ΑΚΤΗ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 34 ΚΑΙ ΒΟΥΔΟΥΡΗ 1

Το υπό εξέτασιν, στο παρόν εικονογραφημένο αφιέρωμα, νεοκλασικό κτίριο αποτελεί το μοναδικό εναπομείναν οικοδόμημα το οποίο διασώζεται από την πάλαι ποτέ γραφική Φρεαττύδα των αρχών του 20ου αιώνα, ευρισκόμενο στη συμβολή της παραλιακής λεωφόρου (ακτής Θεμιστοκλέους) με την οδό Βουδούρη (Μπουντούρη). Μελετώντας παλιά επιστολικά δελτάρια της Φρεαττύδος των αρχών του 20ου αιώνα, θα παρατηρήσουμε πως το γωνιακό οικόπεδο στο οποίο κτίστηκε το νεοκλασικό κτίριο ήταν άδειο κατά την δεκαετία 1900-1910. Προς επιβεβαίωση των ως άνω, ο αρχιτέκτονας Νικόλας Σ. Ντόριζας, στο βιβλίο του υπό τον τίτλο "Νεοκλασικός Πειραιάς" (βλέπε Πηγές), καταγράφει πως η εν λόγω μεγαλοπρεπής γωνιακή τριπλοκατοίκια κατασκευάστηκε κατά το έτος 1910, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Νικόλαου Γ. Δόριζα (1880-1964), ο οποίος υπήρξε και ιδιοκτήτης του κτιρίου έως την περίοδο της Κατοχής. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως η επίσης αρχιτέκτων Σταματίνα Μαλικούτη, στο έργο της "Πειραιάς 1834-1912" (βλέπε Πηγές) θεωρεί πως το συγκεκριμένο κτίριο κτίστηκε ως το έτος 1915, λόγω των εκλεκτικιστικών στοιχείων που το χαρακτηρίζουν (μεταβολές στις επιστέψεις, βάθρα στα πλαίσια των ανοιγμάτων, υποβάθμιση το ρόλου των αετωμάτων, εντατική χρήση διακοσμητικών κ.ο.κ.). 

Η πρώτη γνωστή φωτογραφική καταγραφή του εν λόγω κτιρίου είναι η κάτωθι, από τα μέσα της δεκαετίας του 1930, εκ του φωτογραφικού αρχείου Θ. Ιωνά / Ν.Ε. Τόλη, στην οποία καταγράφονται πέραν του υπό εξέτασιν ακινήτου, τα γειτονικά κτίρια αλλά και οι περίφημες μπανιέρες του Κράκαρη στον τότε όρμο της Φρεαττύδος. Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε πως η υπό εξέτασιν γωνιακή κατοικία κατασκευάστηκε στο ίδιο αρχιτεκτονικό ύφος με παρακείμενη κατοικία που βρισκόταν στον αριθμό "36" της σύγχρονης ακτής Θεμιστοκλέους (κατεδαφισμένο) και με έτερη κατοικία επί της οδού Βουδούρη 3, η οποία διασώζεται αποκαταστημένη/ανακαινισμένη.

Το γωνιακό νεοκλασικό κτίριο με τα αξιόλογα αρχιτεκτονικά μορφολογικά στοιχεία, συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των πρώτων 359 κτιρίων του Πειραιώς που χαρακτηρίστηκαν ως διατηρητέα βάσει της αποφάσεως 21745/1214/1987. Στη βάση δεδομένων του Αρχείου Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα φουρούσια και τους γεισίποδες του κτιρίου με την πλούσια λαξευτή διακόσμηση, στους ψευδοπεσσούς με τα κιονόκρανα σε μορφή αναγλύφου στα άκρα του κτιρίου και μεταξύ των ανοιγμάτων του α' και του β' ορόφου, στη διακοσμητική ταινία που διατρέχει το γείσο της στέγης, στους εξώστες με τα σιδερένια κιγκλιδώματα καθώς και στα ακροκέραμα που στέφουν την κεραμοσκεπή στέγη. Στην προαναφερθείσα βάση δεδομένων, η περιγραφή του κτιρίου συνοδεύεται από την κάτωθι φωτογραφία: 

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Νικόλας Σ. Ντόριζας, στο συγκεκριμένο κτίριο με την έντονη εκλεκτικιστική μορφολογία, κάθε όροφος αποτελεί μια ανεξάρτητη κατοικία, διαθέτοντας ξεχωριστή είσοδο στο δρόμο και σκάλα (σσ. 2 είσοδοι καταγράφονται επί της ακτής Θεμιστοκλέους και 1 επί της οδού Βουδούρη, σύνολο 3). Οι δε εξώστες του κτιρίου, κατασκευασμένοι από το πρωτοποριακό στις αρχές του 20ου αιώνα μπετόν - αρμέ, διαθέτουν μασίφ σιδερένια κιγκλιδώματα με εφαπτόμενους κύκλους μορφολογίας art deco.

Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, το υπό εξέτασιν διατηρητέο είχε καλυφθεί με σκαλωσιές σε όλες τις προσόψεις του και καθ'΄ύψος στους τρεις ορόφους. Στις αρχές της δεκαετίες του 2010, οι σκαλωσιές αφαιρέθηκαν σταδιακά δίχως να έχει λάβει χώρα κάποια εμφανή εργασία στο κτίριο.

Το γωνιακό διατηρητέο στη συμβολή ακτής Θεμιστοκλέους 34 και Βουδούρη 1 όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στις αρχές της δεκαετίας του 2010 (έτη 2010 και 2011):

 

 

  

  

Λεπτομέρεια στον άνω όροφο του διατηρητέου κτιρίου στην πρόσοψη επί της ακτής Θεμιστοκλέους. Διακρίνονται συν τοις άλλοις, ο μοναδικός μονός εξώστης σε κακή κατάσταση με σχεδόν κατεστραμμένα φουρούσια και το σιδερένιο κιγκλίδωμά του, τμήμα της διακοσμητικής ταινίας που διατρέχει το γείσο της οροφής καθώς και τα διακοσμητικά στοιχεία εκατέρωθεν του ανοίγματος (παραθύρου):

 

Λεπτομέρεια των προαναφερθέντων εκλεκτικιστικών διακοσμητικών στοιχείων που υπάρχουν στις προσόψεις του κτιρίου, στον άνω όροφο:

Λεπτομέρεια του μικρού δώματος που βρίσκεται στη στέγη του κτιρίου. Στην οροφή του δώματος, όπως διακρίνεται στη φωτογραφία του έτους 2011, διασώζονταν πολλά ακροκέραμα.

 

Λεπτομέρεια ακροκέραμων που βρίσκονται στη στέγη και στην οροφή του δώματος του υπό εξέτασιν κτιρίου στη συμβολή της ακτής Θεμιστοκλέους 34 και Βουδούρη 1, καθώς και των αντίστοιχων ακροκέραμων του προαναφερόμενου επίσης διατηρητέου νεοκλασικού κτιρίου της οδού Βουδούρη 3 το οποίο έχει αποκατασταθεί.

  

Ο άνω όροφος και η κεραμοσκεπής στέγη του υπό εξέτασιν εγκαταλειμμένου διατηρητέου με τις καμινάδες όπως καταγράφηκαν κατά το έτος 2015:

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως κατά το έτος 2018, το εγκαταλειμμένο διατηρητέο διατίθετο προς πώληση αντί του ποσού των 1,5 εκατομμυρίων Ευρώ - σσ. αργότερα η αγγελία "κατέβηκε".

Φωτογραφική καταγραφή του υπό εξέτασιν κτιρίου από τις αρχές Ιουνίου του έτους 2023. Όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει, τα ανοίγματα στο ισόγειο του κτιρίου έχουν σφραγιστεί με μεταλλικές επιφάνειες ενώ περιμετρικά του πεζοδρομίου έχουν τοποθετηθεί τσιμεντόλιθοι ώστε να μην επιτρέπεται η στάθμευση αυτοκινήτων κάτω από το κτίριο.

 

Στα τέλη του ιδίου έτους (2023), το υπό εξέτασιν διατηρητέο καλύφθηκε πλήρως με σκαλωσιές ενώ αναρτήθηκαν πινακίδες του γνωστού αρχιτεκτονικού γραφείου του Νικόλα Σ. Ντόριζα και της κόρης του Αριάδνης Ντόριζα.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Φρεαττύδα: Εικονογραφημένο ιστορικό αφιέρωμα

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• ΥΠΕΚΑ
• "Πειραιάς 1834-1912", Σταματίνα Μαλικούτη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
• "Νεοκλασικός Πειραιάς"- Η Αρχιτεκτονική Ιστορία της Πόλης, Νικόλας Σ. Ντόριζας, Aurik Goldfinger, Πειραιάς, 2020

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο και διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.