Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΗΣ ELVA HUNTING [1960]

Το καλοκαίρι του 1960, η Elva Hunting επισκέφθηκε την Ελλάδα - λογικά για τουρισμό - προερχόμενη από την γειτονική Ιταλία, κρατώντας στα χέρια της μια φωτογραφική μηχανή με "περασμένο" ένα δημοφιλές φιλμάκι εκείνης της εποχής, το έγχρωμο Kodachrome 35mm για slides.  

Κατά τη διάρκεια της διαμονής της στη χώρα μας, ταξίδεψε σε αρκετά μέρη ανά την ελληνική επικράτεια περνώντας τουλάχιστον δις από τον Πειραιά, αρχικά στα μέσα προς τέλη Ιουλίου του έτους 1960 και αργότερα ξανά κατά το δεύτερο δεκαήμερο του Αυγούστου της ιδίας χρονιάς. Η Elva Hunting λοιπόν, της οποίας οι φωτογραφίες ψηφιοποιήθηκαν στις ΗΠΑ σχετικά πρόσφατα (2006) και καταχωρήθηκαν στη βάση δεδομένων ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος, μας "χαρίζει" τις κάτωθι εξαιρετικές έγχρωμες φωτογραφικές καταγραφές της πόλεως του Πειραιώς των αρχών της δεκαετίας του '60. 

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε πως όλες οι κάτωθι φωτογραφίες της Elva Hunting έχουν επεξεργαστεί ελαφρώς ως προς τον χρωματισμό από τον γράφοντα το ιστολόγιο ενώ, ορισμένες εξ'αυτών, επιλέχθηκαν και παρουσιάζονται με τις αντίστοιχες σύγχρονες "αντιπαραβολές" τους μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project "Πειραιάς: Τότε και Σήμερα" / Piraeus Retronaut. 

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την περιπλάνηση στον Πειραιά του έτους 1960 από το κεντρικό λιμάνι της πόλεως, το οποίο, ειρήσθω εν παρόδω, στους υπότιτλους αρκετών ψηφιοποιημένων φωτογραφιών της σειράς καταγράφεται με την επίσημη ονομασία του, ως λιμήν Κανθάρου:

Το πλοίο γενικού φορτίου τύπου Λίμπερτυ "Ελλένικ Μπήτς" (Hellenic Beach - IMO 5147073) των Hellenic Lines στην ελευθέρα ζώνη του κεντρικού λιμένος Πειραιώς, μπροστά από τις αποθήκες του λιμένος και από το πολυόροφο SILO:

Στην επόμενη φωτογραφική καταγραφή αξίζει τον κόπο να παρατηρήσετε τους παλαιούς γερανούς φόρτο/εκφόρτωσης του εμπορικού λιμένος Πειραιώς. Εις εξ αυτών των γερανών, παρέμεινε στη θέση του, στην συνοικία της παλαιάς Καρβουνόσκαλας (Καρβουνιάρικα), μεταξύ ακτής Μιαούλη και ακτής Ξαβερίου, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2020.

Η κίνηση στον θαλάσσιο χώρο λίγο έξω από την "μπούκα" του λιμανιού:

Εικόνες από την καθημερινότητα των εργαζομένων στο λιμάνι οι οποίοι εκτελούσαν εργασίες φόρτο-εκφόρτωσης με ολίγον πρωτόγονα και παρωχημένα μέσα:

Γραφικές εικόνες βγαλμένες από το μακρινό παρελθόν της Φρεαττύδος και του Πασαλιμανιού (λιμήν Ζέας) πολύ πριν δημιουργηθεί η ενιαία μαρίνα ελλιμενισμού των σκαφών η οποία "παραδόθηκε" σταδιακά στα μεγάλα και πολυτελή γιοτ.

Κάποιοι ψαράδες στο Πασαλιμάνι χαιρετούν την φωτογράφο! Στο βάθος η παραλιακή ακτή Τρύφωνος Μουτζοπούλου διατηρούσε ακόμη τα παραδοσιακά της κτίρια, στο ύψος της λεωφόρου Ζαννή. Το κτίριο του Τζανείου Νοσοκομείου ξεχωρίζει με τον όγκο του περί το μέσον της φωτογραφίας, ενώ μεταξύ των άλλων διακρίνονται η λέσχη του Ολυμπιακού Πειραιώς και οι νεώσοικοι των προσκόπων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως από το εικονιζόμενο μέτωπο των παραλιακών κτιρίων στις μέρες μας (21ος αιώνας) έχει απομείνει μονάχα ένα, στη συμβολή των οδών Ιωνιδών και Χαριλάου Τρικούπη.

Η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή είναι ενδεικτική της "προόδου" που έχει συντελεστεί μέσα σε μισόν και πλέον αιώνα: 

Οι βάρκες και τα ψαροκάικα του Πασαλιμανιού με φόντο τα κτίρια της παραλιακής ακτής Τρύφωνος Μουτζόπουλου, από το ύψος της οδού Ζαννή μέχρι την οδό Χαριλάου Τρικούπη. 

Ακολουθεί η αντίστοιχη σύνθεση / αντιπαραβολή του "χθες και του σήμερα":

Ακόμα μια φωτογραφική καταγραφή του λιμένα της Ζέας, με την παραλιακή ακτή Τρύφωνος Μουτζόπουλου στο ύψος των οδών Θεάτρου, Νεωρίων και Θρασυβούλου με τον "αγνώριστο" λόφο της Καστέλλας στο βάθος. Προφανώς, η αντίθεση της τότε νεόδμητης πολυκατοικία στη συμβολή της παραλιακής λεωφόρου με τις οδούς Νεωρίων και Θρασυβούλου σε σχέση με τα υπόλοιπα χαμηλά σπίτια κέντρισε το ενδιαφέρον της φωτογράφου! 

