Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ν. ΜΙΑΟΥΛΗΣ ΚΑΙ Η ΕΝ ΥΔΡΑ ΠΡΟΤΟΜΗ ΤΟΥ

Ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης (1868 - 1932) υπήρξε Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός - υιός του Νικολάου Δ. Μιαούλη και δισέγγονος του Ναύαρχου της ελληνικής επανάστασης Ανδρέα Μιαούλη, γόνος της ιστορικής υδραίικης οικογένειας Μιαούλη - ο οποίος συν τοις άλλοις διετέλεσε Δήμαρχος Πειραιώς για μια περίοδο μόλις τεσσάρων μηνών!

Γεννημένος το 1868 και μεγαλωμένος κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του εν Πειραιεί (κατ'άλλους γεννήθηκε στην Ύδρα το 1867 και μεγάλωσε στον Πειραιά) ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης εισήχθη στη Ναυτική Σχολή ως δόκιμος το 1884 μαζί με τον εξάδελφό του Ανδρέα Δ. Μιαούλη. Εξήλθε εκ της Σχολής τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1888, ως σημαιοφόρος και έλαβε μέρος στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 με τον βαθμό του ανθυποπλοιάρχου ως κυβερνήτης τορπιλοβόλου. Κατόπιν, αποστρατεύθηκε ως αντιπλοίαρχος (1911) με σκοπό να πολιτευτεί στο τόπο καταγωγής του, στην Ύδρα. Όμως, κατά τους Βαλκανικούς πολέμους ανακλήθηκε εκ της αποστρατείας και ανέλαβε κυβερνήτης του ανιχνευτικού (Θηρίου) "Πάνθηρ" (Β.Π. Α/Τ Πάνθηρ D-72) από της παραλαβής του από τα ναυπηγεία μέχρι της υπογραφής της ειρήνης, οπότε και επανήλθε σε κατάσταση εφεδρείας. Ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης, εκλεγόμενος επί συναπτά έτη βουλευτής Ύδρας, ανέλαβε τετράκις Υπουργός των Ναυτικών (1909, 1914, 1915 και 1919) όντας εκ των πλέον ενεργών μελών του κόμματος των Φιλελευθέρων.

Κατά το έτος 1932, κατόπιν σχετικών πιέσεων της ηγεσίας του κόμματος των Φιλελευθέρων και παρά τη θέλησή του, ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης δέχθηκε να θέσει υποψηφιότητα (στον β' γύρο των εκλογών) για την πλήρωση της κενής θέσης του Δημάρχου Πειραιώς, όπως είχε προκύψει μετά την καθαίρεση και προφυλάκιση του τελευταίου δημάρχου της πόλεως Αναστασίου (Τάσου) Παναγιωτόπουλου ο οποίος είχε κατηγορηθεί και φυλακιστεί για κατάχρηση, υπεξαίρεση και μεγάλα ελλείμματα. Βεβαία, είχε ήδη προηγηθεί η πρώτη εκλογική αναμέτρηση (υπό την προσωρινή διοίκηση του δημοτικού συμβούλου Μιχ. Ρινόπουλου) της 28ης Φεβρουαρίου του 1932 στην οποία δεν συμμετείχε ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης και κατά την οποία ουδείς εκ των υποψηφίων (Στρατήγης, Μεταξάς, Βαρδόπουλος, Παπατέστας, Δ.Ο. Σκυλίτσης, Καλομοίρης, Μανωλέας, Σπηλιωτόπουλος, Κόλλας) δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη από τον Νόμο πλειοψηφία. Κατά συνέπεια διατάχθηκε νέα επαναληπτική ψηφοφορία (δεύτερος γύρος εκλογών) για την 10η Απριλίου του 1932 με το κόμμα των Φιλελεύθερων να επιστρατεύει ουσιαστικά τον Αθανάσιο Ν. Μιαούλη (ο οποίος μάλιστα έκανε αίτηση μεταδημότευσης από την Ύδρα στον Πειραιά στις 17 Μαρτίου του 1932, μετά την ανακοίνωση της διεξαγωγής δευτέρου γύρου εκλογών, για να μπορέσει να θέσει υποψηφιότητα) ως υποψήφιο για την Δημαρχία. Μάλιστα εκ των πλέον ισχυρών επιχειρημάτων του αντιπάλου κόμματος (Λαϊκό Κόμμα) υπήρξε η καταγγελία ότι ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης ήταν ουσιαστικά ένας "φυτευτός" του Κόμματος των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου, ένας υποψήφιος ο οποίος ουσιαστικά δεν είχε κάποια σχέση και δεσμό με τον Πειραιά!

Προεκλογική φωτογραφία του Αθανασίου Ν. Μιαούλη από τις σελίδες του φίλα προσκείμενου στους βενιζελικούς Τύπου της εποχής:

Η προεκλογική μάχη μεταξύ των δυο κυρίων υποψηφίων, ήτοι του Σωτηρίου Στρατήγη του Λαϊκού Κόμματος του Τσαλδάρη και του Αθανασίου Ν. Μιαούλη του Κόμματος των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου διεξήχθη με αρκετή ένταση, επεισόδια, εκατέρωθεν αλληλοκατηγορίες για βία και τραμπουκισμούς προεκλογικά, νοθεία και απάτη κατά τη διάρκεια της εκλογικής αναμέτρησης, με μήλον της έριδος κυρίως την ψήφο των προσφυγικών πληθυσμών που επηρέαζαν το εκλογικό αποτέλεσμα. Διαβάζοντας τις σελίδες των εφημερίδων εκείνης της εποχής, ανάλογα με τον κομματικό προσανατολισμό της καθεμίας, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει τον τρόπο με τον οποίον οι τελευταίες παρουσίαζαν καθημερινά τα διάφορα γεγονότα. Εν τέλει, στην εκλογική αναμέτρηση της 10ης Απριλίου, ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης επικράτησε και εκλέχθηκε Δήμαρχος Πειραιώς με 19.838 ψήφους, έναντι 14.893 ψήφων που έλαβε ο Σωτήριος Στρατήγης. 

Βέβαια, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως σύμφωνα με ορισμένες ιστορικές πηγές, μεταξύ του κόμματος των Φιλελευθέρων και του Α.Ν. Μιαούλη υπήρχε σχετική συμφωνία / υπόσχεση ότι σε περίπτωση που το κόμμα κέρδιζε στις επόμενες βουλευτικές εκλογές του ιδίου έτους (1932), ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης - ο οποίος ανέλαβε τυπικά τα καθήκοντά του ως Δήμαρχος της πόλης από την Πέμπτη 19 Μαΐου του 1932 - θα παραιτείτο από την Δημαρχία του Πειραιώς. 

Ορισμένα ενδεικτικά ιστορικά τεκμήρια από τον Τύπο του έτους 1932, από την βραχύβια - όπως αποδείχθηκε - θητεία του Αθανασίου Ν. Μιαούλη ως Δημάρχου Πειραιώς:

O Αθανάσιος Ν. Μιαούλης, ο οποίος τελικά δεν ενεπλάκη ενεργά στις βουλευτικές εκλογές της 25ης Σεπτεμβρίου του 1932 καθώς αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας εξ υπερκόπωσης (και μάλιστα οι γιατροί του είχαν συστήσει αναρρωτική άδεια προς ανάπαυση) υπέστη καρδιακή προσβολή και απεβίωσε τα ξημερώματα της 26ης Σεπτεμβρίου του έτους 1932, ημέρα Δευτέρα, όντας εν ενεργεία Δήμαρχος Πειραιώς.

Η κηδεία του Δημάρχου Πειραιώς Αθανασίου Ν. Μιαούλη πραγματοποιήθηκε δημοσία δαπάνη με τιμές αντιστρατήγου εν ενεργεία αλλά υπήρξε λιτή και απέριττη κατόπιν σχετικών εντολών της οικογενείας του θανόντος, δίχως να κατατεθούν στέφανα και δίχως να εκφωνηθούν λόγοι (αντί αυτών εξεδώθηκαν πολλά ψηφίσματα και έγιναν φιλανθρωπικές δωρεές σε διάφορα ιδρύματα). Παρά την επιθυμία του Δήμου Πειραιώς να πραγματοποιηθεί εκφορά εκ του καθεδρικού ναού της Αγίας Τριάδος, η νεκρώσιμος ακολουθία έλαβε χώρα στον ιερό ναό του νεκροταφείου της Αναστάσεως. Στην κηδεία του Αθανασίου Ν. Μιαούλη παρέστησαν σύσσωμο το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης υπό τον προεδρεύοντα Ι. Ζερβό, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος (ο οποίος μετά το τέλος της νεκρώσιμης ακολουθίας ασπάστηκε τον νεκρό), μέλη του υπουργικού συμβουλίου, βουλευτές όλων των παρατάξεων, εκπρόσωποι του Ναυτικού και του Στόλου, πλήθος απλού κόσμου που είχε κατακλύσει τον περίβολο του νεκροταφείου της Αναστάσεως, σύσσωμα τα μέλη της υδραϊκής παροικίας του Πειραιώς αλλά και πολλοί νησιώτες Υδραίοι μεταξύ των οποίων βουλευτές Ύδρας αλλά και ο τότε πρόεδρος της κοινότητος της Ύδρας, οι οποίοι κατέφθασαν αυθημερόν στον Πειραιά με πλοία από την Ύδρα αποκλειστικά για να παραστούν στην κηδεία.

Για την ιστορία αξίζει να αναφέρουμε πως ο Αθανάσιος Ν. Μιαούλης ήταν παντρεμένος με την Μαρία Λυκούδη (το γένος Εμμανουήλ Στ. Λυκούδη) η οποία απεβίωσε στις 16 Ιουνίου του 1936 κατόπιν μακράς ασθενείας. 

Περπατώντας στα στενάκια και στα καλντερίμια της ιδιαίτερης πατρίδος του Αθανασίου Ν. Μιαούλη, στην Ύδρα, συναντούμε την παρακάτω εικονιζόμενη προτομή του, η οποία βρίσκεται τοποθετημένη στον περίβολο χώρο της οικίας του προκρίτου Δημητρίου Τσαμαδού, πλησίον του Πύργου του Ορλάνδου.

Αρχικώς βέβαια, η συγκεκριμένη προτομή η οποία ανεγέρθη τον Σεπτέμβριο του 1937, βρισκόταν σε περίοπτη θέση στο λιμάνι της Ύδρας, σε χώρο μεταξύ του κτιρίου του Λιμεναρχείου και του αρχικού κτιρίου του Ιστορικού Αρχείου - Μουσείου Ύδρας. Η εν λόγω προτομή του Αθανασίου Ν. Μιαούλη φέρει θραύσματα από έκρηξη βόμβας η οποία έπεσε πλησίον του Ιστορικού Αρχείου της Ύδρας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μάλιστα το ένα αυτί της προτομής  - όπως διακρίνεται χαρακτηριστικά και στην άνω φωτογραφία - είναι κομμένο! Μετά την κατεδάφιση του αρχικού κτιρίου του Ιστορικού Αρχείου - Μουσείου Ύδρας, η προτομή του Αθανασίου Ν. Μιαούλη μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε στο σημείο που βρίσκεται ως σήμερα.

Τέλος, αξίζει να επισημάνουμε πως στον σύγχρονο Πειραιά του 21ου αιώνα υφίσταται μια μικρή οδός πλησίον της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων η οποία φέρει το ονοματεπώνυμο του Αθανασίου Ν. Μιαούλη, όπως επίσης και έτερη οδός με το ίδιο όνομα στο Κερατσίνι, παραπλεύρως του Νεκροταφείου της Αναστάσεως.

Πηγές - Κείμενο:

Το θέμα είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας. 
Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• "Ο Πειραιεύς και οι Δήμαρχοι της Α' Εκατονταετηρίδος", Δημητρίου Θ. Σπηλιωτοπούλου, Πειραιεύς, 1939
• "Πειραιάς 1835-2005 - Το χρονικό μιας πολιτείας", Γιάννης Ε. Χατζημανωλάκης, Πειραιάς, 2005
• Τύπος Εποχής

Φωτογραφίες:

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.