Η ΟΔΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗ

Η οδός ή λεωφόρος - όπως αγαπά ο καθένας μας - Σαχτούρη στον Πειραιά ξεκινά από το κεντρικό λιμάνι της πόλης, στο ύψος του παλαιού Τελωνείου και παραπλεύρως του ναού του Αγίου Νικολάου στην παλαιά υδραίικη συνοικία της πόλης, ανηφορίζει με αρκετή κλίση προς τη συνοικία Βρυώνη όπου και τέμνει τη λεωφόρο Ηρώων Πολυτεχνείου και τη συνέχεια αυτής, την οδό Ι. Χατζηκυριάκου, συνεχίζοντας προς την πλατεία Πηγάδας (Δεξαμενής) και ανηφορίζει εκ νέου με κατεύθυνση τη συνοικία του Αγίου Βασιλείου όπου και τερματίζει στο προαύλιο του ομώνυμου ναού.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οδοί με το ίδιο όνομα, στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, υφίστανται εκτός της προαναφερόμενης και στο Κερατσίνι, στη Νίκαια και στον Κορυδαλλό. 

Η υπό εξέταση οδός ή λεωφόρος Σαχτούρη ισοπεδώθηκε περί τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και οι συνεχείς επεκτάσεις του Σχεδίου Πόλεως επέβαλαν τον σχηματισμό κεντρικών λεωφόρων. Στο διάστημα 1890-1904 υπάρχουν αναφορές για έργα στις κάθετες στην Σαχτούρη οδούς Κανθάρου, Ιωάννου Χατζηκυριακού, Δεξαμενής, Νεωσοίκων, Φραγκιάδων, Ιωνιδών. Σύμφωνα με τη μελέτη συλλεκτικού χάρτη του έτους 1896, η λεωφόρος Σαχτούρη ξεκινούσε από τον Άγιο Νικόλαο και κατέληγε στον Άγιο Βασίλειο, τέμνοντας τη μεγάλη λεωφόρο Σωκράτους (που τότε περιλάμβανε και τη σημερινή λεωφόρο Ι. Χατζηκυριακού), τη μεγάλη οδό Καραϊσκου (που τότε περιλάμβανε και τη σημερινή οδό Σαλαμινομάχων), τη λεωφόρο Δεξαμενής (σσ. η σημερινή Γεωργίου Θεοτόκη) καθώς και τη λεωφόρο Ζαν(ν)η:

Στον Πλήρη Οδηγό του Πειραιώς 1906-1907 η οδός Σαχτούρη καταγράφεται ως εξής: "άρχεται εκ της πλατείας Τελωνείου, διέρχεται εκ παλαιάς δεξαμενής και καταλήγει εις τον Ιερόν ναόν του Αγ. Βασιλείου". Σε αντίστοιχο Πανελλήνιο Οδηγό του έτους 1912, η οδός Σαχτούρη ορίζεται ως "ως λεωφόρος από πλατείας τελωνείου - παλαιάς δεξαμενής εις ναόν αγίου Βασιλείου". Παρομοίως, στο Μέγα Οδηγό του Πειραιώς του 1929-1930, η οδός Σαχτούρη καταγραφόταν ως "από πλατεία Τελωνείου".

Γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι η λεωφόρος Σαχτούρη αποτέλεσε μια από τις κύριες οδικές αρτηρίες της παλιάς υδραίικης συνοικίας της πόλης η οποία αρχικά εκτεινόταν από το ύψος της οδού Μπουμπουλίνας και μέχρι την οδό Σαχτούρη και τον Άγιο Νικόλαο και αργότερα επεκτάθηκε προς την πλατεία Δεξαμενής (Πηγάδα), την Καλλίπολη και το Χατζηκυριάκειο.

• Ο Γεώργιος Σαχτούρης και οι Υδραίοι του Πειραιά

Η ονομασία της οδού Σαχτούρη τιμά την μνήμη μιας εξέχουσας μορφής της ελληνικής ιστορίας, του Υδραίου διακεκριμένου ναυμάχου και αγωνιστή της Επαναστάσεως του 1821 Γεωργίου Σαχτούρη (13.05.1783 - 30.01.1841). Ο Γεώργιος Σαχτούρης, ο πατέρας του οποίου υπήρξε εξαίρετος καραβομαραγκός ονόματι Δημήτριος Πολύγκαιρος με το παρατσούκλι "Σαχτούρης", ήταν ήδη πλοιοκτήτης προ της ενάρξεως του Αγώνα και αμέσως μετά την κήρυξη της Επανάστασης ενώθηκε με τις δυνάμεις του Γιακουμάκη Τομπάζη, αρχηγού της τότε υδραίικης ναυτικής μοίρας, λαμβάνοντας μέρος στην απόπειρα απελευθέρωσης της Χίου και της Σάμου. Ο Γεώργιος Σαχτούρης διακρίθηκε σε πολλές ναυμαχίες όπως λ.χ. στη ναυμαχία των Πατρών υπό τις οδηγίες του Ανδρέα Μιαούλη (1822), στη λύση του αποκλεισμού του Μεσολογγίου, στην εκστρατεία της Κάσου και των Ψαρών (1824), στη ναυμαχία της Μυκάλης (05.08.1824) και στη ναυμαχία του Γέροντα (29.08.1824), στη ναυμαχία του Καφηρέα (1825), στις ναυμαχίες της Σάμου και της Μυτιλήνης (1826), στην τολμηρή επιχείρηση των ελληνικών δυνάμεων υπό τις οδηγίες του Κόχραν στην Αλεξάνδρεια (1827) κ.α. Μετά την Απελευθέρωση και κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια, ο Γεώργιος Σαχτούρης ανέλαβε την αρχηγία της ναυτικής μοίρας των μεσσηνιακών παραλίων με στόχο την παρεμπόδιση ανεφοδιασμού των φρουρίων Μεθώνης, Κορώνης και Νεοκάστρου και αργότερα τον αποκλεισμό της θαλάσσιας περιοχής από τον Αμβρακικό έως την Κρήτη. Κατά την Οθωνική περίοδο, ο Σαχτούρης που είχε φθάσει στο βαθμό του αντιναυάρχου, τοποθετήθηκε διευθυντής του Ναυστάθμου στον Πόρο, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το θάνατό του, στην Ύδρα, στις 30 Ιανουαρίου 1841.

Γεώργιος Σαχτούρης

Παρόλο που σε ορισμένες πηγές γίνεται αναφορά στο γεγονός ότι ο Γεώργιος Σαχτούρης έγινε και ο ίδιος μόνιμος κάτοικος Πειραιά τοποθετώντας μάλιστα την οικία του περί το τέλος της οδού Νοταρά, το γεγονός αυτό δεν αποσαφηνίζεται από τη μελέτη των διαθέσιμων ιστορικών πηγών. Αξιοσημείωτο πάντως είναι το γεγονός πως οι Υδραίοι εποίκησαν τον Πειραιά σταδιακά από το 1829, κίνηση η οποία κορυφώθηκε την περίοδο 1837-1838 οπότε και επίσημα καταμετρήθηκε η περιοχή γύρω από το Τελωνείο της πόλης και εκδόθηκε το σχετικό Βασιλικό Διάταγμα (29.05.1838) "περί του Συνοικισμού Υδραίων εις Πειραιά". Πάντως, γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι πως άλλοι γόνοι της οικογενείας του Γεωργίου Σαχτούρη έζησαν στον Πειραιά πιθανότατα από τα μέσα του 19ου αιώνα και δη, στην υδραίικη συνοικία της πόλης γεγονός το οποίο ενισχύεται και από τις παρακάτω σχετικές καταχωρήσεις στον Ημερήσιο Τύπο της εποχής όπως λ.χ. οι παρακάτω αναγγελίες κηδειών οι οποίες αναφέρονται στον γιο του Γεωργίου Σαχτούρη, Μιλτιάδη Σαχτούρη, Πλοίαρχο του Βασιλικού Ναυτικού και στην Μαρία σύζυγο του Υποναυάρχου Δημητρίου Σαχτούρη, επίσης υιού του Γεωργίου Σαχτούρη. Εξετάζοντας το γενεαλογικό δέντρο της οικογενείας του Γεωργίου Σαχτούρη ο οποίος είχε επτά παιδιά, μπορούμε να επιβεβαιώσουμε από τις πληροφορίες των αναγγελιών των κηδειών τα παραπάνω εξετάζοντας και τα τέκνα αυτών.

Αναφορά σε πυρκαγιά στην οικία του κ. Σαχτούρη, στην οδό Τομπάζη, έτος 1900:

• Φωτογραφικό οδοιπορικό στην οδό Σαχτούρη του "χθες και του σήμερα":

Το φωτογραφικό οδοιπορικό στη λεωφόρο Σαχτούρη του "χθες και του σήμερα" δε θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει από την αρχή της οδού, στο ύψος του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου των Υδραίων και του παλαιού Τελωνείου.

Στο σημείο αυτό, σε οικόπεδο το οποίο βρίσκεται επί της ακτής Μιαούλη και επί των οδών Σαχτούρη και Αντωνίου Αμπατιέλου, δεσπόζει το ιδιόκτητο Μέγαρο της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, κατασκευής των αρχών της δεκαετίας του 1960 (αρχική χρήση ως Ναυτιλιακό Υποκατάστημα της ΕΤΕ - επίσημα εγκαίνια στις 17 Ιουνίου του 1965).

 

Από τα μέσα του 19ου αιώνα λοιπόν, στη συμβολή της οδού Σαχτούρη με την ακτή Μιαούλη, δεδομένης της υπάρξεως του Τελωνείου στο κτίριο του οποίου στεγάζονταν κατά καιρούς πολλαπλές υπηρεσίες, των γειτονικών λιμενικών αποθηκών, του πρώτου εν Πειραιεί υποκαταστήματος της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος (από το 1864 - εξ'ου και η παλαιότερη ονομασία της παρόδου - οδού Εθνικής Τραπέζης / Παλαιάς Τραπέζης, νυν Α. Αμπατιέλου), της αρχικά υπαίθριας και άτυπης αγοράς της πλατείας Αμαλίας ή Τελωνείου η οποία αργότερα στεγάστηκε στα δημοτικά καταστήματα κάτωθεν του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου και αργότερα του σταθμού των Αμαξών και της αφετηρίας / τέρματος του αρχικά ιππήλατου και μετέπειτα ηλεκτρικού "κόκκινου" τροχιόδρομου της παραλίας, στηνόταν καθημερινά ένα από τα πλέον πολυσύχναστα και πολύβουα σκηνικά της ραγδαίως αναπτυσσόμενης πόλης του Πειραιώς. 

Στις αρχές του 20ου αιώνα, σύμφωνα με το κάτωθι ιστορικό τεκμήριο του έτους 1904, στον αριθμό "1" της οδού Σαχτούρη, επί της πλατείας Αγίου Νικολάου, το ιατρείο του Ι.Α. Μονοχαρτζή.

Πολυώροφα κτίρια-γραφεία μετά ισογείων καταστημάτων στους αριθμούς "5" και "7" της σύγχρονης οδού Σαχτούρη του 21ου αιώνα λίγο μετά τη συμβολή με τη μικρή οδό Αντωνίου Αμπατιέλου η οποία τερματίζει στην οδό Φιλελλήνων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση, στον αριθμό "5" της οδού Σαχτούρη βρισκόταν ο Εμπορροραπτικός Οίκος του Ι.Χ. Κορυτσόπουλου.

Ειρήσθω εν παρόδω η παλαιότερη ονομασία της οδού Αντωνίου Αμπατιέλου υπήρξε οδός Παλαιάς Τραπέζης (και στα τέλη του 19ου αιώνα οδός Εθνικής Τραπέζης) και στη συμβολή αυτής με την οδό Σαχτούρη, στο κάτωθι εικονιζόμενο σημείο, περίπου μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 υπήρχε και λειτουργούσε πρατήριο υγρών καυσίμων.

Η μεταπολεμική όψη της οδού Σαχτούρη από τη συμβολή με την οδό Αγίου Νικολάου μέσα από μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του εβραϊκής καταγωγής Αυστριακού φωτογράφου Harry Weber από τη δεκαετία του 1960 όπου καταγράφονται (αριστερά) τα ισόγεια καταστήματα της αγοράς του Αγίου Νικολάου (επί της οδού Σαχτούρη) καθώς και η αρχή της οδού Χαριλάου Τρικούπη (σσ. παλαιότερη ονομασία λεωφόρος Αρτέμιδος) στο ύψος της διπλής συμβολής αυτής με την οδό Σαχτούρη και την οδό Αγίου Νικολάου - όπου καταγράφεται (δεξιά) ένα νεοκλασικό κτίριο στο ισόγειο του οποίου λειτουργούσε το γνωστό ουζερί του Τσαγγούρη (όπου ειρήσθω εν παρόδω γυρίστηκαν σκηνές της ταινίας "Ποτέ την Κυριακή" με την Μελίνα Μερκούρη) και στον άνω όροφο διακρίνεται η πινακίδα του Ξενοδοχείου "Δωδεκάνησος". 

Η ως άνω ασπρόμαυρη φωτογραφία και μια σύγχρονη λήψη του έτους 2012 μέσα από μια σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", όπως παρουσιάστηκε στο πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut:

Μια σύγχρονη ευρεία άποψη από το ίδιο περίπου σημείο με την εκκλησία του Αγίου Νικολάου αριστερά και τα πολυώροφα κτίρια γραφείων και επιχειρήσεων στο τμήμα της οδού Σαχτούρη από την ακτή Μιαούλη έως την οδό Φίλωνος και την Χαρίλαου Τρικούπη:

Στον αριθμό "9" της οδού Σαχτούρη "παρά τον Άγιον Νικόλαον", κατά το έτος 1922, καταγραφόταν το Θεραπευτήριον Αφροδίσιων και Δερματικών Νοσημάτων του Ιωάννη Σαπερόπουλου:

Η ανηφορική οδός Σαχτούρη. Αυτός υπήρξε ο τίτλος του κάτωθι εικονιζόμενου επιστολικού  δελταρίου εκδόσεως των αρχών του 20ου αιώνα (σσ. ίσως και ελαφρώς προγενέστερη λήψη). Εκείνη την εποχή, στην συμβολή των οδών Αγίου Νικολάου και Σαχτούρη υψωνόταν το κάτωθι εικονιζόμενο γωνιακό τριώροφο κτίριο στο ισόγειο του οποίου λειτουργούσε το φαρμακείο του Αθ. Π. Μόσχου.

Το ίδιο ακριβώς σημείο μέσα από μια σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", όπως παρουσιάστηκε στο πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut:

Στο κάτωθι εικονιζόμενο μεταπολεμικής κατασκευής πολυώροφο κτίριο γραφείων και ισογείων καταστημάτων (έτος 1965, κατασκευαστής Μ. Πετρόχειλος) το οποίο υψώνεται στη σύγχρονη συμβολή των οδών Σαχτούρη 8-10 με την οδό Αγίου Νικολάου 1, έχουν στεγαστεί στο πέρασμα των δεκαετιών πολλές επιχειρήσεις (στο ισόγειο) και πάμπολλοι επαγγελματίες και εταιρίες (στους άνω ορόφους).

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση του Γενικού Πρακτορείου Μέσης Ανατολής της εταιρίας Med Line με έδρα στο ως άνω κτίριο γραφείων, στην οδό Σαχτούρη 8-10, από τη δεκαετία του 1970:

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στα τέλη του 19ου αιώνα, επί της οδού Σαχτούρη, πλησίον του ιερού ναού Αγίου Νικολάου, καταγραφόταν η οικία Ν. Κούσκουρη:

Στον αριθμό "14" της οδού Σαχτούρη, στην αρχή της δεκαετίας του 1920, καταγραφόταν το ευρωπαϊκό κατάστημα ζαχαρωτών ειδών του Στ. Γ. Πετρόπουλου:

Ανηφορίζοντας την σύγχρονη οδό Σαχτούρη προς τη συνοικία Βρυώνη συναντούμε πολυώροφα κτίρια, με ισόγεια καταστήματα, εκατέρωθεν του δρόμου καθώς και ένα αρκετά πλατύ - για τα δεδομένα του Πειραιά - πεζοδρόμιο στην κάθε πλευρά του δρόμου.

Ιστορικό τεκμήριο από το έτος 1907 με αναφορά στο εν Πειραιεί πρακτορείο της Υπερωκεανείου Ελληνικής Ατμοπλοΐας και στο "μέγα και νεότευκτο ελληνικόν υπερωκεάνειον Μωραΐτης", το οποίο βρισκόταν στον αριθμό "16" της οδού Σαχτούρη.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, στον αριθμό "16" της οδού Σαχτούρη καταγραφόταν η έδρα του εργολάβου φορτοεκφορτώσεων και ιδιοκτήτου φορτηγίδων Λ. Λούβαρη:

Προσπερνώντας το κάτωθι εικονιζόμενο εγκαταλειμμένο Ξενοδοχείο Γαλαξίας (Hotel Galaxy - Θ. Γεωργίου, σσ. παλαιότερα στο ίδιο σημείο το ξενοδοχείο "Κάρπαθος - Κάσσος"), εστιάζουμε το ενδιαφέρον μας στα δυο παρακάτω παραδοσιακά κτίρια, με νεοκλασικά στοιχεία. 

Το μεν αξιόλογο παραδοσιακό νεοκλασικό διατηρητέο κτίριο στον αριθμό "22" της οδού Σαχτούρη είναι εγκαταλειμμένο, ενώ το έτερο επίσης διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο στον αριθμό "24" - "24Α", φερόμενης ιδιοκτησίας Ανδρέα Ζαφειρόπουλου, έχει αποκατασταθεί και λειτουργεί ως Κέντρο Εξωσωματικής Γονιμοποίησης "Μίτωση".

Τα δυο ως άνω εικονιζόμενα διατηρητέα κτίρια όπως καταγράφηκαν φωτογραφικά για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ:

Σαχτούρη 22 (Πηγή ΥΠΕΚΑ)

Σαχτούρη 24 (Πηγή ΥΠΕΚΑ)

Τα δυο προαναφερθέντα κτίρια επί της οδού Σαχτούρη 22 και 24 όπως καταγράφηκαν εκ νέου κατά τον μήνα Δεκέμβριο του έτους 2023:

Ειρήσθω εν παρόδω, στον αριθμό "22" της οδού Σαχτούρη, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, καταγραφόταν το ατελιέ κοπτικής - ραπτικής της Καίτης Μαραγκουδάκη:

Την ίδια εποχή, στο ίδιο ύψος της υπό εξέτασιν οδού Σαχτούρη και πιο συγκεκριμένα στον αριθμό "25", λειτούργησε η ποτοποιία Ιωάννη Τσακέτα και Σία, ως μετεξέλιξη της παλαιότερης ποτοποιίας του Αργυρίου Σ. Σάκκουλα, με την επωνυμία "Ολυμπία".

