ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑ [1895]

Στο πέρασμα των δεκαετιών, πολλοί τόνοι μελάνης έχουν χυθεί σχετικά με την ιστορική διαδρομή του περικαλλούς Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς. Το παρόν συνοπτικό, διαρκώς εμπλουτιζόμενο, εικονογραφημένο αφιέρωμα, έχει ως μοναδικό σκοπό την χρονολογική παράθεση και παρουσίαση μιας όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένης συλλογής αρχειακών φωτογραφικών καταγραφών και επιστολικών δελταρίων / cartes postales με κύριο θέμα το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς. 

Ως γνωστόν, η ιστορική διαδρομή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς ξεκίνησε το 1882, έτος κατά το οποίο ο τότε Δήμαρχος Πειραιώς Τρύφων Μουτζόπουλος παρουσίασε για πρώτη φορά στον δημοτικό προϋπολογισμό ένα κονδύλι ύψους 200.000 δραχμών "δι'ανέγερσιν θεάτρου". Τα σχέδια εκείνου του μεγαλεπήβολου εγχειρήματος ανέλαβε ο μηχανικός του Δήμου Πειραιώς Ιωάννης Λαζαρίμος. Στις 13 Μαΐου του ιδίου έτους, το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης ενέκρινε το σχετικό έργο, το οποίο έμελλε να κατασκευαστεί στο Οικοδομικό Τετράγωνο έναντι του Δημοτικού Παρθεναγωγείου, ήτοι της μετέπειτα Ραλλείου Σχολής Θηλέων, έχοντας ως πρότυπο το νεοκλασικό Théâtre de l'Odéon (νυν Odéon-Théâtre de l'Europe), αρχικής κατασκευής περιόδου 1779-1782, το οποίο βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Γαλλίας, το Παρίσι. 

Ακολουθώντας το ως άνω πρότυπο, το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς κατασκευάστηκε με μια πλατεία χωρητικότητας 600 θεατών και τρεις σειρές θεωρείων, με 23 θεωρεία ανά σειρά, τα οποία μπορούν να δεχθούν 414 θεατές. Λαμβάνοντας δε υπόψη το γεγονός πως το υπερώο έχει χωρητικότητα 300 θεατών, συνολικά το υπό εξέτασιν θέατρο μπορεί να δεχθεί 1314 θεατές - στην ανάγκη 1500 άτομα. 

Δίχως καμία αμφιβολία, στα τέλη του 19ου αιώνα, η συγκεκριμένη κατασκευή υπήρξε, εκτός από υπέρλαμπρη, φοβερά σύγχρονη για τα δεδομένα εκείνων των καιρών, καθώς διέθετε μεταξύ των άλλων δυο εξόδους για τους ηθοποιούς, πέντε για τους θεατές (γρήγορη εκκένωση του χώρου), σύστημα εξαερισμού και θερμάνσεως της αίθουσας, πολλούς και άνετους χώρους για τους ηθοποιούς καθώς και ισόγεια καταστήματα προς εκμίσθωση / εκμετάλλευση. 

Επιστολικό δελτάριο από τα τέλη του 19ου αιώνα με θέμα το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς

Εν τέλει, το συνολικό κόστος κατασκευής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς έφθασε τις 900.000 δραχμές - σσ. ο αρχικός προϋπολογισμός υπήρξε 450.000 δραχμές σε εποχές που το σύνολο των Δημοτικών Εσόδων ήταν μόλις 365.000 δραχμές (!!) - και μέρος του συνόλου των εξόδων καλύφθηκε με σχετικό δάνειο ύψους 250.000 δραχμών το οποίο χορηγήθηκε από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.

Η θεμέλιος λίθος του κατά την πλατεία Κοραή Δημοτικού Θεάτρου τέθηκε την Κυριακή 24η Ιουνίου του 1884, παρουσία του τότε Δημάρχου Πειραιώς Αριστείδη Σκυλίτση Ομηρίδη* (του πρεσβύτερου), με τις εργασίες κατασκευής να διαρκούν περί τα δέκα χρόνια. 

[Επιστολή του Δημάρχου Πειραιώς Α.Σ. Σκυλίτση προς τον Πρόεδρον του Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με την κατάθεση του θεμελίου λίθου του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς]

[Πρόγραμμα επί τη καταθέσει του θεμελίου λίθου του εν Πειραιεί Δημοτικού Θεάτρου]:

* Προς αποφυγήν παρερμηνειών, ο προαναφερόμενος Αριστείδης Σκυλίτσης Ομηρίδης ο πρεσβύτερος υπήρξε πατέρας του Δημοσθένους Ομηρίδη Σκυλίτση (επίσης δημάρχου Πειραιώς) και παππούς του δοτού δημάρχου της περιόδου της Δικτατορίας Αριστείδη Σκυλίτση.

Τα επίσημα εγκαίνια του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς πραγματοποιήθηκαν στις 9 Απριλίου του 1895, παρουσία του τότε Δημάρχου Πειραιά Θεόδωρου Ρετσίνα, ενώ το έργο δεν ήταν ακόμη πλήρως περατωμένο.

Όπως ήδη αναφέραμε στον πρόλογο του παρόντος αφιερώματος, ακολουθεί μια σειρά αρχειακών φωτογραφικών καταγραφών και επιστολικών δελταρίων (cartes postales) με θέμα το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς, το οποίο αποτελεί μέγα σημείο αναφοράς της πόλης του Πειραιώς από τα τέλη του 19ου αιώνα και μέχρι τις μέρες μας (21ος αιώνας).

[Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς με τον ατμοκίνητο τροχιόδρομο επί της κεντρικής λεωφόρου Σωκράτους]

Πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά

[Δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα με θέμα το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς - Πειραιεύς Δημοτικόν Θέατρον (Pirée - Theatre Municipal), σε ασπρόμαυρη και επιχρωματισμένη εκδοχή]:

Δείτε μια σχετική σύνθεση/αντιπαραβολή του Πειραιά του χθες και του σήμερα εδώ.

[Δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αιώνα με τη λεωφόρο Αθηνάς (νυν Βασιλέως Γεωργίου Α') - Πειραιεύς Λεωφόρος Αθηνάς (Pirée - Boulevard de Minerver), στο οποίο καταγράφεται μερικώς το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς]:

Κατά τη δεκαετία του 1910, διάφορες δημοτικές και μη υπηρεσίες καθώς και σύλλογοι στεγάστηκαν - ελλείψει διαθέσιμων χώρων - στο Δημοτικό Θέατρο της πόλης: Εμπορική Λέσχη, Φρουραρχείο, Εργατικό Κέντρο Πειραιά, συνδικαλιστικά σωματεία κ.ο.κ.

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε επί της κεντρικής λεωφόρου Σωκράτους:

Πειραιεύς: Λεωφόρος Σωκράτους

Μετά τον θάνατο του Βασιλέα Γεωργίου Α', η λεωφόρος Αθηνάς μετονομάστηκε σε λεωφόρος Βασιλέως Γεωργίου Α'. Δεξιά, στο κάτωθι δίγλωσσο επιστολικό δελτάριο καταγράφεται το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς με τα ισόγεια καταστήματα, στη συνέχεια η οικία Φραγκούλη, απέναντι η οικία Φεράλδη και στο βάθος το Ωρολόγιον.

Πειραιεύς: Λεωφόρος Γεωργίου Α' (Pirée: Boulevard George 1er)

Παρέλαση έναντι του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς κατά το έτος 1913, προς τιμήν του θριαμβευτή των Βαλκανικών Πολέμων Βασιλέα Κωνσταντίνου Α'.

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε από την πλατεία Κοραή κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα:

Στα χρόνια της δεύτερης Άγγλο-γαλλικής ("συμμαχικής") κατοχής / αποκλεισμού του Πειραιώς, η οποία έλαβε χώρα μετά τα Νοεμβριανά του 1916, Γάλλοι στρατιώτες "στρατοπέδευσαν" έναντι του Δημοτικού Θεάτρου της πόλης, στην πλατεία Κοραή, στο αλσύλλιο του Αγίου Κωνσταντίνου, έναντι του Δημοτικού Παρθεναγωγείου (Ράλλειος Σχολή) και σε άλλα σημεία της πόλεως.

Πιθανότατα, στην ίδια περίοδο του προαναφερόμενου δεύτερου "συμμαχικού" αποκλεισμού του Πειραιά τοποθετείται η επόμενη ασπρόμαυρη αρχειακή φωτογραφία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς. Στο συμπέρασμα αυτό μας οδηγούν οι δενδροστοιχίες στην πλατεία έναντι του Δημοτικού Θεάτρου αλλά και οι σκηνές που διακρίνονται παραπλεύρως αυτού, στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Στο ίδιο φωτογραφικό "κάδρο" καταγράφεται εκτός των άλλων επί της κεντρικής λεωφόρου Σωκράτους ο ηλεκτροκίνητος τροχιόδρομος.

Μετά την καταστροφή του 1922, αρκετοί πρόσφυγες προερχόμενοι από την Μικρά Ασία - ελλείψει άλλων διαθέσιμων χώρων και υποδομών - φιλοξενήθηκαν προσωρινά στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς. Όπως είναι φυσικό οι συχνές και διαφορετικές μη θεατρικές χρήσεις του κτιρίου επέφεραν σταδιακά σημαντικές φθορές. Στην κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία εποχής (από το ψηφιοποιημένο αρχείο του ΕΛΙΑ), ένας ηλικιωμένος ρωτάει - σύμφωνα με τη χειρόγραφη λεζάντα - έναν στρατιώτη που επέστρεψε από το μικρασιατικό μέτωπο αν γνωρίζει κάτι για τον γιο του. 

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου με εμφανή την παρουσία τροχοφόρων οχημάτων (αυτοκινήτων) επί της κεντρικής λεωφόρου:

Πειραιεύς: Το Δημοτικόν Θέατρον (Le Pirée: Le Theatre Municipal)

Πειραιεύς: Λεωφόρος Σωκράτους (Le Pirée - Boulevard Socrate)

Ενδεικτικό αρχειακό τεκμήριο μέσα από τις σελίδες του πειραϊκού Τύπου του έτους 1928: "Αύριον εις το Δημοτικόν Θέατρον Πειραιώς αρχίζει τας παραστάσεις του ο θίασος της δ. Ελένης Χαλκούση με το αριστούργημα του Πόρτο Ρις "Τα Περασμένα" γνωστού τόσον από τους γαλλικούς θιάσους όσον και από την πρώτην εμφάνισιν της δ. Ελ. Χαλκούση."

Στον Μέγα Οδηγό Πειραιώς της περιόδου 1929-1930, το "Δημοτικόν" Θέατρο Πειραιώς καταγραφόταν ως "θέατρο επί της πλατείας Κοραή", με τηλέφωνο 848, επί της διασταυρώσεως των οδών Σωκράτους και Βασιλέως Γεωργίου Α', υπό τη διεύθυνση του υπαλλήλου του Δήμου κ. Μ. Καλοχαιρέτα. 

Στην επόμενη αεροφωτογραφία των αρχών της δεκαετίας του 1930, καταγράφεται το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς στο άνω τμήμα της εικόνας. 

Διαβάστε περισσότερα σε σχέση με την συγκεκριμένη πειραϊκού ενδιαφέροντος αεροφωτογραφία εδώ. 

Η πλατεία Δημοτικού Θεάτρου, με το υπό εξέτασιν Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς στο βάθος, όπως καταγράφηκαν μέσα από επιστολικά δελτάρια της εποχής του Μεσοπολέμου (δεκαετία 1930 και προ του έτους 1938). Κατ'άλλους, η εν λόγω πλατεία καταγραφόταν ως κηπάριο ή αλσύλλιο του Αγίου Κωνσταντίνου. Στα δεξιά διακρίνονται τα ανθοπωλεία της οδού Αγίου Κωνσταντίνου (κατεδαφισμένα). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στην εν λόγω πλατεία ακόμη δεν είχε ακόμη τοποθετηθεί η προτομή του Θεόδωρου Αφεντούλη (σσ. αυτή που βρίσκεται σήμερα έναντι του Τζανείου Νοσοκομείου), η τοποθέτηση της οποίας χρονολογείται κατά το έτος 1940. Ως γνωστόν, μεταπολεμικά της ιδίας πλατείας τοποθετήθηκε ανδριάντας του Ελευθερίου Βενιζέλου. 

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε κατά τη δεκαετία του 1930 μέσα από τα αρχεία του Μουσείου Μπενάκη:

Στην κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία (από τα ψηφιοποιημένα αρχεία του ΕΛΙΑ), καταγράφεται μια παρέλαση επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α', με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς στο άνω μέρος της εικόνας, κατά την διάρκεια της περιόδου δικτατορίας Ιωάννου Μεταξά: 

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε φωτογραφικά λίγο πριν τον Πόλεμο. 

Η πρόσοψη του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς στην αρχή της μαύρης και δύσκολης περιόδου της Γερμανικής Κατοχής (έτος 1941): 

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το έτος 1943:

Οι βομβαρδισμοί της πόλης στα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής, και ιδιαίτερα ο "συμμαχικός" βομβαρδισμός της 11ης Ιανουαρίου του 1944 θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο Δημοτικό Θέατρο, το οποίο άλλωστε βρίσκεται πολύ κοντά στο κεντρικό λιμάνι της πόλης.

Πειραιεύς Θέατρον Δημοτικόν (Pirée Theatre Municipal)

Αμέσως μετά τον Πόλεμο, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς έλαβαν χώρα εκ νέου επισκευές, τόσο κατά την περίοδο 1946-1947 (επί Δημαρχείας Χαραλαμπόπουλου) όσο και κατά το έτος 1952 (επί Δημαρχίας Γ. Ανδριανόπουλου). Μια δεκαετία αργότερα, κατά το έτος 1962, αντικαταστάθηκαν όλα τα παλιά και θορυβώδη καθίσματα του θεάτρου με πολυθρόνες!

Μια σπάνια μεταπολεμική άποψη του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς κατά τη διάρκεια χιονόπτωσης:

Τόσο στην ως άνω ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή όσο και στις επόμενες μεταπολεμικές λήψεις, σημείο αναφοράς αποτελεί η προαναφερθείσα προτομή του Θεόδωρου Αφεντούλη στο μέσον της πλατείας / κηπαρίου του Αγίου Κωνσταντίνου έναντι του Δημοτικού Θεάτρου, όσο και τα ανθοπρατήρια της οδού Αγίου Κωνσταντίνου και τα λοιπά κτίρια στα πέριξ του Θεάτρου:

Χριστούγεννα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς (δεκαετία 1950): 

Ακολουθούν μερικές ακόμα φωτογραφικές καταγραφές του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς από την μεταπολεμική δεκαετία του 1950:

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά τον μήνα Μάρτιο του έτους 1963. 

Διαβάστε εδώ πως προκύπτει η ακριβής χρονολόγηση της κάτωθι έγχρωμη φωτογραφίας: 

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς κατά την περίοδο 1965-1966 όπως άλλωστε μαρτυρούν οι πινακίδες εκατέρωθεν της κλίμακας στην κεντρική είσοδο του νεοκλασικού κτιρίου οι οποίες αναγράφουν τα στοιχεία της παράστασης "Έγκλημα και Τιμωρία" (διασκευή Αλίκη Γεωργούλη, σκηνοθεσία Γ. Σεβαστίκογλου) στην οποία πρωταγωνιστούσε ο γνωστός ζεν πρεμιέ του ελληνικού κινηματογράφου και θεάτρου Αλέκος Αλεξανδράκης (27 Νοεμβρίου 1928 - 8 Νοεμβρίου 2005). 

Η πολυσύχναστη μέχρι και σήμερα στάση λεωφορείων επί της τότε λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου (νυν Ηρώων Πολυτεχνείου) με φόντο το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς σε μια φωτογραφία που τοποθετείται χρονικά στο έτος 1967 (Πηγή φωτογραφίας: ΙΜΤΙΙΕ):

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε μέσα από δυο έγχρωμες καρτ ποστάλ από τα μέσα της δεκαετίας του 1960:

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε πιθανότητα από τον τελευταίο όροφο του κτιρίου στο οποίο στεγάζεται το νυν Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλεως (σσ. κτίριο το οποίο αρχικά προοριζόταν για Πνευματικό Κέντρο) στην πλατεία Κοραή. Στο εν λόγω φωτογραφικό κάδρο, πλην του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, διακρίνονται επίσης η μητρόπολη της Αγίας Τριάδας όπως επίσης τα ισόγεια καταστήματα του συγκροτήματος της Ραλλείου Σχολής προ της κατεδαφίσεώς του.

Στην κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφική λήψη των μέσων της δεκαετίας του 1960 δια χειρός Δημητρίου Παπαδήμου, η οποία προέρχεται από το φωτογραφικό αρχείο της Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, καταγράφεται το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς, με εμφανή τον βασιλικό θυρεό στο κεντρικό αέτωμα, σε μια άποψη από τη συμβολή της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' με την τότε λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου (νυν Ηρώων Πολυτεχνείου).

Πηγή: Αρχείο Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος

Από την ίδια χρονική περίοδο, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1960, έτερη φωτογραφική καταγραφή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς δια χειρός Δημητρίου Παπαδήμου:

Δυο ενδεικτικά εξώφυλλα έντυπων προγραμμάτων του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 (ΛΖ' Θεατρική Περίοδος 1967-1968 και ΛΘ' Θεατρική Περίοδος 1968-1969) στα οποία καταγραφόταν φωτογραφικά η επιβλητική πρόσοψη του υπό εξέτασιν κτιρίου.

Πηγή: Αρχείο ΕΛΙΑ

Πηγή: Αρχείο ΕΛΙΑ

Δυο εντυπωσιακές νυχτερινές φωτογραφικές καταγραφές από τα δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960, από δυο διαφορετικά σημεία λήψης, με σημείο αναφοράς όμως πάντοτε το φωταγωγημένο Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς:

Στις δυο κάτωθι έγχρωμες φωτογραφικές καταγραφές των τελών της δεκαετίας του 1960, επί ημερών δημαρχίας του διορισμένου δημάρχου Αριστείδη Σκυλίτση, αξίζει κάποιος να παρατηρήσει μεταξύ των άλλων τα χαρακτηριστικά μπλε λεωφορεία των αστικών συγκοινωνιών, τον βασιλικό θυρεό στο αέτωμα της προσόψεως του Δημοτικού Θεάτρου, το κηπάριο του Αγίου Κωνσταντίνου έναντι του Δημοτικού Θεάτρου με την χαρακτηριστική διακόσμηση των ημερών Σκυλίτση, το συγκρότημα της Ραλλείου Σχολής Θηλέων προ της κατεδαφίσεως του με τα καταστήματα επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' και την μη πεζοδρομημένη οδό Αγίου Κωνσταντίνου (από Κολοκοτρώνη μέχρι Βασιλέως Κωνσταντίνου). Αξιοσημείωτο είναι βέβαια το γεγονός ότι ενώ στην πρώτη λήψη το Ωρολόγιον (Δημαρχείο) δεν είχε ακόμη κατεδαφιστεί, στη δεύτερη λήψη το κτίριο απουσιάζει από το φωτογραφικό "κάδρο"!

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς και η έμπροσθεν αυτού πλατεία Δημοτικού Θεάτρου όπως καταγράφηκαν μέσα από μια έγχρωμη φωτογραφία των τελών της δεκαετίας του 1960 (σσ. τα ανθοπωλεία της οδού Αγίου Κωνσταντίνου έχουν κατεδαφιστεί όχι όμως και το συγκρότημα της Ραλλείου Σχολής), εκ προσωπικής συλλογής, η οποία συμπεριλαμβανόταν σε ένα ευχετήριο οκτάπτυχο του δοτού Δημάρχου Πειραιώς Αριστείδη Σκυλίτση. 

Ακόμα μια έγχρωμη υψηλής ευκρίνειας φωτογραφική καταγραφή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, στο οποίο στεγάστηκε το Μουσείο Αραβαντινού, περί τις αρχές της δεκαετίας του 1970, πάντοτε επί ημερών δημαρχίας του δοτού Δημάρχου Αριστείδη Σκυλίτση:

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 από τη συμβολή της κεντρικής λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου με την οδό Αγίου Κωνσταντίνου:

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί πως κατά την περίοδο της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών και επί ημερών δημαρχίας του δοτού / διορισμένου δημάρχου Πειραιώς Αριστείδη Σκυλίτση, πραγματοποιήθηκαν σοβαρές παρεμβάσεις τόσο στην όψη του κτιρίου όσο και στο εσωτερικό αυτού. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το νεοκλασικό αριστούργημα φέρεται να γλύτωσε από τις διαθέσεις "κατεδαφίσεως" του τότε Δημάρχου, μάλλον λόγω του γεγονότος ότι στην κατασκευή του είχε εμπλακεί ο παππούς του, Αριστείδης Ομηρίδης Σκυλίτσης. Δίχως τούτη την λεπτομέρεια, πιθανότατα το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς να είχε ακολουθήσει τη μοίρα του Ωρολογίου, της Κεντρικής Δημοτικής Αγοράς και άλλων παραδοσιακών και ιστορικών κτιρίων της πόλεως που κατεδαφίστηκαν επί δημαρχίας Αριστείδη Σκυλίτση. 

Άποψη του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1970 σε μια έγχρωμη φωτογραφική καταγραφή δια χειρός αγνώστου. Αξιοσημείωτη η παρουσία του βασιλικού θυρεού στο αέτωμα του κτιρίου - σσ. ο θυρεός απομακρύνθηκε μετά την κατάργηση της Βασιλείας επί ημερών του καθεστώτος της δικτατορίας των Συνταγματαρχών και την διενέργεια σχετικού δημοψηφίσματος το καλοκαίρι του 1973.

Στην επόμενη έγχρωμη φωτογραφική καταγραφή, στα αριστερά του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς καταγράφεται άδειο περιφραγμένο οικόπεδο στο οποίο λειτουργούσε προσωρινά υπαίθριος χώρος στάθμευσης. Βάσει της ως άνω λεπτομέρειας, συμπεραίνουμε πως η συγκεκριμένη φωτογραφία τοποθετείται χρονικά αμέσως μετά την κατεδάφιση του συγκροτήματος της Ραλλείου Σχολής Θηλέων και προ της ενάρξεως της κατασκευής του μισοτελειωμένου μέχρι τις μέρες μας (21ος αιώνας) κτιρίου-γιαπί το οποίο προοριζόταν να αποτελέσει το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλης επί ημερών Α. Σκυλίτση.

Ο φωτογράφος Στέλιος Σκοπελίτης αποτυπώνει τμήμα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά από τη συμβολή των οδών Αγίου Κωνσταντίνου και Κολοκοτρώνη περί τα μέσα της δεκαετίας του 1970 με φόντο το προαναφερθέν κτίριο-γιαπί το οποίο προοριζόταν για Δημαρχιακό Μέγαρο.  Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς διακρίνεται με φθορές, ενώ οι οδοί (προ πεζοδρομήσεως) Αγίου Κωνσταντίνου και Κολοκοτρώνη είναι πλήρεις οχημάτων, σχεδόν όπως συμβαίνει και στις μέρες μας, αφού συνεχίζουν να αποτελούν, παρά την πεζοδρόμηση, έναν απέραντο παράνομο υπαίθριο χώρο στάθμευσης!

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι σεισμοί με επίκεντρο τις Αλκυονίδες νήσους στα τέλη Φεβρουαρίου / αρχές Μαρτίου του έτους 1981 επέφεραν αξιοσημείωτες ζημιές στο υπό εξέτασιν κτίριο το οποίο άρχισε να επισκευάζεται κατά το έτος 1984. Ειρήσθω εν παρόδω, το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο το καλοκαίρι του έτους 1982.

