ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΪΑ ΑΛΕΠΟΥΔΕΛΗ [1883]

Τα αδέλφια Παναγιώτης και Θρασύβουλος Αλεπουδέλης, με καταγωγή από τον μικρό συνοικισμό Καλαμιάρης που βρίσκεται στα βόρεια του προσφυγικού οικισμού της Παναγιούδας (σσ. ήτοι Μικρής Παναγίας) Μυτιλήνης, ασχολούμενοι με την κλάδο της ελαιουργίας/σαπωνοποιίας ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1880, μετοίκησαν στο Ηράκλειο της Κρήτης (περί το 1895) όπου ίδρυσαν εργοστάσιο πυρηνελαιουργίας και σαπωνοποιίας. 

Μετά την Κρήτη, επόμενος σταθμός υπήρξε ο έντονα βιομηχανοποιημένος και εμπορικός Πειραιάς, όπου τα δυο αδέλφια ίδρυσαν, κατά το έτος 1914, ένα νέο και σύγχρονο εργοστάσιο στην περιοχή της Λεύκας. 

Ο Παναγιώτης Θ. Αλεπουδέλης απεβίωσε κατά το έτος 1925 και η Ελαιουργεία / Σαπωνοποιία πέρασε στα χέρια του νεώτερου αδελφού του, του Θρασύβουλου Θ. Αλεπουδέλη. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920, το εργοστάσιο του Αλεπουδέλη θεωρείτο εκ των πλέον σύγχρονων του κλάδου του, ενώ τα προϊόντα (σάπωνες) του Οίκου Αλεπουδέλη διέθεταν εξαιρετική φήμη τόσο στην εγχώρια / ελληνική αγορά όσο και σε χώρες του εξωτερικού όπου εξάγονταν (το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής εξαγόταν στην Αίγυπτο, στην Κύπρο, στην Τουρκία, στην Αγγλία και στην Αμερική). 

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως την ίδια περίοδο, ο Οίκος Αλεπουδέλη διατηρούσε πρατήριο επί της εμπορικής οδού Τσαμαδού στον Πειραιά καθώς επίσης υποκαταστήματα στο Ηράκλειο της Κρήτης, στην Κέρκυρα και στη Θεσσαλονίκη. 

Διαρκής Παρακαταθήκη Σαπώνων Αλεπουδέλη - Πρατήριον Τσαμαδού 25

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920, στην Ελαιουργία / Σαπωνοποιία του Αλεπουδέλη ιδρύθηκε ένα νέο τμήμα παραγωγής ανόθευτων αρωματικών σαπουνιών, με χρήση καθαρού ελαιολάδου και καρυδέλαιου αρίστης ποιότητας, ώστε να είναι σε θέση να ανταγωνίζεται εφάμιλλα προϊόντα σαπωνοποιιών της Ευρώπης. 

Ενδεικτική ολοσέλιδη αρχειακή διαφημιστική καταχώρηση των εν Πειραιεί Μεγάλων Εργοστασίων Ελαιουργείας και Σαπωνοποιΐας Θρ. Αλεπουδέλη και Σιας (Οίκος Ιδρυθείς Τω 1883) από τα μέσα της δεκαετίας του 1920:

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, στις σελίδες του Μέγα Οδηγού του Πειραιώς του 1929-1930, η Ελαιουργία και Σαπωνοποιία του Θρ. Θ. Αλεπουδέλη και Σίας καταγραφόταν με εργοστάσιο επί της οδού Βασιλικών 48 (τηλέφωνο 223) και γραφεία επί της οδού Ναυαρίνου (τηλέφωνο 1-12).

Ο προαναφερθείς Θρασύβουλος Θ. Αλεπουδέλης, εκ των ιδρυτών της υπό εξέτασιν βιομηχανίας: 

Θρασύβουλος Θ. Αλεπουδέλης

Στο κάτωθι αρχειακό τεκμήριο από ξενόγλωσσο (στα γαλλικά) επιστολόχαρτο της Ελαιουργίας / Σαπωνοποιίας Αλεπουδέλη (Huilerie - Raffinerie - Savonnerie Thr. Th. Alepoudelis & Cie) μπορεί κάποιος να παρατηρήσει την χαρακτηριστική μαύρη γραμμή στο άνω αριστερό άκρο η οποία είχε τοποθετηθεί σε ένδειξη πένθους για τον θάνατο του Παναγιώτη Θ. Αλεπουδέλη. Στο ίδιο επιστολόχαρτο αναφερόταν ως έτος ιδρύσεως της βιομηχανίας το 1884 (και όχι το 1883), ενώ υποκαταστήματα καταγράφονταν στο Ηράκλειο Κρήτης, στη Θεσσαλονίκη, στην Κέρκυρα και στην Μυτιλήνη. Άξιο λόγου είναι επίσης το γεγονός πως την εποχή εκείνη (Μεσοπόλεμος), τα κυριότερα και πλέον αξιοσημείωτα κέντρα σαπωνοποιίας στην Ελλάδα ήταν ο Πειραιάς, η Κρήτη, η Μυτιλήνη, η Ζάκυνθος, η Πάτρα και η Καλαμάτα. 

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση του αρωματικού σαπουνιού no. 500 μέσα από τις σελίδες του ημερησίου Τύπου του έτους 1936.

Τα Εργοστάσια Αλεπουδέλη συνέχισαν τη δραστηριότητά τους μετά την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής προσφέροντας σαπούνια αρωματικά, ξυρίσματος, τύπου Μασσαλίας, για μεταξωτά υφάσματα, κοινά πράσινα και λευκά κ.ο.κ.

Ενδεικτική ενημερωτική καταχώρηση του γνωστού σαπουνιού "Εξπρές" των εν Πειραιεί εργοστασίων σαπωνοποιϊας Αλεπουδέλη και Σια από το έτος 1953: 

Παρόμοια διαφημιστική καταχώρηση των εν Πειραιεί Εργοστασίων Σαπωνοποιίας Αλεπουδέλη και Σια από το έτος 1958: 

Διαφημιστική καταχώρηση του αρωματικού σαπουνιού "Βιολέττα" από το έτος 1959: 

Σάπων αρωματικός Νο. 500 από τα Εργοστάσια Σαπωνοποιίας Αλεπουδέλη και Σια.

Έτερη ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση του σαπουνιού "Νονο", το οποίο κυκλοφορούσε σε 5 αρώματα, 5 χρώματα και 2 μεγέθη, στα μέσα της δεκαετίας του 1960: 

Η παραδοσιακή επιχείρηση του Αλεπουδέλη (Αλεπουδέλης ΕΠΕ), δραστηριοποιούμενη ακόμη στον ίδιο κλάδο, με έδρα επί της οδού Βασιλικών 51, επιβιώνει μέχρι τις ημέρες μας. 

Συν τοις άλλοις, το παλαιό βιομηχανικό κτίριο της Ελαιουργίας / Σαπωνοποιίας, στη συμβολή των οδών Υμηττού και Βασιλικών, πλησίον των σιδηροδρομικών γραμμών, επίσης διασώζεται: 

Αντί επιλόγου, αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι από τον γάμο του εκ των ιδρυτών της ελαιουργίας / σαπωνοποιίας Παναγιώτη Θ. Αλεπουδέλη με την Μαρία Ε. Βρανά γεννήθηκαν έξι παιδιά: η Μυρσίνη (1898-1960), ο Θεόδωρος (1900 - ;), ο Βύρων (1903 - ;), ο Κωνσταντίνος (1905-1960), ο Ευάγγελος (1909 - ;) και ο Οδυσσεύς (1911-1996). Ο τελευταίος δεν είναι άλλος από τον τιμημένο με βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας και εκ των σημαντικότερων Ελλήνων ποιητών της "γενιάς του '30" Οδυσσέας Ελύτης.

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές

• Πανελλήνιο Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας, Εκδοτικός Οίκος Χατζηιωάννου.
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως - Προφορικές Μαρτυρίες - Συλλεκτικοί Χάρτες

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.