 

Μετά την συμβολή με την οδό Κανθάρου, στο αριστερό μας χέρι όπως βαδίζουμε / ανεβαίνουμε με κατεύθυνση προς τον ιερό ναό του Αγίου Βασιλείου ο οποίος διακρίνεται λόγω όγκου στο βάθος, συναντάμε μεταπολεμικές πολυκατοικίες με ισόγεια καταστήματα, όπως λ.χ. ένα γωνιακό οπωροπωλείο,  το παλαιάς κοπής καφενείο/ουζερί "Η Ήπειρος" και λίγα μέτρα παραπέρα το Γραφείο Τελετών του Γκόφα (σημείο αναφοράς από το 1928 στον Πειραιά - χαρακτηριστική η ειρωνική / φοβεριστική έκφραση παλαιότερων Πειραιώτων "θα σε πάρει ο Γκόφας") κ.α.

Στην απέναντι πλευρά του υπό εξέτασιν δρόμου, στον αριθμό "30" της οδού Σαχτούρη, το κάτωθι εικονιζόμενο επίσης διατηρητέο νεοκλασικό αποκαταστημένο κτίριο (σσ. τελευταία χρήση από τον εκπαιδευτικό Όμιλο Ξυνή) ανάμεσα σε μια πολυκατοικία και ένα σύγχρονο κτίριο γραφείων:

Η όψη του προαναφερθέντος διατηρητέου κτιρίου επί της οδού Σαχτούρη 30, φερόμενης ιδιοκτησίας Ελένης Δρίτσα, Σταμάτη Δρίτσα και Ξανθής Βακαλοπούλου προ της αποκαταστάσεως αυτού (Πηγή: ΥΠΕΚΑ):

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στο σημείο αυτό της υπό εξέτασιν οδού Σαχτούρη, μέχρι και τη δεκαετία του 1960, θα αντικρίζαμε την "πλάτη" των δυο Μεγάρων της οικογενείας Βρυώνη, από τα οποία ως γνωστόν ονοματίστηκε η συνοικία πέριξ αυτών. 

Ειρήσθω εν παρόδω, στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στον αριθμό "32" της οδού Σαχτούρη βάσει της τότε ισχύουσας αρίθμησης καταγραφόταν το Εργαστήριο Επιγραφών των Τριανταφυλλίδη και Γραικού.

Λίγα μέτρα παρακάτω, στη συμβολή της οδού Σαχτούρη με τη λεωφόρο Ιωάννη Χατζηκυριακού υφίσταται σχολικό κτιριακό συγκρότημα που φιλοξενεί το 22ο/24ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά. Προ της ανεγέρσεως του υφιστάμενου σχολικού συγκροτήματος, στο ίδιο ακριβώς οικόπεδο, υψωνόταν ένα εκ των πλέον ιστορικών σχολείων της υδραίικης συνοικίας του Πειραιά, το Β' Δημοτικό Σχολείο Αρρένων, το οποίο είχε οικοδομηθεί στα τέλη της δεκαετίας του 1850, επί δημαρχίας Λουκά Ράλλη, με δαπάνη του Στεφάνου Φραγκιάδη. Μέχρι σχετικά πρόσφατα (δεκαετία 1990), επί της οδού Σαχτούρη, στο πεζοδρόμιο έναντι του σχολικού συγκροτήματος, υπήρχε η αφετηρία των πράσινων λεωφορείων των ΗΣΑΠ - δρομολόγιο "Πειραιάς - Σύνταγμα (040)". 

Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Υδραίικης Συνοικίας επί της οδού Σαχτούρη

Διασχίζοντας την πολυσύχναστη συμβολή της λεωφόρου Σαχτούρη με το τέλος της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου και την αρχή της λεωφόρου Ιωάννου Χατζηκυριακού στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και στις αρχές της δεκαετίας του 2020 αντίστοιχα.

Ένα χαρακτηριστικό τρίφατσο πολυόροφο κτίριο διαμερισμάτων και ισογείων καταστημάτων το οποίο υψώνεται στη συμβολή των οδών Σαχτούρη και Ηρώων Πολυτεχνείου:

Η όψη του εν λόγω κτιρίου από την οδό Σαχτούρη:

Στα τέλη του 19ου / αρχές του 20ου αιώνα, σημείο αναφοράς στη συμβολή των οδών Σωκράτους (νυν Ηρώων Πολυτεχνείου) και Σαχτούρη, το βιβλιοπωλείο, χαρτοπωλείο και κατάστημα ψιλικών του Δημητρίου Παπαγρηγορίου. Σε προγενέστερο κτίριο στο οικόπεδο όπου βρίσκεται πολυόροφο κτίριο γραφείων στη συμβολή των οδών Ηρώων Πολυτεχνείου και Σαχτούρη (υποκατάστημα Eurobank), λειτουργούσε για πολλά χρόνια (με είσοδο από τη οδό Σαχτούρη) το ζαχαροπλαστείο του Κούση (το οποίο αργότερα μεταφέρθηκε πάλι επί της οδού Σαχτούρη λίγα μέτρα παραπάνω) και μετέπειτα το ζαχαροπλαστείο ενός εκ των δυο αδελφών Μπακάλογλου που διατηρούσαν και έτερο κατάστημα στην πλατεία Πηγάδας.

Στις μέρες μας, αρχές του 21ου αιώνα, ένα μείγμα μεταπολεμικών πολυκατοικιών, μονοκατοικιών άγνωστης χρονολογίας και παλαιότερων κτισμάτων συνθέτουν ένα ιδιόμορφο σκηνικό το οποίο συνοδεύεται από ασυντήρητα, ήμι-κατεστραμμένα πεζοδρόμια και μηδενικές υποδομές για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες (γονείς, ηλικιωμένους, ΑΜΕΑ κ.α.).