Στις δυο επόμενες έγχρωμες φωτογραφικές αποτυπώσεις, μέσα από τα αρχεία του ΥΠΕΚΑ, καταγράφεται το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς διαδοχικά από τη συμβολή των λεωφόρων Βασιλέως Κωνσταντίνου (μετέπειτα Ηρώων Πολυτεχνείου) και Βασιλέως Γεωργίου Α' (σσ. στο φόντο διακρίνεται ο σκελετός του Εμπορικού Πύργου Πειραιώς - Ουρανοξύστη) καθώς επίσης από τη συμβολή των οδών Αγίου Κωνσταντίνου και Κολοκοτρώνη.

Έτερη ασπρόμαυρη φωτογραφική αποτύπωση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, της ιδίας χρονικής περιόδου, όπως καταγράφηκε από την λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου Α', με φόντο πάντοτε τον σκελετό του πολυόροφου Εμπορικού Πύργου Πειραιώς (Ουρανοξύστη) προ της επενδύσεώς του με γυάλινες επιφάνειες.

Κατά τον μήνα Μάιο του έτους 1998 ξεκίνησαν ριζικές εργασίες αποκατάστασης του Δημοτικού Θεάτρου οι οποίες ολοκληρώθηκαν - εκτός χρονοδιαγράμματος - στα τέλη του έτους 2012. Ο σεισμός της 7ης Σεπτεμβρίου 1999 γιγάντωσε τα προβλήματα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά σε συνδυασμό με τις φθορές που προκλήθηκαν από την πολλαπλή χρήση του κτιρίου για διάφορες εκδηλώσεις.

Το νεοκλασικό κτίριο, μετά το τέλος των εργασιών αποκατάστασης, παρέμεινε κλειστό και αναξιοποίητο μέχρι τα νέα επίσημα εγκαίνια τα οποία πραγματοποιήθηκαν στις 22 Οκτωβρίου του έτους 2013, οπότε εκίνησε ξανά η απρόσκοπτη λειτουργία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Ιωάννης Λαζαρίμος: Ο ξεχασμένος Πειραιώτης αρχιτέκτων

Τα εγκαίνια του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς (9 Απριλίου 1895)

Πειραιάς Τότε και Σήμερα: Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς

Δημοτικό Θέατρο Πειραιώς (Μάρτιος 1963)

Πειραιεύς: Δημοτικόν Θέατρον [Πειραιάς Τότε και Σήμερα]

Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Openhouse 2016)

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• "Νεοκλασικά δημοτικά κτίρια στον Πειραιά - Δημοτικό Θέατρο, Παλαιό Ταχυδρομείο, Ρολόι", Ελένη Αναγνωστοπούλου / Ευαγγελία Μπαφούνη, Δήμος Πειραιά - Ιστορικό Αρχείο, Πειραιάς 2009
• Ψηφιοποιημένο Αρχείο ΕΛΙΑ - Ελληνικο Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο
• Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά
• ΙΜΤΙΙΕ - Ινστιτούτο Μελέτης της Τοπικής Ιστορίας και της Ιστορίας των Επιχειρήσεων.
• Πειραϊκό Αρχείο του Γυμνασιάρχη Παρασκευά Ευαγγέλου, "Η Ιστορία του Νεώτερου Πειραιά μέσα από Πηγές", Εκδόσεις Τσαμαντάκη
• Βάση δεδομένων του Αρχείου Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων του Υπουργείου Περιβάλλον Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ)
• "Τα κτίρια του Πειραιά κατά τον 19ο αιώνα - Δημόσια Κτίρια και Κατοικία", Νικόλας Σ. Ντόριζας, Εταιρία Φίλων του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, 1997
• "Piraeus: From Porto Leone to the Manchester of the Orient", Liza Micheli, Editions Dromena, 1989
• "Το Δημοτικό μας Θέατρο", Διονύσιος Γρηγοράτος
• "Ενθύμιον Αθηνών", Θανάσης Παπαϊωάννου, Εκδόσεις "Γνώση"
• Μέγας Οδηγός Πειραιώς 1929-1930, Επίσημος Έκδοσις, Εταιρίας Εκδόσεων και Τεχνών "Αρτία", Αλ. Φωτεινός και Σια, Πειραιεύς.
• Φωτογραφικό Αρχείο Εμπορικής Τραπέζης

• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.