ΕΚΑΣΤΟΣ ΣΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΛΟΥΜΙΔΗΣ ... ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

"Έκαστος εις το είδος του και ο Λουμίδης στους καφέδες" είναι το γνωστό εδώ και χρόνια σλόγκαν του οποίου τμήμα παραφράζουμε στον τίτλο του παρόντος αφιερώματος του ιστολογίου που ξεκινά - για άλλη μια φορά - με έναυσμα ορισμένες παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες οι οποίες έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους του Πειραιώς.

Ήταν φθινόπωρο του έτους 2012 όταν ο φωτογραφικός φακός του ιστολογίου βρέθηκε στη συμβολή της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη με την αρχή της εμπορικής οδό Τσαμάδου, στο διατηρητέο πρώην Μέγαρο ιδιοκτησίας Ελένης Βενιζέλου - το οποίο τότε βρισκόταν σε φάση ανακαίνισης / αποκατάστασης από τον Όμιλο Χαραγκιώνη μαζί με το γειτνιάζων Μέγαρο Πολίτου - όπου ένα νέο γωνιακό εμπορικό κατάστημα ετοιμαζόταν να λειτουργήσει στο ισόγειο. 

Δεν επρόκειτο για ένα οποιοδήποτε κατάστημα αλλά για το νέο καφεκοπτείο Λουμίδη, το οποίο μάλιστα είχε αναρτήσει στην πρόσοψη του προαναφερομένου υπό ανακαίνιση Μεγάρου, τόσο επί της οδού Δημητρίου Γούναρη, όσο και επί της εμπορικής οδού Τσαμαδού, δυο άκρως ενδιαφέρουσες διαφημιστικές πινακίδες με άρωμα παρελθόντος. Πιο συγκεκριμένα, όπως προαναφέραμε στην εισαγωγή του αφιερώματος, στις προσόψεις του διατηρητέου κτιρίου εμφανίστηκαν δυο παλαιές ασπρόμαυρες ιστορικές φωτογραφίες οι οποίες σχετίζονται με την οικογένεια Λουμίδη και τον Πειραιά καταγράφοντας δυο ημερομηνίες - σταθμούς σχετικές με την ιστορική διαδρομή της εν λόγω επιχείρησης.

"Το 1923 ήρθαμε στην οδό Τσαμαδού" ανέφερε το ένα εκ των δυο γιγάντιων πανό συμπληρώνοντας "Το 2012 είμαστε και πάλι εδώ!".

Στο έτερο πανό, επί της οδού Τσαμαδού, αναγραφόταν: "Η αγάπη μας για τον Πειραιά κρατά έναν αιώνα! Το 1919 ξεκινήσαμε στην Οδό Ρετσίνα".

Εκείνη την εποχή (αρχές δεκαετίας 2010), όσο το νέο κατάστημα ετοιμαζόταν, οι Πειραιείς εξακολουθούσαν να εξυπηρετούνται από το κάτωθι εικονιζόμενο καφεκοπτείο Λουμίδη επί της οδού Τσαμαδού 10, το οποίο αργότερα έκλεισε - μόλις δηλαδή ξεκίνησε η λειτουργία του νέου προαναφερόμενου καταστήματος μερικές δεκάδες μέτρα παρακάτω, στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη και Τσαμαδού:

Το νέο καφεκοπτείο του Λουμίδη στη συμβολή των οδών Δημητρίου Γούναρη και Τσαμαδού και δίπλα τα σουτζούκια του ΜΙΡΑΝ όπως καταγράφηκε φωτογραφικά το καλοκαίρι του έτους 2016:

Η ίδια γωνία φωτισμένη, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά απογευματινές ώρες στα τέλη Οκτωβρίου του έτους 2020: 

• Σύντομη Ιστορική Αναδρομή:

Στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 20ου αιώνα, περί το έτος 1910, τρία από τα επτά αδέρφια μιας πολυμελούς οικογενείας από την Κάρυστο, ο Αντώνιος, ο Νίκος και ο Ιάσων Λουμίδης, αφήνουν πίσω την γενέτειρά τους και γίνονται εσωτερικοί μετανάστες αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Το 1919, οι προαναφερθέντες τρεις αδερφοί Λουμίδη ανοίγουν με δανεικά χρήματα το πρώτο κατάστημα αποκλειστικά αφιερωμένο στην πώληση φρεσκοκομμένου καφέ επί της οδού Ρετσίνα 12 στον Πειραιά και καθιερώνουν για πρώτη φορά το σύστημα του "έτοιμου" (αλεσμένου) καφέ στα παντοπωλεία.

Οι μόνες γνώσεις και εμπειρίες που διέθεταν περί του καφέ ήταν αυτές του Νικολάου Λουμίδη, ο οποίος από το 1913 δούλευε ως υπάλληλος σε ένα αθηναϊκό καφεκοπτείο. Στα τρία αδέλφια Λουμίδη ανήκουν τα πρωτεία της προώθησης στο λιανεμπόριο του αλεσμένου καφέ και του πρώτου "δικτύου" των κατ' οίκον διανομών. Είναι χαρακτηριστική η εξέλιξη της δουλειάς του μικρού μαγαζιού της οδού Ρετσίνα 12: η πώληση του καφέ στις γειτονιές και στις συνοικίες του Πειραιά αρχικά γινόταν με το περίφημο "ζεμπίλι", αργότερα με ποδήλατο και όταν πλέον η δουλειά άνοιξε αρκετά χρησιμοποιήθηκε "ιππήλατη άμαξα", δηλαδή σούστα με άλογο. 

Το 1923 η οικογενειακή επιχείρηση επεκτείνεται για πρώτη φορά και ιδρύεται το νέο καφεκοπτείο στον αριθμό "5" της οδού Τσαμαδού. Κατά το έτος 1926, κάνει την εμφάνισή του ο περίφημος παπαγάλος ως "σήμα κατατεθέν" του καφέ Λουμίδη.

Στον Μέγα Οδηγό του Πειραιώς του έτους 1929-1930, η επιχείρηση των αδελφών Λουμίδη καταγράφεται με το υποκατάστημα της οδού Τσαμαδού στην κατηγορία των "καφεκοπτείων" μαζί με άλλα 30 περίπου επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν εκείνη την εποχή στον Πειραιά. Στον ίδιο Οδηγό, η Λουμίδη Α.Ε. καταγράφεται και στους "Εισαγωγείς Καφέ" με αναφορά εκ νέου στην οδό Τσαμαδού αλλά και την οδό Ρετσίνα.

Η σύλληψη της ιδέας, πρωτοποριακή την εποχή εκείνη, ήταν αρκετά απλή αλλά και έξυπνη: ο παπαγάλος είναι το πουλί που τρέφεται και με σπόρους καφέ. Ένα χρόνο αργότερα (έτος 1927), όταν δίπλα στο καφεκοπτείο των αδερφών Λουμίδη ανοίγει και δεύτερο καφεκοπτείο, χρησιμοποιείται για πρώτη φορά το πασίγνωστο σλόγκαν "Έκαστος στο είδος του και ο Λουμίδης στους καφέδες", εμπνεύσεως Νικολάου Λουμίδη. 

Έκαστος εις το είδος του. Ο Λουμίδης στους καφέδες

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 τα αδέρφια Λουμίδη και η καφ(φ)εκοπτική τους εταιρία Α. Λουμίδης και Σία "ξεφεύγουν" από τα όρια του Πειραιά ανοίγοντας νέα καταστήματα στη Θεσσαλονίκη (πόλη όπου ο Ιάσων Λουμίδης εγκαθίσταται μόνιμα από το 1930) και στην Αθήνα (σσ. τον Ιανουάριο του 1938, στην οδό Σταδίου 38, δίπλα από το Βιβλιοπωλείο της Εστίας, εγκαινιάζεται το πέμπτο κατάστημα της αλυσίδας πλέον, που έμεινε γνωστό κυρίως στον κόσμο της διανόησης με την επωνυμία "το Πατάρι του Λουμίδη") ενώ ο "καφές με το πουλί" αποκτά απίστευτη φήμη και ζητείται από όλους τους μερακλήδες του είδους. 

Ιστορικό Τεκμήριο από το έτος 1930

Ευχετήρια καταχώρηση από το έτος 1931

"Καφφέδες - Τσάγια - Γλυκά στου Λουμίδου" - Έτος 1932

Ευχετήρια Καταχώρηση - Έτος 1937

Ευχετήρια Καταχώρηση - Έτος 1938

Ευχετήρια Καταχώρηση - Έτος 1939

Μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή, κατά τη δεκαετία του 1950, ο Λουμίδης εισήλθε δυναμικά στον κλάδο της σοκολατοποιίας, με την ίδρυση σχετικής εταιρίας υπό την επωνυμία "Ελληνική Βιομηχανία Σοκολάτας - Κακάο ΕΠΕ" .

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Τύπος εκείνων των καιρών, πρόβαλε την έντονη εξαγωγική δραστηριότητα της Ελληνικής Βιομηχανίας Σοκολάτας - Κακάο Λουμίδη, προς τις χώρες τις Ευρώπης και της Ανατολής με επίκεντρο το λιμάνι του Πειραιώς.

Την ίδια εποχή (έτος 1961), στον Πειραιά, το καφεκοπτείο Λουμίδη μεταφέρθηκε σε ένα νέο, μεγαλύτερο και ιδιόκτητο κατάστημα, στον αριθμό "7" της οδού Τσαμαδού, το οποίο εντυπωσίασε το κοινό με την μοντέρνα αισθητική του και την τεχνολογική του εξέλιξη. 

Η κάτωθι φωτογραφία από τα εγκαίνια του νέου καταστήματος Λουμίδη παρουσία του δημάρχου Πειραιώς Γεωργίου Ανδριανόπουλου:

Το προαναφερόμενο κατάστημα / καφεκοπτείο Λουμίδη στην οδό Τσαμαδού σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία εποχής από το Αρχείο Λουμίδη:

Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η επιχείρηση περνά στα χέρια των δεύτερης γενιάς της οικογένειας Λουμίδη ενώ τη δεκαετία του 1970 η εταιρία μετατρέπεται σε Α.Ε. δημιουργούνται νέα καταστήματα και μονάδες παραγωγής (στα Οινόφυτα, στην Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας) ενώ αναπτύσσονται ραγδαία και οι εξαγωγές του προϊόντος προς πολλές ευρωπαϊκές χώρες, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία καθώς η φήμη του έχει ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα.

Καφές Λουμίδη "Παπαγάλος"

Το 1987 η Λουμίδης Α.Ε. που παράγει και διανέμει τον τυποποιημένο καφέ "Παπαγάλο Λουμίδη" εξαγοράζεται από την Ελβετική Nestle S.A. ενώ η οικογένεια Λουμίδη, διατηρεί και συνεχίζει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες μέσα από τα "Καφεκοπτεία Λουμίδη". Τη δεκαετία του 1990 η οικογένεια Λουμίδη συνάπτει συμφωνίες και με μεγάλα super markets ενώ από το έτος 2000 και μετά ανοίγουν πολλά καφεκοπτεία κυρίως με τη μέθοδο του franchise.

• Καφές Λουμίδης - Παλαιές Διαφημιστικές καταχωρήσεις

Όπως έγινε αντιληπτό, τα αδέλφια Λουμίδη από πολύ νωρίς κατάλαβαν τη σημασία της σωστής προβολής και προώθησης ενός προϊόντος στην αγορά καθώς και τη δύναμη της διαφήμισης. Η μελέτη διαφημιστικών εντύπων, πινακίδων, καταχωρήσεων, συσκευασιών και λοιπού υλικού προβολής των προϊόντων Λουμίδη αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Οι διαφημίσεις του Λουμίδη είναι συχνά γεμάτες χρώματα, έξυπνα / επίκαιρα σλόγκαν και εικόνες.

Καφέδες Ανθός - Αντ. Λουμίδης κ Υιοί (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Καφές Παπαγάλος (Πηγή: ΕΛΙΑ)

LoumiCafé Παπαγάλος (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Στην παρακάτω διαφημιστική καταχώρηση, στο άνω μέρος διακρίνουμε την ρήση "Εάν κανείς σταματά προ του πρώτου και ελαχίστου εμποδίου, η πρόοδος καθίσταται αδύνατος" η οποία αποδίδεται στον Ιωάννη Μεταξά.

Καφέδες Βραζιλίας Λουμίδης (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Επεκράτησε εις όλην την Ελλάδα ο καφές Λουμίδη (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Ο "καφές της εμπιστοσύνης" Παπαγάλος Λουμίδη (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Προσοχή στις απομιμήσεις! (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Ο καφές που επεβλήθη γιατί είνε ο καλύτερος καφές (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Σε μικρότερη κλίμακα προβολής από τον καφέ, η σοκολάτα Λουμίδη:

Το ωραιότερον δώρον η σοκολάτα Λουμίδη (Πηγή: ΕΛΙΑ)

Ενδεικτικές διαφημιστικές καταχωρήσεις και δηλώσεις / ανακοινώσεις της εταιρίας Λουμίδη μέσα από τις σελίδες του ημερησίου Τύπου των αρχών της δεκαετίας του 1950:

Στην επόμενη διαφημιστική καταχώρηση από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1952, γίνεται αναφορά στο εν Πειραιεί κατάστημα του Λουμίδη επί της οδού Τσαμαδού 8, όπως και στα υπόλοιπα δυο καταστήματα, στην Αθήνα (Χαυτεία) και στη Θεσσαλονίκη: 

Έτος 1952, "Για το ξενύχτι των εορτών προσφέρατε για δώρο το νέο κουτί της μισής οκάς":

Ακολουθούν μερικές ακόμη ενδεικτικές διαφημιστικές καταχωρήσεις του καφέ Λουμίδη:

Το περιοδικό των επιχειρήσεων Λουμίδη στα μέσα της δεκαετίας του 1960:

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• Καφεκοπτεία Λουμίδη
• Λουμίδης - Επίσημη Ιστοσελίδα
• Εφημερίδα "Η Καθημερινή"
• Εφημερίδα "Το Βήμα"
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως
• Ελληνικό Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο - ΕΛΙΑ

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες (διαφημιστικές καταχωρήσεις και εμπορικά σήματα) παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.