ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ - ΟΔΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΦΑΛΗΡΕΩΣ

Η οδός Δημητρίου του Φαληρέως, στο νέο Φάληρο, εκκινεί από το ύψος των εγκαταστάσεων του ιστορικού διατηρητέου Ατμοηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) της ΔΕΗ και τερματίζει επί της παλαιάς παραλιακής λεωφόρου η οποία φέρει το όνομα του Εθνάρχου Μακαρίου. 

Ο Δημήτριος ο Φαληρεύς (350 - 283 π.Χ) υπήρξε ένας Αθηναίος πολιτικός, ρήτορας, συγγραφέας και περιπατητικός φιλόσοφος ο οποίος κυβέρνησε την πόλη της Αθήνας την περίοδο 317-308 π.Χ. διορισμένος από τον βασιλιά Κάσσανδρο λόγω της δεινής ρητορικής του ικανότητας ενώ, στην συνέχεια πήγε στην Αλεξάνδρεια, όπου συνέβαλε στην ίδρυση της περίφημης βιβλιοθήκης της πόλης, στην οποία άλλωστε διατέλεσε και έφορος. Δυστυχώς, από το μεγάλο σε έκταση συγγραφικό του έργο δεν διασώθηκε απολύτως τίποτε. Επί των ημερών του Δημητρίου Φαληρέως, ο Πειραιάς έφθασε σε μεγάλη ακμή ενώ σύμφωνα με τη γνώμη αρκετών ειδικών, τότε οικοδομήθηκε η Σκευοθήκη του Φίλωνος. Στην Αλεξάνδρεια κατέφυγε μετά την κατάληψη της Αθήνας από τον Δημήτριο Α' τον Πολιορκητή ώστε να αποφύγει την θανατική ποινή. Υπό την προστασία του Πτολεμαίου Α' ο Δημήτριος ο Φαληρεύς προσέφερε μεγάλο έργο στους τομείς της γραμματικής, της κριτικής φιλολογίας και της μετάφρασης ιερογλυφικών χρονικών της Αιγύπτου και απόκρυφων ιουδαϊκών βιβλίων.

Ακολουθεί ένα σύντομο φωτογραφικό οδοιπορικό με στάσεις σε ορισμένα αξιομνημόνευτα σημεία της οδού Δημητρίου Φαληρέως στο νέο Φάληρο, έναν δρόμο στον οποίον άλλωστε διέμεναν παλαιότερα πολλοί επώνυμοι Αθηναίοι και Πειραιώτες, όπως λ.χ. ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης. 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στις αρχές του 20ου αιώνα, αρκετές κατοικίες στο νέο Φάληρο ανήκαν σε ιδρύματα όπως λ.χ. το Πανεπιστήμιο Αθηνών, τα οποία σε τακτική βάση ανακοίνωναν την ενοικίαση αυτών:

Όπως ήδη προαναφέραμε, η οδός Δημητρίου Φαληρέως ξεκινά από την πάλαι πότε παραλιακή οδό του νέου Φαλήρου, τη σημερινή λεωφόρο Εθνάρχου Μακαρίου.

 

Στη συμβολή της Εθνάρχου Μακαρίου 19 με την οδό Δημητρίου Φαληρέως 1 καταγράφεται το κάτωθι μοναδικό εναπομείναν παλαιό / παραδοσιακό κτίριο που έχει μείνει ανέπαφο - επί της παραλιακής λεωφόρου - στο νέο Φάληρο και ένα από τα ελάχιστα που έχουν απομείνει σε όλο το παλαιό "παραλιακό μέτωπο" νέου Φαλήρου - Μοσχάτου - Τζιτζιφιών. 

Η όψη του εγκαταλειμμένου αρχοντικού, με τις προστατευτικές λαμαρίνες που αποτρέπουν την είσοδο στο διατηρητέο κτίριο πιθανότατα σε αστέγους και περιθωριακά στοιχεία, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2012:

Το ως άνω διατηρητέο κτίριο, σε σταθερή κατάσταση εγκατάλειψης και απαξίωσης, όπως καταγράφηκε το καλοκαίρι του 2024:

Το επιβλητικό κτίριο με το χαρακτηριστικό τριγωνικό αέτωμα, φερόμενης ιδιοκτησίας Ελένης Σταυροπούλου, σε μια έγχρωμη φωτογραφία η οποία τοποθετείται χρονικά κατά τη δεκαετία του 1980, περίοδο κατά την οποία η εν λόγω οικία λογικά ακόμη κατοικείτο.

