ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΟΔΩΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΑΥΑΡΙΝΟΥ

Η οδός Ναυαρίνου αποτελεί μια πολυσύχναστη εμπορική οδό της συνοικίας του Ηλεκτρικού, στον Πειραιά. Η εν λόγω οδός, η οποία μνημονεύει και τιμά την πόλη της Πύλου και την περίφημη ναυμαχία που έλαβε χώρα στα ανοιχτά αυτής στις 8 Οκτωβρίου του 1827 με αντιπάλους τον ενωμένο στόλο Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας από τη μια πλευρά και τον Τούρκο-αιγυπτιακό στόλο από την άλλη, ουσιαστικά "ξεκινά" από την πλατεία Οδησσού και το εν Πειραιεί Μέγαρο του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου φθάνοντας μέχρι το ύψος της λεωφόρου Δημητρίου Γούναρη, εκεί όπου κάποτε βρισκόταν ο Σταθμός των Αμαξών και η ομώνυμη πλατεία Αμαξών ή πλατεία Ρήγα Φεραίου.

Η υπό εξέτασιν οδός Ναυαρίνου όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το έτος 2011, στο τμήμα αυτής από τη συμβολή με την οδό Καποδιστρίου και μέχρι την οδό Λουδοβίκου (σσ. στο βάθος ο σταθμός του Ηλεκτρικού του Πειραιά):

Αφορμή για την ανάρτηση του παρόντος μικρού αφιερώματος στάθηκαν δυο ασπρόμαυρες αρχειακές φωτογραφίες δια χειρός Harry Weber, στις οποίες καταγράφεται η οδός Ναυαρίνου κατά τη δεκαετία του 1960, μέσα από την ψηφιοποιημένη βάση δεδομένων της Αυστριακής Εθνικής Βιβλιοθήκης. 

Στην πρώτη κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία του Harry Weber, στο μέσον της οδού Ναυαρίνου, λίγο προ της συμβολής αυτής με την κάθετη οδό Καποδιστρίου, ένας αμαξάς οδηγεί πεζός το ιππήλατο όχημά του. Ελάχιστα σταθμευμένα αυτοκίνητα, ορισμένοι πεζοί που κινούνται στο δρόμο και στα πεζοδρόμια, στο βάθος ο Σταθμός του Ηλεκτρικού, συνθέτουν το αστικό τοπίο εκείνης της εποχής. 

Με βάση την ως άνω ασπρόμαυρη φωτογραφία του Harry Weber, το παρόν ιστολόγιο παρουσιάζει την αντίστοιχη σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut, στην οποία σκοπίμως καταγράφηκε στην σύγχρονη έγχρωμη λήψη του έτους 2011 ένα ταξί περίπου στο σημείο όπου εμφανιζόταν ο αμαξάς στην ασπρόμαυρη φωτογραφία του 1960:

Ο φωτογράφος Harry Weber μας προσφέρει ένα δεύτερο φωτογραφικό "κάδρο", του οποίου η λήψη πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά το πρώτο (σσ. είναι φανερό πως πρόκειται για δυο διαδοχικές / συνεχόμενες φωτογραφίες): 

Ακολουθεί η αντίστοιχη σύνθεση / αντιπαραβολή του ως άνω σημείου, μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut::

Παρατηρώντας προσεκτικά τις δυο παραπάνω συνθέσεις / αντιπαραβολές και συγκρίνοντας τις φωτογραφίες του Harry Weber της δεκαετίας του 1960 με τις σύγχρονες φωτογραφίες των αρχών της δεκαετίας του 2010, αντιλαμβανόμαστε πως εκτός από το κτίριο του σταθμού των ΗΣΑΠ - τμήμα του οποίου διακρίνεται και στις δυο λήψεις - όλα τα υπόλοιπα κτίρια επί της οδού Ναυαρίνου στο συγκεκριμένο τμήμα της οδού, πλην ενός, έχουν αντικατασταθεί από νεώτερες πολυόροφες κατασκευές.

Μοναδική εξαίρεση αποτελεί το ως άνω εικονιζόμενο γωνιαίο διατηρητέο διώροφο κτίριο με ισόγεια καταστήματα το οποίο βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ναυαρίνου 4 και Καποδιστρίου, φερόμενης ιδιοκτησίας Παναγιώτη και Σπύρου Μπατζιόπουλου και Βασιλικής Βρόντου, το οποίο παραμένει στη θέση του άρτι ανακαινισμένο / αποκαταστημένο. 

Ευθύς αμέσως, παρουσιάζουμε ακόμα μια σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες και του σήμερα", με επίκεντρο το προαναφερθέν διατηρητέο κτίριο στη συμβολή των οδών Ναυαρίνου 4 και Καποδιστρίου:

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως το Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής χαρακτήριζε το προαναφερθέν κτίριο ως εξής:

• Διώροφο κτίριο εμπορικών χρήσεων με τοξωτά ανοίγματα στο ισόγειο, μεγάλες φωτιστικές επιφάνειες φεγγιτών, κλείδες στις κορυφές των τόξων και γείσο στο μέσον του κορμού. 
• Όροφος με κορινθιακούς ψευδοπεσσούς στους άξονες των πλήρων. 
• Λιτότητα στη μορφολογία του ορόφου. 
• Ιδιαίτερα τονισμένη στέψη με σταγόνες γεισίποδες, γείσο και ακροκέραμα.

Ειρήσθω εν παρόδω, η ως άνω περιγραφή συνοδευόταν από την ακόλουθη φωτογραφία η οποία χρησιμοποιήθηκε ως βάση για την σύνθεση / αντιπαραβολή:

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως στη συμβολή της οδού Καποδιστρίου 18 με την οδό Ναυαρίνου, υφίσταται το κάτωθι εικονιζόμενο επίσης διατηρητέο διώροφο γωνιακό νεοκλασικό κτίριο, στο ισόγειο του οποίου στεγάζονται διάφορα εμπορικά καταστήματα, ενώ στον άνω όροφο λειτουργεί ξενοδοχείο με την επωνυμία "Σπάρτη".

Το προαναφερθέν διατηρητέο κτίριο όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2011:

Ανάλογη φωτογραφική καταγραφή του ιδίου κτιρίου κατά το έτος 2022 από την οδό Ναυαρίνου:

Το προαναφερθέν κτίριο, όπως καταγράφηκε φωτογραφικά από την οδό Καποδιστρίου, στις αρχές του έτους 2024:

Το Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής αναφέρει σχετικώς: 

• Διώροφο νεοκλασικό κτίριο με άξονες συμμετρίας, ρυθμικές εναλλαγές πλήρων κενών, ανοίγματα με ημικυκλικά τύμπανα στο ισόγειο (καταστήματα) και τονισμένες γωνίες με σοβά που μιμείται την πέτρα κατά το ψευδοϊσόδομο σύστημα. 
• Ο κεντρικός άξονας του κτιρίου ιδιαίτερα τονισμένος με ευθύγραμμα ανοίγματα στο ισόγειο, εξώστες με φουρούσια, μεταλλικό κιγκλίδωμα, παραστάδες και κορύφωση με αετωματική απόληξη. 
• Στην πλάγια όψη εξώστης με διαδοχικά μαρμάρινα φουρούσια. 
• Το στηθαίο στο δώμα διακόπτεται από μικρούς πεσσούς.

Ευθύς αμέσως ακολουθεί μια ακόμη σύνθεση / αντιπαραβολή μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut στην οποία εικονίζεται το διώροφο νεοκλασικό επί της συμβολής των οδών Καποδιστρίου 18 και Ναυαρίνου. Ως φωτογραφία-βάση χρησιμοποιήθηκε μια λήψη η οποία τοποθετείται χρονικά περί τα μέσα της δεκαετίας 1980:

Η σχετική σύνθεση / αντιπαραβολή  του Πειραιά του "χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut:

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η Στ. Μαλικούτη στο βιβλίο της "Πειραιάς 1834-1912", στο συγκεκριμένο κτίριο στεγάζεται ξενοδοχείο από τα τέλη του 19ου αιώνα. Κατόπιν σχετικής πρωτογενούς έρευνας στον ημερήσιο πειραϊκό Τύπο των αρχών του 20ου αιώνα όπως επίσης σε αντίστοιχους Οδηγούς της πόλης του Πειραιώς προέκυψε πως στο συγκεκριμένο κτίριο, επί της οδού Καποδιστρίου 13 βάσει της αρίθμησης των αρχών του 20ου αιώνα, λειτούργησε το Μέγα Ξενοδοχείον Ύπνου "Το Εθνικόν" των Αδελφών Κουταλίδου. Ακολούθως, μια ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1916 με αναφορά στο  Μέγα Ξενοδοχείον Ύπνου "Το Εθνικόν".

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως νωρίτερα, ήτοι στις αρχές του 20ου αιώνα, στην υπό εξέτασιν διασταύρωση καταγραφόταν επίσης το ξενοδοχείο του Καλού Κόσμου:

Το ξενοδοχείο "Σπάρτη" (Ε' κατηγορίας) καταγράφεται επί της οδού Καποδιστρίου 20 και αργότερα επί της οδού Καποδιστρίου 18, τόσο προπολεμικά όσο και μεταπολεμικά.

Ο δε Στέλιος Σκοπελίτης, στο εξαιρετικό φωτογραφικό λεύκωμα "Νεοκλασικά Σπίτια της Αθήνας και του Πειραιά", αποτύπωσε το εν λόγω κτίριο στις αρχές της δεκαετίας του 1970:

Αντί επιλόγου, μια βραδινή φωτογραφική καταγραφή του υπό εξέταση σημείου, πλησίον της διασταυρώσεως των οδών Καποδιστρίου και Ναυαρίνου:

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Ο Πειραιάς του Harry Weber

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως

Φωτογραφίες:

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED). 
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο. 
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.