Στο παρόν αφιέρωμα, ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου εστιάζει στο κάτωθι εικονιζόμενο εγκαταλειμμένο παραδοσιακό κτίριο, το οποίο βρίσκεται στη συμβολή των οδών Φραγκιάδων 60 και Εμμανουήλ Στάη, κατά κοινή ομολογία σε αθλία και ερειπώδη κατάσταση. Στο σημείο αυτό οφείλουμε να τονίσουμε το γεγονός πως το συγκεκριμένο ακίνητο δεν εμφανίζεται χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο.
Μέσα από τα μαυρισμένα από τον καπνό και τις φλόγες των αλλεπάλληλων πυρκαγιών απομεινάρια των ξύλινων κουφωμάτων, διακρίνεται κατ'ευθείαν ο γαλάζιος ουρανός, ελλείψει στέγης, η οποία έχει βεβαίως καταρρεύσει:
Σε μια εκ των δυο εξωτερικών θυρών, διακρίνουμε πάνω σε μια μικροσκοπική μεταλλική πλάκα το όνομα του τελευταίου ενοίκου ή ιδιοκτήτη του κτιρίου: Αναστάσιος Γ. Ορλάνδος, ένα επώνυμο το οποίο παραπέμπει σε γνωστή οικογένεια εκ Κρανιδίου η οποία εγκαταστάθηκε κατά τον 18ο αιώνα στη νήσο των Σπετσών ασχολούμενη με το εμπόριο και τη ναυτιλία (σσ. μέλη της ιδίας οικογενείας καταγράφονται κατά τον 18ο και 19ο αιώνα και στην Ύδρα). Μάλιστα αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως εξέχων μέλος της ως άνω οικογενείας υπήρξε ο ... συνονόματος Έλληνας αρχιτέκτονας, αρχαιολόγος και ακαδημαϊκός Αναστάσιος Κίμωνος Ορλάνδος (23 Δεκεμβρίου 1887 – 6 Οκτωβρίου 1979), θεωρούμενος ως ο σπουδαιότερος ερευνητής της ελληνικής αρχιτεκτονικής και ένας από τους θεμελιωτές της επιστήμης της βυζαντινής τέχνης στην Ελλάδα.
Το υπό εξέτασιν κτίριο όπως καταγράφηκε φωτογραφικά την άνοιξη του έτους 2014:
Το ίδιο κτίριο, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά την επόμενη χρονιά (έτος 2015):
Το υπό εξέτασιν εγκαταλειμμένο κτίριο όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το θέρος του έτους 2021:
Το ως άνω εγκαταλειμμένο κτίριο, ελλείψει άλλων στοιχείων, μας δίδει το έναυσμα να αναφερθούμε, έστω και συνοπτικά, σε δυο προσωπικότητες γνωστές στα πειραϊκά δρώμενα, κατά τη διάρκεια κυρίως του 19ου αιώνα.
Περισσότερες φωτογραφίες από το εγκαταλειμμένο κτίριο μπορείτε να δείτε εδώ.
- Εμμανουήλ Β. Στάης (1883-1939):
Ο Εμμανουήλ Βαλερίου Στάης (1883-1939) γεννήθηκε στον Πειραιά της προτελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα, όντας γόνος γνωστής οικογενείας εκ Κυθήρων, η οποία ανήκε στους πρώτους οικιστές της πόλεως του Πειραιά. Ο πατέρας του, Βαλέριος Εμμ. Στάης (1852-1933) υπήρξε γνωστός ιατροφιλόσοφος που λειτούργησε επί 50 και πλέον χρόνια στην πόλη του Πειραιά (στον Πλήρη Οδηγό Πειραιώς του 1906-1907 το ιατρείο του καταγράφεται στην οδό Βουβουλίνας), δημοτικός σύμβουλος της πόλεως και πρόεδρος διαφόρων κοινωφελών ιδρυμάτων. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως ο συνονόματος παππούς του Εμμανουήλ Βαλερίου Στάη, ο Εμμανουήλ Β. Στάης (1817 ή 1818-1895) καταγράφεται ως νομικός, λόγιος και πολιτικός που έδρασε στα Κύθηρα και στην Ιόνιο Πολιτεία, καθώς και ένας από τους πρώτους υπέρμαχους της δημοτικής γλώσσας που μελέτησε και εξέδωσε έργα σχετικά με τον Διονύσιο Σολωμό.
Ο κάτωθι εικονιζόμενος Εμμανουήλ Βαλερίου Στάης αναγορεύτηκε πτυχιούχος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε ηλικία 20 ετών. Ακολούθως, κατά το έτος 1907 έγινε επιμελητής στο Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά, όπου η παρουσία του αποτέλεσε σημείο αναφοράς και σταθμό για την οργάνωση και τη διοίκηση του νοσηλευτικού ιδρύματος κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου, με τον ίδιο να διατελεί Διευθυντής κατά την δεκαετία 1925-1935.
Νωρίτερα, κατά την πρώτη δεκαετία του προηγούμενου αιώνα, ο Εμμανουήλ Β. Στάης είχε ταξιδέψει (έτος 1909) ως μέλος ειδικής ομάδας του Ερυθρού Σταυρού στη Σικελία για την παροχή ιατρικής βοηθείας στα θύματα σεισμού, ενώ από το 1911 είχε εγκατασταθεί στο Μαυροβούνιο αναλαμβάνοντας τη θέση του προσωπικού ιατρού του Βασιλέα του Μαυροβουνίου Νικολάου Α' (Nikola I Petrović-Njegoš, στα κυριλλικά Никола I Петровић-Његош, 7 Οκτωβρίου 1841 – 1 March 1921).
Ένα χρόνο πριν το θάνατό του, ο Εμμανουήλ Στάης εκλέχθηκε Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιώς. Εν Πειραιεί, η συμμετοχή του στα κοινά της πόλεως υπήρξε έντονη και πολύπλευρη (Πρόεδρος Φυσιολατρικού Ομίλου Πειραιά, Έφορος Πειραϊκού Συνδέσμου, Μέλος της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας κ.α.).
Ιστορικό τεκμήριο από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 με αναφορά στο ιατρείο του Εμμανουήλ Β. Στάη επί της οδού Κολοκοτρώνη.
Ο Εμμανουήλ Στάης, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 56 ετών στις 26 Ιουνίου του 1939, τιμήθηκε από το Δήμο Πειραιώς με την ονομασία μιας μικρής οδού η οποία βρίσκεται σχετικά κοντά στο Τζάνειο Νοσοκομείο.
- Οικογένεια Φραγκιάδη (ή Φραγκιάδου):
Η ιστορία της οικογενείας Φραγκιάδη (ή Φραγκιάδου ή των Φραγκιάδων) με καταγωγή από την Χίο, ξεκινά κατά το έτος 1822, μετά την περίφημη Σφαγή της Χίου (30 Μαρτίου του 1822) από τους Οθωμανούς Τούρκους. Ο Τζώρτζης (Γεώργιος) Φραγκιάδης ακολούθησε το δρόμο της προσφυγιάς με πρώτο σταθμό στη νήσο της Σύρος και τελικό προορισμό το λιμάνι της Ancona στη γειτονική Ιταλία, μέρος όπου ο ίδιος ασχολήθηκε με το εμπόριο. Ο Εμμανουήλ Φραγκιάδης, υιός του προαναφερόμενου Τζώρτζη Φραγκιάδη, εστάλη από μικρός με σύσταση του Ιωάννη Καποδίστρια στη Γενεύη για σπουδές, ενώ περί τα 1830 εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο της Αγγλίας όπου εργάστηκε αρχικά για λογαριασμό χιώτικων εμπορικών οίκων και αργότερα δημιούργησε σε συνεργασία με τον επίσης έμπορο Ιωάννη Ροδοκανάκη δικό του εμπορικό οίκο. Τέκνα του Εμμανουήλ Φραγκιάδη υπήρξαν ο Γεώργιος, ο Μιχαήλ και ο κάτωθι εικονιζόμενος Στέφανος Φραγκιάδης. Αρχικά, η πανευρωπαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1870 έστρεψε την οικογένεια Φραγκιάδη στις χρηματαγορές και λίγα χρόνια αργότερα, προς τα τέλη του 19ου αιώνα, τα μέλη της οικογενείας Φραγκιάδη διαβλέποντας πως η Ελλάδα προσφερόταν για τραπεζικές και γενικότερα χρηματιστικές επιχειρήσεις, αποφάσισαν να επιστρέψουν σύσσωμοι στην Ελλάδα και να εγκατασταθούν μόνιμα μετά του τετραμελούς υπηρετικού προσωπικού.
