Ήταν Δευτέρα του Πάσχα, 20η Απριλίου του έτους 1925 όταν στο Δέλτα του Φαλήρου έλαβαν χώρα οι πρώτες εαρινές ιπποδρομίες στο νέο - τότε - Φαληρικό Ιπποδρόμιο, "αι πρώται πραγματικαί ιπποδρομίαι εν Ελλάδι, αντιγραφή των γαλλικών του Λονσάν, του Σαιν Κλου, των Αγγλικών του Εμψον και των Αιγυπτιακών της Ηλιουπόλεως και της Γκεζίρας", όπως χαρακτηριστικά και ίσως με μια δόση υπερβολής υπογράμμιζε ο Τύπος εκείνων των ημερών, τονίζοντας δε ότι "δεν επρόκειτο για μια κακή αντιγραφή", τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών.
Προτού προχωρήσουμε στην ανάλυση και παράθεση περισσοτέρων στοιχείων και πληροφοριών από εκείνη την πρώτη ημέρα των ιπποδρομιών, αξίζει να αναφέρουμε έστω και επιγραμματικά ότι ιπποδρομιακοί αγώνες στην Ελλάδα διεξάγονταν ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, σε αυτοσχέδιες υποτυπώδεις εγκαταστάσεις, υπό την αιγίδα της Ιππικής Εταιρίας της Ελλάδος η οποία είχε ιδρυθεί το 1882, με τη συμμετοχή κυρίως μελών της αστικής τάξεως, ευπόρων Ελλήνων του εξωτερικού, ξένων που βρίσκονταν στη χώρα μας (επιχειρηματίες, διπλωμάτες, στρατιωτικοί κλπ.) και βεβαίως μελών της Βασιλικής Οικογενείας. Το ελώδες φαληρικό Δέλτα, το οποίο ήταν μια από τις λιγοστές τοποθεσίες στις οποίες διοργανώνονταν ιπποδρομιακοί αγώνες ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, μετά από σχετικές εργασίες διαμόρφωσης του χώρου (περίφραξη, δημιουργία στίβου αγώνων, δημιουργία στάβλων/χώρων φύλαξης-περιποίησης αλόγων (boxes), ανέγερση βοηθητικών χώρων, ανέγερση μεγάλης εξέδρας α' θέσεως κ.α.) που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο 1924-1925, προετοιμάστηκε για τη διεξαγωγή των πρώτων ιπποδρομιών υπό τη διοργάνωση της Προνομιούχου Ελληνικής Εταιρίας Ιπποδρομιών.
Όπως γίνεται αντιληπτό, τα εγκαίνια του νέου Ιπποδρομίου στο Φάληρο υπήρξαν ένα κοσμοϊστορικό γεγονός για την εποχή εκείνη και γι'αυτό το λόγο, παρόλο που η έναρξη των ιπποδρομιών είχε προγραμματιστεί για τις 3.30 μ.μ., πλήθη κόσμου είχαν κατακλύσει από πολύ νωρίς, ελέω του αττικού ηλίου, τον εξώστη, την πλατεία και κάθε γωνία του Ιπποδρομίου του Παλαιού Φαλήρου ενώ τα διαθέσιμα μεταφορικά μέσα της εποχής (τροχιόδρομοι, λεωφορεία, ταξί και ιδιωτικά αυτοκίνητα) εξακολουθούσαν να μεταφέρουν χιλιάδες κόσμου, πάσης κοινωνικής τάξεως, από την Αθήνα, τον Πειραιά και τα προάστια, δημιουργώντας μάλιστα μια πρωτοφανή αλυσίδα τροχοφόρων στη λεωφόρο Συγγρού (στην οποία σύμφωνα με τους σχετικούς υπολογισμούς, εκείνη την ημέρα, κυκλοφόρησαν συνολικά πάνω από 4.000 αυτοκίνητα). Συνολικά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις εκείνης της εποχής, το πλήθος του κόσμου που κατέφθασε στον πάλαι ποτέ βαλτότοπο του Φαλήρου για να παρακολουθήσει την πρώτη ημέρα των ιπποδρομιών ξεπέρασε τους 40.000 θεατές - ενώ υπήρξαν και άλλες εκτιμήσεις που έκαναν αναφορά σε 60.000 και 70.000 ανθρώπους.
Αξιομνημόνευτη δίχως άλλο η κάτωθι γλαφυρότατη περιγραφή από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας "Έθνος" της 21ης Απριλίου του 1925: "[...] Φαντασθήτε ανακατεμένους φύρδην-μίγδην αθηναϊκήν "αριστοκρατίαν", πρυτάνεις κοσμικής κινήσεως, ημίκοσμον, αφρόκρεμαν, ντάνσιγκ, επισήμους, θεατρικόν και δημοσιογραφικόν κόσμον, προσφυγικούς συνοικισμούς, Πλάκα, Παντρεμενάδικα, συνοικιακά τσόκαρα, μερίδα Μεταξουργείου και ότι άλλο χωρέση ο νους σας. Ξέρετε τι εικόνα θα έχετε; Τον Φαληρικόν ιππόδρομον χθες το απόγευμα. [...] Πλήρης ισότης και ισοπέδωσις των τάξεων. Όλες οι κοινωνικές τάξεις, όλα τα χρώματα της ίριδος, του κόσμου το κουσκουσουριό "κι επήγε όλη η γυφτουριά στου Κάκαβου το πανηγύρι" που είπε κι ο ποιητής [...]"
 |
| Από τας ιπποδρομίας του Φαλήρου - Πρωτοσέλιδο της "Εικονογραφημένης της Ελλάδος" (Απρίλιος 1925) |
Το εισιτήριο για τους θεατές β' θέσεως κόστιζε 50 δραχμές (40 δραχμές προς την διοργανώτρια εταιρία και 10 δραχμές κρατικός φόρος) ενώ υπήρχε ειδική είσοδος και για τους "αφορολόγητους" θεατές. Συνολικά "κόπηκαν" 16.000 εισιτήρια, 8.000 εισιτήρια για την α' θέση και 8.000 εισιτήρια για τη β' θέση, με τις συνολικές εισπράξεις να ανέρχονται περί τις 400.000 δραχμές. Απορίας βέβαια άξιο είναι το γεγονός πως "κόπηκαν" μόλις 16.000 εισιτήρια ενώ ο αριθμός των θεατών υπολογίστηκε μεταξύ 40.000 και 60.000, με την σχετική ευθύνη να επιρρίπτεται από την Προνομιούχο Ελληνική Εταιρία Ιπποδρομιών σε αδράνεια της Χωροφυλακής.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως η έναρξη των μεγάλων εαρινών ιπποδρομιών στον Ιππόδρομο του Φαλήρου είχε διαφημιστεί με κάθε διαθέσιμο τρόπο και μέσο:
Στα εγκαίνια των εγκαταστάσεων παρέστησαν ο τότε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας - της βραχύβιας Κυβερνήσεως του Ανδρέα Μιχαλόπουλου - Κωνσταντίνος Σπυρίδης (1875-1951) και ο Υπουργός Συγκοινωνίας Ιωάννης Βαλαλάς (1874 ή 1875-1945), αρκετοί βουλευτές, ανώτεροι αξιωματικοί, ξένοι διπλωμάτες και πλήθος εκλεκτών Αθηναίων κοσμικών. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του καθιερωμένου αγιασμού, ήχησε ο πρώτος κωδωνισμός ο οποίος επέτασσε στους τζόκεϊ (αναβάτες) να μεταβούν στο ειδικό τμήμα του ζυγίσματος (βλέπε επόμενη εικόνα) όπου παρουσία του εκπροσώπου της διοργανώτριας εταιρίας των ιπποδρομιών λοχαγού Νάππ, του γενικού διευθυντού Μιχαήλιδη και του επίτιμου ισοζυγιστού Δ. Βούλτσου πραγματοποιήθηκε η εξακρίβωση του βάρους αναβατών και αλόγων.
- Τα ιπποδρομιακά στοιχήματα
"Οι γνωρίζοντες τους κανονισμούς των ιπποδρομιών μετέβησαν εις θυρίδας των αμοιβαίων στοιχημάτων δια να υποστηρίξουν τα άλογα τα οποία κατά την αντίληψίν των θα ήρχοντο πρώτα, ενώ οι άπειροι παρηκολουθούν εις τον περίβολον όπου εκτίθενται τα άλογα εις προετοιμασίας, ζητούντες συνάμα διαφόρους πληροφορίας περί της ικανότητος των αλόγων, προετοιμαζόμενοι ούτω δια μέλλουσαν δράσιν."
Με αυτές τις χαρακτηριστικές εισαγωγικές προτάσεις ο Τύπος της εποχής διαχώριζε τους "σχετικούς" και τους "άσχετους" με το ιπποδρομιακό στοίχημα συνεχίζοντας περαιτέρω με σχολιασμό της μάλλον απαράδεκτης κατάστασης που επικράτησε λόγω της κοσμοσυρροής στις μη επαρκείς θυρίδες στοιχημάτων με την χαρακτηριστική πινακίδα "Ρέστα δεν δίδονται" γύρω από τις οποίες επικράτησε το αδιαχώρητο, με πολλούς διαπληκτισμούς και γρονθοκοπήματα μεταξύ των ενδιαφερομένων να στοιχηματίσουν. Εκτός από τους λιγοστούς υπαλλήλους, αισθητή ήταν η έλλειψη επαρκούς αστυνόμευσης που οδήγησε σε μεγίστη αταξία, η έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης για τα στοιχήματα και τους ίππους που διαγωνίζονταν, ενώ υπήρξαν διαμαρτυρίες για το υψηλό παρακρατούμενο ποσό υπέρ της Προνομιούχου Ελληνικής Εταιρίας Ιπποδρομιών. Τέλος, άπειρη ταλαιπωρία υπέστησαν οι νικητές στοιχημάτων που περίμεναν αρκετές ώρες μετά το τέλος των Ιπποδρομιών για να εξαργυρώσουν τα κέρδη των προβλέψεών τους.
Για την ιστορία κατατέθηκαν 11.238 δελτία στοιχημάτων με συνολική απόδοση 433.989 δραχμών.
- Οι πρώτες ιπποδρομίες του Φαλήρου
Ο επίτιμος αφέτης Κ. Ζερβουδάκης επιβαίνων επί του αλόγου του συνόδευσε τα εννέα καθαρόαιμα αραβικά άλογα της πρώτης ιπποδρομίας στην εκκίνηση υπό τους ήχους της μπάντας. Η δεύτερη ιπποδρομία των 800 μέτρων, με άλογα αποκλειστικά ελληνικής προελεύσεως, ξεκίνησε στις 14.00 ενώ στην αντίστοιχη τρίτη ιπποδρομία 800 μέτρων έλαβαν μέρος άλογα "συλληφθέντα και γεννηθέντα εν Κύπρω και Αιγύπτω". Στην τέταρτη ιπποδρομία έλαβαν μέρος τα στρατιωτικά άλογα ορισμένων αξιωματικών της Φρουράς Αθηνών (με αναβάτες βεβαίως τους ίδιους τους Αξιωματικούς του Στρατού) με ηλικία άνω των έξι ετών ενώ στην τελευταία ιπποδρομία των 1.500 μέτρων έλαβαν μέρος μονάχα πέντε καθαρόαιμα αραβικοί ίπποι (αντί για επτά που ανέγραφε το επίσημο πρόγραμμα) με δραματικό φινάλε που διατήρησε αμείωτο μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο το ενδιαφέρον των θεατών.
Ο ημερήσιος Τύπος της εποχής, όπως ήταν φυσικό, ασχολήθηκε εκτενώς με την πρώτη ημέρα των ιπποδρομιών παρουσιάζοντας αναλυτικά τα αποτελέσματα των αγώνων και του στοιχήματος:
Εκτός των προαναφερομένων προβλημάτων στους χώρους των θυρίδων στοιχηματισμού, τα άρθρα από τις σελίδες του ημερησίου Τύπου αποκαλύπτουν και άλλες ανωμαλίες που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας των ιπποδρομιών και έγιναν αισθητές λόγω της μεγάλης κοσμοσυρροής: ο χώρος των θεατών υπήρξε ανεπαρκής, η "πλατεία" χρειαζόταν περισσότερα καθίσματα, παρουσιάστηκαν ελλείψεις σε τεχνικές λεπτομέρειες, επιτακτική η ανάγκη για αποπεράτωση περισσότερων βοηθητικών χώρων, περιπτέρων και διαμερισμάτων εκτάκτου ανάγκης για τον κόσμο και ιδίως για τις κυρίες, τα πρόχειρα "μπαρ" τα οποία είχαν στηθεί επίσης δεν επαρκούσαν ενώ ιδιαίτερα προβληματική αποδείχθηκε η συγκοινωνιακή σύνδεση του Ιπποδρόμου με την Αθήνα με αρκετό κόσμο να παραμένει στο χώρο του Ιπποδρόμου κατά τις βραδινές ώρες και μέχρι τα μεσάνυχτα προσπαθώντας να επιστρέψει στο σπίτι του.
- Φωτορεπορτάζ από τις ιπποδρομίες του Φαλήρου
Σπάνιες φωτογραφίες από την έναρξη των Ιπποδρομιών στο Δέλτα Φαλήρου δια χειρός του γνωστού φωτογράφου της εποχής του Μεσοπολέμου Ιωάννη Γεωργαλά, του οποίου τα καταστήματα "Φωτο-Ράδιο Γεωργαλά" βρίσκονταν στο κέντρο της Αθήνας, όπως αυτές παρουσιάστηκαν μέσα από τις σελίδες του ημερησίου Τύπου της εποχής:
Ο νικητής της δεύτερης ιπποδρομίας:
Ο νικητής του δρόμου των 800 μέτρων:
"Άποψις της εξέδρας και του διαδρόμου του Ιπποδρομίου. Εις το άνω μέρος της εξέδρας η στρατιωτική μουσική, η οποία ανέκρουε διάφορα μουσικά τεμάχια μόλις ήρχιζον τα αγωνίσματα":
Όπως προείπαμε, στις ιπποδρομίες του Φαλήρου, κατά τα πρότυπα των ξένων ιπποδρομιών, μοιραία συνέρρευσαν όλες οι προσωπικότητες και οι κοσμικοί της εποχής.
Αξιοσημείωτη η ακόλουθη φράση - σχόλιο από τις σελίδες του ημερησίου Τύπου εκείνης της εποχής: "[...] δεν υπήρξεν Αθηναίος κοσμογυρισμένος, κοσμικός, νοικοκυρεμένος, όστις να μην ενεφανίσθη επί της εξέδρας του Δέλτα του Φαλήρου. [...]"
Ιδιαίτερα δε οι κυρίες και οι δεσποινίδες μετέτρεψαν το εγκαταστάσεις του ιπποδρόμου σε πασαρέλα "λανσαρίσματος" και επίδειξης της τελευταίας λέξεως της μόδας, φορώντας εντυπωσιακές τουαλέτες και καπέλα.
Έτσι λοιπόν, στις σελίδες των εφημερίδων εμφανίστηκαν οι φωτογραφίες των δεσποινίδων Ησαΐα (της οικογενείας του βιομηχάνου και πολιτικού Γεωργίου Ησαϊα) και Λεκατσά καθώς και της δεσποινίδος Ζιραρ (γόνου της οικογενείας του Γάλλου στρατηγού Ζιραρ, επικεφαλής της Γαλλικής Στρατιωτικής αποστολής η οποία είχε αναλάβει την οργάνωση του Ελληνικού Στρατού) ενώ αναφορές έγιναν στις παρουσίες της κυρίας Τσοπανέλλη, της κυρίας Μιράντας Θεοχάρη (μάλλον πρόκειται για την ηθοποιό Μιράντα Μυράτ - σύζυγο Σπυρίδωνος Θεοχάρη), των δεσποινίδων Μπίστη και Κουντούρη οι οποίες χαρακτηρίζονταν ως "χάρμα ευμορφίας και σικ" όπως επίσης και των δεσποινίδων Κούλη, Αβέρωφ, Γιάπαπα, Μπαλιόζογλου, Λίβα, Λέγγερη, Κονταρίνη, Μάζη, Σκουρλέτη, Νησιώτη, Καλούδη κ.α., γόνων των καλών και πλουσίων οικογενειών εκείνων των καιρών.
Διαβάστε σχετικά θέματα:
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.
Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:
Τύπος Εποχής
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου