Ο εβραϊκής καταγωγής Αυστριακός φωτογράφος Harry Weber (γεννηθείς στις 13 Αυγούστου του 1921 στο Klosterneuburg της Αυστρίας και αποβιώσας στις 10 Απριλίου του 2007 στη Βιέννη) υπήρξε μια εκ των πλέον σημαντικών μορφών του φώτο-ρεπορτάζ κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. O Weber, σε νεαρή ηλικία, λόγω της καταγωγής του, αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στην Παλαιστίνη (1938) μετά την άνοδο των Ναζί, εμπλεκόμενος λίγο αργότερα στις επιχειρήσεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ως μέλος της εβραϊκής ταξιαρχίας του βρετανικού στρατού. Μετά το τέλος του Πολέμου, επέστρεψε στην Αυστρία (1946) οπότε και ξεκίνησε ουσιαστικά η επαγγελματική ενασχόλησή του με τον χώρο της φωτογραφίας.
Από το 1952 (έτος κατά το οποίο επέστρεψε στη Βιέννη) συνεργάστηκε με το γνωστό εβδομαδιαίο γερμανικό περιοδικό Stern του οποίου υπήρξε επικεφαλής του φωτογραφικού τμήματος από το 1959 έως το 1984. Αρχής γενομένης από το έτος 1967, ο Weber συνεργάστηκε με τον νεοσύστατο τότε μεγάλο γερμανικό εκδοτικό οίκο Gruner + Jahr και τα διάφορα έντυπά του. Η δημοτικότητα του Harry Weber εκτινάχθηκε μετά την φωτογραφική κάλυψη της Ουγγρικής Επανάστασης του 1956.
Ο Harry Weber ο οποίος εργάστηκε επίσης ως φωτογράφος θεατρικών και μουσικών παραστάσεων καθώς και άλλων καλλιτεχνικών και αθλητικών δρωμένων, εξέδωσε διάφορα θεματικά φωτογραφικά λευκώματα, συμμετέχοντας σε πλειάδα διεθνών εκθέσεων, τιμώμενος με διάφορα βραβεία και διακρίσεις.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο Weber επισκέφθηκε, φωτογραφίζοντας, αρκετές χώρες και ηπείρους, όπως άλλωστε προκύπτει από την μελέτη του φωτογραφικού αρχείο του το οποίο βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας. Σε κάποια από αυτά τα ταξίδια του (πιθανότατα κρουαζιέρες στην ανατολική Μεσόγειο), κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, ο Harry Weber επισκέφθηκε ίσως περισσότερες της μίας φορές την Ελλάδα. Κρίνοντας από τις ψηφιοποιημένες συλλογές του έργου του, ο Weber επισκέφθηκε την Αθήνα και φυσικά τον Πειραιά καταγράφοντας με τον φωτογραφικό του φακό σημεία ενδιαφέροντος, αρχαιότητες αλλά και σκηνές της καθημερινής ζωής. Ο ίδιος ταξίδεψε και σε άλλα σημεία όπου βρίσκονται αρχαιολογικοί χώροι όπως λ.χ. στις Μυκήνες, στην αρχαία Ολυμπία, στην Επίδαυρο, στο Σούνιο κ.α. ενώ δεν παρέλειψε να επισκεφθεί αρκετά νησιά όπως την Ρόδο, την Σαντορίνη, την Μύκονο, τη Δήλο, την Κέρκυρα, την Κρήτη (Κνωσσός), την Ύδρα κ.α.
Μελετώντας λοιπόν τις ψηφιοποιημένες φωτογραφίες του Harry Weber όπως αυτές παρέχονται στον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αυστρίας (ομολογουμένως με ελλιπή πληροφόρηση ως προς την ακριβή χρονολογία τους) παρατηρούμε αρκετές φωτογραφίες που έχουν ληφθεί από το κατάστρωμα του πλοίου με το οποίο ο φωτογράφος προσέγγισε το λιμάνι του Πειραιά, όπως λ.χ. οι παρακάτω δυο φωτογραφίες που καταγράφουν τον προβλήτα της Τρούμπας (ή προβλήτα Βασιλέως Κωνσταντίνου) με τον ναυτικό επιβατηγό σταθμό του ΟΛΠ (στα αριστερά), μια μπάντα υποδοχής να παιανίζει επί της προκυμαίας και στο βάθος πλήθος κόσμου συγκεντρωμένο έναντι της συμβολής της ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως επί της ακτής Μιαούλη καταγράφεται και το "κόκκινο" τραμ (τροχιόδρομος) της παραλίας.
Στη δεύτερη λήψη εκ του ιδίου σημείου του καταστρώματος ο φωτογράφος καταγράφει εκ νέου το ίδιο σημείο αλλά αυτή τη φορά διακρίνεται ολόκληρο το νεόδμητο Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου (στη γωνία ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας) στο οποίο στεγάζονταν ήδη τα γραφεία της Ολυμπιακής Αεροπορίας του Αριστοτέλη Ωνάση (ενώ στην οροφή υπήρχε πινακίδα της Olympic Cruises - Ολυμπιακαί Κρουαζιέραι επίσης ιδιοκτησίας του Αριστοτέλη Ωνάση). Αξιοσημείωτο γεγονός, κάπου στα δεξιά της εικόνας, διακρίνεται η πινακίδα της ποτοποιίας του Αλέκου Μεταξά.
Μελετώντας λοιπόν τις ψηφιοποιημένες φωτογραφίες του Harry Weber όπως αυτές παρέχονται στον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αυστρίας (ομολογουμένως με ελλιπή πληροφόρηση ως προς την ακριβή χρονολογία τους) παρατηρούμε αρκετές φωτογραφίες που έχουν ληφθεί από το κατάστρωμα του πλοίου με το οποίο ο φωτογράφος προσέγγισε το λιμάνι του Πειραιά, όπως λ.χ. οι παρακάτω δυο φωτογραφίες που καταγράφουν τον προβλήτα της Τρούμπας (ή προβλήτα Βασιλέως Κωνσταντίνου) με τον ναυτικό επιβατηγό σταθμό του ΟΛΠ (στα αριστερά), μια μπάντα υποδοχής να παιανίζει επί της προκυμαίας και στο βάθος πλήθος κόσμου συγκεντρωμένο έναντι της συμβολής της ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως επί της ακτής Μιαούλη καταγράφεται και το "κόκκινο" τραμ (τροχιόδρομος) της παραλίας.
Στη δεύτερη λήψη εκ του ιδίου σημείου του καταστρώματος ο φωτογράφος καταγράφει εκ νέου το ίδιο σημείο αλλά αυτή τη φορά διακρίνεται ολόκληρο το νεόδμητο Μέγαρο Λυκιαρδόπουλου (στη γωνία ακτής Μιαούλη με τη λεωφόρο Δευτέρας Μεραρχίας) στο οποίο στεγάζονταν ήδη τα γραφεία της Ολυμπιακής Αεροπορίας του Αριστοτέλη Ωνάση (ενώ στην οροφή υπήρχε πινακίδα της Olympic Cruises - Ολυμπιακαί Κρουαζιέραι επίσης ιδιοκτησίας του Αριστοτέλη Ωνάση). Αξιοσημείωτο γεγονός, κάπου στα δεξιά της εικόνας, διακρίνεται η πινακίδα της ποτοποιίας του Αλέκου Μεταξά.
Ακόμα μια φωτογραφία, από το ίδιο σημείο, με την ακτή Μιαούλη και τα κτίριά της (το εικονιζόμενο τμήμα είναι από Δευτέρας Μεραρχίας μέχρι Μπουμπουλίνας) να καταγράφονται στο βάθος πίσω από το συγκεντρωμένο πλήθος που ανέμενε τους επιβάτες:
Αναλόγου ύφους και οι επόμενες δυο ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Harry Weber, από το κατάστρωμα πλοίου, πιθανότατα εν ώρα αναχώρησης, όπως άλλωστε μαρτυρούν και τα λευκά μαντήλια στα χέρια αρκετών επιβατών (στη δεύτερη φωτογραφία):
Ο φωτογραφικός φακός του Harry Weber απαθανάτισε πολλές σκηνές καθημερινότητας από το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά, όπως λ.χ. επιβίβαση / αποβίβαση επιβατών από το "Φαιστός" της εταιρίας του Κωνσταντίνου Ευθυμιάδη που εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς - Χανιά στα μέσα της δεκαετίας του 1960.
