Η ΟΙΚΙΑ ΜΑΚΚΑ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΕΛΛΑ

Η (κατεδαφισμένη) οικία Γεωργίου Α. Μακκά υπήρξε δίχως αμφιβολία ένα από τα παλαιότερα κτίρια που κτίστηκαν στην Καστέλλα του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα, άγνωστης ακριβούς ημερομηνίας κατασκευής, ευρισκόμενη σε μια άκρως προνομιακή βραχώδη θέση (σσ. αποκαλούμενη και "βράχος του Μπέη" σε κάποιες πηγές), βορειοανατολικά του αρχαίου λιμένα της Μουνιχίας (Τουρκολίμανο, νυν Μικρολίμανο), επί της οδού που οδηγούσε στο νέο Φάληρο (πρώην λεωφόρος Φαλήρου, αργότερα Βασιλέως Παύλου και νυν Αλέξανδρου Παπαναστασίου) και αντίκρυ από το έτερο βραχώδες ύψωμα όπου βρισκόταν η έπαυλις του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.

Στην επόμενη λεπτομέρεια εξ ευρύτερης φωτογραφικής καταγραφής των τελών του 19ου αιώνα η υπό εξέτασιν τριώροφη οικία Γ.Α. Μακκά διακρίνεται όπισθεν της οικίας Καραβία.

Η ασπρόμαυρη καταγραφή των τελών του 19ου αιώνα από την οποία προέκυψε η ως άνω επιλογή:

Η οικία Γεωργίου Α. Μακκά, αφού κατοικήθηκε από μέλη της ομώνυμης οικογενείας (σσ. είναι ασαφές σε ποιον ή ποιους ακριβώς περιήλθε η οικία μετά τον θάνατο του Γ.Α. Μακκά), αργότερα φέρεται να ενοικιάστηκε ως κατοικία Άγγλου προξένου, επιτάχθηκε επί ημερών Γερμανικής κατοχής ενώ μεταπολεμικά στέγασε το γνωστό κοσμικό κέντρο "Σε Λαπέν" (Chez Lapin) και αργότερα την ταβέρνα "Τα Παιδιά του Πειραιά". Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, το υπό εξέτασιν κτίριο το οποίο είχε υποστεί αρκετές αλλοιώσεις και μετασκευές στο πέρασμα του χρόνου κατεδαφίστηκε ώστε να επιτευχθεί η διαπλάτυνση της πρώην λεωφόρου Φαλήρου (Βασιλέως Παύλου / Αλέξανδρου Παπαναστασίου) στο σημείο της στροφής του τρόλεϊ της Καστέλλας, ενώ την ίδια μοίρα είχε και ο βράχος επί του οποίου βρισκόταν η οικία Μακκά, ο οποίος επίσης εκχωματίστηκε και ουσιαστικά εξαφανίστηκε ώστε να διευκολυνθεί η σύνδεση της ακτής Αθηνάς Δηλαβέρη (πρώην Πρωτοψάλτη) με την ακτή Κουμουνδούρου.

Μια εκ των τελευταίων φωτογραφικών καταγραφών της πάλαι ποτέ οικίας Μακκά από τις αρχές της δεκαετίας του 1960:

Η έγχρωμη καρτ-ποστάλ του Τουρκολίμανου (Μικρολίμανου) από την οποία προέκυψε η ως άνω λεπτομέρεια / επιλογή:

Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει, το υπό εξέτασιν ακίνητο με την προνομιακή θέα τόσο επί του φαληρικού όρμου όσο και επί του Τουρκολίμανου (Μικρολίμανου), είχε υποστεί εκτεταμένες αλλαγές, οι οποίες είχαν αλλοιώσει την αρχική λιθοδομή του και τις καστροειδείς απολήξεις που διέθετε στα τέλη του 19ου αιώνα. Στον δε χώρο που δημιουργείτο κάτωθεν της ευμεγέθους βεράντας, μεταπολεμικά είχε δημιουργηθεί μια αίθουσα κλειστή περιμετρικά με τζάμια. 

• Η οικογένεια Μακκά

Όπως προκύπτει από την μελέτη διαφόρων αρχειακών τεκμηρίων μέσα από τις συλλογές του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου, ως αρχικός ιδιοκτήτης του υπό εξέτασιν κτιρίου καταγράφεται ο Γεώργιος Α. Μακκάς (1818 - 1905), ο οποίος γεννήθηκε στη Χίο, σπούδασε ιατρική στο εξωτερικό (Μόναχο, Λειψία, Παρίσι, Βιέννη) και επιστρέφοντας στην Ελλάδα εξάσκησε αρχικά την ιατρική στη νήσο της Σύρου (περίοδος 1840-1848). Αργότερα, ο ίδιος επέστρεψε στην Αθήνα όπου διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ διατέλεσε αρχίατρος του Βασιλέα των Ελλήνων Γεωργίου Α' (24 Δεκεμβρίου 1845 - 18 Μαρτίου 1913). Ο Γ.Α. Μακκάς, συν τοις άλλοις υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Νοσοκομείου "Ο Ευαγγελισμός" καθώς και πρόεδρος του Δ.Σ. του Δρομοκαϊτείου Θεραπευτηρίου. 

Ο Γεώργιος Α. Μακκάς, εν τη εν Φαλήρω οικία του, την 9/22 Σεπτεμβρίου του έτους 1904:

Γεώργιος Α. Μακκάς - Πηγή: ΕΛΙΑ

Σε προσωπικό επίπεδο, ο ως άνω εικονιζόμενος Γεώργιος Α. Μακκάς, παντρεύτηκε την εκ Σύρου Μαριγώ (Μαρία) Ταρποχτζή, του Αργυρίου και της Κωστάντζας, με την οποία απέκτησε μαζί της 9 τέκνα: την Ειρήνη, τον Κωνσταντίνο, τον Νικόλαο, την Αγγελική, την Αλεξάνδρα, τον Δημήτριο, την Ελένη, την Ιουλία και τον Στέφανο. Με δεδομένο πως οι επαγγελματικές υποχρεώσεις του Γ.Α. Μακκά καταγράφονταν στην Αθήνα, είναι πολύ πιθανό η υπό εξέτασιν οικία στην Καστέλλα να χρησίμευε ως εξοχική / παραθεριστική κατοικία της οικογενείας. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως στις αρχές του 20ου αιώνα, η κύρια κατοικία του ιατρού Γεωργίου Α. Μακκά καταγραφόταν στη συμβολή των οδών Πανεπιστημίου και Αγχεσμού (νυν οδός Βουκουρεστίου), στο κέντρο των Αθηνών. 

Κατά περίεργο τρόπο, ενώ στα αρχεία του ΕΛΙΑ, ως έτος θανάτου του Γεωργίου Α. Μακκά καταγράφεται το έτος 1909, κατόπιν σχετικής προσωπικής έρευνας προέκυψε πως ο Γεώργιος Α. Μακκάς απεβίωσε στις αρχές Ιουνίου του έτους 1905:

Πλην του Γεωργίου Α. Μακκά, ως εξέχοντα μέλη της οικογενείας Μακκά καταγράφονται οι κάτωθι:

Ο Νικόλαος Γ. Μακκάς (1847-1935), υιός του Γεωργίου.

Ο Γεώργιος Ν. Μακκάς (1877-1946), υιός του Νικολάου.

Ο Νικόλαος Κ. Μακκάς (1875-1950), πρώτος εξάδελφος του Γεωργίου Ν. Μακκά.

Πιο συγκεκριμένα, ο κάτωθι εικονιζόμενος Νικόλαος Γ. Μακκάς (1847-1935), υιός του Γεωργίου Α. Μακκά, επίσης ιατρός, γεννήθηκε στη Σύρο κατά την περίοδο που ο πατέρας του βρισκόταν στο εν λόγω νησί. Μετά την περάτωση των εγκυκλίων σπουδών του και την απόκτηση διδακτορικού τίτλου στην Βιέννη (έτος 1870), επέστρεψε στην Ελλάδα ασκώντας την ιατρική αρχικά στην Σύρο και αργότερα στην Αθήνα. Κατά το έτος 1879, εξελέγη Υφηγητής Ειδικής Νοσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1893, μετά το θάνατο του Θεόδωρου Αφεντούλη, εκλέχτηκε καθηγητής της Φαρμακολογίας (σσ. την ίδια χρονιά ανέλαβε και τη διοίκηση του Αιγινήτειου Νοσοκομείου). Στην αυγή του 20ου αιώνα (έτος 1902) εξελέγη καθηγητής Ειδικής Νοσολογίας ενώ μετά τον θάνατο του Γεώργιου Καραμήτσα ανέλαβε και την διεύθυνση της Παθολογικής Κλινικής. Επίσης διετέλεσε Κοσμήτωρ της Ιατρικής Σχολής ενώ το 1919 έλαβε τον τίτλο του Ομότιμου Καθηγητή. Ο ίδιος επίσης διηύθυνε το Παθολογικό τμήμα του Ευαγγελισμού από το έτος 1883 έως το 1906, διετέλεσε μέλος της διοίκησης του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού αλλά και του Δρομοκαΐτειου. Εκτός των άλλων, ο Νικόλαος Γ. Μακκάς καταγράφεται ως εκ των ιδρυτών / διευθυντών του ιατρικού περιοδικού Γαληνός, συνέγραψε αρκετές επιστημονικές εργασίες, μεταξύ των οποίων το έργο "Η Φθίσις του λάρυγγος και ο εξανθηματικός τύφος εν Αθήναις" ενώ υπήρξε διακεκριμένο μέλος της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Σε προσωπικό επίπεδο, παντρεύτηκε κατά το έτος 1876 την εκ Χίου Αργυρώ Ροδοκανάκη, του Μαθιού και της Δεσποίνης, αποκτώντας μαζί της τρία τέκνα, τον Γεώργιο (βλέπε παρακάτω), τον Ματθαίο και την Δέσποινα.

Νικόλαος Γ. Μακκάς (1847-1935)

Ο προαναφερθείς Γεώργιος Ν. Μακκάς (1877-1946), πρωτότοκος υιός του Νικολάου, υπήρξε παιδίατρος με σπουδές στη Βιέννη, στο Παρίσι και το Βερολίνο. Κατά το έτος 1929 διορίστηκε τακτικός καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ μετά το Κίνημα του Γεωργίου Κονδύλη της 10ης Οκτωβρίου του 1935, απομακρύνθηκε προσωρινά από τη θέση του για πολιτικούς λόγους, επανακάμπτοντας την επόμενη χρονιά (1936). Σε προσωπικό επίπεδο, ο Γεώργιος Ν. Μακκάς παντρεύτηκε την εκ Χίου Κλεοπάτρα Νικολαΐδου (1890-1946) με την οποία απέκτησε δύο θυγατέρες, την Ρέα-Δάφνη και την Έλλη.

Τέλος, ο Νικόλαος Κ. Μακκάς (1875-1950), πρώτος εξάδελφος του Γεωργίου Ν. Μακκά, υπήρξε ναύαρχος ο οποίος αφού έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην Μικρασιατική Εκστρατεία, εν συνεχεία ανέλαβε διάφορες διοικητικές θέσεις στο Ναυτικό, μεταξύ των οποίων και την Αρχηγεία του Στόλου. 

Σε προσωπικό επίπεδο, ο Νικόλαος Κ. Μακκάς ο οποίος υπήρξε μανιώδης ερασιτέχνης φωτογράφος, παντρεύτηκε την Ελένη Ζλατάνου με την οποία απέκτησε τέσσερα τέκνα, την Ειρήνη (Ιρέν), τη Λίλιαν, την Αλεξάνδρα (Αλέκα) και τον Γρηγόριο. Ειρήσθω εν παρόδω, ως κατοικία της οικογενείας του Νικολάου Κ. Μακκά καταγραφόταν το Μέγαρο αρχικής ιδιοκτησίας Γρηγορίου Ζλατάνου και μετέπειτα Νικόλαου Μακκά επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας 27 και Νεοφύτου Δούκα, στην Αθήνα. 

Νικόλαος Κ. Μακκάς και η σύζυγός του Ελένη Ζλατάνου - Πηγή: ΕΛΙΑ

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως ο προαναφερθείς Νικόλαος Κ. Μακκάς και μέλη της οικογενείας του καταγράφονται σε αρκετές αρχειακές φωτογραφίες των αρχών του 20ου αιώνα είτε στην υπό εξέτασιν οικία Μακκά είτε σε άλλες τοποθεσίες στην Καστέλλα του Πειραιώς, όπως λ.χ. στην κάτωθι λήψη με αποδιδόμενο τίτλο "Η Ελένη Ν. Μακκά, ο Γρηγόριος και η Αικατερίνη Ζλατάνου, ο Γεώργιος και η Μαρία Κ. Μακκά, το ζεύγος Ιωάννου Γενναδίου, και η δεσποινιδα Βάθη σε εξωτερικό χώρο εις Καστέλλαν, Οικία Γ. Α. Μακκά (έτος 1907)"

Πηγή: ΕΛΙΑ

Μέσα από τα ψηφιοποιημένα αρχεία του ΕΛΙΑ, παρουσιάζεται μια ακόμα αρχειακή ασπρόμαυρη φωτογραφία στην οποία καταγράφονται μέλη της ευρύτερης οικογενείας Μακκά και πιο συγκεκριμένα ο Γρηγόριος και η Αικατερίνη Ζλατάνου, η Ελένη και η Ειρήνη Ν. Μακκά, ο Κωνσταντίνος Μακκάς, ο Γεώργιος Μακκάς και η Μαριωρή στο σταθμό του τραμ του νέου Φαλήρου - σσ. από πίσω από τους φωτογραφιζόμενος διακρίνεται το Ξενοδοχείο "Ακταίον Παλάς" - στις 8 Μαρτίου του έτους 1909.

Πηγή: ΕΛΙΑ

• Στο "Chez Lapin" της Καστέλλας

Όπως προαναφέρθηκε, για περίπου δέκα χρόνια, από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, στο υπό εξέτασιν κτίριο στεγάστηκε και λειτούργησε το κοσμικό κέντρο "Chez Lapin" ("Σε Λαπέν"). Από το "Chez Lapin", στον αριθμό "70" της λεωφόρου Φαλήρου στην Καστέλλα, πέρασαν πολλοί σπουδαίοι καλλιτέχνες του λεγόμενου ελαφρού τραγουδιού, προεξάρχοντος του Νίκου Γούναρη (1915 - 1965). Εκτός από τον Γούναρη, από το "Chez Lapin" πέρασαν η Μαίρη Λω (Μαρία Μαντωνανάκη) και ο ρωσικής καταγωγής μουσικοσυνθέτης και σύζυγός της Νίκυ Γιάκοβλεφ, ο Σταύρος Ξύντας, η Δανάη Στρατηγοπούλου, ο Βάσος Σεϊτανίδης, ο Κώστας Μανιατάκης, η Κρίστιαν Κάρτερ, η Σουζάννα Πάλλα, ο Σώτος Σιδηρόπουλος, ο Φώτης Πολυμέρης, ο Σταύρος Παρούσης, η Άννα Μαντζουράνη, η Μάριον Σίβα (Ζαχαρούλα Μπούρμπουλα), ο Χάρρυ Κλυνν, ο Γιώργος Οικονομίδης κ.α., διάφοροι χορευτές, οργανοπαίκτες, διευθυντές ορχήστρας κτλ. καθώς και διάφορα σχήματα ("Τρίο Κιτάρα", "Los Brisas", "Los Dos Calypsos", "Τρίο Καντσονε" κ.α.).

Chez Lapin Καστέλλα - Κάτι που λείπει από τον τουρισμό (έτος 1952)

Chez Lapin Καστέλλας - Το γοητευτικότερο κέντρο της Ελλάδος (έτος 1952)

 

Chez Lapin Καστέλλα με τον βασιληά του τραγουδιού Νίκο Γούναρη (έτος 1955)

Η πρώην οικία Μακκά, με τις τροποποιήσεις που είχε υποστεί, όπως καταγράφηκε κατά το έτος 1955, περίοδο κατά την οποία εκεί λειτουργούσε το φημισμένο "Chez Lapin" στο οποίο διασκέδαζαν οι διάσημοι εκείνης της εποχής, υπουργοί, ναύαρχοι, εφοπλιστές, ξένοι διπλωμάτες, στρατηγοί, βιομήχανοι αλλά και μέλη της βασιλικής οικογενείας, ηθοποιοί, γαλαζοαίματοι, πλοιοκτήτες, επιχειρηματίες και ξένοι επισκέπτες που έσπευδαν να δοκιμάσουν την σπεσιαλιτέ του κέντρου "καραβίδες τηγανιτές με σάλτσα" ή μπαρμπουνάκια σχάρας, αρνίσια παϊδάκια, κοκορέτσι και αρνί σούβλας. 

Chez Lapin Καστέλλα - Η μεγάλη μας Δανάη και το διεθνές φήμης Τριο Κιτάρα (έτος 1956)

Chez Lapin Καστέλλα - Απόψε και κάθε βράδυ ο τροβαδούρος μας Νίκος Γούναρης (έτος 1960)

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, στη θέση του "Σε Λαπέν", λειτούργησε μια νέα ταβέρνα με την επωνυμία "Τα Παιδιά του Πειραιά".

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Πειραιάς: Τότε και Σήμερα [Βίλα Καραβία]

Chez Lapin (Σε Λαπέν)

Μια νύχτα στον Πειραιά (αρχές δεκαετίας 1950)

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. 

Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

Ελληνικό και Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Οικογενειακά ενσταντανέ Νικολάου Κ. Μακκά

Τύπος Εποχής

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.