Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΡΙΩΝ ΝΑΥΑΡΧΩΝ

Στην πολυσύχναστη και λαοφιλή κεντρική πλατεία της κωμοπόλεως της Πύλου, η οποία τιμά με την ονομασία της ("πλατεία Τριών Ναυάρχων) τους τρεις Ναυάρχους της ιστορικής ναυμαχίας του Ναβαρίνου η οποία έγινε στον ομώνυμο κόλπο στις 20 Οκτωβρίου του 1827, στα χρόνια της ελληνικής επανάστασης του '21, πλούσια αιωνόβια πλατάνια προσφέρουν άπλετο ίσκιο και δροσιά στους κατοίκους της περιοχής αλλά και τους επισκέπτες που επιλέγουν να περάσουν μερικές στιγμές αναψυχής σε κάποια από τα παραδοσιακά καφέ / ζαχαροπλαστεία και στα λοιπά καταστήματα εστίασης που δραστηριοποιούνται στα πέριξ της πλατείας. 

Ανάμεσα στα πλατάνια της πλατείας των Τριών Ναυάρχων, ξεχωρίζει ο αιωνόβιος πλάτανος του Λυκούδη, ο οποίος φυτεύτηκε στο συγκεκριμένο σημείο εν έτει 1880 από τον Πέτρο Λυκούδη (1843-1913), ο οποίος υπήρξε Φρούραρχος της πόλεως. 

Η κάτωθι δίγλωσση πινακίδα επί του συγκεκριμένου πλάτανου, προσφορά του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Πύλου "Το Ναβαρίνο", αναφέρει λίγες πληροφορίες για το δέντρο και τον εκ Ναυπλίου ορμώμενο Πέτρο Λυκούδη. 

Πιο συγκεκριμένα, ο Πέτρος Λυκούδης, γεννημένος σύμφωνα με τις διαθέσιμες πηγές στο Ναύπλιο (1843), υιός του Στυλιανού Π. Λυκούδη από την Κέρκυρα και της Μαρίας Εμμ. Κυδωνάκη - Καλλέργη από την Κρήτη, γόνος μιας οικογένειας οι ρίζες της οποίας καταλήγουν στα βυζαντινά χρόνια, εισήχθη το 1859 στην τότε εν Πειραιεί Σχολή Ευελπίδων. Το 1865, κατεταγμένος στο σώμα του Μηχανικού του Στρατού, υπηρέτησε ως ανθυπολοχαγός στις Διευθύνσεις Ναυπλίου και Κέρκυρας, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα (1869) εστάλη στη Γαλλία για περαιτέρω εκπαίδευση στο Σύνταγμα Μηχανικού στο Metz καθώς και για παρακολούθηση μαθημάτων στην ιστορική Ecole des Ponts et Chaussées στο Παρίσι, όπου παρέμεινε κατά την κήρυξη του γαλλοπρωσικού πολέμου το καλοκαίρι του 1870, όντας αυτόπτης μάρτυρας της πολιορκίας του Παρισίου τον Σεπτέμβριο του ιδίου χρόνου. Το φθινόπωρο του 1870 ο Λυκούδης επέστρεψε εν τέλει στην Ελλάδα, όπου ανέλαβε την εκτέλεση έργων οδοποιίας κυρίως στην Αιτωλοακαρνανία, ενώ το 1875 διορίστηκε καθηγητής Οχυρωματικής στην εν Πειραιεί Σχολή Ευελπίδων. Τον Ιανουάριο του 1878, ο Λυκούδης συμμετείχε στο παράτυπο στρατιωτικό σώμα που εισήλθε στη Θεσσαλία για να στηρίξει την τοπική επανάσταση ενώ, έναν χρόνο αργότερα, έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν στην Πρέβεζα και στην Κωνσταντινούπολη για τις εδαφικές παραχωρήσεις της Τουρκίας προς την Ελλάδα. 

Πέτρος Λυκούδης (1843-1913)

Το 1880, ο Πέτρος Σ. Λυκούδης στάλθηκε από τον Χαρίλαο Τρικούπη ως στρατιωτικός σύμβουλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στη συνδιάσκεψη του Βερολίνου για τα ελληνοτουρκικά θέματα (4/16 Ιουνίου 1880), παρότι επίσημα ούτε η Ελλάδα, ούτε η Τουρκία είχαν κληθεί. Την επόμενη χρονιά (1881), ο Λυκούδης υπήρξε μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για τη χάραξη των νέων συνόρων, συνεργαζόμενος με τον Άγγλο-Ιρλανδό συνταγματάρχη του βρετανικού στρατού Sir John Charles Ardagh για τη σύνταξη του χάρτη της νέας οροθετικής γραμμής το καλοκαίρι/φθινόπωρο του 1881. Κατά την περίοδο 1885-1889, ο Λυκούδης ασχολήθηκε με τη μελέτη της μόνιμης οχύρωσης της Αθήνας, του Πειραιά και του Ναυστάθμου της Σαλαμίνας. Τον Απρίλιο του έτους 1897 βρέθηκε στη θέση του επιτελάρχη στο Γενικό Επιτελείο Στρατού, αναπληρώνοντας τον Α. Μαγγίνα, ενώ δύο χρόνια αργότερα απορρίπτοντας την πρόταση να αναλάβει επίσημα τη θέση, ζήτησε να τεθεί σε διαθεσιμότητα. Το 1906, κατόπιν σχετικής αιτήσεώς του, αποστρατεύθηκε με το βαθμό του υποστρατήγου. Ο Λυκούδης αποβίωσε στις 31 Μαρτίου του 1913 στην Αθήνα μετά από πενταετή ταλαιπωρία που προήλθε από εγκεφαλική συμφόρηση και κηδεύθηκε, σύμφωνα με την επιθυμία του, χωρίς στρατιωτική στολή και τιμές.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως ο Πέτρος Λυκούδης υπήρξε ο εφευρέτης ενός νέου συστήματος λειτουργίας του πυροβόλου όπλου, το λυόμενο πυροβόλο "κατά οριζοντίαν κατεύθυνσιν άνευ λύσεως της συνεχείας των αυλάκων", το οποίο ενώ βραβεύτηκε και αναγνωρίστηκε σε θριαμβευτικές δοκιμές τόσο στο Έσσεν της Γερμανίας όσο και στην Αθήνα, εντούτοις το ελληνικό κράτος προτίμησε να υιοθετήσει μια απομίμηση της εφευρέσεως του Λυκούδη, αποθηκεύοντας το πυροβόλο του αληθούς εφευρέτη στις Αποθήκες του Υλικού Στρατού (σσ. ο Λυκούδης είχε χαρίσει στο Κράτος την εφεύρεσή του και όλα τα σχετικά δικαιώματα!). Ο κατάφωρα αδικημένος Πέτρος Σ. Λυκούδης αναγνωρίστηκε για τις υπήρεσίες του προς την Πατρίδα και τιμήθηκε από την Ελλάδα μετά θάνατον, δια του Διατάγματος της 25 Ιουνίου του έτους 1924, με την απονομή του Μεταλλίου της Στρατιωτικής Αξίας Πρώτης Τάξεως, διαταγή της Αυτού Εξοχότητας Κυβερνήτη Παύλου Κουντουριώτη. Το σχετικό μετάλλιο μετά του διπλώματος το παρέλαβε ο αδελφός του, Εμμανουήλ Λυκούδης, ο οποίος το δώρισε στο Ιστορικό Μουσείο της Ελλάδος για να προσαρτηθεί στο πυροβόλο όπλο - έκθεμα. 

Αναλογιζόμενοι λοιπόν το γεγονός πως ανέκαθεν, κατά την λαϊκή ρήση, η Ελλάς "έτρωγε" τα άξια τέκνα της, κρίνεται επιβεβλημένη μια στάση στην σκιά του πλάτανου του Λυκούδη, στο ζαχαροπλαστείο "Κρίνος" (από το 1937), με τα φημισμένα γλυκά ταψιού και σιροπιαστά, για "να πάνε τα φαρμάκια κάτω". 

Παραπλεύρως του καφέ - ζαχαροπλαστείου "Κρίνος", στο ισόγειο ενός εκ των αρκετών παλαιών κτιρίων με τα τοξωτά / αψιδωτά ανοίγματα, λειτουργεί το παραδοσιακό καφενείο "Ο Πλάτανος", με την πινακίδα να αναγράφει ακόμα την λέξη "καφφενείον" με δυο "φι". 

Επίλογος με μια ενδεικτική φωτογραφική καταγραφή του Μνημείου των Τριών Ναυάρχων επί της ομωνύμου πλατείας, έργου του σπουδαίου Έλληνα γλύπτη, ζωγράφου και καθηγητού της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Θωμά Θωμόπουλου (Σμύρνη, 1873 – Αθήνα, 1937). Εκατέρωθεν του Μνημείου, στις τρεις όψεις του οποίου καταγράφονται οι μορφές των Τριών Ναυάρχων των Μεγάλων Δυνάμεων, ήτοι του Ναύαρχου του Βρετανικού Στόλου Sir Edward Codrington (1770–1851), του Ναύαρχου του Γαλλικού Στόλου Marie Henri Daniel Gauthier, comte de Rigny (1782–1835) και του Ναύαρχου του Ρωσικού Στόλου Lodewijk van Heiden (1773–1850), οι οποιοι καταναυμάχησαν τον τούρκο-αιγυπτιακό στόλο το 1827, βρίσκονται δυο κανόνια, ένα οθωμανικό και ένα ενετικό.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Η Πύλος (Ναυαρίνο) μέσα από παλιές φωτογραφίες

Στα ύδατα της ναυμαχίας του Ναυαρίνου

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

Wikipedia

https://www.cityofnafplio.com

Εθνικό Ευρετήριο Αρχείων

Τύπος Εποχής

Φωτογραφίες:

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.