Το "Φαιστός", πρώην γκαζάδικο ναυπηγημένο στη Σουηδία του 1951, αγοράστηκε το 1963 από την εταιρία του Ευθυμιάδη, μετασκευάστηκε στο Πέραμα και δρομολογήθηκε στο προαναφερόμενο δρομολόγιο Πειραιάς - Χανιά για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1964, έτος κατά το οποίο το "πέτυχε" στον Πειραιά και το φωτογράφησε ο Harry Weber.
Παρατηρήστε στην τσιμινιέρα του "Φαιστός" το χαρακτηριστικό "ΕΚ", σινιάλο της εταιρίας του Κωνσταντίνου Ευθυμιάδη:
Ακολουθούν τρεις ανθρωποκεντρικές λήψεις του Harry Weber, επίσης από το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά. Στις δυο πρώτες διαδοχικές φωτογραφίες, καταγράφεται το πλήθος που ανέμενε με άνθη ανά χείρας επιβάτες στον προβλήτα έναντι της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου.
Στο βάθος, πίσω από το πλήθος, διακρίνονται οι πινακίδες των ισογείων καταστημάτων της δημοτικής αγοράς του Αγίου Νικολάου (πλέον κατεδαφισμένη) καθώς και τα κτίρια στη συμβολή της οδού Σαχτούρη με την ακτή Μιαούλη.
Λίγα μέτρα παραπέρα, ο φωτογραφικός φακός του Weber απαθανατίζει έναν ένστολο μυστακοφόρο υπάλληλο της τουριστικής αστυνομίας, με χαρακτηριστική ενδυμασία και καπέλο, στη στολή του οποίου διακρίνονται τρεις σημαίες (ελληνική, γαλλική, ιταλική), ενδεικτικό των γλωσσών που κατείχε ο εν λόγω αστυφύλαξ, με φόντο την εκκλησία του Αγίου Νικολάου (τότε με κόκκινο σκούρο τρούλο):
O Harry Weber ανηφόρισε για μερικά μέτρα την οδό Σαχτούρη και φωτογράφησε την παρακάτω σκηνή με μια ιππήλατη άμαξα να περνά από τη συμβολή της οδού Αγίου Νικολάου με την προαναφερόμενη οδό Σαχτούρη:
Από το ίδιο σημείο ο φωτογράφος ζουμάρει και καταγράφει τη συμβολή Σαχτούρη και ακτής Μιαούλη με φόντο το λιμάνι.
Μερικές ακόμη σκηνές καθημερινότητας από το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά της δεκαετίας του 1960 δια χειρός Harry Weber:
Περαστικοί, Ι.Χ. και δίκυκλα με φόντο του παλαιούς γερανούς του λιμένος Πειραιώς:
Εκφόρτωση ενός αυτοκινήτου στο λιμάνι του Πειραιά στην αποβάθρα έναντι του Αγίου Νικολάου με φόντο τα παλιά Καρβουνιάρικα του Πειραιά και το Χατζηκυριάκειο όπου δεσπόζει το κτίριο του ομώνυμου Ορφανοτροφείου Θηλέων. Παρατηρήστε επίσης στο ίδιο φωτογραφικό κάδρο τις χαρακτηριστικές μαούνες και φορτηγίδες του λιμανιού, την σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να ανεμίζει επί ιστού στο λιμάνι του Πειραιά (!) και στο βάθος προς τα δεξιά το πλήθος σκαφών και πλοίων επί της ακτής Ξαβερίου:
Δυο ακόμα σκηνές από την επιβίβαση / αποβίβαση επιβατών από το Υ/Κ Βασίλισσα Φρειδερίκη:
Πολεμικά πλοία στο λιμάνι του Πειραιά αραγμένα μπροστά στον Άγιο Νικόλαο:
Πλοίο του Αμερικάνικου Έκτου Στόλου στο λιμάνι του Πειραιά:
Ο Harry Weber, αποδεικνύεται καραβολάτρης, αφού απαθανατίζει με διαδοχικά κλικ πλοία τα οποία έτυχε να βρίσκονται στο λιμάνι του Πειραιά, όπως λ.χ. το παρακάτω εικονιζόμενο σε τέσσερα φωτογραφικά κάδρα "Στέλλα Μάρις" (Stella Maris) τότε της Sun Lines Cruises. Στις δυο πρώτες φωτογραφίες, στο βάθος διακρίνεται το Υ/Κ Βασίλισσα Φρειδερίκη:
Το ίδιο πλοίο ("Στέλλα Μάρις") από διαφορετικό σημείο λήψεως:
Το ίδιο ισχύει και για το παρακάτω εικονιζόμενο επιβατηγό / φορτηγό SS Israel της εταιρίας ZIM το οποίο εκείνη την εποχή εκτελούσε το δρομολόγιο Χάιφα (Ισραήλ) - Νέα Υόρκη μέσω Πειραιά, Νάπολη, Γιβραλτάρ.
