Η "ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΙΣ" ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΟΡΑΗ

Η παρακάτω σπάνια ασπρόμαυρη φωτογραφία της περιόδου 1916-1917, όπως αυτή παρουσιάστηκε μέσα από ένα δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο της εποχής εκείνης με τίτλο "Πειραιεύς - Γαλλική Κατασκήνωσις" (Pirée - Campement Francais), καταγράφει στρατιώτες του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος που είχε αποβιβαστεί στον Πειραιά να έχουν κατασκηνώσει στην αγνώριστη - με βάση τα σημερινά δεδομένα - πλατεία Κοραή.

Ως γνωστόν, το λιμάνι του Πειραιά, κατά την περίοδο της κορύφωσης του Εθνικού Διχασμού (1914-1917), μετά τα Νοεμβριανά του 1916, είχε γνωρίσει ακόμα μια περίοδο αποκλεισμού, αντίστοιχη με αυτή που είχε βιώσει περί τα μέσα του 19ου αιώνα (περίοδος 1854-1857), με τις δυνάμεις της Αντάντ (Entente) να στηρίζουν τον Ελευθέριο Βενιζέλο (ο οποίος επιθυμούσε την είσοδο της Ελλάδος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο) και να εναντιώνονται στον Κωνσταντίνο Α' - ο οποίος επιθυμούσε την τήρηση ουδετερότητας και τελικά αποσύρθηκε υπό την πίεση των καταστάσεων από το θρόνο, χωρίς όμως να παραιτηθεί τυπικά, φεύγοντας στις 15 Ιουνίου του 1917 για την Ελβετία, αφήνοντας στη θέση του τον δευτερότοκο γιο του Αλέξανδρο. 

Οι Γάλλοι στρατιώτες που συμμετείχαν στον αποκλεισμό του Πειραιά είχαν δημιουργήσει μικρές κατασκηνώσεις σε διάφορα σημεία της πόλεως, κυρίως πλατείες, ελεύθερα οικόπεδα και άλση (π.χ. μπροστά από το Δημοτικό Θέατρο, στο άλσος του Αγίου Κωνσταντίνου, στην πλατεία Κοραή, απέναντι από το Δημοτικό Παρθεναγωγείο (Ράλλειος) και αλλού) ενώ είχαν επιταχθεί και κάποια δημόσια κτίρια. Στην ως άνω παρουσιαζόμενη ασπρόμαυρη φωτογραφία, τα γαλλικά αντίσκηνα στην πλατεία Κοραή φωτογραφίζονται με φόντο το κτίριο του Γυμνασίου της πλατείας Κοραή, του δευτέρου χρονικά δευτεροβαθμίου σχολικού κτιρίου της πόλεως - μετά το πρωτοπόρο σχολείο των Ιωνίδων - ένα νεοκλασικό κτίριο του οποίου η κατασκευή περατώθηκε το 1875 και το οποίο κατεδαφίστηκε το 1965 για να κατασκευαστεί στο οικόπεδο αυτού το Πνευματικό Κέντρο Πειραιώς, το οποίο εν τέλει κατέληξε να αποτελεί έδρα του συγχρόνου Δημαρχείου της πόλεως. 

Η παρουσία των γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων στην πόλη του Πειραιά κατά τα έτη 1916 και 1917 αποτυπώθηκε σε πολλές φωτογραφίες και καρτ-ποστάλ εποχής. Στο παρακάτω δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο με τίτλο "Πειραιεύς - Πλατεία Κοραή" (Pirée - Place Corais) αποτυπώνεται το ίδιο ακριβώς σημείο, την ίδια χρονική περίοδο, από διαφορετική γωνία λήψεως στην οποία καταγράφεται εκτός από το προαναφερθέν νεοκλασικό κτίριο του Γυμνασίου και το ιστορικό κτίριο του Σχολείου των Ιωνίδων: 

Ακολούθως, παρουσιάζουμε δυο ενδεικτικές αρχειακές ασπρόμαυρες φωτογραφίες της γαλλικής κατασκήνωσης, από το ψηφιοποιημένο αρχείο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. Στην πρώτη καταγράφονται Γάλλοι στρατιώτες και όπισθεν αυτών πολίτες του Πειραιά στην πλατεία Κοραή, έξω από το πολλάκις προαναφερθέν κτίριο του Γυμνασίου, κατά το μήνα Δεκέμβριο του έτους 1916:

Ομοίως, στην παρακάτω δεύτερη ασπρόμαυρη φωτογραφία, καταγράφεται μια γενικότερη άποψη της γαλλικής κατασκήνωσης επί της πλατείας Κοραή με φόντο τα καμπαναριά της εκκλησίας των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης κατά το μήνα Ιούνιο του έτους 1917: 

Στην επόμενη έγχρωμη φωτογραφία, μια σύγχρονη καταγραφή (έτος 2018) του σημείου όπου είχαν στρατοπεδεύσει οι Γάλλοι στρατιώτες:

Χρησιμοποιώντας ως βάση την αρχική ασπρόμαυρη φωτογραφία και τη σημερινή εικόνα του ιδίου σημείου, επιχειρούμε μια ακόμη σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες" και του "σήμερα", στα πλαίσια του πρωτότυπου προσωπικού project με τίτλο Πειραιάς Retronaut. Όπως μπορεί κάποιος εύκολα να παρατηρήσει, η όψη της συγκεκριμένης γωνίας της πλατείας Κοραή έχει αλλάξει ριζικά: το κτίριο του Γυμνασίου κατεδαφίστηκε και τη θέση του πήρε το κτίριο του σημερινού Δημαρχείου, επί της οδού Καραΐσκου, στο ύψος της πλατείας Κοραή, υπήρχαν ελάχιστα κτίρια το 1916-1917 (διακρίνεται μόλις ένα στην ασπρόμαυρη λήψη), ακολούθησε η ανέγερση αρκετών μεγάρων κατά τη δεκαετία του 1920-1930 από τα οποία σήμερα διασώζεται μονάχα μόνο το πρώην Μέγαρο Παπακώστα. Όμοια, και το αρχικό κτίριο της σχολής των Ιωνίδων κατεδαφίστηκε και στη θέση του ανεγέρθηκε τη δεκαετία του 1930 το σύγχρονο κτίριο της Ιωνιδείου Προτύπου Σχολής το οποίο καταγράφεται μερικώς στην παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή: 

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Ο Γαλλικός Στρατός εν Πειραιεί

Το Γυμνάσιο της πλατείας Κοραή

Το Σχολείο των Ιωνίδων

Το Πνευματικό Κέντρο

Η θεμελίωση του Πνευματικού Κέντρου Πειραιώς

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως

Φωτογραφίες:

• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.