ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΤΩΝ ΗΣΑΠ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ [ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ]

Ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος Αθηνών-Πειραιώς (γνωστός απλά ως Η.Σ.Α.Π - παλαιότερα Ε.Η.Σ. και αρχικά Σ.Α.Π.) αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα δημοφιλέστερα μέσα μαζικής μεταφοράς των τελευταίων 100 και πλέον χρόνων, έχοντας συνδεθεί αναπόσπαστα με την νεώτερη ιστορία τόσο των Αθηνών όσο και του Πειραιώς. 

Το Μέγαρο των Η.Σ.Α.Π. στον Πειραιά, ο γνωστός σε όλους Σταθμός του Ηλεκτρικού, ο οποίος κατασκευάστηκε στα χρόνια του Μεσοπολέμου, εις αντικατάστασιν του πρώτου χρονολογικά σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης του Πειραιώς, αποτελεί αδιαμφισβήτητα τον επιβλητικότερο σταθμό του Σιδηροδρόμου στην Ελλάδα.

• Σιδηρόδρομοι Αθηνών-Πειραιώς: Ιστορική Αναδρομή

Ως γνωστόν, στις 17 Φεβρουαρίου του 1869, η Ανώνυμη Εταιρία του απ'Αθηνών εις Πειραιά Σιδηροδρόμου αποπεράτωσε μετά μεγάλων καθυστερήσεων το έργο σύνδεσης των δυο πόλεων πραγματοποιώντας το πρώτο δοκιμαστικό δρομολόγιο. Στα επίσημα εγκαίνια της γραμμής Αθηνών - Πειραιώς, στις 27 Φεβρουαρίου 1869, επιβάτες στο πρώτο δρομολόγιο υπήρξαν η Βασίλισσα Όλγα, ο Πρωθυπουργός της χώρας Αλέξανδρος Ζαΐμης, υπουργοί, στρατιωτικοί, διπλωμάτες και πλήθος άλλων επισήμων. Η ατμομηχανή η οποία έφερε τιμητικά το όνομα της συζύγου του Βασιλέα Γεωργίου Α' κάλυψε τη διαδρομή των 8,5 χιλιομέτρων από το Θησείο στον Πειραιά σε 16 περίπου λεπτά της ώρας. (σσ. οι απόψεις σχετικά με τον ακριβή χρόνο διίστανται)

Διαβάστε εδώ περισσότερα για τα εγκαίνια του Σιδηροδρόμου απ'Αθηνών εις Πειραιά.

Στην επόμενη ιστορική ασπρόμαυρη φωτογραφία η οποία τοποθετείται χρονικά κατά το έτος 1883 καταγράφεται ένας ατμήλατος συρμός του Σιδηροδρόμου Αθηνών-Πειραιώς (Σ.Α.Π) πλησίον του Εργοστασίου της Ηλεκτρικής Εταιρίας στο νέο Φάληρο, λίγο νοτιότερα από την σιδηροδρομική γέφυρα του Κηφισού. Στο δεξί άκρο της εικόνας μάλιστα διακρίνεται η αρχική διακλάδωση της γραμμής που υπήρχε προς το προάστιο του νέου Φαλήρου.

Στις αρχές του 20ου αιώνα και πιο συγκεκριμένα στις 16 Σεπτεμβρίου του 1904, μετά την ολοκλήρωση όλων των αναγκαίων εργασιών αναβάθμισης υποδομών και εγκαταστάσεων, παρελήφθησαν τα πρώτα ηλεκτροκίνητα οχήματα και ξεκίνησε τη διαδρομή του στο χρόνο ο επονομαζόμενος "Ηλεκτρικός". Η ηλεκτροδότηση του σιδηροδρομικού δικτύου αποτέλεσε δίχως άλλο μια κομβική και επαναστατική αλλαγή η οποία σημάδεψε την ιστορία των τροχαίων μέσων μεταφοράς στην Ελλάδα.