Μια άποψη της συμβολής της οδού Σαχτούρη με την οδό Αρίστου Καλλιγά:

Κατά τη δεκαετία του 1960, σε αυτό το ύψος της οδού Σαχτούρη, η Πειραϊκή Στρωματοποιΐα / Εργοστάσιον Εφαπλωμάτων του Αντωνίου Ι. Μαράκη, όπως μαρτυρά και η παρακάτω σχετική διαφημιστική καταχώρηση:

Προπολεμικά, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, στον αριθμό "42" - σύμφωνα με την τότε αρίθμηση - της οδού Σαχτούρη λειτουργούσε υποκατάστημα του ιστορικού Βαφείου - Καθαριστηρίου Γ.Ι. Αναγνωστόπουλου. Στο ίδιο σημείο (οδός Σαχτούρη "42", Στάσις Βρυώνη), σύμφωνα με τα καταγραφόμενα στον Μέγα Οδηγό του Πειραιώς του 1929-1930, το Εργοστάσιον Γυναικείων Πίλων Εμμ. Γ. Μαλικούτη.

Στον αριθμό "44" της σύγχρονης οδού Σαχτούρη, το κλειστό και εγκαταλειμμένο πλέον φαρμακείο του Λουκίδη (παλαιότερα επί της λεωφόρου Χατζηκυριακού) με πολλά ρετρό στοιχεία:

Παραπλεύρως του φαρμακείου του Λουκίδη, όπως προείπαμε, μεταπολεμικά λειτούργησε το ζαχαροπλαστείο του Κούση αλλά και το κατάστημα ψιλικών και δώρων του Ζήση.

Λεωφορείο της δημοτικής συγκοινωνίας όπως καταγράφηκε στις αρχές του έτους 2024, επί της οδού Σαχτούρη, στο ύψος της συμβολής αυτής με τις οδούς Καραϊσκου / Σαλαμινομάχων. 

Στη συμβολή της οδού Σαχτούρη 49 με τα χαρακτηριστικά σκαλάκια της οδού Καραϊσκου, ένα παλιό διατηρητέο νεοκλασικό φερόμενης κατασκευής των αρχών του 20ου αιώνα (έτος 1900), αναστηλώθηκε κατά το έτος 2008 με πλήρη αποκατάσταση φέροντος οργανισμού, εκσυγχρονισμό ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και εσωτερικών διαρρυθμίσεων, έχοντας επεκταθεί καθ'ύψος, λειτουργώντας έκτοτε ως η έδρα της ναυτιλιακής εταιρίας των Αδελφών Τσαγκάρη (Tsangaris Bros):

Το εν λόγω κτίριο στη συμβολή των οδών Σαχτούρη και Καραΐσκου μέσα από μια σύνθεση/αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", όπως παρουσιάστηκε στο πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut:

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το ως άνω κτίριο, συνολικής επιφάνειας 808 τετραγωνικών μέτρων, διατίθετο προς πώληση κατά το έτος 2023 έναντι του ποσού του 1.600.000 Ευρώ.

Ειρήσθω εν παρόδω, στον αριθμό "49" της οδού Σαχτούρη, βάσει της αρίθμησης που ίσχυε στα τέλη της δεκαετίας του '20, βρισκόταν το οδοντιατρείο το Θωμά Α. Κυριακάκου:

Μεταπολεμική διαφημιστική καταχώρηση του καταστήματος του Ν. Χιώτη, το οποίο βρισκόταν στον αριθμό "52" της οδού Σαχτούρη:

Το εστιατόριο- μαγειρείο "Το Τζάκι" του Κρίτωνος Ι. Μαλτέζου, παλαιού ιδιοκτήτου και του καφενείου "Η Χόβολη" που βρισκόταν για αρκετές δεκαετίες στο γωνιακό κτίριο, στην απέναντι συμβολή της λεωφόρου Σαχτούρη με την οδό Γεωργίου Θεοτόκη, εκεί όπου το 2013 λειτουργεί το κεμπατζίδικο "Μπαρμπαδήμος". 

Για την ιστορία, το εστιατόριο "Το Τζάκι", πρώτο-λειτούργησε το 1971 ως κοσμική ταβέρνα των αδελφών Ι. Μαλτέζου. 

Το κτίριο στη συμβολή της λεωφόρου Σαχτούρη με την οδό Γεωργίου Θεοτόκη 2, στο ισόγειο του οποίου λειτουργούσε το προαναφερθέν καφενείο "Η Χόβολη" του Μαλτέζου, το οποίο πρωτύτερα λειτουργούσε υπό την ιδιοκτησία του Γ. Πιταούλη.

• Η Πλατεία της Πηγάδας (Δεξαμενής)

Επόμενο σημείο αναφοράς, μετά τη συμβολή με τις οδούς Γεωργίου Θεοτόκη και την κατερχόμενη προς Φρεαττύδα οδό Φρεαττύδος, η πλατεία Πηγάδας (παλαιότερη ονομασία πλατεία Δεξαμενής), μια πλατεία με τη δική της ιδιαίτερη ιστορική διαδρομή. Άποψη της πλατείας Πηγάδας όπως διακρίνεται από την οδό Σαχτούρη, από το ύψος του κοσμηματοπωλείου του Βασιλείου Βουράκη:

Το μπαζωμένο συντριβάνι που υπήρχε επί της πλατείας Πηγάδας προ της τελευταίας αναπλάσεως της εν λόγω πλατείας όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Ενδεικτικές φωτογραφικές καταγραφές της πλατείας Πηγάδας μετά την τελευταία ανάπλαση / ανακατασκευή, από τις αρχές του έτους 2022:

 

Μια παλαιότερη ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή από τη συμβολή των οδών Σαχτούρη και Λέκκα. Το τότε διώροφο νεοκλασικό στο ισόγειο του οποίου υπήρχαν καταστήματα, μεταξύ των οποίων και το φαρμακείο του Κουράντη, έχει αντικατασταθεί από πολυώροφο κτίριο κατοικιών με ισόγεια καταστήματα (σσ. μεταξύ των οποίων και το φαρμακείο Κουράντη για πολλά χρόνια).

Στη συμβολή των οδών Σαχτούρη, Λέκκα και Κουντουριώτου μια μικρή τριγωνική πλατεία, σταθερά ασυντήρητη και μόνιμη εστία μόλυνσης στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Σε μια άκρη του χαμηλού διατειχίσματος της πλατείας υφίσταται η κάτωθι μαρμάρινη επιγραφή η οποία φανερώνει ότι η εν λόγω μικρή τριγωνική πλατεία, όπως και άλλες παρόμοιες κατασκευές, δημιουργήθηκαν προπολεμικά, στα τέλη της δεκαετίας του 1930, επί ημερών του διορισμένου από το καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά Δημάρχου Πειραιώς Μιχαήλ Μανούσκου, περίοδο κατά την οποίαν έλαβαν χώρα εκτεταμένα έργα ωραιοποίησης της πόλεως.

Κατά το έτος 2014, επί της συγκεκριμένης μικρής τριγωνικής πλατείας είχε αναρτήθηκε η κάτωθι πινακίδα με τον προϋπολογισμό του έργου της επεισοδιακής ανάπλασης της πλατείας Πηγάδας:

Η ως άνω τριγωνική μικρή πλατεία όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το έτος 2017:

Η συμβολή της υπό εξέτασιν οδού Σαχτούρη με την οδό Αντωνίου Θεοχάρη, έναν δρόμο επίσης διπλής κατευθύνσεως, από τον οποίο κατέρχεται μετά δυσκολίας το αστικό λεωφορείο "906" ερχόμενο από την νέα Καλλίπολη Πειραιώς με κατεύθυνση προς το κέντρο της πόλης:

Η οδός Σαχτούρη, πλησίον της συμβολής με τις οδούς Αντωνίου Θεοχάρη, Λέκκα και Κουντουριώτου, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στα τέλη Απριλίου του έτους 2022:

Ακριβώς δίπλα στην παραπάνω διασταύρωση, συνεχίζοντας την πορεία μας επί της οδού Σαχτούρη, στους αριθμούς "68" και "70", ανάμεσα στις πολυκατοικίες, ξεχωρίζουν ένα ερειπωμένο νεοκλασικό κτίριο το οποίο πωλείται και ένα αποκαταστημένο εκλεκτικιστικό το οποίο κατοικείται. Τα δυο αυτά κτίρια έχουν αποτυπωθεί φωτογραφικά σε ένα παλαιότερο αναλυτικό αφιέρωμα του ιστολογίο - βλέπε εδώ.

Αστικό λεωφορείο που εκτελεί το δρομολόγιο "909" όπως καταγράφηκε στις αρχές του έτους 2024 στο ύψος της συμβολής της οδού Σαχτούρη με την οδό Κουντουριώτου.

• Η Οικία Κοροπούλη στη συμβολή Σαχτούρη και Νεωσοίκων

Επόμενο φωτογραφικό σημείο αναφοράς, η πρώην οικία Κοροπούλη, κατασκευής 1903, η οποία υψώνεται στη συμβολή των οδών Σαχτούρη 77 και Νεωσοίκων 63 και για την οποία έχουμε αναφερθεί αναλυτικά εδώ.

Η όψη του γωνιακού αρχοντικού προ και μετά τις εργασίες αποκατάστασης / ανακαίνισης που έλαβαν χώρα τη δεκαετία του 1990, μέσα από μια σύνθεση / αντιπαραβολή του "Πειραιά του χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Μια ευρεία άποψη της λεωφόρου Σαχτούρη, στο ύψος της οδού Νεωσοίκων, όπως καταγράφηκε στις αρχές Ιουνίου του έτους 2023. Στο βάθος του φωτογραφικού κάδρου διακρίνεται αμυδρά ο ιερός ναός του Αγίου Βασιλείου Πειραιώς, ενώ στο αριστερό άκρο, η μικρή οδός Εμμανουήλ Στάη, η οποία ενώνει την οδό Νεωσοίκων με την οδό Φραγκιάδων.

Η όψη του αστικού περιβάλλοντος στην έναντι πλευρά της συμβολής των οδών Σαχτούρη 82 και Νεωσοίκων στα μέσα της δεκαετίας του 2010, με την παλαιά ρετρό πινακίδα του Φαρμακείου του Νικολάου Ζεγκίνογλου το οποίο λειτουργεί εδώ και δεκαετίες στο ισόγειο της γωνιακής πολυκατοικίας να ξεχωρίζει (σσ. με τον ερυθρό σταυρό αντί του πράσινου που πλέον χρησιμοποιούν τα φαρμακεία - το εν λόγω φαρμακείο ανακαινίστηκε αλλάζοντας ριζικά όψη στις αρχές του έτους 2024):

Στις αρχές του 20ου αιώνα, στη συμβολή των οδών Σαχτούρη 78 (σσ. σύμφωνα με την τότε ισχύουσα αρίθμηση) και Νεωσοίκων καταγραφόταν η μεγάλη τριώροφος οικία Γιαννέλη. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως στα μέσα της δεκαετίας του '20, επί της οδού Σαχτούρη 78, καταγραφόταν η οικία της οικογενείας Ιμπριάλου. 

• Η συμβολή Σαχτούρη και Φραγκιάδων και το "Παλιό Τέρμα"

Ανηφορίζοντας προς τον Άγιο Βασίλειο φθάνουμε στην επόμενη συμβολή της οδού Σαχτούρη με την οδό Φραγκιάδων, της οποίας αρχική ονομασία ήταν οδός Φραγγιάδου. Στα 1900, όπως φανερώνει το παρακάτω απόκομμα του Ημερησίου Τύπου πωλούνταν ακόμη ανεκμετάλλευτα και άδεια οικόπεδα στο συγκεκριμένο σημείο της υπό εξάπλωσης πόλεως του Πειραιώς. 

Έτος 1900

Περίπου 15 χρόνια αργότερα, ένα από τα σημεία αναφοράς, το οίνο-παντοπωλείο του Ιωάννου Δ. Φούντα, στη συμβολή Σαχτούρη και Φραγκιάδων, όπου οι κάτοικοι της περιοχής μπορούσαν να προμηθευτούν αγνό βούτυρο, έξοχα τυριά Θεσσαλίας, βέζα και φέτα Παρνασσού, κασέρι Αγράφων, κουλουριώτικη ρετσίνα και εν γένει όλα τα εδώδιμα και αποικιακά:

Έτος 1913 - Οινοπαντοπωλείον Φούντα - Σαχτούρη και Φραγκιάδων

Η οδός Σαχτούρη όπως καταγράφηκε κατά τη δεκαετία του 2010 από το ύψος της συμβολής με την οδό Φραγκιαδών, με φόντο τον ιερό ναό του Αγίου Βασιλείου (στο βάθος). Τα υπάρχοντα κτίρια στο σημείο αυτό του δρόμου παραπέμπουν στο παρελθόν της πόλης: χαμηλή δόμηση, ισόγεια  καταστήματα (στα δεξιά), μονοκατοικίες - διπλοκατοικίες (στα αριστερά) όπου και το Γραφείο Τελετών του Καρυώτη σε ένα διώροφο παραδοσιακό κτίριο κ.ο.κ:

Μια φωτογραφική καταγραφή της υπό εξέτασιν οδού Σαχτούρη με τον φωτογράφο να βρίσκεται μεταξύ των οδών Φραγκιαδών και Ιωνιδών.

Ιδιαίτερη μνεία, κατά την ταπεινή μου άποψη, αξίζει το παρακάτω χαρακτηριστικό σωζόμενο ξύλινο ισόγειο κεραμοσκεπές οίκημα - με όψη επί της οδού Σαχτούρη και μαντρότοιχο επί της οδού Ιωνιδών - τελευταία χρήση του οποίου ήταν κρεοπωλείο παραπλεύρως του οποίου υπήρχε έτερο ισόγειο κτίσμα (σσ. στη συμβολή με την οδό Ιωνιδών) τελευταία χρήση του οποίου υπήρξε οπωροπωλείο:

Τα προαναφερόμενα κτίσματα κατεδαφίστηκαν στις αρχές Φεβρουαρίου του έτους 2022:

Η πινακίδα της στάσης των αστικών συγκοινωνιών με την ονομασία "Παλαιό Τέρμα" ξυπνά στους παλαιότερους μνήμες από το "πράσινο" τραμ του Αγίου Βασιλείου το οποίο τερμάτιζε περίπου στο σημείο αυτό ερχόμενο από την Αγία Σοφία. Σήμερα, το συγκεκριμένο δρομολόγιο καλύπτεται τύποις από το λεωφορείο "909" που διατρέχει - μετά δυσκολίας από τα παράνομα διπλό-σταθμευμένα οχήματα - το μεγαλύτερο μέρος της οδού Σαχτούρη, από τον Άγιο Βασίλειο μέχρι στου Βρυώνη. 

Από το τελευταίο έτος της λειτουργίας των τραμ (1959), στο επόμενο αρχειακό τεκμήριο καταγράφονται δυο πράσινα τροχιοδρομικά οχήματα Thompson Houston, στο παλαιό τέρμα πλησίον Αγίου Βασιλείου, στη συμβολή των οδών Ιωνιδών και Σαχτούρη. Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει, το πρώτο τροχιοδρομικό όχημα υπό τον αριθμό "202" το οποίο διακρίνεται σχεδόν εξολοκλήρου, ετοιμαζόταν να εκτελέσει το δρομολόγιο "17" (από Άγιο Βασίλειο προς νέο Φάληρο), ενώ το έτερο δεύτερο όχημα, με λανθασμένο αριθμό δρομολογίου ("18" αντί για "21" που ήταν το ορθό) ετοιμαζόταν να εκτελέσει το δρομολόγιο "Άγιος Βασίλειος - Παλαμηδίου". Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τέτοιου είδους λάθη στην αρίθμηση των δρομολογίων ήταν συχνά. 

Στην ίδια ακριβώς συμβολή των οδών Ιωνιδών και Σαχτούρη, ο φακός του ιστολογίου του MLP κατέγραψε στα μέσα της δεκαετίας του 2010 τον τύποις "απόγονο" του τροχιοδρόμου "17"/"21", το αστικό λεωφορείο "909" (παλαιότερα Άγιος Βασίλειος - Αγία Σοφία, τώρα πλέον Άγιος Βασίλειος - Κρατικό Νικαίας):

Το αστικό τοπίο στη συμβολή της Σαχτούρη με τις οδούς Ιωνιδών και Αποστόλη: ορισμένα χαμηλά ισόγεια κτίρια, πολυώροφες πολυκατοικίες, το κλειστό πλέον παλιό καφενείο των Εθνικών "Ο Αντύπας", το παλιό πρακτορείο Προ-Πο του Κώστα Λεμού, ένα παραδοσιακό κεραμοσκεπές κτίριο στην οδό Σαχτούρη 93 στο οποίο λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια το κρεοπωλείο του Χρήστου Βικάτου "Το Παραδοσιακόν" κ.α.

Πανοραμική άποψη της οδού Σαχτούρη, στο ύψος της διασταύρωσης με την οδό Ιωνιδών, όπου η έτερη στάση του ΟΑΣΑ "Παλαιό Τέρμα". Δεξιά το παλαιό - κλειστό πλέον / μεταφέρθηκε αρχικά απέναντι και αργότερα έκλεισε - πρακτορείο Προ-Πο του Κώστα Λεμού.

Έναν και πλέον αιώνα πριν, περίπου σε αυτό το σημείο της οδού Σαχτούρη, παρά τη Φρεαττύδα, συγγενείς εξ Λακωνίας αλληλοσφάζονταν σε ένα από τα πολλά παρόμοια τέτοια περιστατικά που χαρακτήριζαν την πόλη του Πειραιά:

Έτος 1905

• Προς τον Άγιο Βασίλειο

Επόμενο σημείο αναφοράς του παρόντος φωτογραφικού οδοιπορικού, η μεγάλη και αρκετά επικίνδυνη για διερχόμενους πεζούς και οδηγούς οχημάτων, ελλείψει επαρκούς σημάνσεως και φωτεινού σηματοδότη, διασταύρωση της οδού Σαχτούρη με τη λεωφόρο Ζαννή. Η εν λόγω διασταύρωση όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Η ίδια διασταύρωση, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά μια δεκαετία αργότερα, κατά τον μήνα Μάιο του έτους 2022 (σσ. παρά τις εκκλήσεις και τα πολλά τροχαία ατυχήματα που έχουν λάβει χώρα στο ως άνω σημείο, δεν έχουν τοποθετηθεί σηματοδότες):

Η μικρή τριγωνική πλατεία που ορίζεται από τις οδούς Σαχτούρη-Ζαννή και Κο(ν)τζιάδων έχει επίσης κατασκευαστεί κατά το έτος 1939, επί δημαρχίας Μιχαήλ Μανούσκου, όπως ακριβώς η αντίστοιχη στο ύψος της πλατείας Πηγάδας στην οποία αναφερθήκαμε πρωτύτερα:

Την μονοτονία του γκρίζου τόνου των πολυκατοικιών της εποχής της αντιπαροχής "σπάει" το παρακάτω γωνιακό παραδοσιακό κτίριο στη συμβολή της οδού Ζαννή με τη Σαχτούρη 97, στο ισόγειο του οποίου λειτουργεί εδώ και δεκαετίες το αρτοποιείο (φούρνος) του Π.Γ. Σκέρλου και παλαιότερο το Καφφενείον "Το Νέον Κέντρον". 

Στο ίδιο σημείο, κατά τη δεκαετία του 1930, λειτουργούσε το αρτοποιείο του Αδαμάντιου Γ. Παπαγεωργίου, ο οποίος είχε ανοίξει έτερο κατάστημα στην τότε παραθεριστική Γλυφάδα! 

Στον αριθμό "99" της οδού Σαχτούρη, στα μέσα του 20ου αιώνα, καταγραφόταν η οικία του ιατρού ωτορινολαρυγγολόγου (και διευθυντού του Τμήματος Ωτορινολαρυγγολογίας του Τζανείου Νοσοκομείου) Παύλου Ντεντιδάκη (1895 - 19 Ιουνίου 1970) ο οποίος διατέλεσε βουλευτής Πειραιώς τόσο προπολεμικά όσο και μεταπολεμικά, υπουργός, καθώς και δις δήμαρχος Πειραιώς (μεταπολεμικά, για λίγες εβδομάδες, ως διορισμένος δήμαρχος κατά το έτος 1945 ενώ εκλέχθηκε στις εκλογές του Απριλίου του έτους 1959 παραμένοντας στον δημαρχιακό θώκο της πόλεως μέχρι το έτος 1964).

Πλέον απέχουμε λιγοστά βήματα από την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, όπου δημιουργείται ένα πολυσύχναστο πλάτωμα, στο οποίο βρίσκουμε συν τοις άλλοις την αφετηρία / τέρμα του λεωφορείου "909". Πέριξ του ιερού ναού του Αγίου Βασιλείου έχει αναπτυχθεί εδώ και πολλές δεκαετίες μια ολοένα και πιο πυκνοκατοικημένη συνοικία, με πολυώροφες πολυκατοικίες που αντικατέστησαν και συνεχίζουν να αντικαθιστούν παλαιότερα κτίσματα, ενώ πλήθος κόσμου επισκέπτεται σε καθημερινή βάση την συγκεκριμένη τοποθεσία λόγω της υπάρξεως του Ειδικού Αντικαρκινικού Νοσοκομείου "Μεταξά". 

Η όψη αυτού τμήματος της οδού Σαχτούρη, στη συμβολή με τις οδούς Ομηρίδου Σκυλίτση και Κο(ν)τζιάδων, κατά την περιφορά της εικόνας του Αγίου Βασιλείου, την Πρωτοχρονιά του 1967:

Μια βραδινή όψη της υπό εξέτασιν λεωφόρου Σαχτούρη, στο ύψος της συνοικίας του Αγίου Βασιλείου, από τα μέσα της δεκαετίας του 2010:

Μια ευρεία βραδινή άποψη της οδού Σαχτούρη από το προαύλιο του Αγίου Βασιλείου:

Το τέλος της οδού Σαχτούρη με το τέρμα / αφετηρία του λεωφορείου "909" την Πρωτοχρονιά του έτους 2017. Στη συμβολή των οδών Μητρώου και Παπανικολή, στο ισόγειο διώροφου οικήματος, το παλιό ρετρό καφέ - μπαρ "Ο Στέλιος" ("Τακα Τακα Μαμ", έκλεισε στα τέλη του έτους 2021) και δίπλα, επί της οδού Παπανικολή, παλαιότερα, γραφεία του ΚΚΕ. Επί της οδού Σαχτούρη 104, στο ισόγειο πολυκατοικίας όπου λειτουργεί το φαρμακείο Μ. Χριστουλάκη το οποίο διακρίνεται στην παρακάτω φωτογραφία, παλαιότερα το γνωστό στην ευρύτερη περιοχή ζαχαροπλαστείο "Σεράνο":

Στο τέρμα της οδού Σαχτούρη, έναντι του Αγίου  Βασιλείου, από τα τέλη της δεκαετίας του 1920:

Άποψη της οδού Σαχτούρη από τα σκαλιά της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου το καλοκαίρι του έτους 2018: 

Διαβάστε σχετικά ιστορικά / φωτογραφικά θέματα:

Ο Άγιος Νικόλαος των Υδραίων

Τα Σχολεία της Υδραίικης Συνοικίας

Φωτογραφικό Οδοιπορικό: Οδός Σαλαμινομάχων

Η Ανηφορική Οδός Σαχτούρη

Οδός Σαχτούρη 68-70: Φωτογραφική Αποτύπωση

Οικία Κοροπούλη - Σαχτούρη και Νεωσοίκων

Οι καφενέδες που κλείνουν

Η συνοικία του Αγίου Βασιλείου

Τα εγκαίνια του εν Πειραιεί Ναυτιλιακού Υποκαταστήματος της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος

Οδός Εθνικής (Παλαιάς) Τραπέζης / Οδός Α. Αμπατιέλου

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• "Οδωνυμικά του Πειραιά", Μάρω Βουγιούκα / Βασίλης Μεγαρίδης, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1996
• Wikipedia - Οικογένεια Σαχτούρη
• Wikipedia - Γεώργιος Σαχτούρης
• Αργολική Βιβλιοθήκη - Γεώργιος Σαχτούρης
• ΥΠΕΚΑ - Αρχείο Διατηρητέων Κτιρίων
• Ημερήσιος Τύπος - Οδηγοί Πόλεως - Χάρτες Εποχής - Προφορικές Μαρτυρίες

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.