Την 9η Μαϊου του 1908 η πειραϊκή κοινωνία συνταρασσόταν από μια νέα φρικιαστική είδηση η οποία έβγαινε στο φως της δημοσιότητας. Πρωταγωνίστριες του νέου τρομακτικού εγκλήματος που είχε λάβει χώρα το απόγευμα της προηγούμενης ημέρας υπήρξαν μια (το πολύ) εξηντάχρονη μονόφθαλμη δύσμορφη γυναίκα υψηλού αναστήματος, η Μαρία χήρα Βαρδή Παπαδάκη εκ Σφακίων Κρήτης και η τριαντάχρονη (κατ'άλλους εικοσάχρονη) κόρη της ονόματι Αφροδίτη, "μια πολύ συμπαθητική φυσιογνωμία, ξανθή με γαλανούς οφθαλμούς", σύμφωνα με την παραστατική περιγραφή μιας εκ των πολλών ημερησίων εφημερίδων που κάλυψαν το θέμα. "Η γραία μήτηρ και η θυγατήρ" είχαν μετοικήσει στον Πειραιά από τα Χανιά της Κρήτης προ ολίγων μηνών και κατοικούσαν σε ένα πενιχρό δωμάτιο στο ισόγειο της πλινθόκτιστης οικίας ιδιοκτησίας Ορέστη (Ρέστη) Αθανασόπουλου παρά τη Δεξαμενή της Καστέλλας (σσ. στα "υπό διαμόρφωση" Κρητικά της Καστέλλας), δίχως να πληρώνουν ενοίκια (με αντάλλαγμα ορισμένες δουλειές - λ.χ. κουβάλημα νερού), διάγοντας έναν φτωχικό και σχετικά μυστηριώδη βίο καθώς σπανίως έβγαιναν από το σπίτι, βγάζοντάς τα πέρα εξαιρετικά δύσκολα (η μάνα ασχολείτο μόνο με οικιακές εργασίες, η δε κόρη ύφαινε στον αργαλειό προς εξασφάλιση των προς το ζην), στηριζόμενες κυρίως στη συνδρομή των γειτόνων που συμπονούσαν την κατάστασή πενίας που παρουσίαζαν οι δυο γυναίκες όπως επίσης και την ασθένεια της "αρκετά ωραίας και ευειδούς" νεαρής Αφροδίτης (υδρωπικία).
Εν τέλει η ... υδρωπικία αποδείχθηκε εγκυμοσύνη εκ "ατυχούς καρπού κλεψιγαμίας" - μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη που πολλοί στη γειτονιά είχαν αντιληφθεί και παρατηρήσει παρά τους ισχυρισμούς περί ασθένειας - αλλά το άτυχο νεογέννητο αγοράκι που γεννήθηκε στο μαγειρείο της φτωχικής ισόγειας οικίας δεν πρόλαβε να ζήσει παρά λίγα λεπτά καθώς η ίδια του η γιαγιά φρόντισε να του αφαιρέσει τη ζωή κόβοντας του με μαχαίρι το λαιμό και εν συνεχεία το κεφάλι και τα πόδια από την κοιλιά. Το κατακρεουργημένο σώμα του νεκρού βρέφους τοποθετήθηκε από την γιαγιά του εντός δοχείου κουζίνας (χύτρα ή τσουκάλι), το οποίο έκρυψε στην καρβουναποθήκη, με σκοπό αργότερα να το ... βράσει και εν συνεχεία, να το εξαφανίσει κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών.
Εξετάζοντας συνολικά τα δρώμενα και την καθημερινότητα του Πειραιά των αρχών του 20ου αιώνα, η εύρεση ζωντανών ή και νεκρών έκθετων βρεφών, κυρίως καρπών μη νομίμων / κρυφών σχέσεων, δεν ήταν κάτι το αξιοπερίεργο. Σχεδόν σε καθημερινή βάση στις σελίδες του πειραϊκού Τύπου καταγράφονταν περιστατικά εγκαταλείψεως ή ευρέσεως νεκρών βρεφών κυρίως σε βραχώδεις και ερημικές περιοχές (λ.χ. Φρεαττύδα, ακτές Πειραϊκής χερσονήσου κ.α.) και σπανιότερα σε πλατείες, έξω από εκκλησίες κ.α. Στην υπό εξέταση περίπτωση, η διαφορά έγκειται στο γεγονός πως το πρωτοφανούς αγριότητας έγκλημα της "γραίας" Μαρίας Παπαδάκη (σσ. μια γυναίκα πενήντα - εξήντα χρονών εθεωρείτο "γραία" στις αρχές του 20ου αιώνα) αποκαλύφθηκε προτού προλάβει η βρεφοκτόνος να ξεφορτωθεί το νεκρό σώμα σε κάποια ερημιά του Πειραιά! Η βαρβαρότητα και η φρικαλεότητα του εγκλήματος έδωσε βέβαια τροφή στον Τύπο εκείνων των ημερών να ασχοληθεί εκτενώς για αρκετές ημέρες με το ζήτημα αυτό. Στο σημείο αυτό βέβαια οφείλουμε να τονίσουμε πως η ανάγνωση και μελέτη πολλών διαφορετικών πηγών οδηγεί στο συμπέρασμα πως κάθε εφημερίδα έγραφε τη δική της εκδοχή της ιστορίας, με αρκετές διαφορές, ανακρίβειες και ανακολουθίες να εντοπίζονται σε διάφορα σημεία (λ.χ. δηλώσεις πρωταγωνιστών) και λεπτομέρειες κατά τη σύγκριση των αναγραφομένων στη μια εφημερίδα και στην άλλη.
Η μη ολοκλήρωση του σχεδίου εξαφανίσεως του νεογέννητου νόθου παιδιού οφείλεται κυρίως στους περίοικους οι οποίοι γνώριζαν λογικά ή υπέθεταν ή υποπτεύονταν την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη της νεαρής Αφροδίτης και οι οποίοι ακούγοντας εκείνο το μεσημέρι της 8ης Μαΐου τις κραυγές πόνου από τον τοκετό σε συνδυασμό με το γεγονός πως όλα τα παράθυρα και οι πόρτες της ισόγειας οικίας ήταν ερμητικά κλειστές, ειδοποίησαν αμέσως το αρμόδιο 4ο Αστυνομικό τμήμα Πειραιώς φοβούμενοι πως κάτι κακό επρόκειτο να συμβεί. Άλλωστε αν αναλογιστούμε τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των δυο γυναικών, σε ένα χαμόσπιτο περιτριγυρισμένο από άλλα παρόμοια, όπου ακόμη και τα χασμουρητά ακούγονταν πίσω από τους πενιχρούς τοίχους, δεν ήταν δύσκολο δα να συμβεί κάτι τέτοιο, σε μια μικρή κλειστή γειτονιά όπου όλα μαθαίνονταν και όλα σχολιάζονταν. Ο ενωμοτάρχης του τμήματος Γεωργαντόπουλος πάντως βρέθηκε στην υποδειχθείσα οικία εντός περίπου μιας ώρας όπου η γραία Μαρία Παπαδάκη του απεκάλυψε τελικά, κατόπιν ανακρίσεως, το φρικώδες έγκλημα το οποίο είχε ήδη συντελεστεί. Μετά από αρκετή ώρα και αφού ηρέμησαν τα πλήθη που είχαν συγκεντρωθεί με διαθέσεις διαπόμπευσης και λιντσαρίσματος έξω από την οικία των δυο δραματικών πρωταγωνιστριών, η Μαρία Παπαδάκη οδηγήθηκε στην Αστυνομική Υποδιεύθυνση ενώ η λεχώνα θυγατέρα αυτής στο Ζάννειο Νοσοκομείο Πειραιώς.
Η είδηση του "φρικτού κακουργήματος εν Πειραιεί" όπως καταγράφηκε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Καιροί" της Παρασκευής 9ης Μαΐου του έτους 1908:
Ακολουθούν ορισμένοι ενδεικτικοί χαρακτηριστικοί τίτλοι από τα άρθρα των ημερησίων πειραϊκών και μη εφημερίδων που κάλυψαν επί αρκετές ημέρες το θέμα της βρεφοκτονίας στην Καστέλλα του Πειραιά.
"Απαίσια μέγαιρα στον Πειραιά - Εκομάτιασε το εγγόνι της και το έβαλε σε τσουκάλι - Ένοχοι έρωτες"
"Άγρια κατακρεούργησις αρτιγέννητου βρέφους εις τον Πειραιά - Του απέκοψαν κεφαλήν και πόδας!"
"Φρικιαστικόν κακούργημα - Εκομμάτιασε το εγγόνι της και το έβαλεν εις το τσουκάλι. Συνέντευξις με την κακούργον - Όλαι αι λεπτομέρειαι!"
Κατά τη διάρκεια της πρώτης πρόχειρης ανακρίσεως την οποία υπέβαλε ο Αστυνόμος του οικείου τμήματος ανθυπομοίραρχος Πουλόπουλος τις δυο "ηρωϊδες" του εγκλήματος, η δε Αφροδίτη φέρεται να κατέθεσε αρχικά πως δεν γνώριζε ότι ήταν έγκυος και πως πράγματι πίστευε ότι έπασχε από τυμπανισμό δηλώνοντας επίσης πως εν τέλει υπεύθυνος για την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη της ήταν ο δικηγόρος Γ. Δασκαλογιάννης, εκ Χανίων Κρήτης, ο οποίος υπήρξε "προστάτης" της οικονομικά ασθενούς διμελούς οικογενείας στην Κρήτη και στην οικία του οποίου φέρεται να ζούσαν (στα Χανιά της Κρήτης). Μετά τον τοκετό η ιδία - σύμφωνα με την κατάθεσή της - έπεσε εξαντλημένη στο κρεβάτι, σε λιπόθυμη κατάσταση, δίχως να γνωρίζει την μοίρα του παιδιού της, μη φανταζόμενη βέβαια την αντίδραση της μητέρας της. Από την άλλη πλευρά, η "κακούργος γραία Μαρία" ανακρινόμενη κατέθεσε πως μετά τον τοκετό της κόρης της σάστισε λόγω της έντονης παρουσίας των γειτονισσών έξω από την οικία της και φοβούμενη πως τα κλάματα του μωρού θα πρόδιδαν τον ανεπιθύμητο τοκετό ο οποίος έπρεπε να παραμείνει κρυφός προς αποφυγήν των "κακών γλωσσών" και της κοινωνικής κατακραυγής ("Ο Θεός να σε φυλάξει από τα στόματα της γειτονιάς"), έκοψε το κεφάλι του νεογέννητου με ένα μαχαίρι - υποστηρίζοντας πάντως πως κατά την άποψή της το παιδί είχε γεννηθεί ήδη νεκρό! Ταυτόχρονα δε, επέρριψε όλες τις ευθύνες για το "κακό" που είχε συμβεί στον "κακορίζικο" διαφθορέα της κόρης του, τον Δασκαλογιάννη, ο οποίος "ερχότανε τακτικά στο σπίτι που μέναμε στα Χανιά επειδή ήταν δικό του" και "απάτησε την Αφροδίτη τάζοντάς της γάμο και μετά την παράτησε".
Στις σελίδες του Τύπου της εποχής φιλοξενήθηκαν υπό μορφήν διαλόγου διάφορες δηλώσεις / απαντήσεις τόσο της λεχώνας Αφροδίτης όσο και της κατηγορούμενης βρεφοκτόνου γιαγιάς της οποίας η περίπτωση παρομοιάστηκε μέχρι και με την αντίστοιχη της παρανοϊκής κατά συρροήν δολοφόνου - μέγαιρας του Παρισιού Ιωάννας Βέμπερ (Jeanne Weber) η οποία έπνιγε παιδιά προς ηδονή και ευχαρίστηση. Ενδεικτικά παραθέτουμε τις πρώτες δηλώσεις της Αφροδίτης Παπαδάκη (όπως αυτές δόθηκαν από κάποιο κρεββάτι του Ζαννείου Νοσοκομείου):
" Δια τι εκάματε το έγκλημα αυτό κυρία μου;"
" Κύριε εγώ δεν γνωρίζω τίποτε, η μητέρα μου το έκαμε, διότι είνε τρελλή από τον καιρό που σκοτώθη ο αδελφός μου Γεώργιος και ηθέλησε να μη μάθη η γειτονιά μια τέτοια άτιμη πράξη."
" Με ποιον είχες γείνει έγκυος;"
" Με τον δικηγόρο Γεώργιον Δασκαλογιάννην, εις τα Χανιά."
" Εγνώριζες ότι ήσο έγκυος;"
" Όχι. Ενόμιζα ότι έπασχα από υδροπικίαν, όταν μου ήλθαν οι πόνοι κατάλαβα ότι θα γεννήσω."
" Είχες έλθει άλλοτε εδώ εις το Νοσοκομείον να νοσηλευθείς;"
" Μάλιστα, επήρα γιατρικά δια την υδροπικίαν".
Επίσης η Αφροδίτη Παπαδάκη φέρεται να δήλωσε πως είχε λάβει δέκα δραχμές από τον Δασκαλογιάννη ώστε να αναχωρήσουν από τα Χανιά της Κρήτης - όπως και είχε συμβεί προ οκταμήνου - ώστε να γλυτώσουν από τις τοπικές Αρχές.
Πάντως, σχετικά με τη φερόμενη δήλωση της νεαρής Αφροδίτης ότι δεν γνώριζε τα περί εγκυμοσύνης της, ο ιατρός του Ζαννείου Νοσοκομείου Ανάργυρος Πατσουράκος που την είχε εξετάσει κατά το παρελθόν λόγω της εξογκωμένης κοιλιάς της διέψευσε το γεγονός δηλώνοντας πως είχε ενημερώσει τόσο την ενδιαφερόμενη όσο και την μητέρα της που την συνόδευε κατά την επίσκεψή τους στο νοσοκομείο πως επρόκειτο σαφέστατα και δίχως αμφιβολία για εγκυμοσύνη.
Κατά τις ανακρίσεις των επομένων ημερών επιβεβαιώθηκε μονάχα το γεγονός πως η βρεφοκτόνος (γιαγιά) Μαρία χήρα Βαρδή Παπαδάκη προέβη στο στυγερό έγκλημα εν αγνοία της κόρης της. Από το κρατητήριο της Αστυνομικής Υποδιευθύνσεως Πειραιώς η μαυροντυμένη ξερακιανή ρυτιδωμένη δράστις με το τσεμπέρι μεταφέρθηκε συνοδεία δυο χωροφυλάκων, άκρως φοβισμένη, δακρυσμένη, μετανιωμένη και πεπεισμένη ότι θα την τουφέκιζαν, στην Αθήνα όπου εξετάστηκε από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Λυκουρέζο στον οποίο - σύμφωνα με τα αναφερόμενα στον Τύπο - δήλωσε συν τοις άλλοις - παρουσιάζοντας ορισμένα συμπτώματα παραφροσύνης ή/και επιληψίας - ότι: "έτσι έπεσε και το'κοψα κύριε Εισαγγελέα μου, είμαι Τούρκα, Εβραία, ότι θέλεις..." ζητώντας πάντως να μην πειράξουν την κόρη της η οποία δεν έφταιγε σε τίποτε.
