Ο Θεόδωρος Αφεντούλης (Ζαγορά Πηλίου, 13.08.1824 - Πειραιάς, 08.04.1893) υπήρξε μια σπουδαία και πολυσχιδής προσωπικότητα της πόλης του Πειραιά κατά τον 19ο αιώνα.
Ο Θεόδωρος Αφεντούλης αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ προτού αναχωρήσει το 1843 αρχικά για την Βιέννη και εν συνεχεία για το Μόναχο όπου έλαβε νέο διδακτορικό τίτλο σπουδών από το τοπικό Πανεπιστήμιο (1846). Μετέπειτα, ο Θεόδωρος Αφεντούλης εργάστηκε και μετεκπαιδεύτηκε επί διετία σε νοσοκομεία των Παρισίων αλλά και στη Βουδαπέστη. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, το 1848 (ή κατ'άλλους το 1849), έγινε αρχικά υφηγητής, έπειτα έκτακτος Καθηγητής στο νέο μάθημα Γενικής Μικροσκοπικής Ανατομίας (στις 26.10.1852), αργότερα έκτακτος καθηγητής της Φαρμακολογίας και από το έτος 1862 τακτικός Καθηγητής της Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Επίσης, για πάνω από μια δεκαετία (1852-1863), ο Αφεντούλης διετέλεσε Διευθυντής των εργαστηρίων Παθολογικής Ανατομίας. Το 1865 (όπως και το 1891) ο πολυπράγμων Θεόδωρος Αφεντούλης υπήρξε Κοσμήτωρ της Ιατρικής ενώ διετέλεσε Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά το διδακτικό έτος 1887-1888. Το 1882, μετά την αποχώρηση του Καθηγητή της Βοτανικής Θεόδωρου Ορφανίδη, ανέλαβε εκτός της Φαρμακολογίας και τη διδασκαλία της Βοτανικής, την οποία δίδαξε μέχρι τον θάνατό του. Δεν θα ήταν υπερβολή να υποστηρίξουμε πως ο Αφεντούλης, με το επιστημονικό του έργο και προσφορά έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Παράλληλα με την διδακτική του δράση, ο Θεόδωρος Αφεντούλης επέδειξε μεγάλο και αξιομνημόνευτο συγγραφικό έργο δημοσιεύοντας πολλά περισπούδαστα ιατρικά - και όχι μόνον - συγγράμματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως τη διετία 1854‐1855 κυκλοφόρησε το τρίτομο σύγγραμμά του "Στοιχεία Παθολογικής Ανατομίας", το 1875 το επίσης τρίτομο έργο "Φαρμακολογία, ήτοι περί Φύσεως και Δυνάμεως και Χρήσεως Φαρμάκων", για να ακολουθήσουν η "Παθολογική Ανατομία" (1880), "Φαρμακολογία: ήτοι περί φύσεως και δυνάμεως και χρήσεως φαρμάκων" (Τόμος Α' το 1890, Τόμος Β' το 1891 και Τόμος Γ' την ίδια χρονιά), "Στοιχεία Επιστημονικής Φυτολογίας υπό Ιουλίου Βισνέρου, Τόμος Α: Ανατομία και Φυσιολογία των φυτών" (1885), "Στοιχεία Επιστημονικής Φυτολογίας υπό Ιουλίου Βισνέρου, Τόμος Β: Οργανογραφία, Συστηματική περιγραφή των φυτών, Βιολογία και ιστορία της φυτολογίας" (1887), "Φαρμακοποιία" (1893) κ.α. Πέραν των ανωτέρω, ο Αφεντούλης δημοσίευσε διάφορα λογογραφικά κείμενα, ποιήματα - με όλα τα πεζά έργα του και τα ποιήματά του να συμπεριλαμβάνονται στα "Φιλολογικά Πάρεργα" (1870‐1881) - ενώ μετάφρασε σημαντικούς ξένους συγγραφείς.
Εκτός από πετυχημένος και ευσυνείδητος πανεπιστημιακός δάσκαλος και συγγραφέας, ο Θεόδωρος Αφεντούλης, διακεκριμένο μέλος της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος, επέδειξε πλούσια κοινωνική και εθνικιστική / πατριωτική δράση, όντας εκ των πλέον φανατικών υποστηρικτών της επαναστάσεως στη Θεσσαλία (1854), στην Κρήτη (1866, 1878) καθώς και σε άλλα αλύτρωτα εκείνη την εποχή μέρη της Ελλάδος (Ήπειρος, Μακεδονία). Ο Θεόδωρος Αφεντούλης μοιραία αναμείχθηκε και με την πολιτική συμμετέχοντας ως πληρεξούσιος της Λάρισας στην εν Αθήναις Β' Εθνική των Ελλήνων Συνέλευση.
Στον Πειραιά, ο ιατροφιλόσοφος Θεόδωρος Αφεντούλης, σεβάσμιο και αναγνωρισμένο μέλος της πειραϊκής κοινωνίας εκείνης της εποχής, εξάσκησε επί μακρόν την ιατρική επιστήμη με το ιατρείο του να καταγράφεται "επί της πλατείας Κοραή, πλησίον του Γυμνασίου" στον "Εμπορικό, Γεωγραφικό και Ιστορικό Οδηγό των Πλείστων Κυριοτέρων Πόλεων της Ελλάδος" του έτους 1875 του Μιλτιάδου Μπούκα. Πέραν τούτου, ο Αφεντούλης διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο στα χρόνια της κατασκευής του Δημοτικού Νοσοκομείου (Τζανείου) αλλά και αργότερα κατά τα πρώτα έτη της λειτουργίας του διατελώντας επί σειρά ετών διευθυντής του Νοσοκομείου, με σημαντική προσφορά τόσο στη διοίκηση του νοσοκομείου ως μέλος του αδελφάτου, όσο και στην επιστημονική διεύθυνση της Παθολογικής Κλινικής. Αξιοσημείωτος είναι και ο πανηγυρικός του λόγος κατά την θεμελίωση του μετέπειτα Τζανείου Νοσοκομείου όπου συν τοις άλλοις ανέφερε: "Άνδρες, Πειραιείς έναν νέον σταθμόν θεμελιώνομεν σήμερον εις την όδον του πολιτισμού. Ένα νέον τρόπαιον δημιουργούμεν σήμερον κατά της βαρβαρότητος και κατά του στενόκαρδου εγωισμού. Μίαν νέα απόδειξιν παρέχομεν σήμερον εις τον κόσμον τον εξευγενισμένον."
Το ονοματεπώνυμο του Θεόδωρου Αφεντούλη είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πόλη του Πειραιώς όπου εκτός από το Δημοτικό Νοσοκομείο και το ιατρείο του, επισκεπτόταν στον λιγοστό χρόνο του αρρώστους ακόμη και στα σπίτια τους. Ο Δήμος Πειραιώς τίμησε τον Θεόδωρο Αφεντούλη μετά θάνατον με την μετονομασία της λεωφόρου Νοσοκομείου σε λεωφόρο Αφεντούλη ενώ την 1η Νοεμβρίου του 1940, επί ημερών δημαρχίας Μιχαήλ Μανούσκου, τοποθετήθηκε επιστύλια προτομή του σε περίοπτη θέση έναντι της πλατείας Κοραή και του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιώς, στο κηπάριο του Αγίου Κωνσταντίνου (η οποία αργότερα μεταφέρθηκε στο σημείο όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα, στη συμβολή της λεωφόρου Ζαννή με την λεωφόρο Αφεντούλη, έναντι του Τζανείου Νοσοκομείου).
Ενδεικτικά αρχειακά τεκμήρια με αναφορά στα αποκαλυπτήρια της παρά την πλατεία Κοραή προτομής του ιατροφιλοσόφου Θεόδωρου Αφεντούλη:
Το ατυχές - κατά την προσωπική άποψη του γράφοντος το ιστολόγιο - σημείο όπου βρίσκεται σήμερα (21ος αιώνας) η προτομή του Θεόδωρου Αφεντούλη, στη συμβολή των οδών Ζαννή και Αφεντούλη, έναντι του Τζανείου Νοσοκομείου:
Άξια αναφοράς είναι η ανάμνηση του Θεόδωρου Αφεντούλη όπως καταγράφηκε μέσα από τα λεγόμενα του Πέτρου Ιμπριάλου (γαμπρού του Ιωάννη Βρυώνη), ενός παλαιού ιατρού της πόλης του Πειραιώς, ο οποίος πρόλαβε να ζήσει τον Θεόδωρο Αφεντούλη στα τέλη του 19ου αιώνα, όντας τριτοετής φοιτητής στο μοναδικό μικρό αμφιθέατρο στην Ιατρική Αθηνών, στο Κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου, να διδάσκει φαρμακολογία. Αφηγείτο λοιπόν ο γηραιός Πέτρος Ιμπριάλος στον επίσης ιατρό - χειρούργο Π.Ι. Παπασπηλιόπουλο ότι ο Θεόδωρος Αφεντούλης "σαν δίδασκε, τον συνέπαιρνε πολλές φορές του πατριωτισμού η φλόγα και μίλαγε στους φοιτητές για την μικρή Ελλάδα που έπρεπε να μεγαλώσει."
"Ουδείς Έλλην ιατρός αφιλοσόφητος"
Θεόδωρος Αφεντούλης
Διαβάστε σχετικά θέματα:
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:
- Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών - Θεόδωρος Αφεντούλης
- Μεγάλη Στοά της Ελλάδος - Αφεντούλης Θεόδωρος
- "Επιστημονικά Χρονικά", Έκδοση του Επιστημονικού Συμβουλίου του Γενικού Νοσοκομείου Πειραιά "Τζάνειο", Τόμος 16, Τεύχος 1, Ιανουάριος 2011.
- Εμπορικός, Γεωγραφικός και Ιστορικός Οδηγός των Πλείστων Κυριοτέρων Πόλεων της Ελλάδος του έτους 1875, Μιλτιάδου Μπούκα, Τύπος "Ελληνικής Ανεξαρτησίας", Αθήνα, 1875
- "Λεύκωμα Πειραιώς 1958", Έκδοσις - Επιμέλεια Δ.Ι. Πανίτσα
- Ημερήσιος Τύπος Εποχής
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου