ΟΔΟΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ

Κατηφορίζοντας την οδό Σωτήρος Διός από το ύψος της κεντρικής λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου με κατεύθυνση προς τον Τινάνειο Κήπο και τον ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, αφού περάσουμε δίπλα στο επιβλητικό πάλαι ποτέ Μέγαρο Κανέττη με τον χαρακτηριστικό τρούλο, ο φωτογραφικός φακός του παρόντος ιστολογίου σταματά στο κάτωθι εικονιζόμενο αποκαταστημένο παραδοσιακό διατηρητέο κτίριο το οποίο βρίσκεται στη συμβολή της προαναφερθείσης οδού με την οδό Πλάτωνος 1.

Το ως άνω γωνιαίο διατηρητέο κτίριο, το οποίο ταυτοποιήθηκε βάσει προσωπικών εκτιμήσεων ως Μέγαρο Α. Οικονόμου, κατασκευής Μεσοπολέμου, όπως καταγράφηκε από την οδό Σωτήρος Διός 18.

Μια ενδεικτική φωτογραφική καταγραφή του ιδίου κτιρίου, και πιο συγκεκριμένα της προσόψεως αυτού επί της οδού Σωτήρος Διός, προ της αποκατάστασεώς του, όπως καταγράφηκε για λογαριασμό των αρχείων του ΥΠΕΚΑ, με τα ισόγεια καταστήματα εν λειτουργία (λ.χ. κατάστημα ειδών ένδυσης Κωνσταντάρα, κοσμηματοπωλείο Γερμανάκου).

Η συμβολή της οδού Σωτήρος Διός με την αρχή της μικρής οδού Πλάτωνος όπως καταγράφηκε διαδοχικά κατά το έτος 2013 και κατά το έτος 2024:

Για την ιστορία, η μικρή οδός Πλάτωνος, στον Πειραιά, τιμά με την ονομασία της έναν από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της αρχαιότητας, τον μαθητή του Σωκράτη και δάσκαλο του Αριστοτέλη, Πλάτωνα (427 π.Χ.–347 π.Χ.). Στον Πειραιά άλλωστε αναφέρεται ο μέγας Πλάτωνας στο ογκώδες σύγγραμμα "Πολιτεία" ή "Περί Δικαίου", όπου αναπτύσσονται οι απόψεις περί της ιδεώδους πολιτείας. Μάλιστα χαρακτηριστική είναι η φράση "Κατέβην χθες εἰς Πειραιᾶ μετά Γλαύκωνος τοῦ Ἀρίστωνος…" με την οποία ξεκινάει την επόμενη ημέρα την εξιστόρηση του ο Σωκράτης, καθώς ο ίδιος (ο Σωκράτης) και ο Γλαύκων, ο μεγαλύτερος αδερφός του Πλάτωνα, φέρεται να είχαν κατεβεί στον Πειραιά για να παρακολουθήσουν τη γιορτή της Βενδίδας, μιας θρακικής θεότητας που ταυτιζόταν με την Άρτεμη. Επιστρέφοντας λοιπόν οι δυο άνδρες στην Αθήνα, σταμάτησαν στο σπίτι του πλούσιου μετοίκου Κέφαλου, ο οποίος ετοίμαζε μια θυσία. Στη συζήτηση που ακολούθησε εκείνο το καλοκαιρινό δειλινό πήραν μέρος εκτός του Σωκράτη - ο οποίος όπως προείπαμε την εξιστορεί - ο Κέφαλος, πατέρας του ρήτορα Λυσία, ο μεγαλύτερος γιος του ο Πολέμαρχος, ο σοφιστής Θρασύμαχος, ο Κλειτοφών, οι δύο μεγαλύτεροι αδερφοί του Πλάτωνα, ο Γλαύκων και ο Αδείμαντος.

Στον σύγχρονο Πειραιά, η μήκους ολίγων μέτρων οδός Πλάτωνος, σύμφωνα με χάρτη του Πειραιώς του έτους 1896, εκκινούσε από τη διασταύρωση με την οδό Σωτείρας και κατέληγε στη συμβολή με την οδό Μπουμπουλίνας, στο ύψος της αποθήκης ξυλείας Ψαρρά Σαμίου Ι.Γ. (σσ. η οποία βρισκόταν επί της οδού Μπουμπουλίνας). Στον Πλήρη Οδηγό του Πειραιώς του 1906 - 1907, η οδός Πλάτωνος καταγράφεται ως "πάροδος μεταξύ των οδών Βουβουλίνας και Σωτείρας, όπισθεν οικίας Θ. Ρετσίνα". Παρομοίως, σε αντίστοιχο Πανελλήνιο Οδηγό του έτους 1912, η οδός Πλάτωνος καταγράφεται ως πάροδος, όπισθεν οικίας Θ. Ρετσίνα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο Μέγας Οδηγός του Πειραιώς του 1929-1930, καταγράφει την υπό εξέτασιν οδό Πλάτωνος, ως πάροδο μεταξύ Μπουμπουλίνας και Σωτήρος. Λίγα χρόνια αργότερα, στον Νέο Πλήρη Οδηγό Αθηνών - Πειραιώς Περιχώρων και Συνοικισμών της περιόδου 1931-1932, η οδός Πλάτωνος καταγράφεται ως αρχόμενη από τη συμβολή με την οδό Ρεπούλη 9 (σσ. Ρεπούλη η τότε πρόσκαιρη ονομασία της σημερινής οδού Σωτήρος Διός). Μετά τον Πόλεμο, η οδός Πλάτωνος σε αντίστοιχους Οδηγούς του έτους 1947 και του 1949 καταγράφεται στο Κέντρο της πόλεως, "από Σωτήρος 16-18".

Οι λεπτομέρειες του γωνιακού διατηρητέου νεοκλασικού, κατασκευής της δεκαετίας του 1930, το οποίο ταυτοποιήθηκε ως Μέγαρο Α. Οικονόμου, στη συμβολή της οδού Σωτήρος Διός 18 και Πλάτωνος 1, στο ισόγειο τμήμα του οποίου στεγάζονται εμπορικά καταστήματα, καθρεπτίζονται επί των γυάλινων επιφανειών του παραπλήσιου "δίφατσου" πολυώροφου οικοδομήματος. Το εν λόγω κτίριο παρουσιάζει ιδιαίτερο μορφολογικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον για την μελέτη της εξέλιξης της ιστορίας της αρχιτεκτονικής και αφετέρου παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του δομημένου χαρακτήρα της περιοχής και της πολεοδομικής εξέλιξης στο κέντρο της πόλης του Πειραιά.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, όπως μαρτυρούν τα κάτωθι ιστορικά τεκμήρια, στη συμβολή των οδών Πλάτωνος 1 και Ρεπούλη (σσ. Σωτήρος), όπισθεν του Μεγάρου Κανέτη, βρισκόταν το ιατρείο του χειρούργου - οδοντιάτρου Κούλη Π. Καλογεράκου:

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, στη συμβολή των οδών Σωτήρος και Πλάτωνος 1, όπισθεν του καταστήματος Ευθυμιάδη (σσ. στο Μέγαρο Κανέττη), καταγραφόταν το εργαστήριο δερμάτινων ειδών Ε. Λεωνίδου:

Στα τέλη της δεκαετίας του '20, στον αριθμό "2" της υπό εξέτασιν οδού Πλάτωνος βρισκόταν το ραφείο του Ευθυμίου Κωνσταντινίδου:

Τα υπόλοιπα κτίρια της οδού, απλώς αδιάφορες κατασκευές, όπως λ.χ. το πίσω μέρος του επίσης "δίφατσου" Εμπορικού Κέντρου "Άστυ", επί της οδού Πλάτωνος 5 και Ηρώων Πολυτεχνείου 46.

Το ζαχαροπλαστείο "Εκλεκτόν", επί της οδού Πλάτωνος 6, όπως μαρτυρά το κάτωθι αρχειακό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1971:

Αρχειακό τεκμήριο από τον Τύπο του θέρους του έτους 1941, ήτοι λίγες εβδομάδες μετά την επιβολή της γερμανικής Κατοχής, όπου δημοσιεύθηκε η κάτωθι επιστολή ενός ανάπηρου έφεδρου λοχαγού με κατοικία στην οδό Πλάτωνος 8.

Στον αριθμό "11" της οδού Πλάτωνος συναντούμε το κάτωθι εικονιζόμενο εγκαταλειμμένο διώροφο διατηρητέο παραδοσιακό κτίριο φερόμενης κατασκευής 1897 συνολικής επιφάνειας 244 τετραγωνικών μέτρων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στο ισόγειο του εν λόγω κτιρίου υπάρχουν δύο ξεχωριστές είσοδοι (σσ. που μαρτυρούν την ύπαρξη διπλοκατοικίας) ενώ ξεχωρίζει παλαιά πολυκαιρισμένη πινακίδα του Δήμου Πειραιώς για την μη εναπόθεση απορριμμάτων στο χώρο μπροστά στο κτίριο όπως και το προστατευτικό που έχει τοποθετηθεί μεταξύ ισογείου και άνω ορόφου για τα τμήματα του οικοδομήματος που καταρρέουν.

Μια παλαιότερη φωτογραφική καταγραφή του ως άνω διατηρητέου ακινήτου επί της οδού Πλάτωνος 11 μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ:

Σύμφωνα με πληροφορίες προερχόμενες από ιστοσελίδα μεσιτικού γραφείου η κατανομή του διατηρητέου κτιρίου υπήρξε η ακόλουθη: Ισόγειο=112,53m² (4 δωμάτια και 1 κουζίνα), Άνω Όροφος=112,53m² (4 δωμάτια και 1 κουζίνα), Δώμα=19,2m² (1 δωμάτιο). Η τιμή πώλησης του συγκεκριμένου ακινήτου στις αρχές της δεκαετίας του 2020 οριζόταν σε 190.000 Ευρώ.

Ιστορικό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1911, με αναφορά σε τριώροφο οικία στον αριθμό "11" της υπό εξέτασιν οδού Πλάτωνος - με την τότε ισχύουσα αρίθμηση - πλησίον της οικίας του Θεόδωρου Ρετσίνα.

Έτερο ιστορικό τεκμήριο από τον πειραϊκό Τύπο του έτους 1899 με αναφορά στο ιατρείο του γυναικολόγου - μαιευτήρα Κυριάκου Σμυρνιώτη, εν τη οδώ Πλάτωνος, στον αριθμό "13" - όπισθεν της οικίας του βουλευτή Θ.Γ. Ρετσίνα. 

Ακριβώς απέναντι, ανάμεσα σε άλλα εμπορικά καταστήματα, ένα κλειστό κουρείο.

Μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1921, αναγγελία πώλησης 4 κατοικιών επί της οδού Πλάτωνος 17 και 19, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση:

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στον αριθμό "18" της οδού Πλάτωνος η οποία καταγραφόταν ως "πάροδος Μπουμπουλίνας", το Υποκατάστημα Πειραιώς του Γραφείου Αντιπροσώπευσης της "Νουτρίτσια":

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), στη συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Πλάτωνος με την οδό Μπουμπουλίνας 23, ξεχωρίζει το κάτωθι εικονιζόμενο χαρακτηριστικό τριώροφο, αποκατεστήμενο πλέον, κτίριο κατασκευής της εποχής του Μεσοπολέμου, το οποίο διαθέτει εκλεκτικιστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. 

Η όψη του υπό εξέτασιν γωνιακού διατηρητέου κτιρίου όπως καταγράφηκε κατά τη δεκαετία του 1980, για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ μέσα από μια σειρά φωτογραφιών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το συγκεκριμένο κτίριο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο κατά την δεκαετία του 1980, αργότερα (έτος 1990) το Συμβούλιο της Επικρατείας έκανε δεκτές τις ενστάσεις των ιδιοκτητών ακυρώνοντας την απόφαση του έτους 1987, πλην όμως δυο χρόνια αργότερα (έτος 1992), το εν λόγω κτίριο φερόμενης ιδιοκτησίας Ευρυδίκης Γεωργή, Μαρίας Ντουσοπούλο, Βασ. Γεωργή και Ελένης Χασιώτη επαναχαρακτήριστηκε ως διατηρητέο!

Όπως μπορεί κανείς να παρατηρήσει, στον γωνιαίο εξώστη του πρώτου ορόφου υπήρχαν αναρτημένες πινακίδες αναγγελίας πωλήσεως των τριών καταστημάτων της οδού Πλάτωνος και των δυο άνω ορόφων του κτιρίου, στο ισόγειο του οποίου λειτουργούσαν εμπορικά καταστήματα, μεταξύ των οποίων το κατάστημα πώλησης ειδών ταξιδιού "Η Μιλανέζα" των αδελφών Σ. Πασχάλη, : 

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο / διαφημιστική καταχώρηση του καταστήματος εμπορίας τσαντών και ειδών ταξιδιού "Μιλανέζα" των Αδελφών Σ. Πασχάλη, από τις αρχές της δεκαετίας του '70:

Η υπό εξέτασιν οδός Πλάτωνος, τερματίζει στη συμβολή με την οδό Μπουμπουλίνας, με φόντο ένα αξιόλογο διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο, το οποίο χαρακτηρίζεται από έναν διφορούμενης αισθητικής χρωματισμό από τον νυν ιδιοκτήτη του (Hondos Center).

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, στη συμβολή των οδών Πλάτωνος και Μπουμπουλίνας, βρισκόταν το ιατρείο του εκ Ρεθύμνου Κρήτης οδοντίατρου Σεβαστιανού Π. Κασιμάτη, εκ των βασικών και ιδρυτικών μελών του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς (έτος ίδρυσης 1926). Ο Σεβαστιανός Κασιμάτης, εκτός από οδοντίατρος υπήρξε και γυμναστής, έχοντας έντονη ανάμειξη στα αθλητικά δρώμενα του Πειραιώς (ως πρώτος έφορος της ομάδας πετοσφαίρισης του Ολυμπιακού Πειραιώς κατά το έτος 1926) αλλά και μεταπολεμικά στη Γλυφάδα, όντας εκ των ιδρυτικών μελών και πρώτος Πρόεδρος του Αθλητικού Ναυτικού Ομίλου Γλυφάδας (ΑΝΟΓ). Μετά θάνατον, ο Σ. Κασιμάτης κληροδότησε δυο εν Πειραιεί ακίνητα στην Κρητική Εστία Αθηνών, τα έσοδα εκ των οποίων προορίζονται για την ενίσχυση των σπουδών Ιατρικής, Οδοντιατρικής και ΤΕΦΑΑ φοιτητών που είναι κάτοικοι ή κατάγονται κατά σειρά προτεραιότητας από το χωριό Αμάρι ή εξ άλλων χωριών επαρχίας Αμαρίου ή του Νομού Ρεθύμνης (Κασιμάτειο Κληροδότημα).

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• ΥΠΕΚΑ
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED). 
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο. 
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.