Στην ακριβώς απέναντι γωνία, πάντοτε επί της διασταύρωσης της παραλιακής λεωφόρου Εθνάρχου Μακαρίου με την οδό Δημητρίου Φαληρέως, στο οικόπεδο όπου στις μέρες μας (21ος αιώνας) υψώνεται τμήμα του Μεγάρου της "Καθημερινής", βρισκόταν το κάτωθι εξαιρετικής αρχιτεκτονικής πυργοειδές κτίριο, το οποίο βεβαίως κατεδαφίστηκε (φωτογραφία Γ. Σαματούρας / μέσα δεκαετίας 1960):

Φωτογράφος: Γ. Σαματούρας - Πηγή: ΕΛΙΑ

Ειρήσθω εν παρόδω, παραπλεύρως της ως άνω πυργοειδούς κατασκευής, βρισκόταν η επίσης εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και τεχνοτροπίας κάτωθι εικονιζόμενη έπαυλις ιδιοκτησίας Mertzanoff, στην οποία ως γνωστόν διέμεινε για περίπου επτά χρόνια ο Ιωάννης Μεταξάς (περίοδος 1921-1927). 

Φωτογράφος: Γ. Σαματούρας - Πηγή: ΕΛΙΑ

Στη θέση των δυο ως άνω περικαλλών κτιρίων, όπως ήδη αναφέραμε, υψώνεται το Μέγαρο ιδιοκτησίας της Ανώνυμης Εταιρίας "Η Καθημερινή Α.Ε. - Έκδοση Εντύπων, Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας" της οικογενείας Αλαφούζου. 

Στις αρχές του 20ου αιώνα, στον αριθμό "2Β" της οδού Δημητρίου Φαληρέως βρισκόταν η οικία του γνωστού νευρολόγου ιατρού Κωνσταντίνου Μ. Κατσάρα, διευθυντού της νευρολογικής κλινικής "Ιπποκράτειον" - η οποία ειρήσθω εν παρόδω βρισκόταν επίσης στο νέο Φάληρο πλησίον του σταθμού του σιδηροδρόμου - όπως καταγράφεται στην κάτωθι καταχώρηση μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1914: 

Κατά το έτος 1903, στον αριθμό "2" της οδού Δημητρίου Φαληρέως - παρά τω σταθμώ του Τροχιοδρόμου - καταγράφεται η οικία Πλατύκα. 

Στην αρχή της οδού Δημητρίου Φαληρέως, άνευ σαφούς αναφοράς στην αρίθμηση, βρισκόταν στις αρχές του 20ου αιώνα και η νεόδμητος οικία Μηλιώτου:

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 4

Στον αριθμό "4" της οδού Δημητρίου Φαληρέως ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου κατέγραψε τον κάτωθι εικονιζόμενο μεγάλο υπαίθριο ιδιωτικό χώρο στάθμευσης. 

Βέβαια, η παρουσία υψηλών δέντρων και ενός φοίνικα, όπως επίσης οι χαρακτηριστικές κολώνες της παλαιάς αυλόπορτας, αλλά και το "ίχνος" μιας παλαιάς κατασκευής στον τοίχο παρακείμενης πολυκατοικίας, μαρτυρούσαν την παρουσία της προγενέστερης κατεδαφισμένης κατασκευής.

Πράγματι, στο συγκεκριμένο οικόπεδο, λειτούργησε επί πολλές δεκαετίες το ξενοδοχείο "ΣΤΑΡ", φερόμενης ιδιοκτησίας Δέσποινας Βουμβλινοπούλου, σε ένα αξιόλογο παραδοσιακό κτίριο το οποίο είχε κηρυχθεί διατηρητέο σύμφωνα με το ΦΕΚ 410/Δ/82. Όμως, επειδή ζούμε στην "Ελλάς του ότι δηλώσεις", κατά το έτος 2006, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το σχετικό ΦΕΚ το οποίο είναι διαθέσιμο εδώ με υπογραφή του τότε υπουργού Γ. Σουφλιά, αποδείχθηκε η "πλάνη περί τα πράγματα" και το κτίριο "αποχαρακτηρίστηκε", κατεδαφίστηκε και πήρε τη σημερινή μορφή του ως υπαίθριος χώρος στάθμευσης!

Ξενοδοχείο ΣΤΑΡ - Οδός Δημητρίου Φαληρέως 4 (Πηγή: ΥΠΕΚΑ)

Μόνο τυχαίο μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός πως ο εν λόγω υπαίθριος χώρος στάθμευσης ανήκει σε πολύ γνωστό Μέσο Μαζικής Ενημέρωσης / Εξημέρωσης (ΜΜΕ), ιδιοκτησίας της οικογενείας Αλαφούζου, που εδρεύει στην περιοχή του νέου Φαλήρου σε παρακείμενο οικόπεδο. 

