ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ-ΓΙΑΠΙ ΣΤΟ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΤΗΣ ΡΑΛΛΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, στα χρόνια της Δικτατορίας, ο διορισμένος Δήμαρχος Πειραιώς Αριστείδης Σ. Σκυλίτσης αποφάσισε να προχωρήσει στην κατεδάφιση του ιστορικού κτιριακού συγκροτήματος στο οποίο στεγαζόταν η Ράλλειος Σχολή Θηλέων με σκοπό την κατασκευή, στο Οικοδομικό Τετράγωνο που οριζόταν από τις οδούς Ιακώβου Δραγάτση, Κολοκοτρώνη, Βασιλέως Γεωργίου Α' και Βασιλέως Κωνσταντίνου (νυν Ηρώων Πολυτεχνείου), του νέου Δημαρχιακού Μεγάρου της πόλεως, στο οποίο σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια θα συγκεντρώνονταν όλες οι υπηρεσίες του Δήμου που ως τότε στεγάζονταν με ενοίκιο σε άλλα κτίρια. 

Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο του γνωστού και πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Ιωάννη Α. Αντωνιάδη (1890-1977), ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω είχε σχεδιάσει το Σανατόριο της Πάρνηθας, το Νοσοκομείου Παίδων "Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού", το Σανατόριο του Ηρακλείου, το Μέγαρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, το κτίριο του Βρετανικού Συμβουλίου, την επέκταση της Αγγλικής Πρεσβείας, τους οίκους των αδελφών νοσοκόμων του Νοσοκομείου "Σωτηρία", του Νοσοκομείου "Ευαγγελισμός" και της σχολής Μαιών του μαιευτηρίου "Έλενας Βενιζέλου" καθώς και πολλά άλλα κτίρια πολιτισμικού και γενικού περιεχομένου (ιερούς ναούς, θέατρα, δημαρχεία, βιβλιοθήκες, σχολεία κ.ο.κ), το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο του Πειραιώς θα είχε την ακόλουθη όψη:

Σχέδιο του νέου Δημαρχείου Πειραιώς (1971, αρχιτέκτων Ι. Αντωνιάδης)

Ενδεικτικά αρχειακά τεκμήρια μέσα από τις σελίδες του Τύπου του έτους 1969 σχετικά με την ανέγερση του νέου Δημαρχιακού Μεγάρου Πειραιώς:

Έτος 1969 - Περί νέου Δημαρχιακού Μεγάρου Πειραιώς

Έτος 1969

Ορισμένους μήνες αργότερα, κατά το καλοκαίρι του έτους 1971, η κάτωθι σαφώς αναθεωρημένη έκδοση του ως άνω σχεδίου του νέου Δημαρχιακού Μεγάρου Πειραιώς είδε το φως της δημοσιότητας: 

Πηγή: Εφημερίδα "Πειραϊκά Νέα", 12.08.1971

Στις 23 Δεκεμβρίου του έτους 1971, το Ράλλειο Γυμνάσιο Θηλέων Πειραιώς και το στεγαζόμενο στο κτίριο της Ραλλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας δημοτικό σχολείο μεταστεγάστηκαν κατόπιν σχετικής αποφάσεως σε κτίριο επί της οδού Κολοκοτρώνη 120. 

Μετά την μεταστέγαση του σχολείου, στις αρχές του έτους 1972 ξεκίνησε η κατεδάφιση των κτιριακών εγκαταστάσεων κατασκευής 1855-1857 καθώς και των ισογείων καταστημάτων που είχαν προστεθεί αργότερα επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α, επί ημερών δημαρχίας Θεόδωρου Ρετσίνα. Κατά την ίδια περίοδο, ο δήμαρχος Πειραιώς Αριστείδης Σ. Σκυλίτσης ανήγγειλε την τελική έγκριση των σχεδίων που αφορούσαν την ανέγερση του νέου Δημαρχιακού Μεγάρου Πειραιώς.