Πολλά στοιχεία για την ζωή της οικογενείας Φραγκιάδη στην Ελλάδα των τελών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου αιώνα, δίδει το αρχείο της συζύγου του τραπεζίτη Στέφανου Φραγκιάδη, Δέσποινας Σκαραμαγκά (της επίσης γνωστής εκ Χίου οικογενείας). Η Δέσποινα Φραγκιάδη λοιπόν, διατηρούσε ένα σχολαστικώς επιμελημένο και ενημερωμένο οικογενειακό αρχείο, με πάσης φύσεως ιδιωτικά και δημόσια έγγραφα, φωτογραφίες και επιστολές ενώ στο προσωπικό της ημερολόγιο κατέγραφε ανελλιπώς τα ημερήσια και τα γενικά έξοδα του οίκου της.
Το επώνυμο του Στεφάνου Φραγκιάδη εμφανίζεται κατά το έτος 1894 στην ίδρυση της Τραπέζης Αθηνών, ως εξέλιξη του προγενέστερου τραπεζικού οίκου Καλλέργη - Φραγκιάδη που είχε ιδρυθεί στον Πειραιά το 1891. Ο Στέφανος Φραγκιάδης, ως ισχυρός οικονομικός παράγων της εποχής, συμμετείχε σε αρκετά επιχειρηματικά σχήματα και εταιρίες στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου, καθώς και σε διάφορες θέσεις κοινωνικής προβολής. Ορισμένα παραδείγματα είναι η συμμετοχή του Στέφανου Φραγκιάδη στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρίας Σιδηροδρόμων Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου από το 1893, στην Επιτροπή Διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 καθώς και στην ίδρυση της Ανώνυμης Ελληνικής Εταιρίας Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων το 1909. Εκτός των άλλων, ο Στέφανος Φραγκιάδης διετέλεσε και πρώτος πρόεδρος του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου το 1893.
Στον Πειραιά, η οικογένεια Φραγκιάδη συνεργάστηκε με τον γνωστό επιχειρηματία της εποχής εκείνης Γεώργιο Στρίγκο ιδρύοντας γραφείο εισαγωγών με την επωνυμία "Φραγκιάδης - Στρίγκος και Σια". Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως επί ημερών δημαρχίας του εκ Χίου καταγόμενου Λουκά Ράλλη, η οικογένεια Φραγκιάδη δώρισε ένα σημαντικό ποσό για την ανέγερση ενός Δημοτικού Σχολείου Αρρένων (αργότερα Β' Δημοτικό Πειραιά) σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Πειραιά στην υδρέικη συνοικία της πόλεως, στα όρια με τη συνοικία Βρυώνη. Το νεοκλασικό σχολικό κτίριο της παρακάτω φωτογραφίας στέγασε για περίπου έναν αιώνα το Β' Δημοτικό Σχολείο Αρρένων (και αργότερα και Θηλέων) μέχρι την κατεδάφισή του μεταπολεμικά. Στο ίδιο οικόπεδο σήμερα βρίσκεται το κτίριο του 22ου/24oυ Δημοτικού Σχολείου, στη συμβολή των λεωφόρων Σαχτούρη και Ιωάννη Χατζηκυριακού.
Ο Δήμος Πειραιά για να τιμήσει την οικογένεια Φραγκιάδη για την προσφορά τους στην πόλης έδωσε κατά το έτος 1881 το όνομά τους σε έναν δρόμο της πόλης ο οποίος αρχικά ονομαζόταν "οδός Φραγκιάδου" και εν συνεχεία "οδός Φραγκιάδων". Δυστυχώς, φαινόμενο το οποίο επαναλαμβάνεται με την ονομασία και άλλων οδών της πόλεως, οι κάτοικοι του Πειραιώς επιμένουν να τονίζουν την οδό Φραγκιάδων στη λήγουσα ως "οδός Φραγκιαδών".
Διαβάστε σχετικά θέματα:
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο που συνοδεύει τις εικόνες είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:
- "Οδωνυμικά του Πειραιά", Μάρω Βουγιούκα / Βασίλης Μεγαρίδης, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1996
- "Λεύκωμα Πειραιώς 1958", Έκδοσις - Επιμέλεια Δ.Ι. Πανίτσα
- Αρχείο Τζανείου Νοσοκομείου
- Πανδέκτης
- Τύπος Εποχής
- Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
- Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου