρδους οδήγησε - όπως προαναφέρθηκε - το μεταξουργείο του Ράλλη σε μια παρατεταμένη περίοδο κρίσης κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1860. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1860, στον ραγδαία αναπτυσσόμενο βιομηχανικό Πειραιά ιδρύθηκαν περί τα δεκαπέντε νέα εργοστάσια τα οποία εξοπλίστηκαν με νεώτερο και ανώτερο τεχνολογικό εξοπλισμό σε σχέση με το πάλαι ποτέ πρωτοπόρο εργοστάσιο του Ράλλη το οποίο είχε παραμείνει στάσιμο.
Το 1875, ο Μιλτιάδης Μπούκας στον Εμπορικό, Γεωγραφικό και Ιστορικό Οδηγό που εξέδωσε κατέγραψε το Μεταξουργείο του κυρίου Λουκά Ράλλη πρώτο στον κατάλογο των βιομηχανικών καταστημάτων της πόλης υπογραμμίζοντας πως επρόκειτο για "το πρώτον ιδρυθέν εν Πειραιεί κατά το 1844 δι'ατμού εργοστάσιον". Στην αναλυτική καταγραφή του Μεταξουργείου του Λουκά Ράλλη "εις θέσιν Περιβόλια" αναφέρονται τα εξής: "Ιδρυθέν το 1844 και έκτοτε εργαζόμενον. Κατά το 1847 εισήχθη η δι'ατμού αναπίνισις και η κίνησις δι'ατμομηχανής δυνάμεως ίππων 6 κατά το γαλλικόν σύστημα. Περιλαμβάνει 44 λεκάνας και ανέμας προς αναπίνησιν ψιλής μετάξης και 4 χονδρής. Εργάζονται 60 περίπου κοράσια τακτικώς και 30-40 γυναίκες εκτάκτως καθ'όλον το έτος, προς ετοιμασίαν των κουκουλίων και παραγωγήν της μετάξης, ήτις ετησίως ανέρχεται εις 1.500 οκάδας, και αποστέλλονται εις Λυών της Γαλλίας, όπου εκτιμάται η καλή Γαλλική Μέταξα". Στον ίδιο Οδηγό δεν παραλείπονται τα εγκωμιαστικά λόγια προς τον ίδιο τον Λουκά Ράλλη: "Ο κ. Λουκάς Ράλλης είνε ο πρώτος εισαγαγών και εφαρμόσας τον ατμόν εις την βιομηχανίαν εν Ελλάδι, διόπερ οφείλεται μεγάλη ευγνωμοσύνη παρά του τόπου. Ένεκεν δε της αρίστης ποιότητος της μετάξης του έλαβεν εις την έκθεσιν των Ολυμπίων του 1870 το χρυσούν βραβείον Α' Τάξεως".
Μετά το θάνατο του Λουκά Ράλλη κατά το έτος 1879, το ομώνυμο μεταξουργείο σταμάτησε τη δραστηριότητά του. Το δε βιομηχανικό κτίριο στη θέση Καραβάς χρησιμοποιήθηκε για άλλες χρήσεις, λ.χ. ατμομηχανικό ξυλουργείο, όπως ακριβώς καταγράφεται στο κάτωθι ιστορικό τεκμήριο από τον πειραϊκό Τύπο του έτους 1885:
Αργότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα (έτος 1897), καταγράφηκε νέα αλλαγή χρήσης του κτιρίου το οποίο ονοματιζόταν χαρακτηριστικά ως "το αρχαιότερον βιομηχανικό κατάστημα του Πειραιώς", με την ίδρυση παγοποιείου από τους Μιχαήλ Ρετσινόπουλο και Αντώνιο Κυριαζή - οι οποίοι είχαν αγοράσει το υπό εξέτασιν βιομηχανικό ακίνητο από τους Βαλαωρίτη και Μαύρο.
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:
- "Στατιστική Πειραιώς" (1852), Γ. Αγγελόπουλου, Ελεύθερη Σκέψις
- Νέα Πανδώρα, Σύγγραμμα Περιοδικόν, Τόμος Γ', Ιανουάριος 1853
- "Πειραιάς 1835-1870", Βάσιας Τσοκόπουλος, Εκδόσεις Καστανιώτη
- Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Χίου "Κοραής"
- Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου