Η ΒΙΛΑ ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ

Το κτίριο με την ιδιότυπη ονομασία "Τερψιχόρη" επί της ακτής Θεμιστοκλέους αποτελεί το μοναδικό οικοδόμημα που βρίσκεται κτισμένο επί του αιγιαλού, από τον πάλαι ποτέ όρμο της Φρεαττύδας και μέχρι τον όρμο του Καλαμπάκα όπου η έδρα της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων. Σύμφωνα με τις σχετικές πηγές, η έπαυλις (βίλα) "Τερψιχόρη", η οποία συνδέθηκε με την αρχοντιά και την απεριόριστη ομορφιά του περιβάλλοντος, κατασκευάστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα ως κατοικία της οικογένειας του γνωστού αρχιμουσικού εκείνων των καιρών Παναγιώτη (Πάνου) Φακιολά. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως τα τέκνα του Πάνου Φακιολά, η Τερψιχόρη, η Φιλομήλα και ο Δώρος προσέφεραν για πολλά χρόνια τις υπηρεσίες τους ως καθηγητές του Πειραϊκού Ωδείου διδάσκοντας πιάνο, βιολί, ακορντεόν και άλλα μουσικά όργανα. Επίσης, ο προαναφερθείς Δώρος Φακιολάς διετέλεσε διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου Πειραιά.

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός πως έναντι της "Τερψιχόρης", επί της ακτής Θεμιστοκλέους, τερμάτιζε το κάτωθι εικονιζόμενο τραμ υπ'αριθμόν 19 της Ηλεκτρικής Εταιρίας Μεταφορών (ΗΕΜ) το οποίο πραγματοποιούσε το δρομολόγιο Ηλεκτρικός Σταθμός, Πλατεία Κοραή, Πασαλιμάνι, Φρεαττύδα. Πριν από τον Πόλεμο, το εικονιζόμενο σημείο της πειραϊκής ακτής, όπου βρισκόταν η βίλα Τερψιχόρη και η βίλα του Σκουλούδη, θεωρείτο ως "όριο πολιτισμού", καθώς η διέλευση πέρα από αυτό, ιδίως κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες, εγκυμονούσε κινδύνους, λόγω του πλήθους παραβατικών στοιχείων που κατοικούσαν σε κρυψώνες, σπηλιές και παραπήγματα στα βράχια της Πειραϊκής.

Στο κάτωθι επιχρωματισμένο επιστολικό δελτάριο των αρχών του 20ου αιώνα αξίζει να επισημανθεί το γεγονός πως η υπό εξέτασιν βίλα Τερψιχόρη δεν είχε ακόμη κατασκευαστεί! 

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, στο υπό εξέτασιν κτίριο της "Τερψιχόρης", κατόπιν πολλών ανακατασκευών και προσθηκών, λειτούργησε το γνωστό μεζεδοπωλείο - καφέ "Αχινός", του οποίου ενώ η λειτουργία ανεστάλη από τις αρμόδιες αρχαιολογικές υπηρεσίες, στα πλαίσια των εργασιών για την ανάδειξη των Κονωνείων τειχών της Πειραϊκής.

Η βίλα "Τερψιχόρη" και τα κτίρια της ακτής Θεμιστοκλέους (από Κοντζιαδών μέχρι Μακρυγιάννη) όπως καταγράφηκαν περί τα μέσα της δεκαετίας του 1960 από τον ερασιτέχνη φωτογράφο Γεώργιο Σαματούρα (Συλλογή ΕΛΙΑ):

Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε πως λίγο πριν τον Πόλεμο και κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, προ της επιχωμάτωσης των βράχων και τη δημιουργία της τεχνητής παραλίας / πλαζ της Φρεαττύδος (επί ημερών δημαρχίας Αριστείδη Σ. Σκυλίτση), η βραχώδης ακτή κάτω από το κτίριο της "Τερψιχόρης" αποτελούσε προσφιλή τόπο θαλασσίων λουτρών (μπάνιων) και βουτιών, ιδίως για τους νεαρούς κατοίκους της περιοχής!

Στην κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες και του σήμερα", παρουσιάζουμε μια λεπτομέρεια από την ως άνω ασπρόμαυρη φωτογραφία του ερασιτέχνη φωτογράφου Γεωργίου Σαματούρα, σε αντιπαραβολή με μια σύγχρονη απεικόνιση της ίδιας περιοχής κατά το έτος 2010.

Κατά τη χρονική στιγμή της ως άνω φωτογράφησης (έτος 2010), η πάλαι ποτέ βίλα "Τερψιχόρη" παρέμενε εγκαταλειμμένη, σε φάση ανακαίνισης, ενώ είχαν ήδη αφαιρεθεί όλες οι πρόσθετες κατασκευές από γυαλί και αλουμίνιο που στέγαζαν την εξωτερική καφετέρια του "Αχινού". Βέβαια, το μπαζωμένο τμήμα της ακτής έναντι της "Τερψιχόρης" χρησιμοποιείτο σταθερά ως χώρος στάθμευσης, ενώ η παρακείμενη τεχνητή πλαζ / παραλία της Φρεαττύδας χαρακτηριζόταν από την ύπαρξη πλήθους μπαζών και απορριμμάτων.

Κατά την περίοδο 2012-2013 αποφασίστηκε η παραχώρηση μέρους της παραλίας της Φρεαττύδας από τον Δήμο Πειραιώς σε ιδιώτη επιχειρηματία, υπό σχετικά αδιαφανείς διαδικασίες και με όρους που προκαλούν απορίες, γεγονότα τα οποία αλυσιδωτά προκάλεσαν αντιδράσεις από τους κατοίκους της περιοχής. Έκτοτε, η πρόσβαση ΙΧ στην παραλία της Φρεαττύδος είναι περιορισμένη και επιτρέπεται μονάχα με σχετικό αντίτιμο. Το καλοκαίρι του 2013, στο ίδιο σημείο, πραγματοποιήθηκαν αρκετές "δωρεάν" προεκλογικές συναυλίες του Δήμου Πειραιώς, στα πλαίσια του ρητού "άρτος και θεάματα" με στόχο εμφανέστατα τον αποπροσανατολισμό του απαίδευτου Πειραϊκού λαού και την συγκάλυψη των θεμάτων της παραχώρησης εκμετάλλευσης εκτάσεων τόσο στην παραλία της Φρεαττύδος όσο και στην αντίστοιχη παραλία του Παρασκευά (Βοτσαλάκια). 

Η πλαζ της Φρεαττύδος και η Τερψιχόρη όπως καταγράφηκαν στις αρχές του έτους 2016: 

Άποψη του ιδίου σημείου κατά την Πρωτοχρονιά του έτους 2017:

Οι εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις του "Αχινού" (Τερψιχόρη) στις αρχές του έτους 2017:

Στα τέλη της δεκαετίας του 2010, η πλαζ της Φρεαττύδος καθώς και ο χώρος κάτω από την Τερψιχόρη, χρησιμοποιούνταν σταθερά για τους εορτασμούς της Καθαράς Δευτέρας (Κούλουμα):

Η πάλαι ποτέ βίλα Τερψιχόρη όπως καταγράφηκε φωτογραφικά το πρωινό της 16ης Φεβρουαρίου του έτους 2021:

 

Η "Τερψιχόρη" και ο θαλάσσιος χώρος έναντι αυτής όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στις αρχές του έτους 2022:

Η εγκαταλειμμένη πάλαι ποτέ βίλα Τερψιχόρη όπως καταγράφηκε το καλοκαίρι του έτους 2022:

Η πάλαι ποτέ βίλα Τερψιχόρη όπως καταγράφηκε κατά τον μήνα Μάιο του έτους 2024, εγκαταλειμμένη και βανδαλισμένη, έρμαιο των διαθέσεων κάθε δίποδου ανθρωποειδούς.

Διαβάστε σχετικά θέματα εδώ:

Η συνοικία της Φρεαττύδος

Η συνοικία του Αγίου Βασιλείου

Η έπαυλις του Στεφάνου Σκουλούδη

Η τεχνητή πλαζ της Φρεαττύδος

Το τραμ της Φρεαττύδος

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο - ΕΛΙΑ 
• Ημερήσιος Τύπος - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες
• Προφορικές Μαρτυρίες

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED). 
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο. 
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.