Η ΕΝ ΠΕΙΡΑΙΕΙ ΕΜΠΟΡΙΚΗ & ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ [1904]

Στον Πειραιά των τελών του 19ου αιώνα, αποκαλούμενου συχνά ως "Μanchester (Μαγχεστρία) της Ανατολής", άνθιζε η ναυτιλία, η βιομηχανία και φυσικά το εμπόριο. Παρόλα ταύτα, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, η ύπαρξη αξιόλογης εμπορικής εκπαίδευσης υπήρξε σχεδόν ελλειμματική. Κατά το έτος 1894, ο χημικός Όθων Ρουσσόπουλος και ο φυσικός Ιωάννης Γεράκης ίδρυσαν στον Πειραιά την πρώτη "Εμπορική και Βιομηχανική Ακαδημία" (1894-1923), η οποία αν και επιχορηγούμενη από τον Δήμο Πειραιώς, μετά από δυο χρόνια μετ-εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. 

Στις αρχές του 20ου αιώνα λοιπόν, την ίδια στιγμή που εμπορικές σχολές ιδρύονταν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος (Βόλος, Πάτρα, Σύρος), η κατά τα λοιπά ακμάζουσα πόλη του Πειραιώς, δεν διέθετε ουδεμία εμπορική σχολή άξια λόγου. Το εν λόγω κενό στην Εμπορική Εκπαίδευση του Πειραιώς ήρθε να καλύψει η ίδρυση της ιδιωτικής αρχικά τριτάξιας και εν συνεχεία τετρατάξιας Εμπορικής Σχολής του Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου κατά το έτος 1904, η οποία πρώτο-λειτούργησε με την υποστήριξη και αρωγή του λυκειάρχη Ζήση Αγραφιώτη (σσ. ο οποίος αργότερα αποσύρθηκε από το εγχείρημα), του Δήμου Πειραιώς καθώς επίσης του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς. Αξιομνημόνευτη δε, υπήρξε η συμβολή τόσο του Προέδρου του Ε.Β.Ε.Π. κατά την περίοδο 1910-1912, Αριστείδη Παπαγεωργακόπουλου, όσο και του τότε Γενικού Γραμματέα Γεωργίου Στρίγκου.

Στο σημείο αυτό οφείλουμε να αναφέρουμε πως ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος (1872 ή 1876 - 1936), γεννηθείς στον Πλάτανο της Σάμου κατά το έτος 1872 ή κατ'άλλους το 1876, μαθήτευσε στην Πορφυριάδα Εμπορική Σχολή Καρλοβασίου, υπηρετώντας για αρχικά για μικρό χρονικό διάστημα ως εμποροϋπάλληλος στη Σμύρνη μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών του. Αργότερα, ο ίδιος μετοίκησε στον Πειραιά, όπου φοίτησε στην προαναφερθείσα "Εμπορικήν και Βιομηχανικήν Ακαδημίαν" των Ρουσσοπούλου και Γεράκη για να ακολουθήσει ένας νέος κύκλος σπουδών στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή του Παρισιού, από όπου αποφοίτησε με άριστα. Επανερχόμενος στην Ελλάδα, παρακολούθησε μαθήματα δι’ ανταποκρίσεων στην γαλλική Σχολή Pigier (Ecole de Commerce Pigier), ενώ διορίστηκε καθηγητής της Πορφυριάδος Εμπορικής Σχολής Καρλοβασίου, όπου παρέμεινε επί ένα σχολικό έτος. 

Κατόπιν ακολούθησε η ανάθεση της ιδρύσεως, οργανώσεως και διευθύνσεως της Δημόσιας Εμπορικής Σχολής Βόλου από το τοπικό Εμπορικό Επιμελητήριο (έτος 1902) και η επιστροφή στο Παρίσι όπου απέκτησε κρατικό πτυχίο Λογιστικής και δίπλωμα με μετάλλιο αριστεύσεως της προαναφερθείσης Σχολής Pigier. Μετά την νέα επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Παναγιωτόπουλος διορίστηκε ως ο πρώτος τακτικός καθηγητής της εν Αθήναις δημοσίας Σχολής Εμπορικών Σπουδών, η οποία ιδρύθηκε μετά την ψήφιση του νόμου περί δημοσίων εμπορικών σχολών το 1901, επί ημερών υπουργίας Σπυρίδωνος Στάη (1859–1932). 

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση της Εμπορικής Σχολής Πειραιώς του Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1905. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η έδρα της Σχολής καταγραφόταν στην πλατεία Δημοτικού Θεάτρου.

Σύμφωνα με τα καταγραφόμενα στην κάτωθι αρχειακή καταχώρηση, η υπό εξέτασιν Εμπορική Σχολή Πειραιώς, με διδακτικό προσωπικό 10 καθηγητών, υπό τη διεύθυνση του Κ. Παναγιωτόπουλου, από την 1η Σεπτεμβρίου του έτους 1905 θα εγκαθίστατο στην κάτωθι εικονιζόμενη Μεγάλη Οικία Ηλιόπουλου, η οποία βρισκόταν επί της οδού Πραξιτέλους 163, μεταξύ των οδών Βουβουλίνας (σσ. Μπουμπουλίνας) και Αλκιβιάδου.

Αναλυτικά, το διδακτικό προσωπικό Α' και Β' Τάξεως της Εμπορικής Σχολής Πειραιώς του Κ. Παναγιωτόπουλου, η οποία μάλιστα διέθετε και Οικοτροφείο, κατά το έτος 1905:

Εμπορική Σχολή Πειραιώς Κ. Παναγιωτόπουλου - Μεγάλη Οικία Ηλιόπουλου

Το 1906 υπήρξε ένα έτος σταθμός όχι μονάχα για την Εμπορική Σχολή Πειραιώς του Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου, αλλά και εν γένει για την εμπορική εκπαίδευση στην Ελλάδα, καθώς εκδόθηκε από τον ιδρυτή της Σχολής ο πρώτος τόμος της Εγκυκλοπαίδειας Εμπορικής Μόρφωσης, ο οποίος έκτοτε χρησιμοποιήθηκε μακροχρόνια σε πολλές εμπορικές σχολές ανά την ελληνική επικράτεια. Η συγκεκριμένη έκδοση ανύψωσε το κύρος της Εμπορικής Σχολής του Παναγιωτόπουλου η οποία κατά την επόμενη χρονιά τέθηκε υπό την επίσημη προστασία του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς. 

Ενδεικτική αρχειακή διαφημιστική καταχώρηση της Εμπορικής Σχολής Πειραιώς (Ecole Commerciale du Pirée), με έδρα επί της οδού Πραξιτέλους 163, υπό τη διεύθυνση του Κ. Παναγιωτόπουλου, από το έτος 1906:

Στην ακόλουθη καταχώρηση μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1907  παρέχονταν αρκετές πληροφορίες σχετικά με το "Οικοτροφείον Εμπορικής Σχολής Πειραιώς", η οποία ήδη διέτρεχε το "τέταρτον αυτής έτος", όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται. Στο Οικοτροφείον της Σχολής το οποίο στεγαζόταν στην μεγάλη οικία Χριστοφίδου, έναντι της έδρας του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της πόλεως, γίνονταν δεκτοί μαθητές από της επαρχία και το εξωτερικό:

Κατά το έτος 1908, η Εμπορική και Λογιστική Σχολή Παναγιωτόπουλου προχώρησε ένα βήμα παραπάνω ξεκινώντας την έκδοση του περιοδικού "Εμπόριον", ενός μοναδικού και πρωτοποριακού για την εποχή περιοδικού, όχι μονάχα για τα δεδομένα της Ελλάδος, αφού κυκλοφόρησε σε κάθε σημεία της υφηλίου, όπου υπήρχαν Έλληνες! Το εν λόγω περιοδικό, το οποίο περιείχε μεταξύ των άλλων άρθρα εμποριολογίας, λογιστικής, μαθηματικών εφαρμοσμένων στο εμπόριο, εμπορικής επιστολογραφίας, εμπορικής γεωγραφίας, στατιστικής, ιστορίας του εμπορίου, εμπορευματολογίας, στενογραφίας, νομικών ζητημάτων, οικονομολογικών ζητημάτων, τραπεζών, οικονομικής πολιτικής, εμπορικής εκπαιδεύσεως, υπήρξε επαναστατικό για τα δεδομένα της τότε ελληνικής εμπορικής εκπαιδεύσεως.  Η έκδοση του περιοδικού "Εμπόριον" διεκόπη τον Μάιο του 1911.

Διαφημιστική καταχώρηση της Εμπορικής Σχολής Πειραιώς του Κ. Παναγιωτόπουλου μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1908. Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει μεταξύ των άλλων, η έδρα στη Σχολής καταγραφόταν επί της οδού Σωτείρας 18: 

Ιστορικό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1908 με αναφορά στις εξετάσεις της Εμπορικής Σχολής Πειραιώς του Κ. Παναγιωτόπουλου οι οποίες είχαν λάβει χώρα στη μεγάλη αίθουσα του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς:

Κατά το έτος 1909, η επωνυμία της υπό εξέτασιν σχολής μετεβλήθη σε Ανωτέρα Πρακτική Εμπορική Σχολή Πειραιώς η οποία περιλάμβανε το Πρακτικόν Γραφείον, το οποίο συναλλασσόταν εικονικά μετά των εμπορικών καταστημάτων των Πρακτικών Γραφείων των κυριοτέρων σχολών του κόσμου!

Στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, η Ανωτέρα Πρακτική Εμπορική Σχολή Πειραιώς του Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου, "υπό την προστασίαν και επίβλεψιν του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς", στεγαζόταν πλέον στο Μέγαρο Παπαγεωργακόπουλου (πρώην οικία Φεράλδη), στη συμβολή της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' με την οδό Ναυάρχου Νοταρά 68.

Έτος 1910

Έτος 1910

Την επόμενη χρονιά (έτος 1911), ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος εισήγαγε νέες καινοτομίες στη Σχολή του, καταργώντας τις τάξεις και τον χρόνο φοίτησης, προωθώντας ταυτόχρονα το σύστημα της εκμαθήσεως της ύλης δια της μεθόδου των κύκλων εις τα εμπορικά μαθήματα. Παράλληλα, ο τίτλος της σχολής μετεβλήθη ξανά σε Εμπορική και Λογιστική Σχολή Παναγιωτοπούλου.

Έτος 1911

Ακολουθούν ορισμένες ενδεικτικές αρχειακές διαφημιστικές καταχωρήσεις της Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου από το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1910:

Έτος 1912

Έτος 1912

Έτος 1912

Έτος 1913

Έτος 1913

Έτος 1913

Έτος 1913

Έτος 1913

Έτος 1913 - Διαφημιστική Καταχώρηση της Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου

Έτος 1914

Έτος 1914

Έτος 1914

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός πως αρχής γενομένης από το έτος 1912, και κατά τη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, η Εμπορική Σχολή Παναγιωτόπουλου εξέδωσε πληθώρα επιστημονικών βιβλίων όπως λ.χ. την "Ανωτέρα Λογιστική" (1912), την "Εμπορική Αριθμητική" (1912), την "Εμποριολογία και Εμπορική Αλληλογραφία" (1915) - με παραδείγματα και ασκήσεις στα γαλλικά και στα ελληνικά - κ.α. οικονομολογικής και λογιστικής φύσεως συγγράμματα.

Διαφημιστική καταχώρηση της Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου από το έτος 1915 στην οποία καταγράφονται οι τίτλοι σπουδών που απονέμονταν από την εν λόγω σχολή: Ενδεικτικόν Υπολογιστού, Δίπλωμα Λογιστού, Δίπλωμα Αλληλογράφου εν τη Γαλλική Γλώσση, Δίπλωμα Αλληλογράφου εν τη Αγγλική Γλώσση και Δίπλωμα Ανωτέρων Εμπορικών Σπουδών.

Έτερο ιστορικό τεκμήριο / διαφημιστική καταχώρηση της εν Πειραιεί Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου (μετ' οικοτροφείου), από το έτος 1916:

Έτος 1916 - Εμπορική και Λογιστική Σχολή Παναγιωτόπουλου

Στο κάτωθι ασπρόμαυρο δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο εποχής το οποίο τιτλοφορείται "Πειραιεύς: Το Μέγαρον Παπαγεωργακόπουλου (Pirée: La Grande Maison Papageorgacopulo)", παρατηρήστε στον άνω δεξιά εξώστη του εν λόγω κτιρίου την πινακίδα της "Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου". 

Πειραιεύς - Το Μέγαρον Παπαγεωργακόπουλου

Αξιοσημείωτο επίσης το γεγονός πως ο Χρήστος Πανάγος, στο "Ένας Πειραιώτης θυμάται", ανέφερε τις αναμνήσεις του από την φοίτησή του στην Εμπορική και Λογιστική Σχολή του Παναγιωτόπουλου έναντι του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς.

Κατά το έτος 1920, μετά την ίδρυση της Ανωτάτης Σχολής Εμπορικών Σπουδών, η οποία υπαγόταν στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - σσ. κατόπιν σχετικής πρωτοβουλίας του Ελευθερίου Βενιζέλου ο οποίος την προηγούμενη χρονιά (1919) είχε καλέσει στην Ελλάδα τον Γεώργιο Παγιάρ, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λωζάνης, με εντολή τη σύνταξη οργανισμού για τη ίδρυση και λειτουργία Ανώτατης Εμπορικής Σχολής, κατά το πρότυπο της αντίστοιχης σχολής του Πανεπιστημίου της Λωζάνης - ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος διορίστηκε καθηγητής Λογιστικής. Τρία χρόνια αργότερα (1923), απολύθηκε εξαιτίας πολιτικών λόγων για να επανακάμψει στην ίδια θέση κατά το έτος 1927. 

Στις 25 Μαΐου του 1920, ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος απέστειλε το κάτωθι εικονιζόμενο επιστολικό δελτάριο - στο οποίο εικονίζεται το προαναφερθέν Μέγαρο Παπαγεωργακόπουλου επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' προ της κατασκευής του Μεγάρου Σπυράκη παραπλεύρως αυτού - ζητώντας στα αγγλικά την αποστολή ενός νέου καταλόγου καθώς και τον ειδικό κατάλογο εμπορικών βιβλίων: "Piraeus, 25 May 1920. Gentlemen, please send your catalog and the specific catalog of the Commercial Books. Yours truly. C. Panagiotopoulos"

Με αφορμή το ως άνω επιστολικό δελτάριο, αξίζει να υπογραμμίσουμε πως ο γαλλοτραφής Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος έμαθε την αγγλική γλώσσα με σκοπό να παρακολουθεί την πρόοδο της Λογιστικής επιστήμης στις ΗΠΑ, δίδοντας κατ'αυτόν τον τρόπο νέες κατευθύνσεις στην εν Ελλάδι Λογιστική επιστήμη, την οποία προσάρμοσε βάσει των αμερικανικών προτύπων!

Αναφορά στον Κωνσταντίνο Παναγιωτόπουλο, τακτικού καθηγητή της Λογιστικής στην Ανωτάτη Σχολή Εμπορικών Σπουδών και ιδρυτού της εν Πειραιεί Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής μέσα από τις σελίδες του Πανελληνίου Λευκώματος της Εθνικής Εκατονταετηρίδος.

"Η Λογιστική διδασκόμενη κατ'οίκον δια το άρτι εκδοθέντος "Συστήματος Μαθημάτων Λογιστικής" του Κ. Παναγιωτόπουλου", από τα μέσα της δεκαετίας του 1920. Ιδιαίτερα καινοτόμο εγχείρημα για εκείνη την εποχή υπήρξε, δίχως αμφιβολία, το γεγονός ότι πως στην Λογιστική Σχολή του Κ. Παναγιωτόπουλου μπορούσε κάποιος να φοιτήσει και δι'αλληλογραφίας (δια ταχυδρομικής ανταποκρίσεως όπως χαρακτηριστικά τόνιζαν οι διαφημιστικές καταχωρήσεις των χρόνων εκείνων, οπως λ.χ. η κάτωθι εικονιζόμενη)! 

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση από το καλοκαίρι του έτους 1925, περίοδο κατά την οποία η υπό εξέτασιν Σχολή Παναγιωτόπουλου προσέφερε θερινά μαθήματα λογιστικής.

Διαβάστε εδώ μια μικρή αναφορά στη Βιβλιοθήκη του Κ. Παναγιωτόπουλου με αφορμή μια διαφημιστική καταχώρηση από σχετικό Οδηγό της περιόδου 1924-1925.

Ενδεικτική αρχειακή διαφημιστική καταχώρηση της εν Πειραιεί Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου στην οποία καταγράφεται το διδακτικό προσωπικό της κατά το σχολικό έτος 1927-1928. Αξιοσημείωτο γεγονός η λειτουργία Προτύπου Οικογενειακού Οικοτροφείου με περιορισμένες θέσεις στη συμβολή των οδών Δευτέρας Μεραρχίας και Τρύφωνος Μουτζόπουλου:

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί το γεγονός πως κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, στην Ελλάδα εν γένει υπήρξε ένα έντονο ρεύμα το οποίο συνέβαλε στην ίδρυση διάφορων εμπορικών σχολών σε διάφορα μέρη της χώρας, εκ των οποίων αρκετές έκαναν χρήση των βιβλίων, εγχειριδίων και συγγραμμάτων του πολυγραφότατου Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου.

Έτος 1929 - Τα Λογιστικά Έργα του Κ. Παναγιωτόπουλου

Στα τέλη της δεκαετίας του '20, στον Μέγα Οδηγό της πόλεως του Πειραιώς του 1928-1929 καθώς και στην αντίστοιχη συμπεπληρωμένη έκδοση του 1929-1930, καταγραφόταν η κάτωθι συνοπτική περιγραφή της Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου συνοδεία μιας ολοσέλιδης διαφημιστικής καταχώρησης, με αναλυτική περιγραφή όλων των διαφορετικών τμημάτων που λειτουργούσαν εκείνη την εποχή. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στην Σχολή Παναγιωτόπουλου, η οποία τότε λειτουργούσε υπό τη διεύθυνση του Αδαμάντιου Μ. Συρίγου (σσ. μετέπειτα ιδρυτή του Λυκείου "Αθηνά", μετεξέλιξη του οποίου υπήρξαν τα εκπαιδευτήριο Ζηρίδη), δίδασκε μεταξύ των άλλων, εκτός από τον προαναφερθέντα Αδαμάντιο Συριγο και τον ίδιο τον Κωνσταντίνο Παναγιωτόπουλο, ο μαθηματικός Ιωάννης Βουλοδήμος (πατέρας του μετέπειτα Δημάρχου Πειραιώς Αναστασίου Βουλοδήμου).

Μέγας Οδηγός Πειραιώς 1928-1929

Μέγας Οδηγός Πειραιώς 1928-1929

Κατά το έτος 1929, η υπό εξέτασιν Σχολή Παναγιωτόπουλου εόρτασε τα είκοσι πέντε έτη λειτουργίας της. 

Ακολουθούν ορισμένες ενδεικτικές αρχειακές διαφημιστικές καταχωρήσεις της Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου, μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου των αρχών της δεκαετίας του 1930. 

Έτος 1931 - Διαφημιστική Καταχώρηση Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου

Έτος 1932 - Διαφημιστική Καταχώρηση Εμπορικής & Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου

Έτος 1933 - Διαφημιστική Καταχώρηση Σχολής Παναγιωτόπουλου

Έτος 1933 - Διαφημιστική καταχώρηση Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής Παναγιωτόπουλου

Έτος 1933 - Διαφημιστική καταχώρηση των μονοτάξιων τμημάτων λογιστικής και ξένων γλωσσών

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση της Εμπορικής και Λογιστικής Σχολή Παναγιωτόπουλου με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 30 ετών λειτουργίας (1904-1934), με έδρα σταθερά στη συμβολή της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' και Νοταρά. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η υπό εξέτασιν Σχολή, εκείνη την εποχή, όπως αποδεικνύεται από τα αναφερόμενα στο κάτωθι αρχειακό τεκμήριο, συνεργαζόταν με το Πρότυπο Οικοτροφείο Αγωγής του Α.Μ. Συρίγου, το οποίο βρισκόταν στη συμβολή της κεντρικής λεωφόρου Σωκράτους με την οδό Αγίου Κωνσταντίνου.

Η ιστορική διαδρομή της εν Πειραιεί Εμπορικής και Λογιστικής Σχολής του Κωνσταντίνου Παναγιωτόπουλου, στην οποία φοίτησαν χιλιάδες μαθητές προερχόμενοι από διάφορα μέρη της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, ολοκληρώθηκε κατά το έτος 1934 με την μεταφορά της Σχολής στην Αθήνα. Δυο χρόνια αργότερα (έτος 1936), ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος αποβίωσε, αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό για την ελληνική οικονομική επιστήμη καθώς επίσης μέγα έργο - άμεσο συνδεδεμένο με τον Πειραιά - διαμέσου της λειτουργίας της υπό εξέτασιν σχολής, εκ της οποίας προέκυψαν οι πλέον επιφανείς οικονομικοί παράγοντες της πόλεως.

Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος

Αντί επιλόγου, ας αναφερθεί έστω επιγραμματικά πως ο Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος, θεωρούμενος ως ο θεμελιωτής των επιστημονικών αρχών της συγχρόνου Λογιστικής εν Ελλάδι, υπήρξε μεταξύ των άλλων αντεπιστέλλον μέλος της Λογιστικής Εταιρείας της Γαλλίας, της Ακαδημαϊκής Λογιστικής Εταιρείας του Βελγίου, της Διεθνούς Λογιστικής Εταιρείας, μέλος του Γενικού Συμβουλίου του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου της Λογιστικής, μέλος της Comite de Patronage du monument Eugene Leautey, τακτικό μέλος της American Association of University Instructors in Accounting, αντιπρόεδρος της Ακαδημαϊκής Λογιστικής Εταιρείας της Ελλάδος και πρόεδρος της Πανελληνίου Επιστημονικής Λογιστικής Εταιρείας (ΠΕΛΕ) η οποία ιδρύθηκε το 1927. Όσον αφορά το πλούσιο συγγραφικό του έργο, αξίζει να αναφερθούν ορισμένα από τα συγγράμματά του: "Η Λογιστική προσιτή τοις πάσι" (σειρά 7 άρθρων δημοσιευθέντων στο περιοδικό Εμπόριον), "Ο οικογενειακός προϋπολογισμός" (Α' τόμος Εμπορίου), "Παρερμηνεία της εννοίας και του έργου της Λογιστικής" (Α' τόμος Εμπορίου), "Πρώτον συνέδριον Λογιστικών Επιστημών" (Γ' τόμος Εμπορίου), "Η εξέλιξις της Λογιστικής" (Γ' τόμος Εμπορίου), "Η ελληνική εμπορική εκπαίδευσις εις την έκθεσιν Αθηνών" (βραβεύθηκε με αργυρό μετάλλιο, έτος 1903), "Συνέδριον Εμπορικής Εκπαιδεύσεως" (Α' τόμος Εμπορίου), "Προτάσεις προς το Πανελλήνιον Συνέδριον Γεωργίας, Εμπορίου, Βιομηχανίας" (Β' τόμος Εμπορίου), "Η παιδαγωγική αξία της νεωτέρας Λογιστικής" (Οικονομικός Ταχυδρόμος, Οδηγός της προόδου και γαλλιστί στο περιοδικό La Comptabilite et les Affaires, Μάιος 1928), "Α' Βαθμίς Εγκυκλοπαιδείας Εμπορικής Μορφώσεως", "Β' Βαθμίς Εγκυκλοπαιδείας Εμπορικής Μορφώσεως" (εκ τριών τόμων) και "Σύστημα μαθημάτων Λογιστικής" [Σειρά Α' (1923) και Β' (1927)].

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• Πειραιάς - Τότε και Σήμερα - Η Μεγάλη Οικία Ηλιόπουλου
• Οικία Φεράλδη [Μέγαρο Παπαγεωργακόπουλου]
• Κωνσταντίνος Παναγιωτόπουλος (1872-1936): Ένας μεγάλος δάσκαλος της Λογιστικής
• Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδος
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.