Η ΣΤΟΑ ΕΜΠΟΡΩΝ [ΜΕΓΑΡΟ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΣ ΕΜΠΟΡΩΝ]

Στην αρχή της οδού Βουλής, καταγράφεται το μεταπολεμικό Μέγαρο του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων (Τ.Α.Ε.), ένα κτίριο το οποίο παρότι βρίσκεται σε ένα άκρως κεντρικό και πολυσύχναστο σημείο, παραμένει εγκαταλειμμένο και αναξιοποίητο. Το εν λόγω Μέγαρο επί της οδού Βουλής 8-10, μια κατασκευή της περιόδου 1949-1952 σε σχέδια δυο σπουδαίων αρχιτεκτόνων, του Εμμανουήλ Λαζαρίδη (1894-1961) και του Λεωνίδα Μπόνη (1896-1963), είναι ιδιαίτερα γνωστό λόγω των δυο οικογενειακών επιχειρήσεων που στεγάζονται στο ισόγειο τμήμα του (ζαχαροπλαστείον "Άριστον" Λομποτέση και ωρολογοποιείον Ν. Σιδερή), όπως επίσης από την ύπαρξη της Στοάς Εμπόρων, η οποία ενώνει την οδό Βουλής με την οδό Λέκκα. 

 

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του Τύπου του Δεκεμβρίου του έτους 1946 σχετικά με την προκήρυξη διαγωνισμού του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων περί αγοράς ακινήτου εντός της ζώνης που οριζόταν από τις οδούς Σταδίου, Αιόλου, Ερμού, Πλατείας Συντάγματος και σε ακτίνα 500 μέτρων από τις ως άνω οδούς:

Έτερο αρχειακό τεκμήριο σχετικά με την προκήρυξη του διαγωνισμού για την ανάδειξη του εργολάβου που θα αναλάμβανε την ανέγερση του Μεγάρου ιδιοκτησίας του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων επί της οδού Βουλής 8-10, όπως δημοσιεύτηκε στον ημερήσιο Τύπο του μηνός Ιανουαρίου του έτους 1949:

Ειρήσθω εν παρόδω, αμφότεροι οι προαναφερθέντες αρχιτέκτονες του υπό εξέτασιν Μεγάρου χαρακτηρίζονταν για το πλούσιο προπολεμικό βιογραφικό τους. Πιο συγκεκριμένα, ο γεννηθείς στην Κωνσταντινούπολη Εμμανουήλ Λαζαρίδης, απόφοιτος της Εθνικής Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού, με σαφείς επιρροές κλασικισμού και Art Deco, είχε σχεδιάσει στα χρόνια του Μεσοπολέμου (περίοδος 1924-1929) πληθώρα δημοσίων ή δημοτικών έργων (ενδεικτική αναφορά: Δημοτικός Σταθμός Αυτοκινήτων στην οδό Λιοσίων, Σταθμός υπόγειου σιδηροδρόμου στην πλατεία Ομονοίας, Οστεοφυλάκιον Πρώτου Νεκροταφείου Αθηνών, Μνημείο Άγνωστου Στρατιώτη), ενώ αργότερα, κατά την περίοδο 1930-1940 είχε εστιάσει στον σχεδιασμό πολυκατοικιών και μονοκατοικιών με πολλές διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Αντίστοιχα, ο Μικρασιάτης Λεωνίδας Μπόνης, επίσης απόφοιτος της Ecole Nationale Superieure des Beaux Arts (E.N.S.B.A.) του Παρισιού, συνεργάστηκε προπολεμικά με τον αρχιτέκτονα Βασίλειο Κασσάνδρα (1904-1973) στον σχεδιασμό τόσο του Μεγάρου του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (Μ.Τ.Σ.) (1927-1940, Πανεπιστημίου, Σταδίου και Αμερικής) όσο και του Σικιαριδείου Μεγάρου Θεαμάτων (1935-1937, Πανεπιστημίου 48) όπου λειτούργησαν το κινηματοθέατρο "Rex", ο κινηματογράφος "Σινεάκ" και το θέατρο Κοτοπούλη. 

Παρότι σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές η αποπεράτωση της οικοδομής ολοκληρώθηκε κατά το έτος 1952 λόγω ζητημάτων που προέκυψαν κατά τις εργασίες εκσκαφών, με την ανάγκη αντιστήριξης των γειτονικών κτιρίων και ενίσχυσης των θεμελίων του υπογείου όπως επίσης και λόγω της προσθήκης του τελευταίου 7ου ορόφου, εντούτοις στον Τύπο του έτους 1951 καταγράφονταν οι κάτωθι αγγελίες μίσθωσης καταστημάτων στο ισόγειο επί της προσόψεως του κτιρίου, μίσθωσης καταστημάτων και καφενείου εντός της στοάς, μίσθωσης υπογείου αποθήκης και εκμίσθωσης γραφείων στον 4ο, 5ο, 6ο και 7ο όροφο του υπό εξέτασιν Μεγάρου του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων, το οποίο καταγραφόταν επί της οδού Αργεντινής Δημοκρατίας (σσ. βραχύβια μετονομασία της οδού Βουλής) 8-10.

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός πως τόσο το ζαχαροπλαστείο "Άριστον" του Λομποτέση (έτος ιδρύσεως 1910) όσο και το κατάστημα πώλησης/επισκευής ωρολογίων του Νικολάου Σιδερή (έτος ιδρύσεως 1928) φέρονται να υπήρξαν οι πρώτες επιχειρήσεις που δραστηριοποιήθηκαν στο ισόγειο του νεόδμητου Μεγάρου Τ.Α.Ε., αφού αμφότερες ήδη δραστηριοποιούνταν στο κτίριο που προϋπήρχε στο εν λόγω σημείο από τα χρόνια του Μεσοπολέμου. 