Προσωπική μου εκτίμηση ότι ο Harry Weber απαθανάτισε το συγκεκριμένο πλοίο στο λιμάνι του Πειραιά με φόντο τα παλιά Καρβουνιάρικα λόγω της εβραϊκής του καταγωγής ως κάτι οικείο.
Ακολουθούν δυο ακόμη φωτογραφίες στις οποίες καταγράφεται ένα διαφορετικό τμήμα του κεντρικού λιμένος του Πειραιώς και πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη φωτογραφία το τμήμα της ακτής Ποσειδώνος από το ύψος της οδού Γούναρη μέχρι το Μέγαρο του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (Ν.Α.Τ.) στα δεξιά. Παρατηρήστε στο αριστερό άκρο το εναπομείναν ισόγειο στο οικόπεδο όπου κάποτε υψωνόταν το Μέγαρο ιδιοκτησίας Ζαννείου Νοσοκομείου όπου προπολεμικά λειτουργούσε το ξενοδοχείο "Κοντινεντάλ" ενώ προ του Μεγάρου του Ν.Α.Τ. διακρίνεται η παλαιά κεντρική δημοτική Αγορά Πειραιώς καθώς και το Μέγαρο Συρεγγέλα (αμφότερα κατεδαφισμένα).
Στη δεύτερη διαδοχική λήψη, δίπλα στο Μέγαρο του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου διακρίνεται τμήμα του Ωρολογίου.
Οι φωτογραφίες του Harry Weber όμως δεν αναλώνονται μονάχα στο κεντρικό λιμάνι αλλά αποτυπώνουν σκηνές καθημερινότητας από την πέριξ του κεντρικού λιμένα του Πειραιώς περιοχή, όπως λ.χ. στην παρακάτω φωτογραφία από τα πεζοδρόμια της ακτής Μιαούλη με τα αναψυκτήρια, τα καφενεία και τα πρακτορεία ταξιδιών εκείνης της εποχής:
Στη συμβολή του πεζόδρομου Νικήτα με την οδό Δημητρίου Γούναρη ο Harry Weber καταγράφει με δυο διαδοχικά κλικ τους υπαίθριους πωλητές φρούτων και λαχανικών. Στο βάθος, συν τοις άλλοις, διακρίνεται τμήμα και του Μεγάρου της Λαϊκής Τραπέζης (προ της κατεδαφίσεώς του):
Μερικές εκατοντάδες μέτρα παραπέρα, στη συμβολή των οδών Ναυαρίνου και Καποδιστρίου, στη συνοικία του Ηλεκτρικού, ο Αυστριακός φωτογράφος απαθανατίζει με δυο διαδοχικά καρέ μια ιππήλατη άμαξα ανάμεσα σε πεζούς και λοιπά τροχοφόρα.
Οι δυο παραπάνω φωτογραφίες του Harry Weber είχαν τεκμηριωθεί και παρουσιαστεί με σχετική σύνθεση / αντιπαραβολή του "χθες" και του "σήμερα" στα πλαίσια του προσωπικού project Πειραιάς Retronaut εδώ.
Ακριβώς έξω από το Μέγαρο των Ε.Η.Σ / Η.Σ.Α.Π, την προσοχή του Harry Weber κεντρίζει ένας ιερέας και ο λούστρος που του γυαλίζει τα υποδήματα. Στις δυο από τις τρεις φωτογραφίες του ιδίου θέματος διακρίνονται οι κολώνες του Μεγάρου του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ):
Επί της σημερινής ακτής Καλλιμασιώτη, έξω ακριβώς από τον Ηλεκτρικό, ένα λεωφορείο των Ε.Η.Σ. τύπου Chausson (πρόδρομος των "πράσινων" λεωφορείων) ενώ στο βάθος, κάτω από τον λόφο των Μανιάτικων, διακρίνεται η στέγη του παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού Πελοποννήσου (ήτοι ο σημερινός σταθμός του Προαστιακού Σιδηροδρόμου):
Μέσα στις ψηφιοποιημένες συλλογές του αρχείου του Harry Weber, υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες οι οποίες αναφέρονται λανθασμένα ως προς την τοποθεσία ως "Πειραιάς". Παραδείγματος χάριν, οι παρακάτω τρεις διαδοχικές φωτογραφίες καταγράφονται στη βάση δεδομένων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αυστρίας ως "Πειραιάς" αλλά πιθανότατα το εικονιζόμενο χαρακτηριστικό αναψυκτήριο / περίπτερο πρέπει να βρισκόταν εντός του σταθμού του Ηλεκτρικού στο Μοναστηράκι:
Το ίδιο ισχύει και για επόμενη φωτογραφία με τον λαχειοπώλη που κάθετε στα σκαλάκια έξω από τον σταθμό (εντός του κτιρίου, πίσω από το τζάμι διακρίνεται το αναψυκτήριο / περίπτερο των παραπάνω φωτογραφιών) στο Μοναστηράκι και στο βάθος λογικά είναι η οδός Ηφαίστου.
Επιστρέφοντας στα του Πειραιώς, στην παρακάτω ασπρόμαυρη φωτογραφία ο Harry Weber πιθανότατα βρίσκεται σε κάποιο σημείο της Πειραϊκής Χερσονήσου, επί των αρχαίων τειχών:
Ο γραφικός φυσικός λιμένας του Τουρκολίμανου (Μικρολίμανο) δε θα μπορούσε να απουσιάζει από τις εν Πειραιεί φωτογραφικές καταγραφές του Αυστριακού φωτογράφου. Οι παρακάτω τρεις διαδοχικές λήψεις έχουν γίνει από το δημοφιλές (για τέτοιες φωτογραφίες) "μπαλκόνι" της λεωφόρου Βασιλέως Παύλου.
Μια φωτογραφική λεπτομέρεια από το Τουρκολίμανο της δεκαετίας του 1960 με τα απλωμένα δίχτυα των αλιέων της περιοχής:
Φωτογραφία τοπίου από τον Harry Weber o οποίος καταγράφει στην επόμενη λήψη τους νοτιοανατολικούς πρόποδες του λόφου της Καστέλλας με τα κτίρια της ακτής Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου, την σχετική παραλία και τη νησίδα Κουμουνδούρου ενώ στο βάθος, πίσω από τον φαληρικό όρμο, ξεχωρίζουν εν σειρά ο λόφος του Φιλοπάππου, ο λόφος της Ακροπόλεως με τον Παρθενώνα και ο λόφος του Λυκαβηττού.
Αντί επιλόγου, οι επόμενες τρεις βραδινές λήψεις δια χειρός Harry Weber, καταγράφουν από διάφορες γωνίες το φωταγωγημένο Υ/Κ Βασίλισσα Φρειδερίκη στην προβλήτα της Τρούμπας όπισθεν του κτιρίου του ΟΛΠ. Στην πρώτη φωτογραφία μάλιστα ο φωτογράφος απαθανατίζει μια άμαξα, στην δεύτερη μια κούρσα (ταξί) ενώ στην τρίτη έναν πεζό με φόντο πάντοτε το θρυλικό υπερωκεάνιο (τότε) της Home Lines (Εθνική Ελληνική Γραμμή Αμερικής Α.Ε.) του Ευγενίδη.
Κείμενο - Πηγές:
Στοιχεία και πληροφορίες για τα βιογραφικά στοιχεία του Harry Weber μεταφράστηκαν και αποδόθηκαν στα ελληνικά από τον γράφοντα το ιστολόγιο από τις παρακάτω πηγές:
Τα κείμενα και οι πληροφορίες που συνοδεύουν τις φωτογραφίες καθώς και οι όποιες ταυτοποιήσεις / τεκμηριώσεις των φωτογραφιών αποτελούν προϊόν προσωπικής εκτίμησης και έρευνας.
Φωτογραφίες:
- Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος προέρχονται από τη βάση δεδομένων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Αυστρίας, όπου φυλάσσεται το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του Harry Weber.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου