08.02.1981 - ΘΥΡΑ 7

Τα ιστορικά στοιχεία είναι πασίγνωστα καθώς κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, πλήθος αφιερωμάτων κατακλύζουν τα ΜΜΕ, σχετικά με την τραγωδία της Θύρας 7, στις 8 Φεβρουαρίου του 1981. Τα περισσότερα εξ'αυτών των αφιερωμάτων αναπαράγονται κάθε χρόνο αυτούσια από έντυπα και ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης και blogs και ως εκ τούτου δε κρίνω σκόπιμο από το παρόν ιστολόγιο να παρουσιάσω άλλη μια "επικόλληση-συρραφή" παλαιών κειμένων, αλλά κάτι νέο και πρωτότυπο.

Ήταν Κυριακή, στο παλαιό στάδιο "Γεώργιος Καραϊσκάκης" και ο Ολυμπιακός Πειραιώς φιλοξενούσε την ΑΕΚ, στο ντέρμπι της 20ης αγωνιστικής του πρωταθλήματος Ελλάδας. Η επικράτηση με το θριαμβευτικό 6-0 επισκιάζεται από τους 21 νεκρούς και τους πάμπολλους τραυματίες στα σκαλιά της θύρας 7, της θύρας που μετέπειτα χαρακτηρίστηκε ως εκείνη των κατ'εξοχήν "σκληροπυρηνικών" και "οργανωμένων" φιλάθλων της ομάδας του Πειραιά.

Τι ακριβώς συνέβη παραμένει ακόμη και σήμερα σχετικά ανεξιχνίαστο. Λέγεται πως η πόρτα της θύρας 7 ήταν κλειδωμένη, κάποιοι επιμένουν πως ήταν ανοιχτή ή μισάνοιχτη, σίγουρα πάντως η συγκεκριμένη θύρα και εν γένει το γήπεδο ήταν γεμάτα σε υπερβολικό βαθμό με υπεράριθμους θεατές. Εικάζεται πως κάποιος ή κάποιοι, σπεύδοντας να βγουν από το γήπεδο για να πανηγυρίσουν, ορμώμενοι από τον ενθουσιασμό της μεγάλης σε έκταση νίκης, γλίστρησαν σε κάποιο "μαξιλαράκι" (από αφρολέξ, που διανέμονται στα γήπεδα για να καλύπτουν τα καθίσματα ή το τσιμέντο) ή και στα νερά των τουαλετών που κυλούσαν στα ήδη πολυκαιρισμένα σκαλιά του παλαιού σταδίου "Γεώργιος Καραϊσκάκης" και το κακό δεν άργησε να συμβεί. Αυτό που έχει σημασία είναι πολλοί άνθρωποι βρέθηκαν εγκλωβισμένοι, ποδοπατήθηκαν, τραυματίστηκαν και 21 άνθρωποι πέθαναν, κυρίως από ασφυξία, στη μεγαλύτερη αθλητική τραγωδία εντός ελληνικών συνόρων.

Από τότε, κάθε χρόνο, στον ίδιο χώρο τελείται μνημόσυνο σε ανάμνηση των θυμάτων της θύρας 7.

Το παλαιό στάδιο πλέον γκρεμίστηκε, αλλά στον περιβάλλοντα χώρο παρέμεινε ένα "τουρνικέ" της θύρας 7, ως ελάχιστος φόρος τιμής στους 21 νεκρούς. Από το 2002 η επιμνημόσυνη δέηση πραγματοποιείται πλέον πίσω από το νέο γήπεδο "Γεώργιος Καραϊσκάκης", στην "Πλατεία Θυμάτων Θύρας 7", όπου γίνεται και κατάθεση στεφάνων στο "Μνημείο θυμάτων της Θύρας 7".

Το έτος 2012, το ετήσιο μνημόσυνο των θυμάτων της Θύρας 7 πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου. Οι παρακάτω φωτογραφίες είναι από το απόγευμα της ίδιας ημέρας:

Και μερικές φωτογραφικές λεπτομέρειες:

Πριν από αρκετές δεκαετίες λοιπόν, ο Πειραιάς και όλη η Ελλάδα συγκλονίστηκε από τον άδικο χαμό 21 ανθρώπων, πέρα από αθλητικές προτιμήσεις, χρώματα, "οπαδικά γυαλιά" και ομαδικές διαφορές. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα τραγικά γεγονότα της θύρας 7, συμπεριλαμβάνονται σε έναν μακρύ και ατελείωτο κατάλογο "αίματος": 

• 09/03/1946 στο Burden Park, Bolton, UK (Αγγλία) στον αγώνα Bolton - Stokes υποχωρεί μια κερκίδα με αποτέλεσμα 33 νεκρούς. 

• 24/05/1964 στο Εθνικό Στάδιο (Estadio Nacional) της πρωτεύουσα του Peru, Lima, στον αγώνα Peru - Argentina σε αγώνα για την πρόκριση στους Ολυμπιακούς του Τόκιο, ο διαιτητής ακυρώνει γκολ της γηπεδούχου ομάδας στο 88' (η Αργεντινή είναι ήδη 0-1 μπροστά στο σκορ), το κοινό εξαγριώνεται, επεμβαίνει η αστυνομία με δακρυγόνα, οι πόρτες του γηπέδου είναι κλειστές με αποτέλεσμα 318 νεκρούς.

• 23/06/1968 στο γήπεδο El Monumental, έδρα της River Plate, στο Buenos Aires, Argentina (Αργεντινή), σε πανομοιότυπο γεγονός με την τραγωδία της θύρας 7, σε τοπικό ντέρμπι της πρωτεύουσας της Αργεντινής μεταξύ της River Plate και της Boca Juniors, οι πόρτες της θύρας 12 βρίσκονται κλειστές, με αποτέλεσμα 71 νεκρούς οι οποίοι ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου ή/και πέθαναν από ασφυξία.

• 17/09/1968 στο Kayseri Ataturk Stadium, Καισάρεια, Τουρκία (Turkey), σε αγώνα μεταξύ της τοπικής ομάδας Kaiserispor ενάντια στη Sivasspor, λαμβάνουν χώρα συμπλοκές ανάμεσα στους φιλάθλους με αποτέλεσμα 44 νεκρούς.

• 02/01/1971 στο Ibrox Stadium, Glasgow, Scotland (Σκοτία), στο κλασικό ντέρμπυ μεταξύ Rangers και Celtic, 66 νεκροί μετά την ισοφάριση της γηπεδούχου στο 90' και την προσπάθεια πολλών φιλάθλων που ήδη έφευγαν από το γήπεδο να επιστρέψουν. 

• 20/10/1982 στο γήπεδο Luzhniki, Μόσχα, Ρωσία (Russia), σε αγώνα μεταξύ των ομάδων Σπαρτάκ Μόσχας - Χάαρλεμ, μια παρόμοια συγκυρία με το γεγονός του Ibrox Stadium έχει ως αποτέλεσμα 67 νεκρούς (ανεπισήμως λέγεται πως τα θύματα ήταν 340 αλλά οι επίσημες πηγές αναφέρουν τον αριθμό 67)

• 11/05/1985 στο Valley Parade, της πόλης Bradford, UK (Aγγλία), σε αγώνα της τοπικής Bradford ενάντια στην Linfield, εκδηλώνεται πυρκαγιά σε ξύλινη εξέδρα του γηπέδου με αποτέλεσμα 56 νεκρούς. 

• 29/05/1985 στο Heysel, των Βρυξελλών, Βέλγιο (Belgium), διεξάγεται ο Τελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης μεταξύ της Liverpool και της Juventus. Άγγλοι φίλαθλοι κινούνται απειλητικά προς την εξέδρα των Ιταλών φιλάθλων, η αστυνομία αδυνατεί να περιορίσει τις συμπλοκές, ένας εξωτερικός τοίχος καταρρέει και το αποτέλεσμα είναι 39 νεκροί.

• 12/03/1988 στο Kathmandu Stadium, της πρωτεύουσας του Nepal (Νεπάλ), Κατμαντού μια χαλαζόπτωση οδηγεί τους περισσότερους φιλάθλους προς την μοναδική σκεπαστή θύρα, η αστυνομία τους απωθεί, πολλοί αναζητούν διαφυγή από το γήπεδο αλλά οι πόρτες είναι κλειδωμένες. Αποτέλεσμα 93 νεκροί.

• 15/09/1989 στο Hillsborough Stadium, της πόλης του Sheffield, UK (Αγγλία) διεξάγεται ο ημιτελικός του Κυπέλλου Αγγλίας μεταξύ της Liverpool και της Nottingham Forest και λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη αθλητική τραγωδία επί βρετανικού εδάφους, όταν η θύρα που άνοιξαν οι αρμόδιοι για να εισέλθουν φίλαθλοι της Liverpool ήταν ήδη πλήρης, με αποτέλεσμα 96 νεκρούς που ποδοπατήθηκαν ή/και πέθαναν από ασφυξία λόγω του συνωστισμού. 

• 13/01/1991 στο Oppenheimer Stadium, Ορκνεϊ, της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής, σε φιλική αναμέτρηση μεταξύ των Kaizer Chiefs και των Orlando Pirates, μετά από συμπλοκές μεταξύ των φιλάθλων των 2 ομάδων, πολλοί εγκλωβίζονται σε εξωτερική μάντρα του γηπέδου με αποτέλεσμα το 42 νεκρούς.

• 16/10/1996 στο Estadio Mateo Flores, στη πρωτεύουσα της Guatamala, σε αγώνα για τα προκριματικά του επερχόμενου Mundial του 1998, η εθνική ομάδα της Guatemala αντιμετωπίζει την Costa Rica, σε ένα γήπεδο που όπως αποδείχθηκε ήταν υπεράριθμο (λόγω και των πλαστών εισιτηρίων που είχαν κυκλοφορήσει) με αποτέλεσμα μεγάλο συνωτισμό στις εξέδρες και 84 νεκρούς.

• 11/04/2001 στο Ellis Park, Γιοχάνεσμπουργκ,  Δημοκρατία της Νοτίου Αφρικής και πάλι στο μεγάλο ντέρμπι μεταξύ Kaizer Chiefs - Orlando Pirates, ο μεγάλος αριθμός υπεράριθμων θεατών (λέγεται πως υπήρχαν 120.000 θεατές σε γήπεδο που κανονικά χωράει 60.000) και ο συνωστισμός στις κερκίδες έχει ως αποτέλεσμα 43 νεκρούς.

• 09/05/2001 στο Accra Sports Stadium, Aκρα, Γκάνα σε αγώνα μεταξύ Accra Hearts - Asante Kotoko, λαμβάνουν χώρα συμπλοκές μεταξύ φιλάθλων της φιλοξενούμενης ομάδας και της αστυνομίας η οποία έκανε χρήση δακρυγόνων, με αποτέλεσμα 127 νεκρούς που ποδοπατήθηκαν ή/και πέθαναν από ασφυξία στις κλειδωμένες εξόδους των θυρών του γηπέδου.

• 01/02/2012 στο Port Said της Αιγύπτου (Egypt) σε αγώνα μεταξύ των Al-Masry και Al-Ahly, πραγματοποιούνται εκτεταμένα επεισόδια μεγάλης έκτασης εντός και εκτός του αγωνιστικού χώρου του γηπέδου   μετά τη νίκη της Al-Masry (προφανώς και με κοινωνικό/πολιτικά κίνητρα λόγω των σχετικά πρόσφατων εξελίξεων στην Αίγυπτο) με αποτέλεσμα 74 νεκρούς

Όπως είναι αντιληπτό από τα προαναφερόμενα γεγονότα, ο θάνατος είναι υπεράνω εθνών, κρατών, φυλών, χρωμάτων και βεβαίως ομάδων. 

Σε όλα τα παραπάνω περιστατικά, πολλά από τα αίτια ομοιάζουν: άκρατος ενθουσιασμός και φανατισμός, οπαδικές διαφορές μίσους, ταξικές/κοινωνικές/πολιτικές διαφορές που ενισχύουν τα πάθη, ανθρώπινα λάθη και παραλείψεις, ακατάλληλα γήπεδα με ελλιπή συστήματα/σχέδια εκκένωσης, βια από πλευράς των φιλάθλων, βια από πλευράς δυνάμεων καταστολής (αστυνομία), υπεράριθμοι οπαδοί. Το αποτέλεσμα βέβαια πάντοτε παραμένει το ίδιο. 

Το ποδόσφαιρο θεωρείται "βασιλιάς των σπορ" αλλά πληρώνει ακριβά και με "αίμα" αυτόν τον τιμητικό τίτλο που φέρει. Ο άρτος και τα θεάματα (panem et circenses) από αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσαν έναν τρόπο κοινωνικής εκτόνωσης αλλά και ταυτόχρονης αποχαύνωσης μεγάλου μέρους των κοινωνικών μαζών. Στις ημέρες μας, στη χώρα μας, η βία στα γήπεδα αντιμετωπίζεται με αποσπασματικά μέτρα τύπου "απαγόρευσης μετακίνησης οργανωμένων οπαδών" αλλά ουδείς πολιτικός φορέας τολμά να "βάλει το μαχαίρι στο κόκκαλο" διαλύοντας όλους τους οργανωμένους συνδέσμους. Επεισόδια μικρής ή μεγαλύτερης έκτασης λαμβάνουν χώρα σε τακτικά χρονικά διαστήματα σε όλα τα γήπεδα της χώρας, συμπλοκές, τραμπουκισμοί, επιθέσεις με γκαζάκια σε συνδέσμους αντιπάλων ομάδων, λαμπρές υποδοχές με πέτρες και κάθε λογής αντικείμενα στις αποστολές των αντιπάλων ομάδων εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου, αραιά και που κάποιος νεκρός, άκρατη βωμολοχία και υβρεολόγια στα γηπεδικά συνθήματα, υβριστικοί και αντεθνικοί χαρακτηρισμοί (Τούρκοι, Βούλγαροι κλπ), ύβρεις ακόμη και για τους 21 νεκρούς της θύρας 7 (από τα πλέον απαράδεκτα γεγονότα που παραμένουν ατιμώρητα), μια βιομηχανία συμφερόντων πίσω από τον έντυπη αλλά και τον ηλεκτρονική οπαδική "δημοσιογραφία" (σσ. η Ελλάδα παραμένει μακράν η πρώτη χώρα σε αριθμό αθλητικών εφημερίδων), άδειες εξέδρες σε "στημένους" αγώνες, όλα τα παραπάνω συνθέτουν το σκηνικό του ελληνικού επαγγελματικού πρωταθλήματος στην Ελλάδα του 21ου αιώνα.

Οι περισσότεροι φίλαθλοι του Ολυμπιακού Πειραιώς, του ιστορικού, δημοφιλούς και πλέον πολυνίκη ποδοσφαιρικού σωματείου εν Ελλάδι κραυγάζουν μεν "Αδέλφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε" αλλά επί της ουσίας, ούτε και αυτοί οι ίδιοι, ως φίλαθλοι ενός σωματείου που έχει "ζήσει στο πετσί του" τον "θάνατο", συμβάλλουν στην καταπολέμηση των φαινομένων βίας. Τα 21 παιδιά που βρήκαν φριχτό τέλος στις υγρές σκάλες του "Γ. Καραϊσκάκης", ήθελαν μονάχα να πανηγυρίσουν και στη συνέχεια να επιστρέψουν σπίτια τους, στις οικογένειές τους και στις καθημερινές έγνοιες τους. Δε γνωρίζω και διατηρώ τις επιφυλάξεις μου μέχρι ποίου σημείου ο τραγικός θάνατός τους "καπηλεύεται" από πολλούς. Σίγουρα γνωρίζω πάντως, πως όλοι τους θα προτιμούσαν να ήταν σήμερα σπίτια τους και όχι εδώ και 31 χρόνια "στο χώμα". 

Όσοι θέλουν να αντιμετωπίζουν τον Ολυμπιακό και τον κάθε Ολυμπιακό ως "ιδέα" (όπως γράφει η κορδέλα στο μεγάλο στεφάνι) και ως "τρόπο/φιλοσοφία ζωής", αυτό είναι ένα δημοκρατικό και αναφαίρετο δικαίωμά τους. Αρκεί μονάχα να αναλογιστούν αν πράγματι, και όχι μονάχα στα λόγια, αξίζει κανείς να προσφέρει τη ζωή του για μια τέτοια "ιδέα", για ένα σύμβολο, για δυο χρώματα, για ένα γκολ, ένα offside, έναν πουλημένο διαιτητή, ένα "πέτσινο" πέναλτι και ένα "χαμένο" πρωτάθλημα. Προσωπικά δεν νομίζω πως μια ανθρώπινη ζωή αξίζει τόσο λίγο. 

Και όσοι σπεύσουν να απαντήσουν "ναι, αξίζει", ας το ξανασκεφτούν διότι στην πραγματικότητα το εννοούν μονάχα στα λόγια.

Το ποδόσφαιρο είναι ένα ΠΑΙΧΝΙΔΙ, δεν είναι πόλεμος. Ένα παιχνίδι στο οποίο όλοι θέλουμε πάντοτε να κερδίζουμε, είτε στην αλάνα, είτε στο γήπεδο 5Χ5, είτε στο τοπικό πρωτάθλημα, είτε στο Subutteo, είτε στο Pro, είτε βλέποντας τον Ολυμπιακό να παίζει καλοκαιρινά φιλικά ή προημιτελικό στο Champions League. Αλλά δεν παύει να είναι ένα παιχνίδι, στο οποίο κάποιος κερδίζει και κάποιος χάνει (ή έστω σημειώνονται και ισοπαλίες). Ο φανατισμός και η επακόλουθη βία ως κοινωνική αντίδραση / τρόπος εκτόνωσης είναι απλά ένα μεγάλο λάθος, το οποίο αργά ή γρήγορα, κάποια στιγμή, θα οδηγήσει - δυστυχώς - σε γεγονότα τραγικότερα από αυτά της 8ης Φεβρουαρίου του 1981. 

Ας είναι αυτές οι 21 ψυχές ένας μόνιμος φάρος αφύπνισης, σκέψης και προβληματισμού για όσους τέλος πάντων δύνανται να σκεφτούν και να προβληματιστούν και για όσους πραγματικά αγαπούν τον αθλητισμό και το ποδόσφαιρο.

Πηγές: 

Το συνταχθέν κείμενο είναι κατά βάση πρωτότυπο. Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από τα εξής: 

• http://m.sport24.gr/
• http://www.bbc.co.uk/
• http://oddculture.com/
• Αθλητικός Τύπος Εποχής

Φωτογραφίες: 

• Το κολάζ παλαιών φωτογραφιών/πρωτοσέλιδων έχει δημιουργηθεί από τον γράφοντα με χρήση φωτογραφιών που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Όλα τα δικαιώματα ανήκουν στους νόμιμους δημιουργούς.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.