ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ [1993]

του Δημητρίου Φερούση

Στο παρόν άρθρο του προσωπικού μου ιστολογίου παραθέτω ένα κείμενο το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η Καθημερινή" στις 24 Νοεμβρίου του έτους 1993. Διαβάζοντας το εν λόγω άρθρο, είναι απίστευτο πόσο "επίκαιρα" φαντάζουν όλα εκείνα που επισημαίνει ο συντάκτης του σχετικά με την πόλη του Πειραιά, τρανή απόδειξη του γεγονότος πως ο Πειραιάς κατά τις τελευταίες δεκαετίες απλά "βαλτώνει" και "ολισθαίνει" όλο και περισσότερο, δίχως ίχνος προόδου και βελτίωσης. 

Θεώρησα λοιπόν σκόπιμο να μοιραστώ αυτό το κείμενο με τους επισκέπτες του παρόντος ιστολογίου και, ελλείψει διαθέσιμης ηλεκτρονικής έκδοσης, το πληκτρολόγησα ώστε να σας το μεταφέρω αυτούσιο.

Στα φύλλα της εφημερίδας σας της 22ας και 24ης Οκτωβρίου 1993 ασχοληθήκατε με την κατεδάφιση του "Ακταίου" στο Νέο Φάληρο. "Πάει, δεν υπάρχει πια το ιστορικό ξενοδοχείο Ακταίον"... γράψατε. "Και για να είμαστε ειλικρινείς, οι περισσότεροι είχαν λησμονήσει την ύπαρξη και κυρίως το παρελθόν του..."

Και πράγματι, έτσι είναι: Οι Νεοέλληνες και μαζί τους, βέβαια, οι Πειραιώτες λησμόνησαν το παρελθόν τους. Ξέχασαν τις ρίζες καταγωγής τους. Το μόνο που επιδιώκουν είναι η "αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος". Και ούτε οι τοπικοί άρχοντες, ούτε οι φορείς, ούτε τα διάφορα κοινωνικά ιδρύματα, ούτε ο λαός (εκτός ολίγων εξαιρέσεων) ενδιαφέρονται για το πρόσωπο της πόλης τους. Για την αισθητική ομορφιά, την ιστορικότητα, το ήθος και το ύφος του Επίνειου. Όλα τα θυσιάζουν ανάλγητα στον Μολώχ της "αξιοποίησης" και της "αντιπαροχής". 

Κατά καιρούς κάποιοι επιτήδειοι θέλουν τον Πειραιά "Ναυτιλιακό Κέντρο", άλλοι "Μαγχεστρία της Ανατολής" και άλλοι παγκόσμιο "Εμπορικό Σταθμό". Και κανένας δε μιλάει για την καταστροφική αλλοίωση που έχει υποστεί και υφίσταται καθημερινά το ιερό πρόσωπό του. 

Που είναι, στ'αλήθεια, το απαλό και ιστορικότατο Τουρκολίμανο (Μουνιχία); Έγινε νεκροταφείο με κείνους τους απαράδεκτους, σταυρωτούς τσιμεντόλιθους. Ενώ τα υπολείμματα από το πανάρχαιο λιμανάκι του σκεπάστηκαν με μπάζα. 

Που είναι το Πασαλιμάνι (Ζέα); Μετατράπηκε σε βρώμικη μαρίνα. Κατάντησε βάλτος λάσπης και αποχέτευσης, πνιγμένο στα ακίνητα σκάφη. 

Είναι ένας βανδαλισμός που συνεχίζεται μάλιστα και στο Δέλτα του Παλαιού Φαλήρου με την αλλοίωση του περιβάλλοντος που επιχειρεί και κει ο ισοπεδωτικός της ελληνικής ομορφιάς, ΕΟΤ. Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι εναπομείναντες αρχαιολογικοί χώροι (Πύλες, Καστράκια, Θέατρα, Νεώσοικοι, Νεώρια, η Σκευοθήκη, τα βόρεια τείχη του Θεμιστοκλή, το μισοκατεστραμμένο περίπτερο των Ερετών πλάι στη Μυρτιδιώτισσα, το Σηράγγειο στην Καστέλλα, οι τάφοι των Γάλλων...)

Όλα έχουν πάρει το δρόμο του αφανισμού τους, κάτω από την άσφαλτο, τα σκουπίδια, τις βρομιές  τη σκόπιμη εγκατάλειψη. Τελευταία κινδυνεύουν και αυτα τα μικρά παρκάκια! Ακόμη και σήμερα οι "επιτήδειοι" μιλούν για τα "Πέντε Μπαί Πας" που πρέπει να υποστεί ο Πειραιάς, όπως είναι η κατασκευή πάρκινγκ, οι ανισόπεδοι κόμβοι, οι μονοδρομήσεις, τα ΕΟΚικά προγράμματα, οι δημοτικές συγκοινωνίες! Και κανένας δεν λέει τίποτε γι'αυτό το πρόσωπο του Πειραιά και τη Ρωμιοσύνη του. Το ήθος και το ύφος της διαχρονικότητάς του. 

Οι πιο πάνω, όμως, αλλοιώσεις του ένδοξου Πειραιά πονάνε τους γηγενείς, όσοι βέβαια απέμειναν. Και επιθυμούν, για χάρη της Ιστορίας και της αληθινής κληρονομιάς αυτού του τόπου, να διασωθούν κάποια πράγματα. Εξάλλου τέτοιες προσπάθειες γίνονται τελευταία σε πολλές πόλεις της χώρας. 

Και μόνο ο Πειραιάς, υστερεί, σε τέτοιο βαθμό, ώστε πολλοί να είναι εκείνοι - ντόπιοι και ξένοι - που αναρωτιούνται: "Εδώ υπήρξε κάποτε ο Πειραιάς, ο πνεύμονας και η πύλη της Αθήνας;"

"Η Καθημερινή", 24.11.1993

Πηγή:

• Το παρόν κείμενο/άρθρο έχει ληφθεί από το βιβλίο του Δημήτρη Φερούση, "Αναζητώντας το Πρόσωπο του Πειραιά", Σύλλογος Βιβλιοχαρτοπωλών και Εκδοτών Πειραιά, 2002. 

Φωτογραφίες:

• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.