HOTEL DE PHALERE [ΜΕΓΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΤΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ]

Το Ξενοδοχείο του Φαλήρου, γνωστό και ως Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου, ή και Grand Hotel de Phalere γαλλιστί, ή Ξενοδοχείο της Εταιρίας Σιδηροδρόμων, ή απλά Ξενοδοχείο του Σταθμού, αποτέλεσε ουσιαστικά το πρώτο μεγάλο ξενοδοχείο το οποίο οικοδομήθηκε και λειτούργησε στις ακτές του φαληρικού όρμου, στα χρόνια της μεγάλης ακμής του προαστίου του νέου Φαλήρου. 

Ως γνωστόν, η "Εταιρία του Απ'Αθηνών εις Πειραιά Σιδηροδρόμου" κατείχε μια αποκλειστική και προνομιακή εκμετάλλευση πολλών οικοπέδων του νεοσύστατου προαστίου του νέου Φαλήρου αναλαμβάνοντας την κατασκευή του σιδηροδρομικού σταθμού μετά των καταλλήλων κτιριακών υποδομών αρχής γενομένης από τα τέλη της δεκαετίας του 1870, την αναμόρφωση και αναβάθμιση των εγκαταστάσεων των θαλασσίων λουτρών, την κατασκευή της περίφημης εξέδρας (1891), του θεάτρου του Φαλήρου, της προκυμαίας και του παραθαλάσσιου κοσμικού περιπάτου (δρόμου), του ποδηλατοδρομίου του νέου Φαλήρου (1895) για τις ανάγκες των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, αλλά και ιδιωτικών οικιών - επαύλεων προς πώληση. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια λοιπόν, η εν λόγω εταιρία ανακαίνισε το προϋπάρχον ξενοδοχειακό συγκρότημα μετά ισογείων καταστημάτων (καφενείο και ζαχαροπλαστείο) - το οποίο φέρεται να αποπερατώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1860 - και το έθεσε προς εκμετάλλευση (ενοικίαση). 

Σύμφωνα με τον ιστορικό Π. Καμπούρογλου, το Ξενοδοχείο του Φαλήρου, το οποίο είχε περατωθεί κατά το έτος 1869 και ανακαινίστηκε μια δεκαετία αργότερα (1879) με την προσθήκη νέας οροφής, διέθετε τριάντα-επτά δωμάτια, αίθουσα δεξιώσεων/τραπεζαρία 200 ατόμων ενώ το κόστος εκμίσθωσης μαζί με το θέατρο του Φαλήρου και τα λουτρά ανερχόταν σε 36 δραχμές κατ'έτος.

Το προαναφερθέν Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου καταγράφεται ευκρινώς τόσο λόγω του όγκου του όσο και λόγω της προνομιακής θέσης στην οποία βρισκόταν κτισμένο σε αρκετές ασπρόμαυρες φωτογραφικές καταγραφές του νέου Φαλήρου των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνα, όπως συμβαίνει λ.χ. στην ακολουθη ασπρόμαυρη φωτογραφία της δεκαετίας του 1890, προ της κατασκευής του έτερου μεγαλοπρεπούς και δημοφιλούς ξενοδοχείου επί της φαληρικής ακτής, του Ξενοδοχείου "Ακταίον". 

Το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου σε μια λεπτομέρεια - μεγέθυνση της ως άνω ασπρόμαυρης φωτογραφίας:

Ενδεικτικό ιστορικό τεκμήριο - διαφημιστική καταχώρηση του "παρά την ακτήν του Φαλήρου" Ξενοδοχείου, υπό τη διεύθυνση του Γεωργίου Ξύδη και του Λεωνίδα Δανιήλ, από το έτος 1879:

Επιχρωματισμένο δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο των τελών του 19ου αιώνα με τίτλο "Φάληρον: Γενική άποψις / Phalére: Vue generale", στο αριστερό άκρο του οποίου καταγράφεται το υπό εξέτασιν Ξενοδοχείο του Φαλήρου.

Από την ίδια χρονική περίοδο, μια ασπρόμαυρη γαλλική καρτ ποστάλ με τίτλο "Plage du Phalere - Le Grand Hotel" (Παραλία του Φαλήρου - Το Μέγα Ξενοδοχείο"):

Στις αρχές της δεκαετίας του 1880, το σύνολο των εν νέω Φαλήρω εγκαταστάσεων της Εταιρίας των Σιδηροδρόμων φέρεται να εκμισθώθηκε στον Γ. Κατσίμπαλη για περίπου μια οκταετία (περίοδος 1881 - 1888). Μετά τη λήξη της σύμβασης με τον Κατσίμπαλη, νέος εκμισθωτής υπήρξε ο Εμμανουήλ Χαραμής, ο οποίος όμως δεν εξάντλησε τη δεκαετή σύμβαση εκμετάλλευσης που είχε συνάψει με την Εταιρία των Σιδηροδρόμων και αποχώρησε το 1894. Εκείνη την χρονιά, η Εταιρεία των Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς αποφάσισε την ανανέωση του εξοπλισμού του ξενοδοχείου, του ζαχαροπλαστείου και του καφενείου με νέα έπιπλα και σκεύη, αξίας 45.000 δραχμών περίπου. Ακολούθως, το Μέγα Ξενοδοχείον εκμισθώθηκε αντί 11.000 δραχμών ετησίως και το καφενείον και το ζαχαροπλαστείον αντί 13.000 δραχμών ετησίως. Αμφότερες συμβάσεις είχαν τριετή διάρκεια και έληξαν το Δεκέμβριο του έτους 1897, οπότε και έλαβε χώρα νέα πλειοδοτική δημοπρασία με την οποία εκμισθώθηκαν οι εν νεώ Φαλήρω κτήσεις της Εταιρίας για άλλη μια τριετία (1897-1900) αντί 62.000 δραχμών συνολικά (αντί 50.600 δραχμών συνολικά την προηγούμενη τριετία 1894-1897).

Φάληρον: Άποψις Μέγα Ξενοδοχείου - Δίγλωσσο Επιστολικό Δελτάριο

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως μέχρι το έτος 1903, οπότε έγιναν τα εγκαίνια και ξεκίνησε επισήμως η λειτουργία  του περικαλλούς Ξενοδοχείου "Ακταίον Παλάς", το οποίο οικοδομήθηκε σε απόσταση αναπνοής από το υπό εξέτασιν Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου, το Ξενοδοχείο του Σταθμού ήταν το μοναδικό μεγάλο ξενοδοχείο του κοσμικού παραθαλάσσιου θέρετρου του νέου Φαλήρου ενώ υπήρξε εκ των πρώτων ξενοδοχείων στην Ελλάδα που χρησιμοποίησε ηλεκτρικό ρεύμα για φωτισμό (σσ. το "Ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρεταννίας" στην Αθήνα φέρεται να υπήρξε το πρώτο που χρησιμοποίησε ηλεκτρικό ρεύμα για φωτισμό στις 16 Οκτωβρίου του έτους 1888).

Μια σπάνια νυχτερινή καταγραφή του φωτόλουστου Ξενοδοχείου του Σταθμού στο νέο Φάληρο μέσα από τις σελίδες του Τύπου εκείνης της εποχής:

Ενδεικτικό ιστορικό τεκμήριο από τον Τύπο των τελών του 19ου αιώνα (έτος 1898), σύμφωνα με το οποίο, ο τότε δήμαρχος Πειραιώς Τρύφων Μουτζόπουλος παράθεσε γεύμα στο Δημοτικό Συμβούλιο της πόλεως στο "εν Νέω Φαλήρω μεγάλω ξενοδοχείω", παρουσία και άλλων επίσημων προσκεκλημένων.