Μετά την ολοκλήρωση της κατεδάφισης των εγκαταστάσεων του πάλαι ποτέ Δημοτικού Παρθεναγωγείου, το οικόπεδο ισοπεδώθηκε, χρησιμοποιήθηκε για μικρό χρονικό διάστημα ως χώρος στάθμευσης, ανασκάφτηκε, βρέθηκαν ορισμένα υπολείμματα αρχαίων και εν τέλει ξεκίνησαν τα έργα κατασκευής του νέου Δημαρχιακού Μεγάρου.

Στην κάτωθι έγχρωμη καταγραφή πιθανότατα του έτους 1972, η κατεδάφιση του κτιριακού συγκροτήματος της Ραλλείου Σχολής είχε ολοκληρωθεί, το οικόπεδο είχε περιφραχτεί και χρησιμοποιείτο ως υπαίθριος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων: 

Στην επόμενη έγχρωμη φωτογραφική καταγραφή, δια χειρός Φ.Α. Κωστέα, άγνωστης ακριβούς ημερομηνίας, το υπό εξέτασιν οικόπεδο παρουσιάζεται ανασκαμμένο με εμφανή την παρουσία αρχαίων ευρημάτων.

Αρκετούς μήνες αργότερα, το υπό ανέγερση κτίριο, το οποίο είχε αναλάβει η Τεχνική Εταιρία Ζησιάδη, το οποίο προοριζόταν να αποτελέσει το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Πειραιώς παρουσίαζε την κάτωθι όψη.

Η ως άνω φωτογραφία (εκ προσωπικού φωτογραφικού αρχείου) χρησιμοποιήθηκε ως βάση για την παρακάτω σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του "χθες και του σήμερα", μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut:

Μετά την πτώση της Χούντας (1974), οι εργασίες κατασκευής σταμάτησαν ολοκληρωτικά και το υπό εξέτασιν κτίριο παρέμεινε έκτοτε ημιτελές. Στο πέρασμα των δεκαετιών, κύκλοι της τοπικής αυτοδιοίκησης του Πειραιώς, άφηναν να εννοηθεί πως το κτίριο κάποια στιγμή θα ολοκληρωνόταν και θα αποτελούσε το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο της πόλεως. Συχνά δε, οι συγκεκριμένες εξαγγελίες είχαν χαρακτήρα καθαρά ψηφοθηρικό. 

Το κτίριο-γιαπί στα τέλη της δεκαετίας του '80

Ο Δήμος Πειραιώς, στο πέρασμα των χρόνων, φρόντισε μονάχα για την εκμετάλλευση του ισογείου χώρου του κτιρίου ως χώρου στάθμευσης για τα οχήματα του Δήμου καθώς και για την εκμίσθωση / ενοικίαση των ισογείων καταστημάτων επί της οδού Ι. Δραγάτση, επί της οδού Κολοκοτρώνη και επί της οδού Βασιλέως Γεωργίου Α'. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι πως κατά καιρούς, στο ισόγειο τμήμα του εν λόγω κτιρίου, φιλοξενήθηκε κατά καιρούς η έδρα διαφόρων συλλόγων, οργανώσεων κ.α. συναφών φορέων. Όσον αφορά την κεντρική πρόσοψη του κτιρίου, επί της νυν λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου, τούτη χρησιμοποιήθηκε επί δεκαετίες και μέχρι το έτος 2013 για την ανάρτηση διαφημιστικών πινακίδων.

Το ανεκμετάλλευτο κτίριο - γιαπί όπως καταγράφηκε φωτογραφικά σε ανύποπτη στιγμή κατά το έτος 2003. Εκείνη την εποχή, στην πρόσοψη επί της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου κυριαρχούσε η διαφημιστική πινακίδα της Vodafone ενώ σε χαμηλότερο επίπεδο υπήρχαν έτερες διαφημίσεις.

Στις 11 Μαΐου του έτους 2009, η Σχολική Επιτροπή του Ραλλείου Γυμνασίου και Λυκείου κατέθεσε κλήση στο Εφετείο κατά του Δήμου Πειραιά για την υπ'αριθμόν 9/13.02.2009 απόφαση οικειοποίησης του ακινήτου που βρισκόταν στο οικοδομικό τετράγωνο που περιβάλλεται από τις οδούς Κολοκοτρώνη, Β. Γεωργίου, Ηρώων Πολυτεχνείου και Ι. Δραγάτση. 

Το υπό εξέτασιν μισοτελειωμένο κτίριο-γιαπί όπως καταγράφηκε φωτογραφικά κατά το θέρος του έτους 2010:

Μια ρετρό πινακίδα εποχής, όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2010 από την οδό Κολοκοτρώνη, με αναφορά σε εταιρίες οι οποίες είχαν αναλάβει τμήματα του έργου στις αρχές της δεκαετίας του '70. (Γ.Χ. Αθανασόπουλος Η-Μ/Ε.Δ.Ε. - Η-Μ Εγκαταστάσεις - Κλιματισμός και Φυρογένης ΑΕ, Μηχανήματα Κλιματισμού). Η εν λόγω πινακίδα, η οποία στεκόταν επί σαθρών και σκουριασμένων στηριγμάτων, αιωρείτο επί χρόνια πάνω από τα κεφάλια των διερχόμενων περαστικών και οχημάτων της πολυσύχναστης οδού Κολοκοτρώνη. 

Το εν λόγω ζήτημα είχε παρουσιαστεί εκτενώς μέσα από τις σελίδες του παρόντος ιστολογίου (βλέπε εδώ) και εν τέλει συνεργεία του Δήμου Πειραιώς αφαίρεσαν την επίμαχη επικίνδυνη πινακίδα την άνοιξη του επομένου έτους (2011).

Η όψη του υπό εξέτασιν κτιρίου, όπως καταγράφηκε το καλοκαίρι του έτους 2011. Εκείνη την εποχή, κυρίαρχη διαφήμιση στην κεντρική πρόσοψη ήταν του ΟΤΕ (Conn-X) ενώ σε χαμηλότερο επίπεδο υφίσταντο διαφημίσεις ιστότοπου παροχής υπηρεσιών τυχερών παιγνίων. 

Φωτογραφικές καταγραφές και λεπτομέρειες των άνω ορόφων του υπό εξέτασιν κτιρίου από την οδό Κολοκοτρώνη κατά το έτος 2012:

Επί ημερών δημαρχίας Βασιλείου Μιχαλολιάκου (01.01.2011 - 31.08.2014), το υπό εξέτασιν κτίριο συμπεριλήφθηκε σε έναν κατάλογο κτιρίων ιδιοκτησίας Δήμου Πειραιώς προς αξιοποίηση, πλην όμως δεν υπήρξε κανένα ουσιαστικό επενδυτικό ενδιαφέρον. 

 

Την ίδια χρονιά, και πιο συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του έτους 2012, πραγματοποιήθηκε η δίκη μεταξύ Δήμου Πειραιά και Σχολικής Επιτροπής της Ραλλείου Σχολής με το αρμόδιο δικαστήριο να κρίνει πως το ακίνητο (οικόπεδο και κτίριο) ανήκουν στο Δήμο Πειραιά λόγω χρησικτησίας. 

Κατά το επόμενο έτος (2013), ο προαναφερθείς δήμαρχος είχε δηλώσει πως αφού δεν υπήρξε επενδυτικό ενδιαφέρον για την αξιοποίηση του κτιρίου λ.χ. ως εκθεσιακού κέντρου ή ξενοδοχείου, θα προχωρούσε στην κατεδάφιση του κτιρίου-γιαπιού και στην δημιουργία πλατείας, εν όψει της κατασκευής του νέου σταθμού του Μετρό έναντι του Δημοτικού Θεάτρου και στην πλατεία Κοραή. Φυσικά, οι εν λόγω διακηρύξεις του Β. Μιχαλολιάκου, όπως και πολλές άλλες, ουδέποτε πραγματοποιήθηκαν.  

Το υπό εξέτασιν μισοτελειωμένο κτίριο όπως καταγράφηκε κατά το καλοκαίρι του 2013 μετά την αφαίρεση των διαφημιστικών πινακίδων κατόπιν εφαρμογής του σχετικού νόμου:

Το υπό εξέτασιν κτίριο όπως καταγράφηκε από την λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου Α' κατά το θέρος του έτους 2013, όταν ξεκίνησαν οι πρώτες εργασίες για την κατασκευή των γραμμών του τραμ:

Στις αρχές Ιουνίου του έτους 2014, το υπό εξέτασιν κτίριο προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Δήμο Πειραιώς - δια στόματος Γιάννη Μώραλη προτού καν αναλάβει καθήκοντα μετά την εκλογή του -  προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης ως λύση για το ζήτημα στέγασης των Δικαστηρίων Πειραιώς. Πλην όμως, λίγες μέρες αργότερα, εταιρία η οποία επιθεώρησε το υπό εξέτασιν ακίνητο για λογαριασμό του Υπουργείου Δικαιοσύνης αποφάνθηκε πως το κτίριο ήταν ακατάλληλο για την στέγαση των νέων δικαστηρίων.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως μετά την πρώτη εκλογή του Γιάννη Μώραλη στον δημαρχιακό θώκο της πόλεως, κατά το έτος 2014, τοποθετήθηκαν στις προσόψεις του κτιρίου επί της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου και επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' μεγάλες επιφάνειες κάλυψης του ημιτελούς σκελετού, με εμφανή χορηγία του Ολυμπιακού ΣΦΠ. 

Κατά το έτος 2015, ο Δήμαρχος Πειραιώς Γιάννης Μώραλης, διαμέσου αλλεπάλληλων συναντήσεων και συσκέψεων με διαφόρους εμπλεκόμενους, προωθούσε την οριστικοποιήση της μεταστέγασης των Δικαστηρίων Πειραιώς στο ημιτελές κτίριο της πλατείας Κοραή. 

Το "καμουφλαρισμένο" κτίριο όπως καταγράφηκε στα τέλη του έτους 2015 με χρήση τηλεφακού από το προνομιακό "μπαλκόνι" της οδού Μιχαήλ Κόρακα:

Το καλοκαίρι του έτους 2016, κατόπιν συζητήσεων μεταξύ εκπροσώπων της Περιφερειακής Ενότητας Πειραιά, το Δήμου Πειραιώς, του Υπουργείου Δικαιοσύνης, του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς και άλλων εμπλεκομένων, το ζήτημα της δημιουργίας ενός νέου Δικαστικού Μεγάρου Πειραιά στο ημιτελές κτίριο-γιαπί της πλατείας Κοραή φάνηκε να βαδίζει προς αίσιο τέλος. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός πως η εν λόγω πρόταση παρουσιαζόταν ως η "οριστική λύση" στο μακροχρόνιο ζήτημα της στέγασης των Δικαστηρίων Πειραιώς με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ)!

Εν τω μεταξύ, προς επιβεβαίωση της διαπίστωσης πως όσο καλά κι αν προσπαθήσει κάποιος να κρύψει τις ακαθαρσίες κάτω από ένα χαλάκι, το χαλάκι κάποια στιγμή πάντοτε μετακινείται και αποκαλύπτει τις ακαθαρσίες, έτσι και στην περίπτωση της χορηγούμενης κάλυψης της "ασχήμιας" του υπό εξέτασιν κτιρίου, στα τέλη του έτους 2016, ένας δυνατός αέρας ξήλωσε το πανό που σκέπαζε την όψη του κτιρίου επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α' με αποτέλεσμα να αποκαλυφθεί ξανά η γύμνια του κτιρίου-γιαπί:

Κατά τον μήνα Μάρτιο του έτους 2017, ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιώς στην προσπάθειά του να επιταχύνει τις διαδικασίες, προκειμένου η πόλη του Πειραιά να αποκτήσει σύγχρονο Δικαστικό Μέγαρο, ανέθεσε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο τη σύνταξη Μελέτης Στατικής Επάρκειας του υπό εξέτασιν κτιρίου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2020, το υπό εξέτασιν κτίριο-γιαπί είχε συμπεριληφθεί σε σχετική μελέτη η οποία είχε ανατεθεί στο ΤΕΕ από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και ΤΑΧΔΙΚ σχετικά με το ζήτημα της στέγασης των Δικαστηρίων Πειραιώς. Για την ιστορία, εκτός από το υπό εξέτασιν ακίνητο της πλατείας Κοραή, ιδιοκτησίας Δήμου Πειραιά, είχαν προταθεί επίσης το κτίριο των Τελωνείων στην ακτή Κονδύλη, ιδιοκτησίας Υπουργείου Οικονομικών και το κτίριο της καπνοβιομηχανίας του Κεράνη στα Καμίνια, το οποίο είχε εκτεθεί σε πλειστηριασμό από τον ΕΦΚΑ και είχε αγοραστεί από τον ισραηλινών συμφερόντων όμιλο BZPW Real Estate Development.

Το υπό εξέτασιν κτίριο-γιαπί όπως καταγράφηκε από την πλατεία Κοραή μετά την απομάκρυνση του εργοταξίου του Αττικό Μετρό στα μέσα Οκτωβρίου του έτους 2022. Την ίδια χρονιά (έτος 2022), ο δήμαρχος Πειραιώς Γιάννης Μώραλης ανέφερε πως στο συγκεκριμένο κτίριο, το οποίο είχε μόλις απεμπλακεί από την υπόθεση του Δικαστικού Μεγάρου, θα κατασκευαζόταν το νέο "εμβληματικό" Δημαρχιακό Μέγαρο του Πειραιώς. Η ως άνω δήλωση επαναλήφθηκε και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου προ των Δημοτικών Εκλογών του Οκτωβρίου του 2023 στις οποίες επανεκλέχθηκε ο Γιάννης Μώραλης, υπογραμμίζοντας μάλιστα πως το έργο θα ολοκληρωνόταν εντός πενταετίας.

Το υπό εξέτασιν κτίριο-γιαπί στο οικόπεδο της Ραλλείου Σχολής όπως καταγράφηκε στις αρχές του έτους 2023. Στην φωτογραφία διακρίνεται ο χώρος που καταλάμβανε το εργοτάξιο του Μετρό το οποίο διαμορφώθηκε πρόχειρα ως πλατεία.

Το υπό εξέτασιν κτίριο-γιαπί όπως καταγράφηκε φωτογραφικά το φθινόπωρο του έτους 2023 από την οδό Κολοκοτρώνη:

 

Η όψη του υπό εξέτασιν κτιρίου όπως καταγράφηκε την ίδια χρονική περίοδο από την πεζοδρομημένη οδό Ιακώβου Δραγάτση:

Η πρόσοψη του ημιτελούς κτιρίου μετά την επανατοποθέτηση του καλύμματος επί της λεωφόρου Βασιλέως Γεωργίου Α', όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2024:

Το υπό εξέτασιν ακίνητο όπως καταγράφηκε στις αρχές του καλοκαιριού του έτους 2024, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης μισού αιώνος εγκατάλειψης. Οι πολυκαιρισμένοι χορηγούμενοι μουσαμάδες στη συμβολή των λεωφόρων Ηρώων Πολυτεχνείου και Βασιλέως Γεωργίου Α' - ήτοι στο πλέον κεντρικό σημείο της πόλεως - είχαν πλέον ξεφτίσει και σχιστεί ολοσχερώς, με αποτέλεσμα κάθε φορά που ο αέρας έκανε την εμφάνισή του, το σημείο να μοιάζει με "καραγκιόζ μπερντέ". 

Πενήντα χρόνια μεταπολιτευτικής ντροπής και απαξίωσης δεν ήταν αρκετά για το κτίριο-γιαπί στο οικόπεδο της Ραλλείου Σχολής. Το υπό εξέτασιν κτίριο όπως καταγράφηκε την Πρωτοχρονιά του 2025.

Αλλαγή σκηνικού στην πρόσοψη επί της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου, στα μέσα Απριλίου του έτους 2025:

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Ράλλειος Σχολή Θηλέων Πειραιά

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

• Ημερήσιος Τύπος

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED). 
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο. 
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.