ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΚΑΘΟΛΙΚΩΝ [ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ]

Βαδίζοντας προς το δυτικό τμήμα του Νεκροταφείου της Αναστάσεως, πλησίον του μαντρότοιχου που "κρύβει" την οδό 25ης Μαρτίου, ο επισκέπτης συναντά το Κοιμητήριο των Καθολικών Χριστιανών. 

Ως γνωστόν, κατά την εποχή της ανασύστασης της πόλης του Πειραιά και του έντονου εσωτερικού εποικισμού που οδήγησε σε μια ραγδαία άνοδο του πληθυσμού άνθρωποι από διάφορα μέρη της ελεύθερης και μη Ελλάδας άρχισαν να συρρέουν προς το μικρό παραθαλάσσιο χωριό που έμελλε να γίνει το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας. Όπως ήταν φυσικό, ανάμεσα στους ανθρώπους αυτούς υπήρξαν και αρκετοί καθολικοί χριστιανοί οι οποίοι προέρχονταν κυρίως είτε από τα Επτάνησα, τα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες (Σύρο, Τήνο κλπ), όπως επίσης και αρκετοί ξένοι υπήκοοι, κυρίως δυτικοευρωπαίοι (Γάλλοι, Ιταλοί, Γερμανοί, Αυστριακοί, Άγγλοι αλλά και Μαλτέζοι), έμποροι, διπλωμάτες, στρατιωτικοί, ναυτικοί ή απλά τυχοδιώκτες, οι οποίοι για διάφορους επαγγελματικούς-προσωπικούς λόγους αποφάσιζαν να κατοικήσουν μόνιμα στον Πειραιά. 

Μάλιστα, η κοινότητα των Καθολικών στον Πειραιά απέκτησε με τη συνδρομή του πρεσβευτή της Αυστρίας στην Αθήνα Anton von Prokesch-Osten πολύ γρήγορα (εγκαίνια Νοέμβριο του 1840) τον δικό τους χώρο λατρείας, τον ιερό ναό του Αγίου Παύλου, στο οικόπεδο της οδού Φίλωνος, εκεί όπου βρίσκεται μέχρι τις ημέρες μας. Εκτός από την εκκλησία του Αγίου Παύλου, η οποία λογίζεται ως μια από τις τέσσερις παλαιότερες εκκλησίες της πόλεως του Πειραιώς, η κοινότητα των Καθολικών του Πειραιά ενισχύθηκε με την ίδρυση αρχικά της Ελληνογαλλικής Σχολής Jeanne D'Arc  στα μέσα της δεκαετίας του 1850, κατά τη διάρκεια της περιόδου της πρώτης αγγλογαλλικής κατοχής του Πειραιά και, αργότερα, προς τα τέλη του 19ου αιώνα με την ίδρυση της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά Saint Paul. 

Στον Πειραιά του 19ου αιώνα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο φρούραρχος Πειραιώς,  ίλαρχος Γ. Αγγελόπουλος στο έργο του "Στατιστική Πειραιώς" (1852), "οι Δυτικοί, μη έχοντες ίδιον νεκροταφείον, ηναγκάζοντο να θάπτωσι τους νεκρούς των τήδε κακείσε [...]". Προς αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, η Δημοτική Αρχή του Πειραιά κατόπιν σχετικής δωρεάς του Ανδρέα Νικολάου, παραχώρησε στους Δυτικούς της πόλης ένα τμήμα του πρώτου νεκροταφείου του Πειραιά στον Άγιο Διονύσιο, προς ενταφιασμό των Καθολικών νεκρών. 

Μετά τη μεταφορά του νεκροταφείου της πόλεως στην Ανάσταση στις αρχές του 20ου αιώνα, ένα τμήμα του νέου Νεκροταφείου παραδόθηκε προς χρήση στους Καθολικούς του Πειραιά. Σήμερα, ο χώρος ταφής των Καθολικών Χριστιανών, δεν είναι σαφώς οριοθετημένος, ούτε περιφραγμένος  - όπως ο αντίστοιχος χώρος του γειτονικού Ρωσικού Κοιμητηρίου - και περιλαμβάνει κυρίως οικογενειακούς τάφους πέριξ του Καθολικού Ιερού Ναού του Κοιμητηρίου Πειραιώς:

Ο Καθολικός Ιερός Ναός στο Κοιμητήριο της Αναστάσεως στον Πειραιά στο υπόγειο του οποίου φιλοξενείται το οστεοφυλάκιο των Καθολικών:

Ανάμεσα στους τάφους οικογενειών Καθολικών του Πειραιά ξεχωρίζει το ταφικό μνημείο της οικογενείας του Ξαβέριου Στέλλα (Saverio Stella):