Στην κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία δια χειρός του Γάλλου φωτογράφου Petit η οποία τοποθετείται χρονικά κατά τον μήνα Σεπτέμβριο του έτους 1903, καταγράφεται στα αριστερά του φωτογραφικού "κάδρου" τμήμα του υπό εξέτασιν Ξενοδοχείου του Φαλήρου ενώ στο βάθος ξεχωρίζει το νεόδμητο τότε Ξενοδοχείο "Ακταίον Παλάς", λίγες εβδομάδες μετά τα εγκαίνιά του. Όπως ήταν φυσικό και επόμενο, η λειτουργία του Ξενοδοχείου "Ακταίον Παλάς" δημιούργησε μεγάλο ανταγωνισμό προς το Ξενοδοχείο του Φαλήρου.

Φωτογράφος Petit (Πηγή: Ministère de la Culture - France)

Το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου και το Ξενοδοχείο "Ακταίον Παλάς" στις αρχές του 20ου αιώνα μέσα από μια επιχρωματισμένη εικόνα εκείνης της εποχής, στην οποία ξεχωρίζει  η παρουσία των φουγάρων του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος το οποίο είχε κατασκευάσει η Εταιρία των Σιδηροδρόμων στα τέλη του 19ου αιώνα.

Το υπό εξέτασιν Ξενοδοχείο του Σταθμού όπως καταγράφηκε στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, σε ένα ευρύτερο φωτογραφικό κάδρο το οποίο περιλαμβάνει και άλλα σημεία αναφοράς του κοσμικού προαστίου του νέου Φαλήρου (Ακταίον Παλάς, λουτρά, Θέατρο), με τον άγνωστο φωτογράφο εποχής να βρίσκεται επί της ακτής Πρωτοψάλτη (νυν ακτή Δηλαβέρη).

Μεταξύ των ετών 1900 - 1912, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τους ενοικιαστές των περιουσιακών στοιχείων της Εταιρίας των Σιδηροδρόμων και ιδίως σχετικά με την εκμετάλλευση του Μεγάλου Ξενοδοχείου του Σταθμού η εκμίσθωση του οποίου γινόταν ανά πενταετία όπως προκύπτει από τα κάτωθι ιστορικά τεκμήρια:

Προκήρυξη / Γνωστοποίηση μίσθωσης (Έτος 1907)

Προκήρυξη / Γνωστοποίηση μίσθωσης (Έτος 1911)

Σύμφωνα με τα όσα προκύπτουν από την μελέτη του Τύπου της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, συμπεραίνουμε πως εκμισθωτής του υπό εξέτασιν Ξενοδοχείου, μέχρι το έτος 1912, υπήρξε ο Γ. Παππάς ("Ξενοδοχείο του Παππά").

Το 1912 υπήρξε έτος - σταθμός στην ιστορία και εξέλιξη του Ξενοδοχείου του Φαλήρου καθώς έλαβαν χώρα εκτεταμένες εργασίες ανακαίνισης / αναβάθμισης και μεταρρύθμισης σε αίθουσες και δωμάτια του ξενοδοχείου, με πλέον σημαντική προσθήκη αυτή της κεντρικής θέρμανσης (καλοριφέρ). Μετά το τέλος των εργασιών, η διεύθυνση του Ξενοδοχείου ανατέθηκε κατόπιν σχετικού πλειοδοτικού διαγωνισμού στον ξενοδόχο Μιχαήλ Ρούσσο - πατέρα του νεοφαληριώτη Νικολάου Ρούσσου - ο οποίος διέθετε πρότερη εμπειρία στον κλάδο της διοικήσεως ξενοδοχειακών μονάδων καθώς είχε διατελέσει διευθυντής τόσο του πολυτελούς αθηναϊκού ξενοδοχείου "Κοντινεντάλ - Τουρίστ" (οδός Βουλής και Ερμού) όσο και του "Ακταίον Παλάς".

Τα επίσημα εγκαίνια του Ξενοδοχείου του Φαλήρου υπό τη νέα διεύθυνση του Μιχαήλ Ρούσσου έλαβαν χώρα το απόγευμα της 9ης Ιουνίου του 1912 - όπως άλλωστε προκύπτει από το κάτωθι ιστορικό τεκμήριο - ημέρα κατά την οποία εγκαινιάστηκαν δυο καλαίσθητες μαρμάρινες θερινές τραπεζαρίες με θέα τον φαληρικό όρμο οι οποίες προστέθηκαν στην προϋπάρχουσα ανακαινισμένη εσωτερική (χειμερινή) τραπεζαρία χωρητικότητας 500 ατόμων. Το μενού του πρώτου γεύματος που παρατέθηκε κατά τη βραδιά των κοσμικών εγκαινίων ήταν το εξής: πατάτες, ψάρι, μοσχαράκι, σπαράγγια, γαλοπούλα, σαλάτα εποχής, παγωτό κασσάτο, επιδόρπιον.

Ο Μιχαήλ Ρούσσος, επί ημερών του ως διευθυντής του Ξενοδοχείου του Φαλήρου, προσέδωσε μεγάλη αίγλη στο ξενοδοχείο εισάγοντας διάφορες καινοτομίες μεταξύ των οποίων τα κονσέρτα. Το ονοματεπώνυμο του Μιχαήλ Ρούσσου ταυτίστηκε με τη λειτουργία του Ξενοδοχείου του Φαλήρου σε τέτοιο βαθμό ώστε μετά το έτος 1912, το εν λόγω ξενοδοχείο να αποκαλείται από πολλούς ως "Ξενοδοχείον Ρούσσου".

Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1912-1913, λόγω των αυξημένων αναγκών της εποχής, μεγάλο μέρος του ξενοδοχείου χρησιμοποιήθηκε ως ναυτικό νοσοκομείο ενώ η ιδιοκτήτρια Εταιρία των Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς (ΣΑΠ ή ΕΣΑΠ) διέθεσε στο κράτος αμαξοστοιχία 10 οχημάτων για τις ανάγκες ενός κινητού νοσοκομείου και στρατιωτικές μεταφορές. 

Μέχρι το έτος 1914, το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου υπήρξε διώροφο. Κατά τη διάρκεια της μεγάλης ανακαίνισης που έλαβε χώρα από την Εταιρία των Σιδηροδρόμων και η οποία συμπεριλάμβανε συν τοις άλλοις αγορά νέων επίπλων αξίας 32.000 δραχμών, προστέθηκε τρίτος όροφος στο κτίριο του ξενοδοχείου, με αποτέλεσμα πλέον ο αριθμός των δωματίων να ανέρχεται σε 50.

Ο πρώτος μεγαλοπρεπής χορός που έλαβε χώρα στο τριώροφο πλέον Ξενοδοχείο του Φαλήρου υπήρξε ο χορός του Πειραϊκού Συνδέσμου, στον οποίο συμμετείχαν οι πλέον εκλεκτοί της τότε πειραϊκής και φαληρικής κοινωνίας. Επίσης, καθ'όλη την περίοδο του Μεσοπολέμου, όπως άλλωστε συνέβαινε και στο γειτονικό "Ακταίον Παλάς", στις αίθουσες του Ξενοδοχείου του Φαλήρου λάμβαναν χώρα πλήθος κοσμικών εκδηλώσεων και χοροί διαφόρων συλλόγων.

Αξιοσημείωτο δίχως άλλο το γεγονός πως από το Ξενοδοχείο του Φαλήρου πέρασαν διάφορες προσωπικότητες του πολιτικού, διπλωματικού, καλλιτεχνικού και φιλολογικού κόσμου ενώ δεν υπήρξαν λίγοι οι εστεμμένοι και άλλοι υψηλοί - Έλληνες και ξένοι - θαμώνες που διέμειναν στο κοσμικό ξενοδοχείο. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ της εκλεκτής πελατείας του ξενοδοχείου του Φαλήρου συγκαταλέγονταν ο πρίγκηπας Χριστόφορος (10 Αυγούστου 1888 - 21 Ιανουαρίου 1940) - ο οποίος συνήθιζε να διαμένει στο υπ'αριθμόν 10 δωμάτιο του δευτέρου ορόφου, η διακεκριμένη καλλιτέχνις του μουσικού θεάτρου Έλσα Ένκελ (Elsa Enkel - 1890-1933), σύζυγος του θεατρικού επιχειρηματία Αποστόλου Κονταράτου και πρωταγωνίστρια της επιθεώρησης "Ξιφιρ Φαλέρ" που παιζόταν στο Θέατρο του Φαλήρου την εποχή του Μεσοπολέμου, ο τρις πρωθυπουργός της χώρας Δημήτριος Γούναρης (Πάτρα, 5 Ιανουαρίου 1867 – Γουδή, 15 Νοεμβρίου 1922), ο επίσης πολιτικός Πέτρος Πρωτοπαππαδάκης  (31 Δεκεμβρίου 1859 - 15 Νοεμβρίου 1922) κ.α. 

Έτος 1916 - Τα Κούλουμα εις το Ξενοδοχείον Φαλήρου

Στα δυο παραπάνω ονοματεπώνυμα αξίζει να σταθούμε λίγο και να καταγράψουμε ένα ιστορικό γεγονός το οποίο έλαβε χώρα στο Ξενοδοχείο του Φαλήρου κατά τον μήνα Μάρτιο του έτους 1922. Πρόκειται για τη παγκοσμίως πρωτότυπη "διχοτόμηση των χαρτονομισμάτων" την οποία εμπνεύστηκε ο τότε Υπουργός των Οικονομικών Πέτρος Πρωτοπαππαδάκης και εισηγήθηκε στον τότε πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη, με σκοπό την εξεύρεση των αναγκαίων χρηματικών πόρων (σσ. η χώρα βρισκόταν εν τω μέσω της Μικρασιατικής Εκστρατείας, οι πόροι είχαν εξαντληθεί λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων και οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν απρόθυμος να δώσουν δάνεια), συνάπτοντας ουσιαστικά ένα αναγκαστικό ομολογιακό δάνειο ύψους 1.500 εκατομμυρίων δραχμών. Για την ιστορία, ο Πρωτοπαππαδάκης μετά το προαναφερθέν "αναγκαστικό δάνειο" διορίστηκε πρωθυπουργός στην κυβέρνηση Γούναρη - Στράτου ενώ μετά την πτώση του Μικρασιατικού μετώπου συνελήφθη και δικάστηκε στη "Δίκη των Έξι", κρινόμενος ένοχος για εσχάτη προδοσία.

Στο δε ισόγειο του ξενοδοχείου, αξιοσημείωτη η λειτουργία του κοσμικού καφενείο - ζαχαροπλαστείου των Ρήγου - Παππά, στο οποίο οι πλέον εκλεκτοί εκπρόσωποι της αθηναϊκής, πειραϊκής και φαληρικής κοινωνίας έδιναν το παρόν κατά τις "ζουρ φιξ" (jours fixes - ήτοι απογεύματα Τρίτης, Πέμπτης και Σαββάτου και πρωινό Κυριακής). Μετά το έτος 1922 και την αποχώρηση του Ρήγου, ως συνέταιρος του Παππά καταγράφεται ο Κοντογιάννης. 

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του '22, πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία φιλοξενήθηκαν στο Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου, σε μια εποχή όπου ήδη είχε ξεκινήσει η παρακμή του πάλαι ποτέ κοσμικού προαστίου του νέου Φαλήρου. Παρά τις όποιες δυσχέρειες πάντως, το Ξενοδοχείο του Σταθμού παρέμενε σταθερό σημείο αναφοράς του τόπου όπου λάμβαναν χώρα χοροεσπερίδες και λοιπά κοσμικά γεγονότα, όπως μαρτυρά λ.χ. το κάτωθι ιστορικό τεκμήριο από τον Τύπο του έτους 1925 με αναφορά σε μεγάλη χοροεσπερίδα που οργάνωνε ο Ολυμπιακός:

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο από τον Τύπο του έτους 1927 στο οποίο αναγγελλόταν η οικογενειακή χοροεσπερίδα της Κυθηραϊκής Αδελφότητας Πειραιώς - Αθηνών "εις τας αίθουσας του εν Νέω Φαλήρω Ξενοδοχείου Ρούσου":

Αναλόγου περιεχομένου αρχειακό τεκμήριο με αναφορά στον χορό των Κυνουριέων ο οποίος έλαβε χώρα στις 30 Μαρτίου του έτους 1935 στο υπό εξέτασιν Ξενοδοχείο Σταθμού Νέου Φαλήρου. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως στην εκδήλωση θα συμμετείχαν δυο πλήρεις ορχήστρες υπό τον καλλιτέχνη Μπάμπη Ι. Αγγελόπουλο, μαζί με τα "Καλουτάκια", ήτοι τις αδελφές Άννα και Ειρήνη Καλουτά σε εφηβική ηλικία.

Το πέρασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου υπήρξε καταστρεπτικό για το νέο Φάληρο το οποίο όπως προαναφέραμε είχε ήδη χάσει μεγάλο μέρος της αίγλης του. Μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή, το υπό εξέτασιν ξενοδοχείο υπολειτούργησε, φιλοξένησε πρόσφυγες εκ Ρουμανίας και κατεδαφίστηκε εν τέλει το 1968, στα χρόνια της δικτατορίας, στα πλαίσια του εκμοντερνισμού και των έργων επιχωμάτωσης και επέκτασης της φαληρικής ακτής που προέβλεπαν την "απομάκρυνση" όλων των παραλιακών υποδομών / εγκαταστάσεων του νέου Φαλήρου του παρελθόντος. 

Το πάλαι ποτέ Μέγα Ξενοδοχείο της Εταιρίας των Σιδηροδρόμων όπως καταγράφηκε πριν την κατεδάφισή του:

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), στο σημείο όπου κάποτε βρισκόταν το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου υφίσταται ο οδικός κόμβος / αυτοκινητόδρομος του νέου Φαλήρου. 

• Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου - Παλαιές Φωτογραφίες: 

Το κατεδαφισμένο εδώ και δεκαετίες πάλαι ποτέ Μέγα Ξενοδοχείον του Φαλήρου "διασώζεται" μονάχα μέσα από παλιές φωτογραφικές καταγραφές, καρτ ποστάλ και προφορικές μαρτυρίες (αναμνήσεις) όσων έτυχε να το προλάβουν. Το διαθέσιμο αρχειακό φωτογραφικό υλικό με θέμα το Ξενοδοχείο του Φαλήρου δίδει την ευκαιρία στον μελετητή να θαυμάσει την αρχιτεκτονική του υπό εξέτασιν οικοδομήματος, το οποίο βρισκόταν κτισμένο σε μια ομολογουμένως άκρως προνομιακή τοποθεσία.

Το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου περί τις αρχές του 20ου αιώνα με το θέατρο του Φαλήρου να καταγράφεται στα αριστερά του, όπως καταγράφηκαν μέσα από δυο διαδοχικά δίγλωσσα επιστολικά δελτάρια εκείνης της εποχής:

Souvenir d'Athenes: Ξενοδοχείον Φαλήρου (Hotel du Phalere)

Ξενοδοχείον Φαλήρου - Hotel de Phalere

Εκτός από την περίφημη εξέδρα του Φαλήρου, την οποίαν επίσης κατασκεύασε η Εταιρία των Σιδηροδρόμων, σε αρκετές φωτογραφικές καταγραφές του Ξενοδοχείου του Σταθμού διακρίνεται το χαρακτηριστικό ξύλινο περίπτερο (κιόσκι ή/και ροτόντα), κατασκευής 19ου αιώνα, επί του παραθαλάσσιου περιπάτου, όπου μπάντες και φιλαρμονικές ορχήστρες, εγχώριες και ξένες, παιάνιζαν σε διάφορες ώρες τις ημέρες προς τέρψιν των επισκεπτών του νέου Φαλήρου. Το εν λόγω ξύλινο κιόσκι στηρίζονταν - όπως είναι εμφανές και στις φωτογραφίες εποχής - σε μεγάλους πασσάλους που βρίσκονταν στη θάλασσα. 

Le Pirée - Hotel du Phalere et la Plage

Η προαναφερθείσα εξέδρα του Φαλήρου, κατασκευασμένη στις αρχές της τελευταίες δεκαετίας του 19ου αιώνα, αποτελούσε κύριο σημείο αναφοράς και περιπάτου για τους κατοίκους του νέου Φαλήρου αλλά και για τους πολυάριθμους επισκέπτες του κοσμικού προαστίου. Στην εξέδρα του Φαλήρου επίσης εορτάζονταν διάφορα γεγονότα ενώ λάμβαναν χώρα οι υποδοχές εγχώριων και ξένων επισήμων προσώπων δια θαλάσσης. Αξιοσημείωτο πλήθος λ.χ. είχε συγκεντρωθεί στο νέο Φάληρο στις 1/11 Σεπτεμβρίου του 1911 κατά την επίσημη υποδοχή του θωρηκτού "Αβέρωφ". 

Στην επόμενη ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή των αρχών του 20ου αιώνα (προ του έτους 1914), η εξέδρα με φόντο το υπό εξέτασιν Grand Hotel de Phalere, το Σιδηροδρομικό Σταθμό του Φαλήρου και την οικία Βλάγκαλη.

Το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου, το Θέατρο του Φαλήρου, η προκυμαία και ο θαλάσσιος περίπατος, οι εγκαταστάσεις των λουτρών του Φαλήρου με φόντο τον σχεδόν ερημικό λόφο της Καστέλλας.

Ο μεγάλος περίπατος του νέου Φαλήρου με τις εγκαταστάσεις των θαλασσίων λουτρών και με φόντο το λόφο της Καστέλλας μέσα από ένα δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αιώνα. 

Ν. Φάληρον - Περίπατος στην παραλία (Δίγλωσσο Επιστολικό Δελτάριο Εποχής)

Το τριώροφο Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου και στο βάθος το "Ακταίον Παλάς" σε μια κλασική λήψη της εποχής του Μεσοπολέμου, η οποία χρησιμοποιήθηκε σε επιστολικά δελτάρια εποχής διαφορετικής διαφορετικών εκδόσεων, σε ασπρόμαυρη αλλά και επιχρωματισμένη μορφή.

Ν. Φάληρον: Το Μέγα Ξενοδοχείον (Δίγλωσσο Επιστολικό Δελτάριο)

Φάληρον: Άποψις εκ της θαλάσσης (Δίγλωσσο Επιστολικό Δελτάριο)

Ν. Φάληρον - Το Μέγα Ξενοδοχείον (Επιχρωματισμένο Δίγλωσσο Επιστολικό Δελτάριο)

Στην κάτωθι ασπρόμαυρη αεροφωτογραφία του νέου Φαλήρου της δεκαετίας του 1930-1940, καταγράφονται εκτός από το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου, ο σιδηροδρομικός σταθμός του Φαλήρου και η οικία Βλάγκαλη, το ποδηλατοδρόμιο του Φαλήρου, η εξέδρα, οι εγκαταστάσεις των θαλασσίων λουτρών αλλά και μερικές από τις οικίες του προαστίου του νέου Φαλήρου.

