Τα επίσημα αποκαλυπτήρια της προτομής του ποιητή των "Σκιών", του Λάμπρου Πορφύρα (ψευδώνυμο του Δημητρίου Συψώμου, 1879 - 3 Δεκεμβρίου 1932), έλαβαν χώρα την Κυριακή 22 Μαΐου του έτους 1938, στην πλατεία της γραφικής Φρεαττύδος, παρουσία των αρχών της πόλεως του Πειραιώς με επικεφαλής τον Δήμαρχο Σωτήριο Στρατήγη, του Δημάρχου του Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου Κωνσταντίνου Φίλανδρου, αντιπροσώπων της διανόησης και πλήθους κόσμου, μεταξύ των οποίων η οικογένεια του Δημητρίου Πικιώνη που είχε συγγενική σχέση με τον ποιητή, ο πρώην Δήμαρχος Πειραιώς Μιχαήλ Ρινόπουλος, ο μεγαλοβιομήχανος Μιλτιάδης Πουρής κ.α.
Η προτομή του ποιητή, ο οποίος είχε αποβιώσει στις αρχές Δεκεμβρίου του έτους 1932, φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Γρηγόριο Ζευγώλη (Αθήνα, 1886 - Αθήνα, 20 Φεβρουαρίου 1950), ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω έλαβε ως αμοιβή μονάχα την αξία του μαρμάρου από την σχετική ερανική επιτροπή που είχε συσταθεί για τον εν λόγω σκοπό. Στο μαρμάρινο βάθρο της προτομής η οποία στήθηκε σε κηπάριο της πλατείας της Φρεαττύδας, χαράχθηκαν οι κάτωθι στίχοι του λυρικού ποιητή, εκ του έργου του "Έχω μια θύμηση παλιά":
Α! Θάλασσά μου πάρε με
σαν πριν και σκέπασε με.
Πάρε με πάλι μάνα μου
γλυκειά κι αγκάλιασέ με
έτσι που οι μάνες ξέρουνε
μονάχα ν'αγκαλιάζουν
Η αποκάλυψη της μαρμάρινης προτομής έγινε στις 11.15 ακριβώς, όταν ο τότε Δήμαρχος Πειραιώς Σωτήριος Στρατήγης απέσυρε το λευκό κάλυμμα που σκέπαζε την προτομή και εμφανίστηκε η μορφή του ποιητή, την ίδια στιγμή που η Φιλαρμονική του Δήμου ανέκρουε τον Εθνικό Ύμνο.
Ακολούθως, λόγους εκφώνησαν αρχικά ο Σωτήριος Στρατήγης και εν συνεχεία ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου και ταυτόχρονα πρόεδρος της ερανικής επιτροπής Άγγελος Παπαναστασίου, ο οποίος κατέθεσε δάφνινο στεφάνι στο βάθρο της προτομής ενώ αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη συμβολή του Υπουργού Διοικητή της Πρωτευούσης κατά τη διάρκεια της μεταξικής περιόδου Κωνσταντίνου Κοτζιά (17 Μαΐου 1892 - 8 Δεκεμβρίου 1951) για την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου σε μικρό χρονικό διάστημα.
Έπειτα, ο πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών ποιητής Μιλτιάδης Μαλακάσης (1869 – 27 Ιανουαρίου 1943) απήγγειλε το κάτωθι ανέκδοτο ποίημα το οποίο είχε αφιερώσει στη μνήμη του Λάμπρου Πορφύρα:
"Όλη τη θάλασσα έκλεισες, εκτός απ'την οργή της
μέσα στη λυπημένη σου ψυχή,
πάντα κοντά στη θάλασσα, σαν πλάνος κι ερημοσπίτης
με του πικρού σου τραγουδιού τη στοναχή.
Τώρα, χωρίς απόκρισες, γαλήνιος στέκεις, όπως
η επίσημη ώρα ετούτη το απαιτεί,
στο μάρμαρο ηλιοφώτιστος - ο μόνος άξιος τρόπος
να τιμηθή πρεπούμενα - ο ποιητής.
Κι όταν του δειλινού οι σκιές, του απόβραδου ο αέρας
θα ρίχνουν μαύρα πέπλα στο νερό,
πάλε θα σε κρατήση εσέ το αντίφεγγο της μέρας
έξω από τον καταλύτη τον καιρό."
Μετά τον Μαλακάση, η Ιωάννα Ανδριανοπούλου (Ζαν Αντρίς) απήγγειλε με εξαιρετική τέχνη ένα ποίημα του Πορφύρα από την συλλογή "Φωνές της Θάλασσας" η οποία εκδόθηκε μετά τον θάνατο του ποιητή, για να ακολουθήσει έτερη απαγγελία ποιήματος, επίσης αφιερωμένου στον Λάμπρο Πορφύρα, από τον πρωταγωνιστή του Βασιλικού Θεάτρου Αιμίλιο Βεάκη (Πειραιάς, 13 Δεκεμβρίου 1884 – Αθήνα, 29 Ιουνίου 1951), ο οποίος το είχε γράψει τον Δεκέμβριο του 1932, αμέσως μετά τον θάνατο του αλησμόνητου Πειραιώτη ποιητή:
"Του ποτηριού σου, του καημού σου οι σύντροφοι
ναύτες, σκυφτοί ψαράδες με θωρούνε
με τα θλιμμένα μάτια τους τα υγρά.
Όξω βαρύ μονότονο ψιχάλισμα
δέρνει το σταυροδρόμι να κυλούνε,
στης ταβέρνας τα τζάμια, τα νερά.
Τον έρμο το γιαλό πνίγει το σούρουπο
κι η συντροφιά βουβή, θλιμμένη
αργοτσουγκράει τις κούπες σιγανά.
Τ'αργό σου, αργό ν'ακούση το περπάτημα
λες κι έτσι αμίλητη προσμένει
στο πρωτοβρόχι που άρχισε ξανά.
Πλάι στο ποτήρι μου έχω το ποτήρι σου
και την καρέκλα σου αντίκρυ μου
- Τι έχει η καρδία μου και πονεί;
κι είναι κρασί γεμάτο το ποτήρι σου
κι είναι γιομάτη σπαραγμό η ψυχή μου
κι είναι η καρέκλα σου αδειανή.
Κι όλο απορώ πως άργησες - πως άργησες!
κι οι γέροι σου οι ψαράδες σκύβουν, σκύβουν
βρέχουν βουβά τα χείλη με κρασί:
Πως ήρθε ο καπετάνιος που καρτέραγες
πως ήρθε και σε πήρε, μου το κρύβουν
για της χαράς να πάτε το νησί..."
Μετά το τέλος των απαγγελιών, οι αντιπρόσωποι των αρχών και της διανόησης συνεχάρησαν την παρούσα κατά τα αποκαλυπτήρια αδελφή του Λάμπρου Πορφύρα, Σμαράγδα Φραγκοπούλου, ενώ ο Άγγελος Παπαναστασίου, εκ μέρους της ερανικής επιτροπής, απέστειλε τηλεγράφημα προς τον Υπουργό Διοικητή της Πρωτευούσης Κωνσταντίνο Κοτζιά. Επίσης, ανακοινώθηκε στους παρισταμένους πως ο Δήμος Πειραιώς, σε ένδειξη τιμής προς τον εκλιπόντα, αποφάσισε την μετονομασία της πλατείας Φρεαττύδος σε πλατεία Λάμπρου Πορφύρα.
Τόσο ο πειραϊκός όσο και ο αθηναϊκός Τύπος εκείνης της εποχής κάλυψαν το γεγονός των αποκαλυπτηρίων της προτομής του Λάμπρου Πορφύρα στην Φρεαττύδα με σχετικά άρθρα - ρεπορτάζ, τα οποία συχνά συνοδεύονταν από φωτογραφικό υλικό όπως το ως άνω. Ακολουθούν ορισμένοι ενδεικτικοί υπέρτιτλοι από άρθρα που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο:
Στις μέρες μας (21ος αιώνας), η προτομή του Λάμπρου Πορφύρα συνεχίζει να βρίσκεται στο σημείο όπου τοποθετήθηκε κατά το έτος 1938. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η ονομασία της συγκεκριμένη πλατείας ως πλατεία Λάμπρου Πορφύρα σπανίως αναφέρεται, καθώς η ονομασία πλατεία Φρεαττύδος υπήρξε πάντοτε η επικρατούσα.
Η συνήθως ρυπαρή και απαξιωμένη πλατεία Φρεαττύδος και η βανδαλισμένη μαρμάρινη προτομή του Λάμπρου Πορφύρα όπως καταγράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2010:
Καλοκαίρι του έτους 2020 στην κακό-συντηρημένη και ρυπαρή πλατεία Φρεαττύδος με την προτομή του Πορφύρα να διακρίνεται στο βάθος.
Βραδινή καταγραφή της προτομής του Λάμπρου Πορφύρα κατά την άνοιξη του έτους 2022:
Στις αρχές του έτους 2024 στην πλατεία Φρεαττύδος.
Άποψη της πλατείας Φρεαττύδος και της προτομής του Λάμπρου Πορφύρα όπως καταγράφηκαν στα τέλη Μαΐου του έτους 2024:
Διαβάστε σχετικά θέματα:
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από:
"Ο Πειραιεύς μετά την 4ην Αυγούστου", υπό Άγγελου Παπαναστασίου, Δημοτικού Συμβούλου Αθηναίων, Γεν. Γραμματέως Δήμου Πειραιώς (1938)
Τύπος Εποχής
Φωτογραφίες:
- Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο και διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας.
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου