Η ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ ΣΤΟ ΝΕΟ ΦΑΛΗΡΟ

Δίχως αμφιβολία, οι νέο-Έλληνες, διαθέτουν έναν πολύ ιδιαίτερο και ξεχωριστό τρόπο με τον οποίον "τιμούν" τους προγόνους τους, το παρελθόν τους, τις ιστορικά αποδεδειγμένες "ηρωικές" φυσιογνωμίες του τόπου τους. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης (Σκουληκαριά Άρτας ή Μαυρομμάτι Καρδίτσας, 1782 - Φάληρο, 23 Απριλίου 1827) λ.χ. "τιμάται" από τους νέο-Έλληνες, στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά, με δυο πλατείες που φέρουν το όνομα του Ήρωα του Αγώνα του '21. Η πρώτη είναι η πλέον γνωστή και ιστορική πλατεία Καραΐσκάκη, η οποία ευρίσκεται στο κεντρικό λιμάνι της πόλης, μεταξύ της ιστορικής ακτής Τζελέπη και των πάλαι ποτέ Λεμονάδικων του Πειραιά. Επίσης, στην περιοχή του νέου Φαλήρου, η πλατεία η οποία σχηματίζεται μπροστά από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Ηλεκτρικού φέρει επίσης το όνομα του αγωνιστή της εθνικό-απελευθερωτικής επανάστασης του 1821. 

Η εν λόγω πλατεία είναι μεταγενέστερη καθώς δημιουργήθηκε μετά την ολοκλήρωση των ριζικών εξωραϊστικών έργων που έλαβαν χώρα στο νέο Φάληρο κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως η πλατεία Καραΐσκάκη στο νέο Φάληρο καταγράφεται λ.χ. σε σχετικό Οδηγό Αθηνών-Πειραιώς Προαστίων, υπό Κ.Π. Δαραβίγγα, κατά το έτος 1967, πλην όμως όπισθεν του γηπέδου Καραΐσκάκη, επί της οδού Καραολή-Δημητρίου, στο ύψος της οδού Κ. Διαμαντή!

Η εν νέω Φαλήρω πλατεία Καραΐσκάκη, όπως καταγράφηκε δια χειρός του ερασιτέχνη φωτογράφου και καθηγητή Γεωργίου Μπακούρου κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1960.

Επί της σύγχρονης πλατείας Καραΐσκάκη στο νέο Φάληρο του 21ου αιώνα, η οποία ορίζεται από τις οδούς Εθνάρχου Μακαρίου, Θρασυβούλου Ζαΐμη (και τις γραμμές του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου) και Καραολή και Δημητρίου, υφίστανται ένας τύμβος πεσόντων και ένα ταφικό μνημείο - οστεοφυλάκιο προς τιμήν του Γεωργίου Καραΐσκάκη, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το γειτονικό, αμιγώς ποδοσφαιρικό πλέον γήπεδο - πρώην στάδιο και αρχικά Ποδηλατοδρόμιο του νέου Φαλήρου - φέρει επίσης το όνομα του Έλληνα αγωνιστή.

Το προαναφερθέν μνημείο - οστεοφυλάκιο του Γεωργίου Καραΐσκάκη στο νέο Φάληρο όπως καταγράφηκε φωτογραφικά στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Ο προαναφερόμενος τύμβος των πεσόντων τοποθετημένος προς το βορειοανατολικό άκρο της υπό εξέτασιν πλατείας: 

Ως γνωστόν, η αρχική θέση των δυο προαναφερομένων μνημείων - προ της διαμόρφωσης του σταδίου Καραΐσκάκη η οποία έλαβε χώρα στα μέσα της δεκαετίας του 1960 - ήταν στη βορειοανατολική πλευρά του τότε ποδηλατοδρομίου του νέου Φαλήρου. Μετά τις σχετικές εργασίες και την αναδιαμόρφωση / αναδιάταξη του τότε σταδίου Καραΐσκάκη το οποίο άλλαξε προσανατολισμό σε σχέση με το προϋπάρχον Ποδηλατοδρόμιο, τόσο το ταφικό μνημείο - οστεοφυλάκιο του Γεωργίου Καραΐσκάκη όσο και ο τύμβος των πεσόντων μεταφέρθηκαν επί της πλατείας που δημιουργήθηκε μπροστά από το γήπεδο και από τον σταθμό του Ηλεκτρικού του νέου Φαλήρου. 

Μια ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή του τύμβου των πεσόντων από τα τέλη της δεκαετίας του 2000:

Δυστυχώς, κατά τον 21ο αιώνα, η σταθερή απαξίωση τόσο των δυο μνημείων όσο και της νεοφαληριώτικης πλατείας Καραΐσκάκη εν γένει είναι εμφανέστατη, είτε κάποιος την επισκεφθεί με το φως της ημέρας, είτε κατά τις νυχτερινές ώρες.

Αναμφίβολα, η πλατεία Καραΐσκάκη στο νέο Φάληρο βρίσκεται σε ένα άκρως κεντρικό και πολυσύχναστο σημείο της πόλεως: Σταθμός του Ηλεκτρικού, σταθμός του ΤΡΑΜ μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρυά, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ), ποδοσφαιρικό γήπεδο "Γεώργιος Καραϊσκάκης", πιάτσα ταξί, στάσεις πολλών λεωφορειακών γραμμών.

Κι όμως, κατά τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, μερικές χιλιάδες άνθρωποι περπατούν καθημερινά σε μια απαξιωμένη, ρυπαρή και άθλια πλατεία, η οποία χαρακτηρίζεται από έντονη δυσωδία ούρων, παρουσία πληθώρας απορριμμάτων, έλλειψη σύγχρονων πάγκων, γενικότερα προβληματικές υποδομές, μηδαμινή καθαριότητα και βανδαλισμούς από γκράφιτι. Ειρήσθω εν παρόδω, οι υπόγειες διαβάσεις πεζών που ενώνουν την υπό εξέτασιν πλατεία με τις στάσεις των αστικών λεωφορείων και το παρακείμενο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας διαθέτουν εκείνη την χαρακτηριστική οσμή δημοσίων ουρητηρίων. Βέβαια, τα ως άνω φαντάζουν "πταίσματα" μπροστά στους αξιοσημείωτους σε μέγεθος αρουραίους οι οποίοι συχνά πυκνά κάνουν την εμφάνισή τους, ιδιαίτερα κατά τις βραδινές ώρες, "σουλατσάροντας" δίπλα στα παιδάκια και τους γονείς που "καταφεύγουν" στη μικρή παιδική χαρά που έχει δημιουργηθεί προς το δυτικό άκρο της πλατείας.

Η υπό εξέτασιν πλατεία Καραΐσκάκη όπως καταγράφηκε από το άνω επίπεδο του Σταθμού του Ηλεκτρικού του νέου Φαλήρου κατά τον μήνα Νοέμβριο του έτους 2019:

• Η βραδινή όψη της πλατείας Καραΐσκάκη

Η όψη της υπό εξέτασιν πλατείας Καραΐσκάκη του νέου Φαλήρου δεν αλλάζει ιδιαίτερα κατά τις βραδινές ώρες, με τη διαφορά πως είναι πολύ πιο ερημική από την ώρα που σταματάνε τα δρομολόγια του Ηλεκτρικού. 

Η πλατεία Καραΐσκάκη του νέου Φαλήρου όπως καταγράφηκε φωτογραφικά, αργά το βράδυ, σε ευρεία γωνία, με φόντο το γήπεδο - έδρα του ποδοσφαιρικού Ολυμπιακού Πειραιώς, στις αρχές Σεπτεμβρίου του έτους 2011: 

Όπως ήταν αναμενόμενο, από το γενικότερο κλίμα παρακμής δεν ήταν δυνατόν να "γλυτώσουν" τα προαναφερθέντα ιστορικά μνημεία τα οποία βρίσκονται επί της πλατείας, όπως λ.χ. το κάτωθι εικονιζόμενο μνημείο - οστεοφυλάκιο του Γεωργίου Καραΐσκάκη, κατασκευή της οθωνικής περιόδου.

Ειδικά το ταφικό μνημείο - οστεοφυλάκιο του Γεωργίου Καραΐσκάκη, το οποίο αποτελεί το πρώτο μνημείο που ανεγέρθηκε στο ελεύθερο ελληνικό κράτος προς τιμήν του ήρωα της Επανάστασης επί βασιλείας Όθωνα (Otto Friedrich Ludwig von Wittelsbach) το 1835 , βρίσκεται πλήρως εκτεθειμένο, έρμαιο των απορριμμάτων του κάθε ανεγκέφαλου και επιτήδειου που θεωρεί πως μπορεί να ρυπαίνει έναν ιερό χώρο ή των καλλιτεχνικών ανησυχιών και εξάρσεων κάθε βέβηλου και ανιστόρητου.

Κατά το παρελθόν έχουν γίνει προσπάθειες από απογόνους του Γεωργίου Καραΐσκάκη για μεταφορά των οστών του στη γενέτειρά του, το Μαυρομάτι Καρδίτσας. Δοθείσης της ευκαιρίας, να θυμίσουμε πως ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εξέπνευσε στο στρατόπεδο του Κερατσινίου (κατ'άλλους επί του πλοίου "Σπαρτιάτης" στα ανοικτά του Πειραιά) στις 23 Απριλίου 1827, ετάφη αρχικά στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα και επί Όθωνα, το 1835, αποφασίστηκε η μεταφορά των οστών του στο νέο Φάληρο του Πειραιά. 

Διαβάζοντας την παρακάτω μαρμάρινη επιγραφή, οφείλουμε δίχως άλλο να παρατηρήσουμε, πως ο πρώτος μονάρχης των Ελλήνων Όθων δε πρέπει να πολυνοιαζόταν να δει το όνομα του με πηχυαία γράμματα όπως διάφοροι σύγχρονοι δημοτικοί άρχοντες της πλάκας. 

Παρόλο το σιδηρούν προστατευτικό κάγκελο, μέσα στο θάλαμο του οστεοφυλακίου βρίσκονται απορρίμματα. Συναισθήματα θλίψης και οργής με κυριεύουν όταν αντικρίζω και απαθανατίζω τέτοιες λεπτομέρειες.

Η μαρμάρινη πλάκα, στο πίσω μέρος του ταφικού μνημείου, αναφέρει τις μάχες του Κερατσινίου, του Καματερού, της Αράχωβας, της Δομβραίνης Βοιωτίας, του Φαλήρου, του Πειραιά, του Δίστομου και του Χαϊδαρίου στις οποίες πήρε μέρος ο Γεώργιος Καραϊσκάκης καθώς και τα ονόματα των πεσόντων συναγωνιστών του στη μάχη του Φαλήρου.

Λίγο πριν αναχωρήσουμε από το σημείο, παρατηρούμε τους προβολείς του παραλιακού οδικού κόμβου νέου Φαλήρου και τα φώτα του σταθμού του Ηλεκτρικού του νέου Φαλήρου τα οποία φωτίζουν τα δυο μνημεία.

• Η πλατεία Καραΐσκάκη στις αρχές του έτους 2023

Επισκεπτόμενοι μετά από ομολογουμένως αρκετά χρόνια την εν νέω Φαλήρω πλατεία Καραΐσκάκη στην αυγή του έτους 2023, διαπιστώνουμε πως η κατάστασή της παραμένει σταθερά παρακμιακή. Ο χρόνος φαίνεται να έχει "παγώσει" στην συγκεκριμένη πλατεία στην οποία δεν διακρίνονται βελτιωτικά έργα, με εξαίρεση ίσως την αντικατάσταση των πάγκων και την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων της παιδικής χαράς. 

Αξιοσημείωτο είναι δε το γεγονός πως η υπό εξέτασιν πλατεία καλλωπίζεται σε ετήσια βάση πριν τους εορτασμούς της Εθνικής Επετείου 25ης Μαρτίου 1821, χάριν των τηλεοπτικών και φωτογραφικών φακών, καθώς στο μνημείο του Γ. Καραΐσκάκη συρρέουν εκπρόσωποι των δημοτικών αρχών και διάφοροι άλλοι μαϊντανοί οι οποίοι καταθέτουν στεφάνια. Εσχάτως, επί ημερών της δεύτερης δημαρχίας του Γ. Μώραλη, κατά τη διάρκεια των "Ημερών Θάλασσας", εορτάζονται τα "Καραϊσκάκεια", με αποτέλεσμα να λαμβάνουν χώρα ξανά καταθέσεις στεφάνων και εκδηλώσεις, με αποτέλεσμα η πλατεία να καλλωπίζεται / συντηρείται μερικώς και για το θεαθήναι. 

 

 

 

 

 

Κατά τη διάρκεια του έτους 2023, από την δημοτική αρχή Πειραιώς, ανακοινώθηκε η ανάπλαση της πλατείας Καραΐσκάκη νέου Φαλήρου καθώς και τμήματος της οδού Θρασύβουλου Ζαΐμη. Οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας ανέφεραν πως το έργο συνολικού προϋπολογισμού 3.500.000 Ευρώ, περιλαμβάνει πολλαπλασιασμό των χώρων πρασίνου, προστασία των δυο μνημείων που βρίσκονται επί της πλατείας, εκσυγχρονισμό της παιδικής χαράς καθώς και τη δημιουργία ενός σιντριβανιού με 21 πίδακες νερού προς τιμήν των 21 συμπολεμιστών του Γεωργίου Καραΐσκάκη!

Αντί επιλόγου, ας θυμηθούμε μια φράση του Γεωργίου Καραΐσκάκη, την οποία ο αθυρόστομος ήρωας φέρεται να εκστόμισε όντας ήδη βαρύτατα τραυματισμένος (μάλλον από "ελληνικό" ή "συμμαχικό" βόλι), λίγο πριν από το θάνατό του:

"Αν γίνω καλά θα τον χαλάσω εγώ αυτόν που με βάρεσε,

εάν ψοφήσω κλάστε μου το μπούτσο"

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Η Πλατεία Καραϊσκάκη και τα Λεμονάδικα του Πειραιά

Πλατεία Καραϊσκάκη: Η μεγάλη πυρκαγιά της 4ης Ιανουαρίου του 1929

Διαβάστε σχετικά με το νέο Φάληρο θέματα:

Νέο Φάληρο: Ιστορία και Οδωνυμικά

Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός του νέου Φαλήρου

Ακταίον Palace Hotel

Το Μέγα Ξενοδοχείο του Φαλήρου (Grand Hotel du Phalere)

Η εξέδρα του νέου Φαλήρου

Η Ταραντέλλα του νέου Φαλήρου

Ένας Τσελεμεντές στο νέο Φάληρο

Το Περίπτερο του Ναυτικού Ομίλου νέου Φαλήρου

Η Σούδα του νέου Φαλήρου

Ο "Διεθνής" Σταθμάρχης του νέου Φαλήρου

Οι εκκλησίες του νέου Φαλήρου

Οι αλιείς του νέου Φαλήρου - Τζιτζιφιών

Η Αύρα του Φαλήρου (La Brise du Phalere)

Στο νέο Φάληρο στα 1880

Το "αυτόνομο" νέο Φάληρο

Ο Ατμό-Ηλεκτρικός Σταθμός (ΑΗΣ) του νέου Φαλήρου

Το Μνήμα του Γάλλου (Μέρος Α')

Το Μνήμα του Γάλλου (Μέρος Β')

Ο νεοφαληριώτης Αττίκ

Τα Λουτρά του νέου Φαλήρου

"Αι πρωιναί ώραι εις τα φαληρικά ύδατα"

Το Θέατρο του νέου Φαλήρου

Η Έπαυλις του Ευθυμίου Κεχαγιά

Η Έπαυλις Mertzanoff

Το Αστυνομικό Τμήμα του νέου Φαλήρου

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Σμολένσκυ (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Δαβάκη-Πίνδου (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Δημητρίου Φαληρέως (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου (πρώην Κεχαγιά) (Νέο Φάληρο).

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στην οδό Θρασύβουλου Ζαΐμη (Νέο Φάληρο).

Η εξοχική οικία του Γεωργίου Σουρή στο νέο Φάληρο

Η οικία Χρ. Χριστοφή στο νέο Φάληρο

Η οικία του στρατηγού Σμολένσκυ στο νέο Φάληρο

Τα ξενοδοχεία του νέου Φαλήρου στα 70s και στα 80s

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες

Φωτογραφίες: 

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.
• Όλες οι φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.