Περπατώντας στα ενδότερα της Πειραϊκής Χερσονήσου του 21ου αιώνα, εκεί όπου μέχρι τις αρχές του προηγούμενου (20ου) αιώνα υψώνονταν οι άνυδροι, ερημικοί και βραχώδεις λόφοι οι οποίοι λίγο αργότερα κατοικήθηκαν με τη δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού της (νέας) Καλλιπόλεως Πειραιώς, η παρακάτω μεταπολεμική εικόνα της οδού Μαυροκορδάτου φαντάζει εντελώς ξένη με την σύγχρονη πραγματικότητα.
Και πως να μην είναι όταν ο πάλαι ποτέ προσφυγικός συνοικισμός της νέας Καλλιπόλεως με τα πολλά προβλήματα προπολεμικά και μεταπολεμικά (ύδρευση, αποχέτευση, κουνούπια, έλλειψη δρόμων και μέσων συγκοινωνίας κτλ.) έχει πλέον μεταλλαχθεί σχεδόν ριζικά. Στη θέση των προσφυγικών χαμόσπιτων και παραγκών κτίστηκαν αρχικά νέες πιο στέρεες κατασκευές ή επεκτάθηκαν οι υπάρχουσες, αργότερα ξεφύτρωσαν μονοκατοικίες και σήμερα κυριαρχούν πια οι πολυόροφες πολυκατοικίες. Μόνον η κλίση του εδάφους, δηλαδή οι ανηφόρες και οι κατηφόρες της περιοχής με τα πολυάριθμα σε αρκετά σημεία σκαλάκια, θυμίζει την παλιά Καλλίπολη του Πειραιά. Εξαίρεση βέβαια αποτελούν λιγοστά σπίτια και κτίρια, κατά κύριο λόγο εγκαταλειμμένα και ετοιμόρροπα, τα οποία θυμίζουν στους παλαιούς κυρίως κατοίκους, το παρελθόν της συνοικίας.
Η παραπάνω έγχρωμη φωτογραφία της οδού Μαυροκορδάτου, αγνώστου φωτογράφου, τοποθετείται χρονικά κατά τις δύσκολες πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. Ο φωτογράφος στάθηκε τότε στη συμβολή της οδού Σπυρίδωνος Λάμπρου με την οδό Μαυροκορδάτου και κατέγραψε το αστικό τοπίο με φόντο το λιμάνι της πόλης. Επιχειρώντας να σταθούμε σήμερα στο ίδιο ακριβώς σημείο, ο φωτογραφικός φακός απαθανατίζει την εξής εικόνα:
Όπως είναι ευκόλως αντιληπτό, η εικόνα της οδού Μαυροκορδάτου στο συγκεκριμένο τμήμα αυτής, μεταξύ των οδών Σπυρίδωνος Λάμπρου και Αντωνίου Θεοχάρη (που είναι η επόμενη μεγάλη παράλληλη οδός) έχει αλλάξει ριζικά. Για την ακρίβεια, συγκρίνοντας τις δυο παραπάνω φωτογραφίες, παρατηρούμε τα εξής: το πρώτο εικονιζόμενο εξ'αριστερών στην παλαιά φωτογραφία παραδοσιακό σπίτι με τον χαρακτηριστικό εξώστη με το περίτεχνο σιδερένιο κιγκλίδωμα έχει αντικατασταθεί από πολυκατοικία, το δεύτερο εικονιζόμενο εξ' αριστερών στην παλαιά φωτογραφία διώροφο κτίριο έχει μετασκευαστεί (το ισόγειο τμήμα έχει παραμείνει αμετάβλητο ενώ ο πρώτος όροφος έχει μετασκευαστεί, ο εξώστης έχει αλλάξει μορφή και έχουν βεβαίως εξαφανιστεί τα κεραμίδια της στέγης και τα ακροκέραμα) και το τρίτο εξ'αριστερών στην παλαιά φωτογραφία ισόγειο παραδοσιακό σπίτι είναι το μοναδικό το οποίο παραμένει αναλλοίωτο έως τις ημέρες μας. Αντιστοίχως, παρατηρώντας την φωτογραφία εκ δεξιών, όλα τα κτίρια του παρελθόντος έχουν αντικατασταθεί από πολυόροφες κατασκευές με εξαίρεση το γωνιαίο παραδοσιακό κτίριο το οποίο βρίσκεται στη συμβολή της οδού Μαυροκορδάτου με την μικρή οδό Κλεισούρας. Αξιομνημόνευτο επίσης το γεγονός ότι ο πετρώδης χωματόδρομος των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών έχει αντικατασταθεί από έναν πλακόστρωτο δρόμο καθώς επίσης η πλήρης απουσία αυτοκινήτων από την παλαιά φωτογραφία σε αντίθεση με την σύγχρονη εικόνα.
Στην επόμενη σύγχρονη φωτογραφία καταγράφονται τα δυο εναπομείναντα κτίρια στο υπό εξέταση τμήμα της οδού Μαυροκορδάτου τα οποία περιγράφηκαν στην ως άνω παράγραφο:
Η έτερη παραδοσιακή οικία στη συμβολή της οδού Μαυροκορδάτου και της μικρής παρόδου Κλεισούρας, κοινό σημείο αναφοράς σε αμφότερες την παλαιά και την νέα φωτογραφία:
Μια ευρύτερη άποψη του υπό εξέταση τμήματος της οδού Μαυροκορδάτου από την αντίθετη γωνία (reverse angle), λίγα βήματα παρακάτω από την συμβολή της ως άνω αναφερόμενης οδού με την (παρ)οδό Κλεισούρας.
Για την ιστορία αξίζει να αναφέρουμε πως η σύγχρονη οδός Μαυροκορδάτου άρχεται από την παραλία λιμένος Πειραιώς, στη συμβολή με την ακτή Μιαούλη, στην περιοχή των παλαιών Καρβουνιάρικων και ανηφορίζει προς τα ενδότερα της Πειραϊκής Χερσονήσου τέμνοντας διαδοχικά τις οδούς Ιωάννου Χατζηκυριακού, Σαλαμινομάχων, Γεωργίου Θεοτόκη, Αντωνίου Θεοχάρη, Κλεισούρας, Σπυρίδωνος Λάμπρου, ακολουθούν τα σκαλάκια που οδηγούν στην οδό Κρυστάλλη (εκεί όπου βρισκόταν ο Σηματόγραφος του Πειραιώς, παλαιότερα θέση "Σταυρός"). Η πορεία της οδού Μαυροκορδάτου διακόπτεται στο σημείο εκείνο (στο ύψος της οδού Κρυστάλλη) από έναν ορεινό όγκο (ο οποίος έχει πλέον οικοδομηθεί) και συνεχίζεται μετά την τομή με την οδό Ηρακλειδών και καταλήγει (τερματίζει) στην οδό Αγίας Μαρίνας, πλησίον της πλατείας Σερφιώτου.
Μελετώντας έναν χάρτη των τελών του 19ου αιώνα (του διάσημου Γερμανού τοπογράφου Kaupert), παρατηρούμε πως η οδός Μαυροκορδάτου, η οποία αναφέρεται ολογράφως στα γαλλικά (Rue Mavrokodato) ανέρχεται από τον κεντρικό λιμένα Πειραιώς και φθάνει μέχρι το ύψος της σημερινής οδού Αντωνίου Θεοχάρη.
Προς επιβεβαίωση των παραπάνω, στον Πλήρη Οδηγό του Πειραιώς του 1906-1907, η οδός Μαυροκορδάτου καταγράφεται στον κατάλογο των οδών της πόλεως ως "κάτωθεν παλαιάς δεξαμενής (Μανίνα)" ενώ και στον Πανελλήνιο Οδηγό του έτους 1912, η οδός Μαυροκορδάτου καταγράφεται ως "κάτωθι Παλαιάς Δεξαμενής". Στον δε Μέγα Οδηγό του Πειραιώς του 1929-1930, η οδός Μαυροκορδάτου καταγράφεται εκ νέου στον κατάλογο των οδών της πόλεως ως "κατ. Δεξαμενής". Όμως παρατηρώντας και μελετώντας τον τοπογραφικό χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού του έτους 1927, είναι σαφές πως η οδός Μαυροκορδάτου υφίσταται διαμορφωμένη σε όλο της σχεδόν το μήκος.
Μεταπολεμικά, η οδός Μαυροκορδάτου καταγράφεται σε διάφορους οδηγούς όπως λ.χ. στον Νεώτατο και Πληρέστατο Οδηγό Αθηνών-Πειραιώς Προαστείων και Συνοικισμών στον σχετικό κατάλογο ως "οδός Μαυροκορδάτου [Χ]" (όπου [Χ], Χατζηκυριάκειο). Ομοίως και σε σχετικούς Οδηγούς του έτους 1967 (Οδηγός Αθηνών Πειραιώς Προαστίων υπό Κ.Π. Δαραβίγγα και Οδηγός Αθηνών Πειραιώς Προαστείων Συνοικισμών, 1967, Εκδόσεις ΓΑΒ).
Διαβάστε τα σχετικά θέματα:
Κείμενο:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.
Φωτογραφίες:
- Η έγχρωμη μεταπολεμική φωτογραφία της οδού Μαυροκορδάτου ευρέθη στο διαδίκτυο, δίχως αναφορά σε φωτογράφο και σε τυχόν πνευματικά δικαίωματα.
- Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου