ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΝ ΥΔΡΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟΝ [1928]

Στο παρόν αφιέρωμα ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου του MLP συναντά ένα μοναδικό "απομεινάρι" της πάλαι ποτέ ένδοξης εποχής των θερμών και ιαματικών λουτρών. Το Κέντρο Θερμών Θαλασσίων Λουτρών υπό την επωνυμία "Ιπποκράτειον Υδροθεραπευτήριον" στέκει εγκαταλειμμένο μέχρι τις ημέρες μας (21ος αιώνας), στη συμβολή της πάλαι ποτέ παραλιακής οδού Αθηνάς Δηλαβέρη στον αριθμό "25" (πρώην ακτή Πρωτοψάλτη) και της οδού Πανουργιά, στα όρια του νέου Φαλήρου και της Καστέλλας, πλησίον της εκκλησίας της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας.

Η ιστορία του Ιπποκράτειου Υδροθεραπευτηρίου αποκαλύπτεται μέσα από την μαρτυρία του τελευταίου ιδιοκτήτη των ιαματικών λουτρών, του Ιωάννη Σκουνάκη και της συνέντευξης που είχε παραχωρήσει κατά το έτος 2003 για λογαριασμό του αξιόλογου Εξαμηνιαίου Περιοδικού για την Τοπική Ιστορία και την Ιστορία των Επιχειρήσεων "Πειραϊκά", Τόμος 2, Ιούνιος - Δεκέμβριος 2003. 

Το υπό εξέτασιν Ιπποκράτειο Υδροθεραπευτήριο φέρεται να πρώτο-λειτούργησε κατά το έτος το 1928, υπό την ιδιοκτησία του πατρός του Ιωάννη Σκουνάκη, του επιχειρηματία και εργολάβου οικοδομών Δημητρίου Σκουνάκη, στο ως άνω εικονιζόμενο κτίριο το οποίο στέγαζε τα λουτρά και παραπλεύρως μια ταβέρνα (η οποία υφίσταται ως τις μέρες μας). 

Στην κάτωθι διαφημιστική καταχώρηση του έτους 1930, το Ιπποκράτειον Υδροθεραπευτήριον καταγράφεται επί της ακτής Πρωτοψάλτη στο νέο Φάληρο, υπό τη διεύθυνση του ειδικού ιατρού Καρ. Σκιαβέττι, με πλήρες τιμολόγιο των διαφόρων προσφερομένων υπηρεσιών (θερμά θαλάσσια λουτρά, ψυχρά λουτρά, ιαματικά λουτρά και απλό λουτρό καθαριότητας).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως στον Επίσημο Κατάλογο Συνδρομητών Τηλεφώνου Αθηνών-Πειραιώς και Περιχώρων του έτους 1934, ο προαναφερθείς Δημήτριος Σκουνάκης καταγραφόταν ως ιδιοκτήτης του Υδροθεραπευτηρίου "Το Ιπποκράτειον" και ως εργολάβος οικοδομών, με έδρα στη συμβολή της ακτής Πρωτοψάλτη με την οδό Πανουργιά και τηλέφωνο 40-892.

Όπως προαναφέραμε, εκτός από τα θερμά θαλασσινά και τα ιαματικά λουτρά, στις εγκαταστάσεις του υδροθεραπευτηρίου λειτουργούσαν επίσης κανονικά απλά λουτρά (γλυκού νερού) για όσους δεν είχαν στις οικίες τους λουτρά, πράγμα αρκετά σύνηθες μέχρι και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. 

Πηγή: ΙΜΤΙΙΕ

Στην πτέρυγα των λουτρών υπήρχαν 10 διαφορετικά δωμάτια, σαν τα σημερινά λουτρά των οικιών, αρκετά ευρύχωρα και με εντοιχισμένες μπανιέρες από μπετόν. Ανάλογα με την εκάστοτε θεραπεία που είχε συστήσει ο γιατρός, οι μπανιέρες γέμιζαν με ζεστό θαλασσινό νερό (40 βαθμούς Κελσίου περίπου) και με χημικά παρασκευάσματα τα οποία προέρχονταν από διάφορες άλλες λουτροπόλεις της Ελλάδος, όπως τα Μέθανα, η Αιδηψός, το Λουτράκι κ.ο.κ.

Από το εσωτερικό του Υδροθεραπευτηρίου (2003) - Πηγή: ΙΜΤΙΙΕ

Κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής, το υδροθεραπευτήριο επιτάχθηκε για μια περίοδο οκτώ χρόνων και στις εγκαταστάσεις του λειτούργησε σταθμός αποφθειριάσεως. 

Στην κάτωθι λεπτομέρεια από ημικτηματολογικό χάρτη των μέσων του 20ου αιώνα, παρατηρήστε πως το υπό εξέτασιν Υδροθεραπευτήριον καταγράφεται ως "Ιατρείο" στη συμβολή της ακτής Πρωτοψάλτη με την οδό Πανουργιά.

Η μεταπολεμική περίοδος υπήρξε επίσης λαμπρή για τη λειτουργία της επιχείρησης καθώς πλήθος κόσμου έσπευδε να καρπωθεί τις ιαματικές ιδιότητες των λουτρών, κάνοντας συνήθως 20 με 30 θεραπείες, μέσω των διαφόρων συμβάσεων που είχαν συναφθεί με τα διάφορα ασφαλιστικά ταμεία εκείνων των καιρών

Κατά το έτος 1967 το Ιπποκράτειον Υδροθεραπευτήριον πέρασε μέσω κληρονομιάς στην ιδιοκτησία του Ιωάννη Σκουνάκη, ο οποίος συνέχισε τη λειτουργία τους ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του, τελειοποιώντας την εγκατάσταση άντλησης του θαλασσίου ύδατος. Όμως, το μπάζωμα της ευρύτερης περιοχής, η δημιουργία του τεχνητού καναλιού επί της ακτής Αθηνάς Δηλαβέρη και των εγκαταστάσεων του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας επέβαλαν την επέκταση του δικτύου των σωληνώσεων το οποίο υφίσταται ακόμη. Εν τέλει, το "Ιπποκράτειον Υδροθεραπευτήριον" σταμάτησε τη λειτουργία του κατά το έτος 1999, λόγω προβλημάτων υγείας του ιδιοκτήτη του. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως εκείνη την εποχή, η τιμή για ένα λουτρό διάρκειας 20 λεπτών, ήταν 1.200 δραχμές.

Ο κ. Ιωάννης Σκουνάκης (2003) - Πηγή: ΙΜΤΙΙΕ

Ο ίδιος, ο Ιωάννης Σκουνάκης, θυμάται και αναπολεί: "Το Φάληρο εκείνα τα χρόνια ήταν το ωραιότερο μέρος που μπορούσε να ζήσει κάποιος. Η θάλασσα έφτανε έως την πόρτα του μαγαζιού μου. Είχε ωραία αμμουδιά και ο κόσμος έκανε μπάνιο. Μετά τα πολλά μπαζώματα όμως έχει αλλάξει τελείως. Ο κόσμος που ερχόταν δεν ήταν πλούσιος, ήταν άνθρωποι που έρχονταν από την γύρω περιοχή, τα Καμίνια, αλλά ερχόντουσαν και πολλοί από την Αθήνα λόγω του ηλεκτρικού σταθμού. Ήταν πολύ πιο όμορφα από τώρα. Ήταν το θέατρο του Φαλήρου στην πλατεία του νέου Φαλήρου και υπήρχαν μπανιέρες δεξιά και αριστερά. Δεξιά όπως βλέπουμε στη θάλασσα μέσα ήταν οι γυναικείες και αριστερά οι αντρικές και στη μέση μια εξέδρα που ότι καλό και ότι ωραίο υπήρχε ήταν εκεί πέρα. Ο κόσμος, οι τουρίστες, όλοι αυτοί που έρχονταν με τα πλοία βγαίναν στο σταθμό του Φαλήρου. Υπήρχε το "Ακταίον" το οποίο συγκέντρωνε την αφρόκρεμα την αθηναϊκή. Ήταν πολύ όμορφα. Τώρα έχουν αλλάξει τα πράγματα, μπορεί να έχουν περάσει δρόμους, να έχουν γίνει στάδια αλλά την ομορφιά που είχε την εποχή εκείνη δεν την έχει τώρα. Ένα μονοπάτι υπήρχε μόνο που κατέληγε στο κέντρο "Η Λάμψη της Σελήνης". Όμως αυτοί που είχαν κτήματα γύρω τριγύρω κάνανε ενέργειες και τελικά φτιάχτηκε ο δρόμος έως το Τουρκολίμανο. Εδώ δίπλα μας ήταν και ένα μεγάλο τυπογραφείο, του Ταρουσόπουλου. Όπως είχα ακούσει ήταν το μεγαλύτερο των Βαλκανίων [...] Για εκείνον βέβαια που ακούγονταν πολλά ήταν ο Αλέξανδρος Ζαχαρίου μέχρι σε σημείο που έλεγαν ότι υπήρχαν εγκαταστάσεις και ερχόντουσαν τα υποβρύχια και παίρνανε πετρέλαια. Η βίλα του ήταν πολύ ωραία, πηγαίναμε εκεί κολυμπώντας γιατί δεν υπήρχε δρόμος να πάμε. Η είσοδος του σπιτιού ήταν από την λεωφόρο Φαλήρου. Την βίλα του την γκρέμισε ο Σκυλίτσης με την προοπτική ότι θα χτίσει για τους καλλιτέχνες, τους άπορους καλλιτέχνες, αλλά τόσα χρόνια που έχει φύγει ο Σκυλίτσης κανένας δεν έχει έρθει. Έχει μείνει ένα έρημο πράγμα και πάνε και κοιμούνται το καλοκαίρι οι γύφτοι..."

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), τα σημάδια του χρόνου και της εγκατάλειψης είναι περισσότερο αισθητά από ποτέ, τόσο στο εξωτερικό του υπό εξέτασιν κτιρίου, όσο και στο εσωτερικό, όπου έχουν σημειωθεί βανδαλισμοί. 

Το κτίριο του Ιπποκράτειου Υδροθεραπευτηρίου με τη χαρακτηριστική γαλανόλευκη πρόσοψη στο ισόγειο όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το έτος 2009: 

Στα τέλη του έτους 2012, οι φθορές στα απροστάτευτα παράθυρα είχαν γίνει ακόμη μεγαλύτερες, σε σημείο που η πρόσβαση στο εσωτερικό του κτιρίου να καθίσταται πλέον εύκολη. 

Ο τηλεφακός "αιχμαλωτίζει" μερικές λεπτομέρειες στον τοίχο μέσα από τα σπασμένα τζάμια, μια παλαιά αφίσα του Υδροθεραπευτηρίου και δίπλα μια κορνίζα με μια ασπρόμαυρη φωτογραφία:

Διαβάστε τα εξής σχετικά θέματα:

Η ιστορία της ακτής Αθηνάς Δηλαβέρη (πρώην ακτή Πρωτοψάλτη)

Το Περίπτερο του Ναυτικού Ομίλου

Η εκκλησία της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας

Οδοιπορικό στην οδό Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης

Λουτρά "Τα Βαλκάνια" - Παλαντζιάν

Τα Λουτρά του νέου Φαλήρου

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• "Πειραϊκά" - Εξαμηνιαίο Περιοδικό για την Τοπική Ιστορία και την Ιστορία των Επιχειρήσεων, Τόμος 2, Ιούνιος-Δεκέμβριος 2003
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες (εκ προσωπικού αρχείου)

Φωτογραφίες:

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Οι εικόνες/φωτογραφίες από το αρχείο του Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε αναφέρονται στο κείμενο και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε