Ο ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΟΥΡΓΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ "Ο ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ" ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΟΛΕΣ ΤΟΥ [1900]

Στην αυγή του 20ου αιώνα, κατά το έτος 1900, ιδρύθηκε στον Πειραιά ο Ατμό-μηχανουργικός Σύνδεσμος "Ο Προμηθεύς", του οποίου ένα από τα πρωταρχικά μελήματα υπήρξε η δημιουργία και η λειτουργία μιας νυχτερινής τεχνικής σχολής, η οποία απέκτησε σε μικρό χρονικό διάστημα μεγάλη φήμη τροφοδοτώντας με τεχνίτες, μηχανικούς και ηλεκτρολόγους τις βιομηχανικές / βιοτεχνικές μονάδες της πόλης, αλλά και τον κλάδο της εμπορικής ναυτιλίας. 

Αργότερα, στον βιομηχανικά και εμπορικά ακμάζοντα Πειραιά, ιδρύθηκαν κι άλλες παρόμοιες ιδιωτικές σχολές, η πλειοψηφία των οποίων έφερε αρχαιοελληνικά ονόματα όπως λ.χ. οι σχολές του Εκπαιδευτικού Συνδέσμου Επιστημόνων και Μηχανικών Πειραιώς "Ο Αρχιμήδης" του Α. Βουλοδήμου (1933), οι σχολές "Ήρων" του Κων/νου Παπαγιαννόπουλου (1939), οι σχολές μηχανικών "Πυθαγόρας" του Ι. Μαρκοζάνη (1948), οι Σχολές Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων Πειραιώς "Αναξαγόρας" κ.ο.κ.

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός οι Σχολές του Συνδέσμου άλλαξαν στο πέρασμα των χρόνων αρκετές στέγες, πλην όμως ταυτίστηκαν με την παρουσία τους στο κάτωθι εικονιζόμενο διατηρητέο πλέον σχολικό κτίριο του πάλαι ποτέ Α' Δημοτικού Σχολείου Αρρένων, το οποίο είναι γνωστό ως "Αστυκόν", επί της πλατείας Δεληγιάννη ή Δηλιγιάννη, στους πρόποδες της Καστέλλας, πλησίον του κέντρου της πόλης. 

Επιστρέφοντας στις αρχές του 20ου αιώνα, στις 4 Μαρτίου του 1901, ημέρα Κυριακή, έλαβαν χώρα οι αρχαιρεσίες για την εκλογή του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του νεοσύστατου Ατμομηχανουργικού Συνδέσμου "Ο Προμηθεύς". Στα δημοσιεύματα της εποχής εκείνης, γινόταν ιδιαίτερη μνεία στην προσφορά της Τεχνικής Σχολής του Συνδέσμου στην οποία φοιτούσαν κατά τις απογευματινές ώρες περίπου 200 άποροι νέοι, οι οποίοι κατά τις πρωινές ώρες εργάζονταν σε διάφορα μηχανουργεία της πόλεως. Μάλιστα, τονιζόταν το γεγονός πως ο Δήμος Πειραιώς είχε εγκρίνει ετήσια χρηματική βοήθεια / συνδρομή για την Σχολή του Συνδέσμου ύψους 3.000 δραχμών, επιχορήγηση την οποία όμως είχε ακυρώσει η Νομαρχία Αττικής!

Ανεξάρτητα πάντως με την ως άνω λεπτομέρεια, αξίζει να τονίσουμε πως σπουδαίος αρωγός και θερμός υποστηρικτής της σύστασης και λειτουργίας της νυχτερινής σχολής του Συνδέσμου των Ατμομηχανουργών "Ο Προμηθεύς" υπήρξε ο τότε Δήμαρχος Πειραιώς Τρύφων Μουτζόπουλος:

Έτος 1902

Εκτός βέβαια της υπάρξεως της προαναφερθείσης Σχολής, ο Ατμό-μηχανουργικός Σύνδεσμος "Προμηθεύς" ανέπτυξε πολυποίκιλη δράση σε διαφόρους τομείς, με σκοπό πάντοτε την προάσπιση των συμφερόντων των μηχανικών:

Έτος 1903

Ιστορικά τεκμήρια από την λειτουργία του Ατμό-μηχανουργικού Συνδέσμου "Ο Προμηθεύς" κατά το έτος 1904:

Στον Πλήρη Οδηγό του Πειραιώς του 1906-1907, ο Ατμό-μηχανουργικός Σύνδεσμος Ο "Προμηθεύς" καταγραφόταν εν Πειραιεί επί της λεωφόρου Μιαούλη (σσ. η σημερινή Εθνικής Αντιστάσεως), υπό την προεδρία του μηχανικού του Πολεμικού Ναυτικού Δημητρίου Λαζαρίμου (1852-1918) ο οποίος διετέλεσε συν τοις άλλοις καθηγητής της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων όντας ο  θεμελιωτής της υποβρύχιας άμυνας του Ναυστάθμου. Όπως είναι φυσικό, ιδιαίτερη μνεία γινόταν στις Νυκτερινές Σχολές του Συνδέσμου, στις οποίες εκείνη την εποχή φοιτούσαν περίπου διακόσιοι μαθητές όλων των τάξεων. Στην κάτωθι εικονιζόμενη καταχώρηση μέσα από τις σελίδες του προαναφερόμενου Οδηγού, παρουσιάζονταν επίσης αναλυτικά τα διδασκόμενα μαθήματα καθώς και τα ονοματεπώνυμα του διδακτικού προσωπικού.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1910, όπως προκύπτει από το κάτωθι ιστορικό τεκμήριο, η Νυκτερινή Μηχανική Σχολή Ο "Προμηθεύς", εγκεκριμένη δια των Βασιλικών Διαταγμάτων της 5ης Ιουλίου του έτους 1902 (του Υπουργείου των Εσωτερικών) και της 12ης Αυγούστου του έτους 1910 (του Υπουργείου των Ναυτικών), στεγαζόταν στις εγκαταστάσεις του Α' Δημοτικού Παρθεναγωγείου (σσ. Ράλλειος Σχολή), παρά το Δημοτικό Θέατρο. 

Ιστορικό τεκμήριο της Νυκτερινής Σχολής Μηχανικών "Ο Προμηθεύς" επί ημερών προεδρίας Ν.Ι. Φαρακούκη:

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, η Νυκτερινή Σχολή Μηχανικών Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης "Προμηθεύς", εγκεκριμένη δια Βασιλικών Διαταγμάτων του Υπουργείου Εσωτερικών και Ναυτικών, καταγραφόταν στον κατάλογο με τις Ειδικές Σχολές της πόλεως του Πειραιώς.

Ιστορικό τεκμήριο με αναφορά στις εξετάσεις των μαθητών της νυχτερινής Σχολής Μηχανικών "Ο Προμηθεύς" από τα τέλη της δεκαετίας του 1930:

1938 - Αι Εξετάσεις του "Προμηθέως"

Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει στην κάτωθι μεταπολεμική διαφημιστική καταχώρηση, η Σχολή Μηχανικών και Ηλεκτρολόγων "Προμηθέας" διέθετε Ανώτατη Ναυτική Σχολή Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού, Μέση Τεχνική Σχολή Εργοδηγών - Μηχανολόγων, Μέση Τεχνική Σχολή Εργοδηγών - Ηλεκτρολόγων, Σχολή Μηχανοτεχνιτών και Σχολή Ηλεκτροτεχνιτών.  

Στην ίδια καταχώρηση διαβάζουμε το εξής: "[...] Ο Προμηθεύς προς εξυπηρέτησιν των μαθητών των κατοικούντων εν Αθήναις και εις τους πλησίον Δήμους και Κοινότητας ανήγειρε Μέγα Τεχνικόν Διδακτήριον επί της οδού Πειραιώς και Δωδεκανήσου [...]"

Διαφημιστική καταχώρηση των Σχολών Μηχανικών του Εκπαιδευτικού Συνδέσμου "Ο Προμηθεύς" από το έτος 1953, με τα γραφεία των Σχολών να βρίσκονται στη συμβολή των οδών Τσαμαδού και Κουντουριώτου 127:

Διαφημιστικές καταχωρήσεις των Σχολών Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού "Ο Προμηθεύς" μέσα από τον ημερήσιο Τύπο του έτους 1963:

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός πως οι δεκαετίες συνεχούς παρουσίας του "Προμηθέα" στο παραπάνω αναφερόμενο κτίριο της πλατείας Δεληγιάννη, οδήγησε στην ταύτισή του με αυτό. Οι παλαιότεροι Πειραιώτες, ακόμη και στις αρχές του 21ου αιώνα, όταν αναφέρονται στον "Προμηθέα" εννοούν το εν λόγω σχολικό κτίριο και την περιοχή πέριξ αυτού. 

[Ενδεικτική καταχώρηση / αναγγελία ενοικίασης από τον Τύπο του έτους 1969]

Στο πέρασμα των δεκαετιών, οι Σχολές του "Προμηθέα" ταυτίστηκαν σε μεγάλο βαθμό με την τεχνική εκπαίδευση στην πόλη του Πειραιά και, μονάχα τυχαίο δεν είναι το γεγονός πως, στο γνωστό λαϊκό τραγούδι "Η θάλασσα του Πειραιά" (έτος κυκλοφορίας 1971), σε στίχους και μουσική του Γιώργου Μητσάκη, γίνεται αναφορά στη εν λόγω σχολή: 

"Παιδί κι εγώ του Πειραιά, 

στη θάλασσα και τη στεριά

γεννήθηκα, μεγάλωσα

κοντά στη Τερψιθέα

και σπούδασα μηχανικός

εγώ στον Προμηθέα..."

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, όπως προκύπτει από την μελέτη σχετικού Οδηγού, οι Σχολές Μηχανικών / Ηλεκτρολόγων "Προμηθεύς" καταγράφονταν με κεντρικά γραφεία στη συμβολή των οδών Τσαμαδού και Αλκιβιάδου στον Πειραιά. 

Στις μέρες μας (21ος αιώνας), ο Εκπαιδευτικός Σύνδεσμος "Ο Προμηθεύς" συνεχίζει μεν τη μακρά ιστορική διαδρομή του, δίχως όμως να διαθέτει την αίγλη, το κύρος και την αναγνωρισιμότητα του παρελθόντος, ως κέντρο γενικής επιμόρφωσης και κέντρο ξένων γλωσσών  με έδρα στο ιδιόκτητο κτίριο επί της λεωφόρου Δωδεκανήσου και Υμηττού, στα Καμίνια του Πειραιά. 

Ακολουθούν ορισμένες σύγχρονες φωτογραφικές καταγραφές από το προαναφερθέν ιδιόκτητο κτίριο του Εκπαιδευτικού Συνδέσμου "Ο Προμηθεύς" στα Καμίνια:

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Σχολαί Πυθαγόρας Ιακώβου Μαρκοζάνη

Πειραϊκός Σύνδεσμος

Σχολαί "Αρχιμήδης"

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• "Πειραϊκό Λεύκωμα", Στ. Καραμπερόπουλος, Εκδόσεις Κοινωνικής, Πειραιάς, 2010
• "Πειραιάς 1834-1912", Σταματίνα Μαλικούτη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
• Προσωπική Έρευνα - Ημερήσιος Τύπος - Οδηγοί Πόλης

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.