Σε άλλα σημεία όμως της ομολογίας της, η Μαρία Παπαδάκη - σύμφωνα με κάποιες εφημερίδες - ουσιαστικά κατηγορούσε τον δικηγόρο Δασκαλογιάννη για σύναψη παράνομων εξωσυζυγικών ερωτικών σχέσεων με την όμορφη κόρη της και τον χρηματισμό της με 500 δραχμές για να αναχωρήσουν μακρυά από την Κρήτη με απώτερο σκοπό να γλυτώσει ο Δασκαλογιάννης την κοινωνική κατακραυγή.
Κατόπιν των ανακρίσεων, ο Εισαγγελέας απέστειλε την Μαρία Παπαδάκη ξανά στη Διεύθυνση της Αστυνομίας όπου κρατήθηκε για να ακολουθήσουν οι τακτικές ανακρίσεις από τον αρμόδιο ανακριτή Αναγνωστόπουλο ο οποίος της απήγγειλε την κατηγορία της βρεφοκτονίας και εξέδωσε το σχετικό ένταλμα προφυλακίσεώς της στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ.
Τις ίδιες εκείνες ημέρες, στον Πειραιά, το θέμα της βρεφοκτονίας βρισκόταν στην ημερησία διάταξη στις συζητήσεις των καφενείων ενώ αρκετοί ήταν εκείνοι που έκαναν αναρρίχηση στις πλαγιές της Καστέλλας για να προσεγγίσουν το σημείο όπου βρισκόταν η φτωχική οικία και να δουν από κοντά τον τόπο του εγκλήματος. Την ίδια στιγμή, πολλοί Κρήτες διέψευδαν κατηγορηματικά τις βολές μητέρας και κόρης Παπαδάκη κατά του Δασκαλογιάννη δηλώνοντας πως επρόκειτο για εντιμότατο άνδρα, δικηγόρο στο επάγγελμα, παντρεμένο, με δυο θυγατέρες ενώ άλλοι δήλωναν πως είχαν συν-ταξιδέψει με την κατηγορούμενη Μαρία Παπαδάκη και την κόρη από την Κρήτη προς τον Πειραιά τον Ιούλιο του προηγούμενου χρόνου (1907) - δηλαδή προ 11-12 μηνών. Ταυτόχρονα, η νεκροτομή του άψυχου κορμιού του νεογέννητου απέδειξε πως το βρέφος ζούσε όταν σφαγιάστηκε ενώ μικρός Κρητικός της γειτονιάς παρουσιάστηκε αυθορμήτως στην Αστυνομία και κατέθεσε πως παρακολουθούσε κρυφά από σχισμή στον τοίχο της κουζίνας τα τεκταινόμενα εντός της μοιραίας οικίας και είδε την γραία Μαρία να διαμελίζει το ατυχές μωρό κρατώντας του το στόμα κλειστό με το άλλο χέρι για να μην ακούγονται τα κλάματα του!
Η κατάληξη της βρεφοκτόνου γιαγιάς και της ατυχούς μοναχοκόρης άγνωστο. Ο εκ Χανίων φέρων της παραδοσιακή κρητική φορεσιά δικηγόρος Δασκαλογιάννης πάντως, ο οποίος τυχαία βρισκόταν στην Αθήνα για κάποιο θέμα υγείας της συζύγου του τις ημέρες του στυγερού εγκλήματος, απέκρουσε όλες τις κατηγορίες περί διαφθοράς και ερωτικών σχέσεων με την νεαρά Αφροδίτη ως ανήκουστες και αβάσιμες, θεωρώντας πως το όλο σκηνικό υποκινήθηκε από συμπατριώτες του εχθρικά διακείμενους προς το πρόσωπό του και επιφυλάχθηκε για μελλοντικές (νομικές) κινήσεις εναντίον των κατηγοριών που εκτοξεύτηκαν εις βάρος του.
La vérité est le nom que les plus forts donnent à leur opinion.
"Αλήθεια" είναι το όνομα που δίνουν οι πιο ισχυροί στη γνώμη τους.
Alphonse Karr, 1808-1890, Γάλλος συγγραφέας / δημοσιογράφος
Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας.
Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τον ημερήσιο και εβδομαδιαίο Τύπο του έτους 1908.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου