Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ "ΡΟΔΑ" ΣΤΟ PRATER ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ

Ο "Μεγάλος Τροχός της Βιέννης", αποκαλούμενος στην τοπική γλώσσα "Wiener Riesenrad" ή απλά "Riesenrad", αποτελεί μια γιγάντια κατασκευή ύψους 64,75 μέτρων, η οποία βρίσκεται πλησίον της εισόδου του Πάρκου Αναψυχής Prater, στην βιεννέζικη συνοικία του Leopoldstadt. Η υπερμεγέθης "Ρόδα", αποτελεί ένα από τα πλέον δημοφιλή αξιοθέατα της πρωτεύουσας της Αυστρίας ενώ ταυτόχρονα θεωρείται από πολλούς ως σύμβολο και σημείο αναφοράς της ευρύτερης περιοχής αλλά και της Βιέννης. Η ιστορική διαδρομή του "Μεγάλου Τροχού της Βιέννης" ξεκίνησε περί το 1766, τότε που ο Αυτοκράτωρ Joseph II  παραχώρησε εκτάσεις οι οποίες χρησίμευαν ως κυνηγότοποι της βασιλικής οικογενείας στο ευρύ κοινό για σκοπούς αναψυχής. Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός πως μέχρι τότε, ουδείς μη ευγενής δεν είχε εισέλθει στο επονομαζόμενο "Prater". Περίπου έναν αιώνα αργότερα, η Βιέννη των τελών του 19ου αιώνα άκμαζε, ο πληθυσμός της είχε αυξηθεί κατακόρυφα καθώς πολίτες από όλη την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία συνέρρεαν στην πρωτεύουσα και το Prater αποτελούσε έναν δημοφιλή τόπο αναψυχής των κατοίκων της πόλεως. Εκείνη την εποχή τα luna park και οι Μεγάλοι Τροχοί υπήρξαν ιδιαιτέρως δημοφιλείς. Έτσι λοιπόν, ο θεατρικός επιχειρηματίας Gabor Steiner υπήρξε εκείνος ο οποίος πρώτος σκέφτηκε τα οφέλη από την δημιουργία μιας ανάλογης εγκατάστασης στη Βιέννη. 

Ο "Μεγάλος Τροχός της Βιέννης" λοιπόν κατασκευάστηκε κατά το έτος 1897 από τον Άγγλο μηχανικό Walter Bassett (1864-1907), σε σχέδια των Βρετανών μηχανικών Harry Hitchins και Hubert Cecil Booth, με την ευκαιρία των εορτασμών της επετείου των 50 ετών από την ενθρόνιση του Αυτοκράτορα Franz Joseph I (Francis Joseph I, 18 Αυγούστου 1830 – 21 Νοεμβρίου 1916). Ειρήσθω εν παρόδω, μια από τις καινοτομίες που είχαν προβλέψει οι σχεδιαστές του έργου, ήταν η δυνατότητα χειροκίνητης χρήσης της Ρόδας σε περίπτωση διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος! Το Wiener Riesenrad, το οποίο άνοιξε τις καμπίνες του για το κοινό στις 3 Ιουλίου 1897, αποτέλεσε την υψηλότερη κατασκευή του είδους του, σε παγκόσμιο επίπεδο, από το έτος 1920 έως το έτος 1985.

Παρά την ακμή, η Βιέννη των τελών του 19ου αιώνα αποτελούσε μια πόλη ακραίων αντιθέσεων, με την αριστοκρατία και την ανερχόμενη αστική τάξη να ζουν σε ευημερία και την πλειοψηφία των κατοίκων σε συνθήκες ανέχειας. Εκείνη την εποχή λοιπόν, ο γιγάντιος "Τροχός της Βιέννης" αποτελούσε προνόμιο των ολίγων, καθώς το εισιτήριο των 8 φιορινιών που απαιτείτο για μια βόλτα ήταν πολύ υψηλό. Έτσι λοιπόν, μόλις ένα έτος μετά την έναρξη της λειτουργίας της κατασκευής, στις 30 Ιουνίου του 1898, μια γυναίκα κάτοικος της Βιέννης, η καλλιτέχνης Marie Kindl, κρεμάστηκε από ένα σχοινί το οποίο συγκρατούσε με τα δόντια της (!!) έξω από μια από τις καμπίνες, ως διαμαρτυρία για τις συνθήκες κοινωνικής ανισότητας και φτώχειας που επικρατούσαν στην πόλη! Η Kindl ολοκλήρωσε μια περιστροφή με την Ρόδα ενώ κρατούσε στα χέρια της ένα πιστόλι με το οποίο πυροβολούσε στον αέρα υπό τις επευφημίες του συγκεντρωμένου πλήθους.

Στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η "Ρόδα" του Prater χαρακτηριζόταν από πολλούς ως η "Ρόδα της Αγάπης", λόγω του γεγονότος πως πολλά ζευγάρια προτιμούσαν να ανεβαίνουν σε αυτήν και ειδικότερα στις καμπίνες που διέθεταν σεπαρέ (χωρίσματα) για να ζήσουν "ιδιαίτερες στιγμές" στον αέρα. Συχνά βέβαια οι συμπεριφορές παρεκτρέπονταν ενώ αρκετές φορές οι επιβάτες κατέληγαν στο αστυνομικό τμήμα! 

Κατά το έτος 1914, η διάσημη Γαλλίδα αναβάτρια και καλλιτέχνιδα του τσίρκου Madame Solange d’Atalide κατάφερε να ολοκληρώσει για τις ανάγκες μιας ταινίας μια πλήρη περιστροφή του Τροχού ευρισκόμενη πάνω σε ένα άλογο το οποίο βρισκόταν στην οροφή μιας καμπίνας! (σσ. αξίζει να σημειωθεί πως ο Τροχός της Βιέννης είχε ήδη κάνει την εμφάνισή του σε διάφορες παραγωγές του Hollywood).

Δυο χρόνια αργότερα (έτος 1916), με τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο να μαίνεται, η δημοτικότητα του Τροχού είχε πέσει δραματικά λόγω της αγγλικής κατασκευαστικής προελεύσεώς του. Επίσης, οι ελλείψεις πρώτων υλών (όπως λ.χ. σίδηρος) οδήγησε στην απόφαση αποσυναρμολόγησης και διάλυσης του Μεγάλου Τροχού. Παρόλα ταύτα, εν τέλει, η έλλειψη εργατικού δυναμικού και των κατάλληλων πόρων ανέστειλαν την προγραμματισμένη καταστροφή της "Ρόδας" του Prater η οποία διεσώθη.

Κατά το έτος 1919, μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο επιχειρηματίας Eduard Steiner αγόρασε την υπό εξέτασιν εγκατάσταση η οποία επαναλειτούργησε. Ο "Μεγάλος Τροχός" της Βιέννης προσέφερε συγκινήσεις σε ανθρώπους κάθε ηλικίας, απρόσκοπτα, μέχρι τον ερχομό των Ναζί οι οποίοι προχώρησαν στην επίσχεση του. Το 1944, η "Ρόδα" του Prater αποτεφρώθηκε σε πυρκαγιά και απέμεινε μονάχα ο σιδερένιος σκελετός ενώ την ίδια χρονιά, ο τελευταίος προπολεμικός ιδιοκτήτης της εγκατάστασης, ο προαναφερθείς Eduard Steiner, κατέληγε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Auschwitz. Στην μεταπολεμική Βιέννη, η οποία είχε χωριστεί από τους νικητές Συμμάχους σε τέσσερις ελεγχόμενες ζώνες, η ανακατασκευή του πάρκου στο Prater και του γιγάντιου Τροχού βασίστηκε στις δωρεές και τις χορηγίες των κατοίκων. Εν τέλει, η "Ρόδα" λειτούργησε ξανά, σε απλούστερη όμως μορφή σε σχέση με την προπολεμική έκδοσή της και με λιγότερες καμπίνες (15 αντί για 30), κατά το έτος 1947! 

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε πως ο "Μεγάλος Τροχός" της μεταπολεμικής Βιέννης καταγράφηκε σε αρκετές σκηνές της ασπρόμαυρης ταινίας θρίλερ "Ο Τρίτος Άνθρωπος" (αγγλικός τίτλος "The Third Man"), παραγωγής 1948-1949, σε σκηνοθεσία Carol Reed, με πρωταγωνιστή τον Orson Welles. 

Λίγα χρόνια αργότερα (έτος 1953), η ιδιοκτησία της "Ρόδας" αποδόθηκε στις νόμιμες κληρονόμους του αδικοχαμένου Steiner και έκτοτε η εγκατάσταση παραμένει σε χέρια ιδιωτών.

Ο νέος αιώνας (21ος), σηματοδότησε μια νέα αφετηρία για τον "Μεγάλο Τροχό" της Βιέννης. Αρχικά, κατά το έτος 2002, επεστράφησαν οκτώ παλαιές προπολεμικές καμπίνες των οποίων η τύχη αγνοείτο (σσ. οι εν λόγω καμπίνες αποτελούν πλέον μέρος μιας μόνιμης μουσειακής εκθέσεως την οποία μπορούν να επισκεφθούν όσοι φθάνουν στο Prater - βλέπε παρακάτω). Την Πρωτομαγιά του ιδίου χρόνου ξεκίνησε η εντυπωσιακή βραδινή φωταγώγηση της "Ρόδας", με την πόλη της Βιέννης να αποκτά ένα νέο σημείο αναφοράς το οποίο συνδέει με τρόπο αρμονικό το παρελθόν της πόλης με το παρόν, το παλαιό με το νέο και την παράδοση με τις νέες τεχνολογίες.

Το 2016, ο "Μεγάλος Τροχός" της Βιέννης εξοπλίστηκε με 15 νέες καμπίνες, πανομοιότυπες με τις αρχικές, οι οποίες αντικατέστησαν τις καμπίνες που είχαν τοποθετηθεί μετά τον Πόλεμο. Κατά το έτος 2020, η πανδημία του κορονοϊού προκάλεσε την προσωρινή παύση λειτουργίας της "Ρόδας" η οποία επαναλειτούργησε στις 29 Μαΐου του ιδίου έτους.

Κατά το έτος 2024, το εισιτήριο των ενηλίκων για μια βόλτα με τον ιστορικό "Μεγάλο Τροχό" της Βιέννης κόστιζε 14,00 Ευρώ κατ'άτομο. 

Εκτός από την βόλτα με την "Ρόδα" (μια πλήρη περιστροφή με παύσεις), το εισιτήριο δίδει πρόσβαση σε μια ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα, στην οποία εκτίθενται οι οκτώ προαναφερθείσες παλαιές διασωθείσες προπολεμικές καμπίνες του "Μεγάλου Τροχού", εντός των οποίων έχουν τοποθετηθεί ορισμένες εντυπωσιακές μηχανικές / οπτικό-ακουστικές μικρογραφικές εγκαταστάσεις, παρουσιάζοντας την ιστορική διαδρομή της περιοχής του Prater και αργότερα της "Ρόδας" από τα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και του Μεσαίωνα μέχρι την πλέον πρόσφατη εποχή. 

 

 

 

 

Εκείνο το απόγευμα της 10ης Απριλίου του 2024, ο ουρανός πάνω από το Prater ήταν συννεφιασμένος, όμως το γεγονός δεν επηρέασε την βόλτα με την ιστορική, βάρους 245 τόνων, "Ρόδα" η οποία κινείται αργά, με ταχύτητα μόλις 2,7 χιλιομέτρων/ώρα, κάνοντας μικρές παύσεις. Οι εξωτερικά ερυθρόλευκες καμπίνες, με τα χαρακτηριστικά παράθυρα που προσφέρουν θέαση προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, εσωτερικά είναι επενδυμένες με ξύλο, ενώ στη μέση υφίσταται ένας πάγκος για όσους/ες επιθυμούν να κάτσουν. 

 

 

 

 

Μόλις η καμπίνα ξεκινά να προσεγγίζει τα υψηλότερα σημεία της διαδρομής, η πόλη της Βιέννης "αποκαλύπτεται" μπροστά στα μάτια του κάθε επισκέπτη: 

 

 

 

Στα υψηλότερα σημεία της περιστροφής, περίπου στα 65 μέτρα ύψος πάνω από την γη.

 

 

 

Ορισμένες ακόμη φωτογραφικές λεπτομέρειες από την πόλη της Βιέννης όπως διακρίνεται από την "Ρόδα" του Prater.

 

 

 

Η βορειοδυτική είσοδος στο πάρκο του Prater, πλησίον της πλατείας Praterstern και του ομώνυμου σιδηροδρομικού σταθμού.

 

Μερική άποψη των εγκαταστάσεων luna park (μεταξύ των οποίων υπάρχει και μια μικρότερη "Ρόδα") που λειτουργούν στην βόρεια πλευρά του πάρκου Prater. 

Το δημόσιο πάρκο αναψυχής του Prater, συνολική εκτάσεως 1.500 στρεμμάτων εκ των οποίων τα 808 στρέμματα είναι πράσινο (το επονομαζόμενο "Grüne Prater", ήτοι "Πράσινο Prater"), όπως καταγράφηκε από την "Ρόδα": 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως εκτός από τις απλές καμπίνες, υφίσταται καμπίνα ειδικά διαμορφωμένη σε εστιατόριο με τραπέζι για 2 ή περισσότερα άτομα, ανάλογα με την περίσταση, με το ανάλογο φυσικά κόστος. Στην κάτωθι φωτογραφία, ένα ζευγάρι απολαμβάνει ένα ρομαντικό δείπνο στον "Μεγάλο Τροχό" της Βιέννης.

 

Τέλος, αξίζει να επισημάνουμε πως αρχής γενομένης από το έτος 2022, υφίσταται μια νέα συναρπαστική υπηρεσία για τους λάτρεις της περιπέτειας και της αδρεναλίνης. Πρόκειται για μια (και μοναδική) μεταλλική πλατφόρμα με γυάλινο δάπεδο, η οποία έχει τοποθετηθεί στη θέση μιας καμπίνας και από την οποία κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να πραγματοποιήσει "δεμένος" με ιμάντες ασφαλείας μια περιστροφή κυριολεκτικά στον αέρα, βιώνοντας την ίδια αίσθηση του ύψους την οποίαν βίωσαν οι εργάτες που κατασκεύασαν τον γιγάντιο "Τροχό". Το εισιτήριο για την πλατφόρμα υπ'αριθμόν "9", η οποία βεβαίως δεν συνίσταται σε ανθρώπους με υψοφοβία, κοστίζει 89 Ευρώ. 

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

Wiener Riesenrad

Vienna’s Zeitgeist According to a 125-Year-Old Ferrous Lady

Wikipedia

Φωτογραφίες:

• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.