ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ [ΤΕΣΣΕΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ]

Στο παρόν αφιέρωμα της πρωτότυπης προσωπικής ενότητας "Πειραιάς - Τότε και Σήμερα", θα "ταξιδέψουμε" νοητά σε τέσσερα διαφορετικά σημεία της πόλης:

• Τινάνειος Κήπος

Αρχή λοιπόν με τον Τινάνειο Κήπο, ο οποίος διαμορφώθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου της αγγλογαλλικής κατοχής του Πειραιά, και πιο συγκεκριμένα από το 1855 έως το 1857, υπό τις του Γάλλου ναύαρχου Τινάν (Marie Charles Adelbert Le Barbier de Tinan, 1803-1876). Ως γνωστόν, το συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο, το οποίο αναφερόταν ήδη από το 1844 ως "τετράγωνη και κατάφυτη" πλατεία, δενδροφυτεύτηκε από τις γαλλικές κατοχικές δυνάμεις, ενώ ο Δήμος Πειραιά προσέφερε τα περιμετρικά ξύλινα κιγκλιδώματα, τα δυο συντριβάνια και την στεγασμένη εξέδρα στο κέντρο του κήπου, σημείο όπου συγκεντρώνονταν οι φιλαρμονικές ορχήστρες/μπάντες τόσο του Δήμου Πειραιώς όσο και τον κατοχικών δυνάμεων και παιάνιζαν.

Στη σύνθεση / αντιπαραβολή του "χθες και του σήμερα" της πόλης του Πειραιά, μπορούμε να διακρίνουμε στην ασπρόμαυρη φωτογραφία εποχής τη στεγασμένη εξέδρα στο κέντρο του Τινάνειου Κήπου και τμήμα του κήπου με φόντο την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι σχετικό αντίγραφο της εξέδρας του Τινανείου Κήπου υφίσταται στην πλατεία Κοραή.

Διαβάστε εδώ ένα ξεχωριστό ιστορικό / φωτογραφικό αφιέρωμα στον Τινάνειο Κήπο του Πειραιά.

• Η εμπορική οδός Φίλωνος

Παραμένουμε επί της οδού Φίλωνος και πιο συγκεκριμένα στο τμήμα αυτής από τη λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου Α' μέχρι την οδό Σωτήρος Διος. Στο εν λόγω τμήμα της υπό εξέτασιν οδού Φίλωνος μέχρι και το έτος 1852 δέσποζε το κτίριο της αποθήκης του Σκουζέ, η οποία φέρεται να κατεδαφίστηκε όταν ξεκίνησε η τελική διαμόρφωση του Τινάνειου Κήπου. 

Στην κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του "χθες και του σήμερα" μέσα από το προσωπικό / πρωτότυπο project Πειραιάς / Piraeus Retronaut, καταγράφεται το ως άνω τμήμα της εμπορικής οδού Φίλωνος, στο ύψος του Τινάνειου Κήπου, με τον ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος να δεσπόζει στο φωτογραφικό κάδρο.

Η ασπρόμαυρη μεταπολεμική φωτογραφία η οποία χρησιμοποιήθηκε ως βάση στην ως άνω σύνθεση / αντιπαραβολή:

Η αντίστοιχη σύγχρονη φωτογραφική λήψη των αρχών της δεκαετίας του 2010 η οποία χρησιμοποιήθηκε στην παραπάνω σύνθεση/αντιπαραβολή:

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), η οδός Φίλωνος στο συγκεκριμένο τμήμα της παραμένει μια "εμπορική οδός", με αρκετά καταστήματα πώλησης κυρίως ενδυμάτων, λευκών ειδών αλλά και υποδημάτων - εκ των οποίων βέβαια αρκετά είναι πλέον "κλειστά" - ενώ το πεζοδρόμιο έχει σαφέστατα διαπλατυνθεί και από τις δυο πλευρές του δρόμου.

• Οδός Φίλωνος 59 και Νοταρά 56

Επί της εμπορικής και πολυσύχναστης οδού Φίλωνος, στο ύψος του προαναφερομένου Τινάνειου Κήπου, ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου εστιάζει στο κάτωθι εικονιζόμενο αξιόλογο αποκαταστημένο διατηρητέο τριώροφο κτίριο, το οποίο συνδυάζει διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς σε κάθε όροφό του. Στο ισόγειο τμήμα του εν λόγω κτιρίου με το χαρακτηριστικό μεταλλικό στέγαστρο το οποίο διατηρείται μέχρι τις ημέρες μας (21ος αιώνας), στις αρχές της δεκαετίας του 2010 λειτουργούσε επιχείρηση πώλησης υποδημάτων (Shooz!) ενώ οι άνω όροφοι παρέμεναν ανεκμετάλλευτοι και προς ενοικίαση.

Ενδεικτικές φωτογραφικές λεπτομέρειες από τον πρώτο όροφο του υπό εξέτασιν κτιρίου ο οποίος χαρακτηρίζεται από τα μπαρόκ (baroque) παράθυρα με την ροκοκό (rococo) διακόσμηση.

Το συγκεκριμένο κτίριο, το οποίο κηρύχθηκε διατηρητέο στις αρχές της δεκαετίας του 1980, φερόμενης ιδιοκτησίας Αγγέλου, Αικατερίνης, Ευγενίας και Βασιλικής Βαμβακά, διαθέτει όψη και προς την οδό Νοταρά.

Η όψη του διατηρητέου κτιρίου επί της οδού Φίλωνος 59, όπως καταγράφηκε για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως ο δεύτερος όροφος του κτιρίου, σε αντίθεση με τον πρώτο, είναι νεοκλασικού ρυθμού.

Η όψη του εν λόγω δίφατσου κτιρίου όπως καταγράφηκε για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ από την οδό Νοταρά 

Χρησιμοποιώντας ως βάση την ως άνω φωτογραφία του κτιρίου όπως καταγράφηκε από την οδό Φίλωνος για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ περί τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και μια αντίστοιχη λήψη από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, παρουσιάζουμε την κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα" μέσα από το προσωπικό / πρωτότυπο project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Στις δυο επόμενες φωτογραφίες, καταγράφεται η όψη του υπό εξέτασιν κτιρίου από την οδό Φίλωνος κατά το έτος 2018, έτος κατά το οποίο λειτούργησε για λίγους μήνες pop-up store του γνωστού σουηδικού καταστήματος ΙΚΕΑ (από τον Απρίλιο έως τα τέλη Νοεμβρίου του 2018):

Μετά το τέλος της λειτουργίας του προαναφερθέντος ΙΚΕΑ pop-up store, το εν λόγω κτίριο παρέμεινε ξανά ανεκμετάλλευτο:

• Οδός Φιλελλήνων 10 και Νοταρά 136

Απομακρυνόμαστε από τα πέριξ του Τινάνειου Κήπου με τον επόμενο φωτογραφικό σταθμό να εντοπίζεται βαδίζοντας από την Τρούμπα προς την παλιά υδρέϊκη συνοικία του Πειραιά και τον Άγιο Νικόλαο. Πιο συγκεκριμένα, στη συμβολή της οδού Φιλελλήνων 10 με την οδό Νοταρά συναντούμε το κάτωθι εικονιζόμενο διατηρητέο αποκαταστημένο νεοκλασικό κτίριο.   

Το εν λόγω κτίριο, χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, φερόμενης ιδιοκτησίας αρχικά των Σωκράτη Σακελλάκη, Φραγκούλας Οικονομίδη, Μιχαήλ Σακελλάκη, Ιωάννη Σακελλάκη και αργότερα Γεωργίας Σακελλάκη, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασικής κατοικίας και ένα από τα ελάχιστα τέτοιου είδους κτίρια που απέμειναν στην περιοχή. 

Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στον ιστότοπο του ΥΠΕΚΑ, το υπό εξέταση κτίριο με τις δυο όψεις, μιας επί της οδού Φιλελλήνων 10 και έτερης επί της οδού Νοταρά 136, παρουσιάζει άξονες συμμετρίας τους οποίους ακολουθούν τα ανοίγματά του ενώ ανάμεσα στους δυο ορόφους υπάρχει χαρακτηριστική λωρίδα διαχωρισμού. Επιπρόσθετα, τα παράθυρα του κτιρίου περιβάλλονται από πεσσούς, καλύπτονται με γείσο ενώ τα ανοίγματα των εξωστών στέφονται με μικρό αέτωμα, όπως ακριβώς καταγράφονται στην επόμενη φωτογραφία. Οι δυο εξώστες του κτιρίου, αμφότεροι επί της οδού Φιλελλήνων, διαθέτουν μαρμάρινα φουρούσια και περιβάλλονται από σίδηρο κιγκλίδωμα. Τέλος, η οροφή του κτιρίου καταλήγει σε γείσο ενώ καλύπτεται από ακροκέραμα σε όλο το μήκος της.

Βάσει πρωτογενούς έρευνας, προκύπτει πως στο συγκεκριμένο κτίριο λειτούργησε τόσο προπολεμικά όσο και μεταπολεμικά το ξενοδοχείο "Βυζάντιον", το οποίο μετονομάστηκε βραχύβια σε "Χίος" και ξανά μετά πάλι σε "Βυζάντιον", εν λειτουργία μέχρι την δεκαετία του 1980.

Μια παλαιότερη καταγραφή του υπό εξέτασιν κτίριο, πιθανότατα από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ:

Στην παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα" μέσα από το προσωπικό / πρωτότυπο project Πειραιάς / Piraeus Retronaut παρουσιάζεται η όψη του διατηρητέου παραδοσιακού κτιρίου στη συμβολή των οδών Φιλελλήνων και Νοταρά, προ και μετά των εργασιών αποκαταστάσεως αυτού:

Το υπό εξέτασιν κτίριο, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2010 βρισκόταν σε φάση αποκατάστασης (η οποία έχει σεβαστεί τα προαναφερόμενα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των δυο όψεων) ενώ εκτός των επισκευών επί του νεοκλασικού οικοδομήματος είχαν προστεθεί πέντε (5) νέοι όροφοι καθ'ύψος ενώ κατασκευάστηκαν και δυο (2) υπόγειοι όροφοι για βοηθητικές χρήσεις και χώρους στάθμευσης. 

Μέχρι και τον μήνα Ιανουάριο του έτους 2014, κατά τον οποίο καταγράφηκε η επόμενη φωτογραφία του υπό εξέταση κτιρίου, για άγνωστους στον γράφοντα λόγους, το ακίνητο παρέμενε ανεκμετάλλευτο δίχως να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες αποκατάστασης:

Εν τέλει, μετά την ολοκλήρωση όλων των εργασιών αποκατάστασης / ανακατασκευής, στο ως άνω εικονιζόμενο κτίριο μεταφέρθηκε η έδρα της δικηγορικής εταιρίας της οικογενείας Τιμαγένη (Timagenis Law Firm). 

Τα ξημερώματα της Τετάρτης 22ας Αυγούστου 2018, έξω από το εν λόγω κτίριο, στη συμβολή των οδών Νοταρά και Φιλελλήνων, εξερράγη ισχυρή βόμβα που προκάλεσε υλικές στιγμές σε αυτοκίνητα και παρακείμενα κτίρια.

Το υπό εξέτασιν κτίριο όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στα μέσα Φεβρουαρίου του έτους 2025:

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

ΥΠΕΚΑ

"Πειραιάς 1834-1912", Σταματίνα Μαλικούτη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς

Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας

Φωτογραφίες:

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.