Η σχετική σύνθεση / αντιπαραβολή του "χθες" και του "σήμερα", με σημείο αναφοράς βέβαια την προαναφερθείσα πολυκατοικία στο κέντρο του "κάδρου": 

Η πλατεία Αλεξάνδρας και ο λόφος της Καστέλλας. Επί της προαναφερθείσης πλατείας διασώζονταν ακόμη αμφότερες οι οικίες Πατσιάδη - αργότερα η μια εκ των δυο κατεδαφίστηκε - ενώ προς τα αριστερά διακρίνεται η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης. Αξιοσημείωτος ο μεγάλος ιστός με την γαλανόλευκη στο μέσον της πλατείας όπου στις μέρες μας πλέον κυριαρχούν οι καφετέριες:

Με βάση την ως άνω φωτογραφική καταγραφή της Elva Hunting προέκυψε η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" (1960) και του "σήμερα" (2013) μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Το Πασαλιμάνι (λιμήν Ζέας), τα κτίρια της ακτής Τρύφωνος Μουτζόπουλου και ο Όμιλος Ερετών, το αρχαιότερο εν λειτουργία αθλητικό σωματείο της Ελλάδας και των Βαλκανίων.

Με βάση της παραπάνω φωτογραφική καταγραφή του έτους 1960, παρουσιάζουμε ακόμα μια σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα". Εκτός από το ιστορικό διατηρητέο κτίριο του προαναφερομένου Ομίλου Ερετών, από το παραλιακό μέτωπο των κτιρίων στις μέρες μας υφίσταται μονάχα η χαρακτηριστική γωνιακή τετραώροφη πολυκατοικία στη συμβολή της παραλιακής λεωφόρου με την οδό Σκουζέ 40, στην οποία στεγαζόταν η κλινική Π. Λειβαδίτου (σσ. αργότερα, στο ισόγειο του συγκεκριμένου κτιρίου, λειτούργησε για πολλά χρόνια το γνωστό σουβλατζίδικο "Η Δροσοπηγή").

Ψαράδες κάθε ηλικίας καθισμένοι επί του τοιχίου της ακτής Τρύφωνος Μουτζοπούλου λίγο μετά τη συμβολή με την λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας. Στην άκρη αριστερά η πρώην οικία Γεωργίου Στρίγκου - τότε Γαλλικό Ινστιτούτο νυν ιδιοκτησία ιδρύματος Λασκαρίδη - με το γνωστό καφέ ζαχαροπλαστείο "Η Μυροβόλος" στη γωνία, στο ισόγειο:

Η σύγχρονη διαμορφωμένη Μαρίνα ελλιμενισμού των σκαφών της Ζέας, με την υπάρχουσα μορφή, δεν επιτρέπει την αναπαραγωγή μιας παρόμοιας φωτογραφίας. Αξιοσημείωτο βέβαια το γεγονός πως  όλα τα κτίρια τα οποία καταγράφονταν στην λήψη του έτους 1960 - πλην της παλαιάς οικίας Γ. Στρίγκου - έχουν μετατραπεί σε πολυκατοικίες:

Παραδοσιακά κτίρια και το Ναυτοδικείο επί της ακτής Μουτζοπούλου στον μυχό του όρμου της Φρεαττύδας προς Πασαλιμάνι, στο ύψος του πρώην Ρωσικού Νοσοκομείου Πειραιά, νυν Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά. Στα άκρα δεξιά της εικόνας, διακρίνεται ελάχιστα το παρεκκλήσι της Αγίας Όλγας:

Η ίδια, μάλλον αποκαρδιωτική, καταγραφή της ιδίας περιοχής όπως καταγράφηκε μέσα από την κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα":

Οι αγνώριστες βραχώδεις ακτές της πειραϊκής χερσονήσου με την χαμηλή δόμηση επί της ακτής Θεμιστοκλέους, στο ύψος της συνοικίας πέριξ του ναού του Αγίου Βασιλείου. Προς το δεξί άκρο της φωτογραφίας, μπορεί κανείς να διακρίνει το κτίριο της Τερψιχόρης, στο χώρο όπου αργότερα διαμορφώθηκε η τεχνητή πλαζ της Φρεαττύδος:

Έτερη καταγραφή των βραχωδών ακτών της Πειραϊκής, πιθανότατα πλησίον των εγκαταστάσεων της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων:

Ο θαλάσσιος χώρος έναντι του όρμου Καλαμπάκα, πλησίον των εγκαταστάσεων της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων. Στα δεξιά του φωτογραφικού κάδρου καταγράφεται η αρχαιοελληνική κολόνα όπου εικάζεται πως βρίσκεται ο τάφος του Θεμιστοκλέους, ενώ στο βάθος διακρίνεται η Ψυττάλεια. 

Μια καθημερινή εικόνα, ένας χαμογελαστός πιθανότατα σερβιτόρος σε κάποιο εστιατόριο ή ξενοδοχείο (με θέα) στον Πειραιά: 

Κάποιοι εργάτες κάνουν μεροκάματο φορτώνοντας ιππήλατα κάρα αλλά και φορτηγά αυτοκίνητα κάπου στη "βιομηχανική" λεωφόρο Αθηνών - Πειραιώς:

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Φωτογραφίες:

• Όλες οι φωτογραφίες της Elva Hunting έχουν επεξεργαστεί από τον γράφοντα το ιστολόγιο και προέρχονται από το Classics Dept., Western Reserve University - Kelvin Smith Library: Digital Case, the Digital Library of Case Western Reserve University.

• Όλες οι συνθέσεις / αντιπαραβολές του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.