Η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut, δεν επιδέχεται περαιτέρω σχολιασμού:

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τουλάχιστον μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970, εκτός από το προαναφερθέν ξενοδοχείο "ΣΤΑΡ", επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως, λειτουργούσαν επίσης το ξενοδοχείο "Ερμείον" (στη γωνία Γιαννοπούλου και Δ. Φαληρέως, δίπλα στο ξενοδοχείο "ΣΤΑΡ"), ενώ ακριβώς απέναντι λειτουργούσαν τα ξενοδοχεία "Δήλος" και "Prima".

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο, από τα τέλη της δεκαετίας του 1910, με αναφορά στην οδό Δημητρίου Φαληρέως 4, βάσει της τότε ισχύουσας αρίθμησης:

Έτερο αρχειακό τεκμήριο από τον Τύπο του έτους του 1970 με αναφορά σε επιχείρηση (Ινστιτούτον Αισθητικής "Μάρω") η οποία λειτουργούσε επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως 6:

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 11 - Η Οικία Κουντουριώτη

Το κάτωθι εικονιζόμενο νεοκλασικό παραδοσιακό κτίριο οικοδομήθηκε περί τα τέλη του 19ου αιώνα (circa 1885) από την κατασκευαστική Εταιρία των Σιδηροδρόμων Αθηνών-Πειραιώς, η οποία ως γνωστόν είχε αναλάβει - εκτός από τον Ηλεκτρικό Σιδηρόδρομο - και την ανοικοδόμηση σχεδόν του συνόλου του προαστίου του νέου Φαλήρου και των διαφόρων υποδομών του (ξενοδοχεία, λουτρά, θέατρο, πλατείες κ.α.).

Η εν λόγω οικία, η οποία βρισκόταν στη συμβολή της οδού Δημητρίου Φαληρέως 11 με την οδό Μοσχοπούλου, σύμφωνα με τα αποτελέσματα πρωτογενούς έρευνας, αγοράστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890 από τον πολιτικό και διπλωμάτη Ανδρέα Γ. Κουντουριώτη (1820-1895), ο οποίος μεταξύ των άλλων είχε διατελέσει πρεσβευτής της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη (δις), στην Φλωρεντία, στο Παρίσι, υπουργός, βουλευτής και μέγας αυλάρχης του Βασιλέα Γεωργίου Α', θέση την οποία διατήρησε μέχρι τον θάνατό του. 

Το εν λόγω νεοκλασικό αρχοντικό, ακολουθώντας την μοίρα πολλών νεοφαληριώτικων κτιρίων, κατεδαφίστηκε κατά το έτος 1972, στα πλαίσια του εκμοντερνισμού της περιοχής, στα χρόνια της ακμής της αντιπαροχής. Μετά την κατεδάφιση της οικίας Κουντουριώτη, στο εν λόγω οικόπεδο ανεγέρθηκε πολυκατοικία. 

Η οικία Κουντουριώτη, όπως καταγράφηκε σε πίνακα ζωγραφικής της Μαρίας Πωπ με τίτλο "Σπίτι στο νέο Φάληρο".

Αξιοσημείωτο το γεγονός πως στο συγκεκριμένο παραδοσιακό κτίριο, στεγάστηκαν για κάποια χρόνια τα γραφεία της εφημερίδας "Φωνή του Φαλήρου και Αγίου Ιωάννη Ρέντη", του Μάρκου Ρούσσου.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 5

Στον αριθμό "5" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, ο φωτογραφικός φακός κατέγραψε ένα όμορφο και επιβλητικό λιθόκτιστο αποκαταστημένο κτίριο στο οποίο, στις αρχές της δεκαετίας του 2010, διατηρούσαν την έδρα τους οι υπηρεσίες του Γ' Δημοτικού Διαμερίσματος Πειραιά, η διεύθυνση της Δημοτικής Αστυνομίας του εν λόγω διαμερίσματος καθώς επίσης ο δημοτικός παιδικός σταθμός του νέου Φαλήρου.

Ενδεικτική φωτογραφική καταγραφή του παραδοσιακού διατηρητέου κτιρίου της οδού Δημητρίου Φαληρέως 5, προ των εργασιών αποκατάστασης, όπως καταγράφηκε για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ:

Με βάση την ως άνω φωτογραφία του κτιρίου επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως 5 παρουσιάζουμε την παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut: 

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 16

Ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου έφθασε στον αριθμό "16" της οδού Δημητρίου Φαληρέως ψάχνοντας για το κάτωθι αξιόλογο παραδοσιακό διατηρητέο κτίριο, το οποίο καταγραφόταν βεβαίως στη βάση δεδομένων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ):

Το συγκεκριμένο κτίριο είχε χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ως έργο τέχνης που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1469/1950, διότι αποτελούσε δείγμα της αρχιτεκτονικής του νεοκλασικισμού και είναι σημαντικό για την ιστορία της αρχιτεκτονικής στην περιοχή του Νέου Φαλήρου (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1621/29665/20-6-1989 - ΦΕΚ 574/Β/3-8-1989). Αντί αυτού όμως, και σε αυτή την περίπτωση, ο φωτογραφικός φακός συνάντησε την κάτωθι εικονιζόμενη πολυκατοικία:

Όλως τυχαίως επίσης, στη βάση δεδομένων του ΥΠΕΚΑ υπάρχει η ένδειξη "λείπει η πρωτότυπη καρτέλα"!

Στην παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut, δεν επιδέχεται περισσοτέρων σχολίων:

Για την ιστορία, το αρχικώς διατηρητέο κτίριο, ιδιοκτησίας Γ. Συγγελίδη, αποχαρακτηρίστηκε σταδιακά, αρχικά με βάση την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/733/11355/8-3-1990 - ΦΕΚ 209/Β/29-3-1990, η οποία τροποποιούσε την ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1261/29665/13.7.1989 Υπουργική Απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού αποχαρακτηρίζοντας "εν μέρει" από έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο το κτίριο ιδιοκτησίας Γεωργίου Συγγελίδη, στην οδό Φαληρέως 16, στο Νέο Φάληρο και διατηρώντας το χαρακτηρισμό ως έργου τέχνης και ιστορικού μνημείου της κύριας όψης με τις πλαϊνές όψεις μέχρι και το πρώτο άνοιγμα μετά την γωνία με τις ψευδοπαραστάδες και τα αετώματα (μπροστινό μέρος του κτιρίου με το κέλυφός του). 

Λίγους μήνες αργότερα, με δεύτερη Υπουργική Απόφαση ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2730/39987/4-10-1990-ΦΕΚ 674/Β/24-10-1990, ολοκληρώθηκε ο αποχαρακτηρισμός με το εξής σκεπτικό: "Αποχαρακτηρίζουμε από έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο το κτίριο ιδ. Γ. Συγγελίδη, στην οδό Φαληρέως 16 στο Νέο Φάληρο κηρυγμένου σύμφωνα με την ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1621/29665/13-7-89, διότι με τα νέα στοιχεία της υποβληθείσας μελέτης, δεν παρέχεται η δυνατότητα ανάδειξης, προστασίας και προβολής του διατηρητέου κτιρίου, ώστε να καλύπτεται η έννοια των διατάξεων που ορίζει ο Ν. 1469/1950".

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 18

Στη συμβολή της οδού Δημητρίου Φαληρέως 18 με την οδό Σμολένσκυ, η κάτωθι μικρή ισόγεια παραδοσιακή οικία κεντρίζει το ενδιαφέρον των περαστικών:

Μπορεί από αρχιτεκτονικής απόψεως το συγκεκριμένο κτίριο να μη διαθέτει αξιόλογα στοιχεία, παρόλα ταύτα όμως ο καλαίσθητος και περιποιημένος κήπος παραπέμπει σε άλλα χρόνια και εποχές: 

Αξιομνημόνευτο το γεγονός πως στη συμβολή των οδών Δημητρίου Φαληρέως και Σμολένσκυ καταγραφόταν προπολεμικά η ύπαρξη της οικίας του πρωθυπουργού της χώρας Γεωργίου Θεοτόκη και μεταπολεμικά το Ταχυδρομείο του νέου Φαλήρου. Στις μέρες μας (21ος αιώνας), στη συμβολή των οδών Δημητρίου Φαληρέως και Σμολένσκυ συναντούμε τις εγκαταστάσεις του 1ου Δημοτικού Σχολείου του νέου Φαλήρου.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 20

Το φωτογραφικό οδοιπορικό στην οδό Δημητρίου Φαληρέως στο νέο Φαλήρο συνεχίζεται με το ένα παραδοσιακό κτίριο διαδέχεται το άλλο. Μετά τη διασταύρωση με την οδό Σμολένσκυ, στον αριθμό "20" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, το κάτωθι εικονιζόμενο μικρό λαϊκό παραδοσιακό κτίριο, φερόμενης ιδιοκτησίας Τζανείου Ορφανοτροφείου Αρρένων, με τη χαρακτηριστική πράσινη σιδερένια αυλόπορτα έχει αποκατασταθεί και στεγάζει το Κέντρο Προσχολικής Αγωγής (Παιδικός Σταθμός) "Λουλουδότοπος":

Η όψη του προαναφερομένου κτιρίου, όπως καταγράφηκε κατά τη δεκαετία του 1980, για λογαριασμό της βάσεως δεδομένων του ΥΠΕΚΑ:

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 21

Στον αριθμό "21" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, ο φωτογραφικός φακός καταγράφει την κάτωθι επιβλητική αποκαταστημένη έπαυλη της εποχής του μεσοπολέμου: 

Η επόμενη φωτογραφία, η οποία τοποθετείται χρονικά κατά τη δεκαετία του 1980, μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ, καταγράφει το προαναφερθέν διατηρητέο κτίριο προ των παρεμβάσεων / έργων αποκατάστασής.

Η ως άνω φωτογραφία, χρησιμοποιήθηκε ως βάση για την επόμενη σύνθεση / αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut:

Ιστορικό τεκμήριο με αναφορά στις μονοκατοικίες που βρίσκονταν στις αρχές του 20ου αιώνα στους αριθμούς "21" και "23" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση, οι οποίες διατίθεντο προς ενοικίαση.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 22

Στον αριθμό "22" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, άλλη μια τυπική διώροφη έπαυλις του νέου Φαλήρου, φερόμενης ιδιοκτησίας Δημητρίου και Μαρίας Παπαδημητρίου, στέκει εγκαταλειμμένη και απογυμνωμένη από κάθε αρχιτεκτονικό της στοιχείο: 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το 1ο Σύστημα Ναυτοπροσκόπων του νέου Φαλήρου καταγραφόταν με έδρα στον αριθμό "22" της οδού Δημητρίου Φαληρέως.

Στη βάση δεδομένων του ΥΠΕΚΑ, το εν λόγω κτίριο χαρακτηριζόταν ως αξιόλογο παραδοσιακό με χαρακτηριστική συμμετρία και κεντρικούς άξονες στις όψεις, παρουσιάζοντας δύο τμήματα με πρόστυλο, ένα εκ των οποίων παρουσιάζει επέκταση των κιόνων στον πρώτο όροφο, δημιουργώντας κλειστό εξώστη. 

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 23

Βίοι αντίθετοι, στον αριθμό "23" της υπό εξέτασιν οδού Δημητρίου Φαληρέως, ένα παρόμοιας αρχιτεκτονικής κτίριο έχει αποκατασταθεί και κατοικείται:

Ενδεικτική παλαιότερη αναφορά σε ενοικίαση μονοκατοικίας επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως 23 μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1905. Κατά πάσα πιθανότητα βέβαια, η εν λόγω καταχώρηση δεν αφορά το εικονιζόμενο κτίριο, ούτε καν το εικονιζόμενο οικόπεδο, καθώς η αρίθμηση της οδού έχει αλλάξει. 

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 24

Στον αριθμό "24" της οδού Δημητρίου Φαληρέως ο φωτογραφικός φακός έρχεται αντιμέτωπος με ένα ακόμη ιδιότυπο νεοφαληριώτικο αρχιτεκτονικό στολίδι, του οποίου η κατασκευή, σύμφωνα με κάποιες πηγές, τοποθετείται χρονικά στα τέλη του 19ου αιώνα. Η εγκαταλειμμένη παραδοσιακή οικία με τα νεοκλασικά στοιχεία, παρ' όλη την απαξίωση και τις φθορές που έχει υποστεί, είναι άκρως επιβλητική. Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός πως φωτογραφίες του εν λόγω εγκαταλειμμένου κτιρίου χρησιμοποιούνται συχνά σε φαιδρά "αφιερώματα" και καταλόγους "στοιχειωμένων σπιτιών".

Το περιστύλιο δημιουργεί έναν κυκλικό εξώστη, στον οποίο έχουν απομείνει "υπολείμματα" από τις κουρτίνες που κάποτε τον κοσμούσαν:

Στην ακόλουθη σύνθεση / αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut χρησιμοποιήθηκε ως φωτογραφία - βάση η ακόλουθη ασπρόμαυρη λήψη της δεκαετίας του 1970 από το εξαιρετικό φωτογραφικό λεύκωμα "Νεοκλασικά Σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά" του Στέλιου Σκοπελίτη.

Στη βάση δεδομένων του ΥΠΕΚΑ συναντούμε την κάτωθι εικονιζόμενη ελαφρώς μεταγενέστερη φωτογραφία του ιδίου κτιρίου, η οποία τοποθετείται χρονικά κατά τη δεκαετία του 1980, με το ισόγειο τμήμα του κτιρίου να δείχνει κατοικημένο. Όπως είναι εμφανές, αξίζει να σημειώσουμε πως σε σχέση με την προηγούμενη φωτογραφία του Σ. Σκοπελίτη της δεκαετίας του 1970, τα κουφώματα στον κυκλικό εξώστη του ισογείου αποτέλεσαν μια προσθήκη των τελευταίων ετών κατά τα οποία το κτίριο βρισκόταν σε χρήση. 

Το ως άνω ακίνητο συνολικής επιφάνειας 192,96 τ.μ. (ισόγειο και πρώτος όροφος) διατίθεται προς πώληση μαζί με το οικόπεδο εμβαδού 556,05 τ.μ., με πρόσοψη 14,03 μέτρα και βάθος 27,68 μέτρα (τιμή 500.000 ευρώ συζητήσιμη / έτος 2020). Αξιοσημείωτο το γεγονός πως παλαιότερα υπήρχαν σχέδια και μελέτη για ανακαίνιση / ανακατασκευή του διατηρητέου και οικοδόμηση νέου πολυωρόφου κτιρίου δίπλα στο διατηρητέο ως Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων, τα οποία ουδέποτε προχώρησαν.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 27 και Καραϊσκάκη 17

Στη συμβολή της οδού Δημητρίου Φαληρέως με την οδό Καραΐσκάκη, άλλη μια τυπική παραδοσιακή έπαυλις του νέου Φαλήρου της εποχής του μεσοπολέμου έχει αποκατασταθεί, με τη διαφορά ότι παραπλεύρως έχει πραγματοποιηθεί προσθήκη νέου κτιρίου: 

Στην αυλή του κτιρίου, όμορφες λεπτομέρειες με αέρα άλλων εποχών:

Η όψη του ιδίου κτιρίου όπως καταγράφηκε φωτογραφικά, πιθανότατα κατά τη δεκαετία του 1980, για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ:

Η όψη του ιδίου κτιρίου, επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως 27 και Καραΐσκάκη, μετά από την αποκατάσταση του κτιρίου και την προσθήκη παράπλευρης, πρόσθετης οικοδομής:

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 28

Στην ακριβώς απέναντι διασταύρωση της υπό εξέτασιν οδού Δημητρίου Φαλήρεως στον αριθμό "28" με την οδό Καραΐσκάκη, βρισκόταν το κάτωθι εικονιζόμενο διώροφο νεοκλασικό, το οποίο έχει επίσης κατεδαφιστεί και αντικατασταθεί από πολυκατοικία:

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 31

Το σεργιάνι στην οδό Δημητρίου Φαληρέως συνεχίζεται με την επόμενη φωτογραφική στάση να λαμβάνει χώρα στον αριθμό "31", εκεί όπου υφίσταται ακόμα μια εγκαταλειμμένη παραδοσιακή διατηρητέα έπαυλις με νεοκλασικά στοιχεία.

Ο ευρυγώνιος φακός τοποθετείται πάνω από τις λαμαρίνες που περιφράζουν το οικόπεδο προσφέροντάς μας μια πιο ολοκληρωμένη άποψη της σχεδόν ερειπώδους κατάστασης στην οποία βρίσκεται το ακίνητο:

Όπως γίνεται αντιληπτό από την κάτωθι φωτογραφική καταγραφή η οποία προέρχεται από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ, το υπό εξέτασιν αξιόλογο παραδοσιακό κτίριο με τα νεοκλασσικά στοιχεία παραμένει αναξιοποίητο και εγκαταλειμμένο εδώ και πολλές δεκαετίες. Για την ιστορία, σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ το εν λόγω κτίριο εμφανίζει άξονες συμμετρίας με ένα χαρακτηριστικό πρόστυλο πάνω από το οποίο δημιουργείτο ένα πολυγωνικό αέτωμα το οποίο τόνιζε τον άξονα συμμετρίας της κατασκευής. 

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 33

Επόμενη σύντομη φωτογραφική στάση έξω από μια μικρή ισόγεια παραδοσιακή οικία με έναν κατάφυτο κήπο η οποία βρίσκεται στη συμβολή της οδού Δημητρίου Φαληρέως 33 και της μικρής οδού Μοσχόπουλου:

Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στη συμβολή αυτών των οδών βρισκόταν συν τοις άλλοις η οικία του δημάρχου Πειραιώς Δημοσθένη Ομηρίδη Σκυλίτση (1856-1935) και του Στεφάνου Α. Σκυλίτση, φυσικού πατέρα του μετέπειτα δημάρχου της Επταετίας Αριστείδη Σκυλίτση (1908 - 20 Ιουλίου 2006), ο οποίος άλλωστε είχε γεννηθεί στο νέο Φάληρο (σσ. άσχετα αν το γεγονός αποκρύπτεται συστηματικά από τους διάφορους "εύθικτους" μελετητές και "ιστορικούς")!

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), στην ακριβώς απέναντι γωνία Δημητρίου Φαληρέως 38 και Μοσχοπούλου, βρίσκεται η έδρα του 1ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Νέου Φαλήρου.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 34

Η κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή της δεκαετίας του 1960, προερχόμενη από το αρχείο της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος, παρουσιάζει ακόμα μια εξαιρετικής αρχιτεκτονικής έπαυλη του πάλαι ποτέ ένδοξου και κοσμικού προαστίου του νέου Φαλήρου επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως 34, η οποία βεβαίως δεν υφίσταται εδώ και δεκαετίες - όπως και πολλά άλλα ανάλογης αισθητικής κτίρια - έχοντας αντικατασταθεί από πολυκατοικία.

Οδός Δημητρίου Φαληρέως 34 (Φωτογραφία Μ. Βερνάρδος)

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 39

Μια τυχαία φωτογραφική καταγραφή κτιρίου στη συμβολή της οδού Δημητρίου Φαληρέως 39 με την οδό Καλλέργη. Το ασυντήρητο φοινικόδεντρο στέκει βουβός μάρτυρας της πιθανής υπάρξεως μιας ακόμα κατεδαφισμένης επαύλεως στο συγκεκριμένο οικόπεδο του νέου Φαλήρου.

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1915 με αναφορά σε δυο κατοικίες διαθέσιμες προς ενοικίαση επί της οδού Δημητρίου Φαληρέως 42 - βάσει της τότε αρίθμησης. 

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 44 - Τα εκπαιδευτήρια Ευθ. Γ. Πασχάλη

Μετά τον Πόλεμο, στον αριθμό "44" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, λειτούργησαν τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια του Ε.Γ. Πασχάλη (νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο), τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται και να λειτουργούν στα νότια προάστια των Αθηνών (Άλιμος, Αργυρούπολη):

 

Διαβάστε περισσότερα για τη Σχολή Ευθ. Γεωργ. Πασχάλη και την ιστορική της διαδρομή εδώ.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 47

Στον αριθμό "47" της οδού Δημητρίου Φαληρέως, πίσω από μια σχετικά πυκνή και άναρχη βλάστηση, ξεπροβάλλει άλλη μια εντυπωσιακή εγκαταλειμμένη έπαυλις με νεοκλασικά στοιχεία: 

Αξιοσημείωτη και η μαρμάρινη επιγραφή στην πρόσοψη του κτιρίου η οποία παραπέμπει στα χρόνια της βασίλισσας Φρειδερίκης αναφέροντας τα εξής: "Η Βασίλισσα των Ελλήνων Φρειδερίκη ενεκαίνισε παρουσία του επί της δικαιοσύνης Υπουργού Κ. Παπακωνσταντίνου τον υπό των Εταιρειών Προστασίας Αποφυλακιζομένων Αθηνών και Πειραιώς ιδρυθέντα επί προεδρείας Χρυσής Κατσάμπα και Ναπ. Πειρουνάκη προστατευτικόν τούτον σταθμόν. Έτει 1957 Μηνί Ιουνίω ΚΣΤ'."

Στα αρχεία του ΥΠΕΚΑ υφίσταται η κάτωθι φωτογραφική καταγραφή του υπό εξέτασιν αξιόλογου παραδοσιακού κτιρίου με τα νεοκλασικά στοιχεία της οδού Δημητρίου Φαληρέως 47. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, την εποχή της φωτογράφησης του ΥΠΕΚΑ, η εν λόγω νεοφαληριώτικη έπαυλις βρισκόταν σε μια απείρως καλύτερη κατάσταση σε σχέση με την σημερινή (έτος 2012). Για την ιστορία, το ΥΠΕΚΑ ανέφερε πως στην όψη του κτιρίου υπήρχε τμήμα με άξονα συμμετρίας το οποίο τονιζόταν με τριγωνικό αέτωμα, μεταξύ των ορόφων υπήρχε διαχωριστική λωρίδα ενώ η οροφή του τονιζόταν από γείσο με κυμάτια που ολοκληρωνόταν με οδοντωτή λωρίδα.

• Οδός Δημητρίου Φαληρέως 50

Στο ακριβώς απέναντι πεζοδρόμιο, στον αριθμό "50" της υπό εξέτασιν οδού, βρίσκεται μια πανομοιότυπη διατηρητέα έπαυλις, φερόμενης ιδιοκτησίας Ιακώβου Αρ. Γκιουρουλιάν (σσ. πιθανότατα πρόκειται για τον βιομήχανο, συνιδρυτή της ΒΙΟΧΑΛΚΟ), επίσης εγκαταλειμμένη:

Η όψη του ιδίου κτιρίου περί τη δεκαετία του 1980 όπως καταγράφηκε φωτογραφικά για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ:

Το φωτογραφικό οδοιπορικό στο παρελθόν και στο παρόν της οδού Δημητρίου Φαληρέως τερματίστηκε στη διασταύρωση του υπό εξέτασιν δρόμου με την οδό Σουρή. 

Στο συγκεκριμένο σημείο, στέκει εγκαταλειμμένο ακόμη ένα παραδοσιακό διώροφου κτίριο, έρμαιο των διαθέσεων του χρόνου:

Ειρήσθω εν παρόδω, σε αρκετές πηγές καταγράφεται η πληροφορία πως σε κτίριο επί των οδών Δημητρίου Φαληρέως και Σουρή - ίσως και στο ως άνω εικονιζόμενο - γεννήθηκε κατά το έτος 1913, η κάτωθι εικονιζόμενη γνωστή, κορυφαία και διεθνούς φήμης πιανίστα Τζίνα Μπαχάουερ (Gina Bachauer, 21 Μαΐου 1913 - 22 Αυγούστου 1976)

Λίγα μέτρα παρακάτω, το παρόν οδοιπορικό φθάνει στο τέλος του, καθώς προσεγγίζουμε τις εγκαταστάσεις του ιστορικού Ατμό-Ηλεκτρικού Σταθμού (ΑΗΣ) του νέου Φαλήρου, για τον οποίον υφίσταται στο παρόν ιστολόγιο ξεχωριστό αφιέρωμα. 

Διαβάστε σχετικά με το νέο Φάληρο θέματα:

Νέο Φάληρο - Ιστορία και Οδωνυμικά

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός του νέου Φαλήρου

Ακταίον Palace Hotel

Το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου (Grand Hotel du Phalere)

Η εξέδρα του νέου Φαλήρου

Η Ταραντέλλα του νέου Φαλήρου

Ένας Τσελεμεντές στο νέο Φάληρο

Το Περίπτερο του Ναυτικού Ομίλου νέου Φαλήρου

Η Σούδα του νέου Φαλήρου

Ο "Διεθνής" Σταθμάρχης του νέου Φαλήρου

Οι εκκλησίες του νέου Φαλήρου

Οι αλιείς του νέου Φαλήρου - Τζιτζιφιών

Η Αύρα του Φαλήρου (La Brise du Phalere)

Στο νέο Φάληρο στα 1880

Το "αυτόνομο" νέο Φάληρο

Ο Ατμό-Ηλεκτρικός Σταθμός (ΑΗΣ) του νέου Φαλήρου

Το Μνήμα του Γάλλου (Μέρος Α')

Το Μνήμα του Γάλλου (Μέρος Β')

Ο νεοφαληριώτης Αττίκ

Τα Λουτρά του νέου Φαλήρου

"Αι πρωιναί ώραι εις τα φαληρικά ύδατα"

Το Θέατρο του νέου Φαλήρου

Η Έπαυλις του Ευθυμίου Κεχαγιά

Η Έπαυλις Mertzanoff

Το Αστυνομικό Τμήμα του νέου Φαλήρου

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Σμολένσκυ (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Δαβάκη-Πίνδου (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου (πρώην Κεχαγιά) (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Θρασύβουλου Ζαΐμη (Νέο Φάληρο).

Η εξοχική οικία του Γεωργίου Σουρή στο νέο Φάληρο

Η οικία Χρ. Χριστοφή στο νέο Φάληρο

Η οικία του στρατηγού Σμολένσκυ στο νέο Φάληρο

Τα ξενοδοχεία του νέου Φαλήρου στα 70s και στα 80s

Ο Αλέξανδρος Κ. Βλάγκαλης και η εν Νέω Φαλήρω οικία του

Ευχαριστίες: 

Ευχαριστώ θερμά τον Δημήτρη Αμοργιανιώτη για τη βοήθεια στην πραγματοποίηση του φωτογραφικού οδοιπορικού 

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• "Οδωνυμικά του Πειραιά", Μάρω Βουγιούκα / Βασίλης Μεγαρίδης, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1996
• "Πειραϊκό Λεύκωμα", Στ. Καραμπερόπουλος, Εκδόσεις Κοινωνικής, Πειραιάς, 2010
• "Αναζητώντας το χθες του Πειραιώς", Ιακώβου Γ. Βαγιάκη, Συλλογές
• Τύπος Εποχής - Συλλεκτικοί Χάρτες - Οδηγοί Πόλεως
• Φωτογραφικό Αρχείο Νεοκλασικής Αρχιτεκτονικής του τμήματος Εκδόσεων της Εμπορικής Τράπεζας
• ΥΠΕΚΑ
• http://www.fhw.gr
• Φωνή των Πειραιωτών

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.