Ο γεννημένος το 1836 στο Trani της Απουλίας Saverio Stella φέρεται να μετοίκησε στον Πειραιά περί τα μέσα του 19ου αιώνα. Μετά την εγκατάστασή του στην εμπορικά ανερχόμενη πόλη του Πειραιά, ο Saverio, το μικρό όνομα του οποίου σταδιακά "εξελληνίστηκε" σε "Ξαβέριος", έκτισε την οικία του στην ερημική ακτή πλησίον του Βασιλικού Περιπτέρου. Η οικία του Ξαβέριου και το ζυθοπωλείο - ταβερνείο που άνοιξε στο ισόγειο του σπιτιού του ο Ιταλός, αποτέλεσαν σημείο αναφοράς για την περιοχή. Με τον καιρό η τοπωνυμική ένδειξη "στου Ξαβέρη" επικράτησε και διεσώθη μέσα στο χρόνο με την σημερινή ονομασία της παραλιακής ακτής Ξαβερίου.

Η προτομή του Saverio Stella στον οικογενειακό τάφο στο Καθολικό Κοιμητήριο της Ανάστασης:

Στον ίδιο χώρο, ανάμεσα στα αγριόχορτα και διάφορα μνήματα, βρίσκεται και μια αναθηματική επιτύμβια στήλη η οποία αφιερώνεται στους νεκρούς Γάλλους αξιωματικούς και στρατιώτες του Πολεμικού Ναυτικού της Γαλλίας οι οποίοι απεβίωσαν στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου του 1916 κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων των "Νοεμβριανών". Οι ένοπλες συγκρούσεις της 1ης Δεκεμβρίου του 1916 (ή 18 Νοεμβρίου του 1916 σύμφωνα με το Ιουλιανό Ημερολόγιο, εξ'ου και η ονομασία "Νοεμβριανά") ξεκίνησαν όταν ο αντιναύαρχος Fournier αποβιβάστηκε στην Αθήνα ως επικεφαλής ενός μικρού γάλλο-βρετανικού εκστρατευτικού σώματος, κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού μεταξύ της φιλοβασιλικής κυβέρνησης και των υποστηρικτών του Ελευθερίου Βενιζέλου ο οποίος βρισκόταν στη Θεσσαλονίκη. Αρκετοί Άγγλοι και Γάλλοι στρατιώτες σκοτώθηκαν στα οδοφράγματα που είχε στήσει ο φίλα προσκείμενος στον Βασιλέα Ελληνικός Στρατός ο οποίος αντιδρούσε στην απαίτηση-πρόσχημα των δυνάμεων της Αντάντ να της παραδώσουν στρατιωτικό υλικό με φόντο πάντοτε την ουδετερότητα της Ελλάδος στον 'Α Παγκόσμιο Πόλεμο και τη διαμάχη μεταξύ βασιλοφρόνων και φιλοβενιζελικών. 

Στη μια όψη η στήλη αναγράφει τα εξής: "La Marine Francaise a la memoire des Officiers et des Marines de la 1ere Armee Navale morts pour La France a Athenes le 1er Decembre 1916". 

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου συμμαχικού αποκλεισμού του Πειραιά από τους Αγγλογάλλους, ο Γάλλος Υπουργός των Εξωτερικών Justin Godart επισκέπτεται στα τέλη του καλοκαιριού του 1917 το Νεκροταφείο της Αναστάσεως στον Πειραιά όπου βρίσκονται ενταφιασμένοι οι Γάλλοι στρατιώτες οι οποίοι είχαν αποβιώσει ορισμένους μήνες νωρίτερα. 

Παραπλεύρως της επιτύμβιας στήλης των Γάλλων και του Καθολικού Κοιμητηρίου, υφίστανται μνήματα Άγγλων στρατιωτών από την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Ο τύμβος που εικονίζεται παρακάτω είναι αφιερωμένος στους Άγγλους στρατιώτες του πολεμικού πλοίου HMS Exmouth οι οποίοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των Νοεμβριανών του 1916.

Άλλα μνήματα φέρουν διάφορες ημερομηνίες λ.χ. του έτους 1917 και του έτους 1918.

Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει, οι επιτύμβιες πλάκες ομοιάζουν με τις αντίστοιχες του Συμμαχικού Στρατιωτικού Κοιμητηρίου του Παλαιού Φαλήρου.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Ιστορικό / Φωτογραφικό Οδοιπορικό στο Νεκροταφείο της Ανάστασης

Το Συμμαχικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο του Φαλήρου

Η Καθολική Εκκλησία του Αγίου Παύλου στον Πειραιά

Η ιστορία της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά "Ο Άγιος Παύλος"

Η ιστορία της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά "Ζαν Ντ'Αρκ"

Η Ακτή Ξαβερίου και το Χωριό στα Καρβουνιάρικα

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• Αρχείο Γαλλικής Εθνικής Βιβλιοθήκης
• "Στατιστική Πειραιώς" (1852), Γ. Αγγελόπουλου, Ελεύθερη Σκέψις

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.