Έτερη ασπρόμαυρη αρχειακή φωτογραφική καταγραφή στην οποία διακρίνεται ξύλινος συρμός του σιδηροδρόμου Αθηνών Πειραιώς, η οικία Βλάγκαλη και στο βάθος το κτίριο του Ξενοδοχείου του Φαλήρου:

Στις επόμενες τρεις ενδεικτικές μεταπολεμικές φωτογραφίες των δεκαετιών 1950 και 1960, το πάλαι ποτέ λαμπρό και μεγαλοπρεπές Grand Hotel de Phalere στέκει επί της φαληρικής ακτής από την οποία πλέον απουσιάζουν οι εγκαταστάσεις των θαλασσίων λουτρών, με μερικά απομεινάρια της φημισμένης εξέδρας και με το μισό-γκρεμισμένο "Ακταίον Παλάς" να θυμίζουν το ένδοξο παρελθόν του άλλοτε κοσμικού προαστίου του νέου Φαλήρου, με τις όμορες περιοχές και δήμους να βρίσκονται ήδη σε μια φάση ξέφρενης "ανάπτυξης" και τσιμεντοποίησης.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Νέο Φάληρο: Ιστορία και Οδωνυμικά

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός του νέου Φαλήρου

Ακταίον Palace Hotel

Η εξέδρα του νέου Φαλήρου

Η Ταραντέλλα του νέου Φαλήρου

Ένας Τσελεμεντές στο νέο Φάληρο

Το Περίπτερο του Ναυτικού Ομίλου νέου Φαλήρου

Η Σούδα του νέου Φαλήρου

Ο "Διεθνής" Σταθμάρχης του νέου Φαλήρου

Οι εκκλησίες του νέου Φαλήρου

Οι αλιείς του νέου Φαλήρου - Τζιτζιφιών

Η Αύρα του Φαλήρου (La Brise du Phalere)

Στο νέο Φάληρο στα 1880

Το "αυτόνομο" νέο Φάληρο

Ο Ατμό-Ηλεκτρικός Σταθμός (ΑΗΣ) του νέου Φαλήρου

Το Μνήμα του Γάλλου (Μέρος Α')

Το Μνήμα του Γάλλου (Μέρος Β')

Ο νεοφαληριώτης Αττίκ

Τα Λουτρά του νέου Φαλήρου

"Αι πρωιναί ώραι εις τα φαληρικά ύδατα"

Το Θέατρο του νέου Φαλήρου

Η Έπαυλις του Ευθυμίου Κεχαγιά

Η Έπαυλις Mertzanoff

Το Αστυνομικό Τμήμα του νέου Φαλήρου

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Σμολένσκυ (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Δαβάκη-Πίνδου (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Δημητρίου Φαληρέως (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου (πρώην Κεχαγιά) (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Θρασύβουλου Ζαΐμη (Νέο Φάληρο).

Η εξοχική οικία του Γεωργίου Σουρή στο νέο Φάληρο

Η οικία Χρ. Χριστοφή στο νέο Φάληρο

Η οικία του στρατηγού Σμολένσκυ στο νέο Φάληρο

Τα ξενοδοχεία του νέου Φαλήρου στα 70s και στα 80s

Ο Αλέξανδρος Κ. Βλάγκαλης και η εν Νέω Φαλήρω οικία του

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• "Η Ιστορία του νέου Φαλήρου μέσα από τους δρόμους του", Βάννα Πανδή-Αγαθοκλή, Εκδόσεις Όμβρος, Βιβλιοθήκη Μελετών και Δοκιμίων, ΧΕΝ Νέου Φαλήρου.
• "Το χρονικό μιας πολιτείας - Πειραιάς 1835-2005", Γιάννης Χατζημανωλάκης, Πειραιάς, 2005
• "Ο Πειραιεύς του άλλοτε", Πάνου Λώζου, 1987
• "Αναζητώντας το χθες του Πειραιώς", Ιακώβου Γ. Βαγιάκη, Συλλογές
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο - ΕΛΙΑ
• Τύπος Εποχής - Συλλεκτικοί Χάρτες - Οδηγοί Πόλεως

Φωτογραφίες: 

• Οι ιστορικές φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.