Ανάλογες ενδεικτικές αγγελίες μίσθωσης καταστημάτων, καφενείου και αποθήκης μέσα από τις σελίδες του Τύπου των αρχών του έτους 1952:

Στο πέρασμα των δεκαετιών, από τους χώρους / καταστήματα της Στοάς Εμπόρων πέρασαν δεκάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες, με το ζαχαροπλαστείο "Άριστον" και το ωρολογοποιείο Ν. Σιδερή να αποτελούν διαχρονικά σημεία αναφοράς στο ισόγειο τμήμα επί της οδού Βουλής. Στους άνω ορόφους του Μεγάρου, το Ταμείο Ασφαλίσεως Εμπόρων στέγασε τις υπηρεσίες του μέχρι την κατάργησή του [σσ. το Ταμείο Ασφαλίσεως Εμπόρων (ΤΑΕ) μαζί με το Ταμείο Επαγγελματιών και Βιοτεχνών Ελλάδος (ΤΕΒΕ) και το Ταμείο Συντάξεως Αυτοκινητιστών (ΤΣΑ) ενοποιήθηκαν το 1999 υπό τον Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ)].

 

Αλλαγή διαρρύθμισης Δ' Ορόφου Μεγάρου ΤΑΕ (έτος 1967)

Η δε ιδιότυπη Στοά των Εμπόρων με τα δυο επίπεδα που ενώνονται με διπλή μαρμάρινη κλίμακα, μετά την ακμή των δεκαετιών του 1950, 1960 και 1970, στα χρόνια όπου άνθισε το μικρεμπόριο, ξεκίνησε να παρακμάζει σταδιακά κατά την δεκαετία του 1980 με αποτέλεσμα μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα να ερημώσει. Στα μέσα της δεκαετίας του '80 πάντως, το Μέγαρο του Τ.Α.Ε. επί της οδού Βουλής 8-10 χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο κτίριο βάσει σχετικού Προεδρικού Διατάγματος της 30ης Μαΐου του 1985 (ΦΕΚ 349Δ/19.07.1985) περί των κτιρίων του Παλαιού Εμπορικού Κέντρου Αθηνών.

Στα μέσα της δεκαετίας του 2010 (έτος 2014), καταγράφηκε μια προσπάθεια ανάνηψης της σχεδόν άδειας και εγκαταλειμμένης Στοάς των Εμπόρων, στα πλαίσια δράσεως του Δήμου Αθηναίων υπό τον τίτλο "Ίχνη Εμπορίου", με τα άδεια καταστήματα της στοάς να μετατρέπονται σε πειραματικά εργαστήρια παραγωγής και διερεύνησης νέων ιδεών, ανοικτά για το κοινό με την συμβολή ομάδων καλλιτεχνών. Την ίδια χρονιά, η ομάδα εικαστικού φωτισμού Beforelight εγκατέστησε δεκάδες φωτεινές επιγραφές παλιών καταστημάτων κατά μήκος της οροφής της στοάς (εγκατάσταση "ΑθήΝεον"), αναδεικνύοντας την σε μεγάλο βαθμό. Πράγματι, η ερημική Στοά των Εμπόρων απέκτησε ζωή, έγινε προσφιλές σημείο φωτογράφησης λόγω των επιγραφών, πλην όμως τα καταστήματα γρήγορα άδειασαν και το εγχείρημα απέτυχε.

Επί ημερών δημαρχίας Γ. Καμίνη καταγράφηκε μια δεύτερη απόπειρα αξιοποίησης της εμπορικής στοάς με το πρόγραμμα "Κατάστημα στο Κέντρο" (έτος 2018), βάσει του οποίου εντός της υπό εξέτασιν στοάς άνοιξαν οκτώ νέες επιχειρήσεις, σε χώρους (καταστήματα) τα οποία είχαν παραχωρηθεί στον Δήμο Αθηναίων από τον ΕΦΚΑ και το Υπουργείο Εργασίας (σσ. ο Δήμος Αθηναίων αναλάμβανε για 6 μήνες τα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων και τις κατασκευαστικές δαπάνες). Η επιτυχία του νέου εγχειρήματος τόνωσης της επιχειρηματικότητας εντός της στοάς αποδείχθηκε βραχύβια και το σύνολο των επιχειρήσεων που άνοιξαν, έκλεισαν εντός διετίας. 

Στα μέσα της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, εκτός από τις retro επιγραφές εντός της κατά τα λοιπά ερημικής και εγκαταλειμμένης Στοάς των Εμπόρων, σταθερά σημεία αναφοράς παραμένουν πάντοτε το λαοφιλές οικογενειακό ζαχαροπλαστείο "Άριστον" Λομποτέση, το ωρολογοποιείο του Ν. Σιδερή (σσ. όπως συμβαίνει με το "Άριστον", έτσι και το ωρολογοποιείο βρίσκεται στα χέρια της τρίτης γενιάς της οικογένειας Σιδερή) και η λιγότερο προβεβλημένη βιοτεχνία δερμάτινων ειδών των αδελφών Χατζηδημητριάδη, στο άλλο άκρο της στοάς, επί της οδού Λέκκα 10.

 

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Τυρόπιτα από το "Άριστον" του Λομποτέση

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

Καθημερινή - Η πλούσια ιστορία του κτιρίου του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων στην οδό Βουλής

ΥΠΕΚΑ

Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως

Φωτογραφίες:

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.