Κατά το έτος 1926, οι Σ.Α.Π. (Σιδηρόδρομοι Αθηνών - Πειραιώς με έτος ίδρυσης το 1869), οι οποίοι εκμεταλλεύονταν πέραν του Ηλεκτρικού και τον ατμοκίνητο σιδηρόδρομο της Κηφισιάς (δρομολόγιο από Πλατεία Αττικής μέχρι Κηφισιά, με διακλάδωση από Ν. Ηράκλειο προς Λαύριο) και οι Τροχιοδρόμοι Αθηνών-Πειραιώς που εκμεταλλεύονταν το εκτεταμένο δίκτυο Τροχιοδρόμων (Tram) της εποχής, σύναψαν συνεργασία με τον αγγλικό όμιλο ΠΑΟΥΕΡ (Power). Από τη συνεργασία αυτή προέκυψαν δύο ξεχωριστές εταιρίες: η Η.Ε.Μ. (Ηλεκτρική Εταιρία Μεταφορών) που ανέλαβε την εκμετάλλευση των τραμ και της γραμμής της Κηφισιάς και οι Ε.Η.Σ. (Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι) που ανέλαβαν την εκμετάλλευση της γραμμής Πειραιάς - Ομόνοια.

Από το έτος 1926 και μέχρι το 1975 έλαβαν χώρα σε διάφορα χρονικά σημεία διάφορα έργα επέκτασης του δικτύου των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών-Πειραιώς. Στα πλέον αξιοσημείωτα, δίχως άλλο, τα μεγαλοπρεπή εγκαίνια του σιδηροδρομικού σταθμού της Ομόνοιας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στις 21 Ιουλίου του 1930, που προσέδωσαν στο σημείο αυτό έναν αέρα ευρωπαϊκής μεγαλούπολης.

• Το Μέγαρο των ΕΗΣ στον Πειραιά (προπολεμικά)

Όπως προαναφέραμε, το Μέγαρο των Ε.Η.Σ στον Πειραιά οικοδομήθηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, στα μέσα προς τέλη της δεκαετίας του 1920, αντικαθιστώντας τον πρώτο σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης ο οποίος βρισκόταν μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα, επί της παραλίας λιμένος Πειραιώς.

Στην παρακάτω ασπρόμαυρη αρχειακή φωτογραφία του έτους 1924 καταγράφεται ο παλαιός (πρώτος) σιδηροδρομικός σταθμός της πόλης του Πειραιώς. Επί της πλατείας Λουδοβίκου, όπως μπορεί κάποιος να παρατηρήσει, έχουν ξεκινήσει έργα (εκσκαφές) για την θεμελίωση του νέου σταθμού (σσ. στο βάθος ξεχωρίζει το Μέγαρο των Αδελφών Γιαννουλάτου στα Λεμονάδικα).

Ο νέος επιβλητικός σιδηροδρομικός σταθμός, ένα έργο ευρωπαϊκών προδιαγραφών για τα δεδομένα εκείνης της εποχής, περατώθηκε κατά την περίοδο 1926-1929 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Αξελού του Μιχαήλ (1874-1940), αποφοίτου του Ecole Royale des Beuax Arts των Βρυξελλών (1897) και του αδερφού του, πολιτικού μηχανικού, Μιλτιάδη Αξελού του Μιχαήλ, αποφοίτου του Πολυτεχνείου των Βρυξελλών (1897).

Στις τέσσερις επόμενες φωτογραφικές λήψεις οι οποίες προέρχονται από το αρχείο των ΗΣΑΠ και τοποθετούνται χρονικά κατά το έτος 1926 καταγράφονται οι εργασίες τοποθέτησης του χαρακτηριστικού σκέπαστρου (θόλου) του σταθμού.

Από αρχιτεκτονικής απόψεως, το μεγαλοπρεπές εκλεκτικιστικό οικοδόμημα με τον μεγάλο αψιδωτό θόλο, αποτελεί μια δημιουργική προσαρμογή των ευρωπαϊκών προτύπων στα ελληνικά δεδομένα της εποχής του Μεσοπολέμου και ομοιάζει - σε μικρογραφία - με τον μεγάλο κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Μιλάνου (Stazione Centrale di Milano).

Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για μια μεταλλική, αρθρωτή, πριτσινωτή κατασκευή, με διάφανη στέγαση, η οποία πακτώνεται με μπουλόνια στο έδαφος. Επαναλαμβανόμενα πλαίσια συνδέονται μεταξύ τους με οριζόντιους δοκούς, εξασφαλίζοντας την ακαμψία τους με χιαστί αντιανέμια, ενώ συγχρόνως συγκρατούν διάφανους υαλοπίνακες. 

Φωτογραφική καταγραφή του εσωτερικού του νέου σταθμού του Σιδηροδρόμου του Πειραιά, κατά τα πρώτη έτη λειτουργίας του:

Έτερη φωτογραφική καταγραφή του επιβλητικού Μεγάρου του Σιδηροδρόμου Αθηνών Πειραιώς όπως καταγράφηκε από την θαλάσσια περιοχή των πάλαι ποτέ Λεμονάδικων:

Στην περίμετρό του ο σιδηροδρομικός σταθμός περιβαλλόταν από υποστηρικτικά κτίρια, τα οποία είχαν αρχικά ύψος δύο ορόφων, δίδοντας στο εσωτερικό του την αίσθηση ενός στεγασμένου forum. 

Ο νέος σταθμός των Ε.Η.Σ εξελίχθηκε από τα πρώτα κιόλας χρόνια της λειτουργίας του σε ένα ξεχωριστό σημείο αναφοράς της πόλης του Πειραιώς ενώ αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός πως αρκετοί επαγγελματίες της πόλεως του Πειραιώς ενοικίασαν γραφεία εντός του Μεγάρου.

Στις 17 Νοεμβρίου του έτους 1936, ο σταθμός του Ηλεκτρικού στον Πειραιά στολίστηκε καταλλήλως για να υποδεχθεί τον ειδικό συρμό που εκτελούσε χρέη "βασιλικού νεκροπομπού" μεταφέροντας τα οστά του Βασιλέα Κωνσταντίνου, της Βασίλισσας Σοφίας και της Πριγκίπισσας Όλγας από τον Πειραιά προς την Αθήνα: 

Ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση του γραφείου του Κ.Ε. Σπυλιωτόπουλου και Σια, στο οποίο παρέχονταν πληροφορίες σχετικά με τις εβδομαδιαίες τακτικές αναχωρήσεις των νορβηγικών ατμόπλοιων της ιστορικής εταιρίας Nordenfjeldske (έτος ιδρύσεως 1857), από τα μέσα της δεκαετίας του 1930.

Την ίδια περίοδο, στο Μέγαρο του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου έδρευε το γραφείο ναυλώσεων, αγοραπωλησιών και πρακτορεύσεων ατμόπλοιων του Δημητρίου Γούναρη.

Παρόμοια διαφημιστική καταχώρηση της Ανωνύμου Γαιανθρακεμπορικής Εταιρίας "Ανδρόνικος" της οποίας η έδρα βρισκόταν στο Μέγαρο του Ηλεκτρικού και οι αποθήκες στην Ελευθέρα Ζώνη του λιμένος (ΕΖΠ):

Έτερη ενδεικτική διαφημιστική καταχώρηση, από τον περιοδικό Τύπο του έτους 1939, της ναυλομεσιτικής εταιρίας του Γεωργίου Νικολάου, με έδρα στο δεύτερο όροφο του Μεγάρου του Ηλεκτρικού Σταθμού στον Πειραιά. 

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, εντός του Μεγάρου του Ηλεκτρικού Σταθμού καταγράφονταν επίσης τα γραφεία της Βιομηχανίας Κονιοποιήσεως Ορυκτών Κ. Κανέλλος - Γ. Τσουκαλάς και Σία.

Το Μέγαρο των Ε.Η.Σ στον Πειραιά γλύτωσε από καθαρή τύχη με μικρές ζημιές τόσο από την γερμανική αεροπορική επιδρομή της 6ης Απριλίου του 1941, όσο και από τον σφοδρό "συμμαχικό" βομβαρδισμό της πόλης της 11ης Ιανουαρίου του 1944 ο οποίος ισοπέδωσε μεγάλο μέρος της συνοικίας γύρω από τον σιδηροδρομικό σταθμό, όπως καταγράφεται στην κάτωθι ασπρόμαυρη φωτογραφία εποχής:

Όμως, οι παρακείμενες βοηθητικές εγκαταστάσεις των Ε.Η.Σ βομβαρδίστηκαν και καταστράφηκαν ολοκληρωτικά. Μετά την Απελευθέρωση, ξεκίνησε η κατασκευή νέων εγκαταστάσεων για τους Ε.Η.Σ πλησίον του Σταθμού του Πειραιά.

Το Μέγαρο του Ηλεκτρικού και η πλατεία Λουδοβίκου όπως καταγράφηκαν στα χρόνια της Κατοχής. Ειρήσθω εν παρόδω, κατά την διάρκεια της Κατοχής, στο κτίριο του σταθμού στεγαζόταν η έδρα της ελληνικής διευθύνσεως θαλασσίων μεταφορών όπως επίσης η διοίκηση της γερμανικής ακτοφυλακής.

• Το Μέγαρο των ΕΗΣ μετέπειτα ΗΣΑΠ στον Πειραιά (μεταπολεμικά)

Μετά τον Πόλεμο και την Κατοχή, στο εν Πειραιεί Μέγαρο των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων που βγήκε ανέπαφο τόσο από τους καταστρεπτικούς βομβαρδισμούς Γερμανών και "συμμάχων", όσο και από τις δολιοφθορές των Ναζί κατά την αποχώρησή τους από τον Πειραιά, αρκετοί επαγγελματίες συνέχισαν να έχουν τα γραφεία τους στους άνω ορόφους του κτιρίου, όπως λ.χ. οι ναυτικοί πράκτορες και ασφαλιστές Ν. Γ. Κυριακίδης. 

Στο υπό εξέτασιν Μέγαρο του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου βρίσκονταν επίσης κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 τα γραφεία των ΕΛ.ΜΕΣ (Ελληνικές Μεσογειακές Γραμμές Α.Ε.):

Ο γνωστός φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος αποτύπωσε μεταπολεμικά τις κάτωθι σκηνές καθημερινότητας εντός του Σταθμού του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου, με τους πλανόδιους εφημεριδοπώλες, να πωλούν τα φύλλα της ημέρας στους επιβάτες που επέβαιναν επί των παλαιότερων ξύλινων αλλά και επί των νεώτερων μεταλλικών οχημάτων των συρμών: 

Στην κάτωθι μεταπολεμική ασπρόμαυρη φωτογραφική καταγραφή του υπό εξέτασιν κτιρίου (Μεγάρου) του Ηλεκτρικού στον Πειραιά από τη συμβολή των οδών Ναυαρίνου και Λουδοβίκου, καταγράφονται συν τοις άλλοις οι αφετηρίες των αστικών λεωφορείων επί της πλατείας Λουδοβίκου αλλά και το τραμ ("τρενάκι") του Περάματος.

Ο Σταθμός του Πειραιά με τους τότε νέους μεταλλικούς συρμούς όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960:

Μια έγχρωμη φωτογραφική καταγραφή του εσωτερικού του εν Πειραιεί σταθμού του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου από τα μέσα της δεκαετίας του '60:

Έγχρωμη μεταπολεμική απεικόνιση του εσωτερικού του Σταθμού του Ηλεκτρικού στον Πειραιά από την ίδια χρονική περίοδο:

Το Μέγαρο ΕΗΣ, όπως καταγράφηκε δια χειρός του καθηγητή και ερασιτέχνη φωτογράφου Γεωργίου Μπακούρου, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 (έτος 1969):

Η πλατεία Λουδοβίκου, το υπό εξέτασιν Μέγαρο ΕΗΣ και στο βάθος το Μέγαρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ), δια χειρός Γεωργίου Μπακούρου:

Κατά το έτος 1976, η Εταιρεία Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων (Ε.Η.Σ.) κρατικοποιήθηκε και εντάχθηκε στο σύστημα Αστικών Συγκοινωνιών της Πρωτεύουσας υπό την νέα ονομασία Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών-Πειραιώς (Η.Σ.Α.Π.). 

Το εσωτερικό του σταθμού των Η.Σ.Α.Π. στον Πειραιά όπως αποτυπώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέσα από φωτογραφίες που προέρχονται κυρίως από τουρίστες/επισκέπτες της χώρας μας:

Μεταλλικός συρμός των ΗΣΑΠ εξερχόμενος από τον σταθμό του Πειραιά όπως καταγράφηκε από την πεζογέφυρα στο ύψος της οδού Φωκίωνος - σσ. αριστερά διακρίνεται τμήμα της οδού Αλιπέδου.

Ο Σταθμός του Ηλεκτρικού στον Πειραιά όπως αποτυπώθηκε μέσα από δυο πίνακες ζωγραφικής του Δημοσθένη Σκουλάκη:

Στις 14 Ιουλίου 1992 βάσει της αποφάσεως 74144/4425, όπως αυτή δημοσιεύτηκε στο Δ' Τεύχος του ΦΕΚ 806 της 5ης Αυγούστου 1992, το κτίριο του σταθμού του Ηλεκτρικού χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο. Ακολούθως, παρουσιάζεται μια σειρά φωτογραφιών του εν Πειραιεί Μεγάρου των ΗΣΑΠ, από τις αρχές της δεκαετίας του '90, όπως καταγράφηκαν για λογαριασμό του ΥΠΕΚΑ:

Το κτίριο του σταθμού από την ακτή Καλλιμασιώτη

Το κτίριο του σταθμού από την πλατεία Οδησσού

Η είσοδος στον σταθμό από την πλατεία Οδησσού

Λεπτομέρειες από το εσωτερικό του σταθμού (γραφεία)

Λεπτομέρειες από το εσωτερικό του σταθμού (γραφεία)

Στο εσωτερικό του σταθμού - αποβάθρες επιβίβασης / αποβίβασης επιβατών

Στο εσωτερικό του σταθμού - αποβάθρες επιβίβασης / αποβίβασης επιβατών

Λεπτομέρεια του σκέπαστρου / θόλου του σταθμού

Λεπτομέρεια του σκέπαστρου / θόλου του σταθμού

Λεπτομέρεια του σκέπαστρου / θόλου του σταθμού

Ο ιστορικός σταθμός του Ηλεκτρικού στον Πειραιά - ως αφετηρία της (πράσινης) Γραμμής 1 του Μετρό πλέον - ανακαινίστηκε πλήρως κατά την περίοδο 2000-2001, ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, όπως άλλωστε συνέβη με όλους τους σταθμούς της εν λόγω γραμμής.

• Ο σταθμός του Ηλεκτρικού στον Πειραιά κατά τον 21ο αιώνα

Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι ιδιωτικοί φύλακες (security) του σταθμού του Ηλεκτρικού, λογικά κατόπιν σχετικών οδηγιών, επέπλητταν όποιον έβλεπαν με φωτογραφική μηχανή τονίζοντας πως απαγορευόταν η φωτογράφηση του εσωτερικού των σταθμών ΗΣΑΠ και Μετρό για "λόγους ασφαλείας". 

Βέβαια, παρά τις σχετικές αυθαίρετες απαγορεύσεις, πάντοτε υπήρχε τρόπος φωτογραφικής αποτύπωσης του εσωτερικού του πολυσύχναστου σταθμού, ακόμη και υπό το "άγρυπνο βλέμμα" των καμερών ασφαλείας.

Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε πως τόσο στους σταθμούς του Ηλεκτρικού όσο και στους αντίστοιχους του Μετρό, όπως άλλωστε συμβαίνει στις Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις, δεν υφίσταται ουδεμία προειδοποιητική πινακίδα που να αναφέρει ρητά ότι απαγορεύεται η φωτογράφηση, όπως υφίσταται λ.χ. στις εγκαταστάσεις των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά ή σε διάφορες πολεμικές βάσεις, ναυστάθμους και στρατόπεδα της χώρας, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία.

Στον απόηχο των προαναφερομένων, ακολούθως παρουσιάζονται ορισμένες ενδεικτικές φωτογραφικές καταγραφές με θέμα τον εν Πειραιεί Σταθμό του Ηλεκτρικού από τις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Η πεζογέφυρα που κατασκευάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010 ενώνοντας το κεντρικό λιμάνι του Πειραιώς με τον σταθμό του Ηλεκτρικού προσφέρει ένα ιδανικό σημείο φωτογράφησης του ιστορικού κτιρίου. Δείτε μια αντίστοιχη βραδινή άποψη του ιδίου σημείου εδώ.

Στο εσωτερικό του ιστορικού σταθμού του Ηλεκτρικού στον Πειραιά στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Στις αρχές της δεκαετίας του 2010, δίχως αμφιβολία, το εσωτερικό του σταθμού των ΗΣΑΠ του Πειραιά διατηρείτο σε αρκετά καλή κατάσταση, παρόλο που σε όλους τους τοίχους, τόσο στο χώρο των εκδοτηρίων όσο και στους χώρους αναμονής (αποβάθρες), υφίστατο ένα λεπτό δίχτυ προστασίας από τα περιστέρια τα οποία διαχρονικά συνωστίζονται και δημιουργούν φωλιές εντός του Σταθμού. Στην έξοδο προς την παραλιακή ακτή Καλλιμασιώτη, μπορεί κάποιος να παρατηρήσει το ρολόι του σταθμού και ακριβώς από κάτω την χαρακτηριστική πινακίδα που αναφέρει "Πειραιεύς - Piraeus".

Μια μερικώς αποχρωματισμένη όψη της καθημερινότητας στο εσωτερικό του σταθμού του Ηλεκτρικού στον Πειραιά από τις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Επανερχόμενοι στην πρόσοψη του ιστορικού κτιρίου του Σταθμού του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου, αξίζει τον κόπο να παρατηρήσουμε το παλαιό λογότυπο της Εταιρίας Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων (ΕΗΣ) η οποία, όπως προαναφέραμε, υφίστατο μέχρι το έτος 1976.

Φωτογραφική λεπτομέρεια μαρμάρινης επιτοίχιας επιγραφής επί της πλατείας Οδησσού στην οποία καταγράφεται η "Είσοδος" του σταθμού στην αγγλική. Στα αξιοσημείωτα, η αναγραφή της πόλεως των Αθηνών ως "Athina" και όχι ως "Athens".  

Ευρεία άποψη του Σταθμού ΗΣΑΠ Πειραιά από την διαχωριστική νησίδα επί της Ακτής Ποσειδώνος. Δυστυχώς, πολλοί πεζοί, είτε εξερχόμενοι από το σταθμό από την είσοδο/έξοδο της ακτής Καλλιμασιώτη είτε κατερχόμενοι από τα λεωφορεία που έχουν στάση ακριβώς έξω από το σταθμό αποφεύγουν τη χρήση της πεζογέφυρας και διασχίζουν παρανόμως την Ακτή Ποσειδώνος προκαλώντας προβλήματα στην ομαλή κυκλοφορία.

Ο περικαλλής σταθμός των πρώην ΗΣΑΠ στον Πειραιά "πρωταγωνίστηκε" στην καμπάνια κατά της λαθρεπιβίβασης των ΣΤΑ.ΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) για το έτος 2013, με την κάτωθι αφίσα η οποία αναρτήθηκε εντός όλων των οχημάτων του Ηλεκτρικού:

Το εν Πειραιεί Μέγαρο των ΗΣΑΠ όπως καταγράφηκε από την πεζογέφυρα του ΟΛΠ κατά το έτος 2014:

Στο εσωτερικό του εν Πειραιεί Μεγάρου των ΗΣΑΠ κατά τον μήνα Φεβρουάριο του 2016: 

Η είσοδος/έξοδος προς την ακτή Καλλιμασσιώτη σφραγισμένη και μη προσβάσιμη προς το κοινό λόγω των έργων κατασκευής του Σταθμού του Μετρό (Φεβρουάριος 2016):

Τα εκδοτήρια του Σταθμού του Πειραιά όπως καταγράφηκαν κατά το μήνα Φεβρουάριο του έτους 2016:

Το Μέγαρο των ΗΣΑΠ όπως καταγράφηκε από την ακτή Γ. Κονδύλη το καλοκαίρι του έτους 2016:

Το Μέγαρο των ΗΣΑΠ, κατά το καλοκαίρι του ιδίου έτους (2016), όπως διακρινόταν από τις αποβάθρες της Πύλης Ε7:

Το Μέγαρο των ΗΣΑΠ όπως διακρινόταν στις αρχές του έτους 2018 από την ακτή Καλλιμασιώτη:

Ο σταθμός του Ηλεκτρικού στον Πειραιά όπως καταγράφηκε μέσα από το λιμάνι του Πειραιά τον Φεβρουάριου του έτους 2019:

Στο χώρο των εκδοτηρίων των εισιτηρίων του Μεγάρου των ΗΣΑΠ στον Πειραιά στις αρχές Μαρτίου του έτους 2019:

Το εσωτερικό του σταθμού του Ηλεκτρικού στον Πειραιά, με τα νέα ακυρωτικά μηχανήματα, όπως καταγράφηκε κατά το φθινόπωρο του έτους 2019:

 

Τμήμα της προσόψεως του διατηρητέου κτιρίου του σταθμού του Ηλεκτρικού όπως καταγράφηκε κατά το έτος 2020, περίοδο κατά την οποία εκτελούνταν τα έργα για την κατασκευή του σταθμού του Μετρό.

Το χαρακτηριστικό στέγαστρο του Μεγάρου του Ηλεκτρικού στον Πειραιά όπως καταγράφηκε από την οδό Αλιπέδου, το καλοκαίρι του έτους 2021:

Το υπό εξέτασιν εν Πειραιεί Μέγαρο του Ηλεκτρικού και τμήμα της πλατείας Οδησσού όπως καταγράφηκαν φωτογραφικά κατά το μήνα Δεκέμβριο του έτους 2021:

Το υπό εξέτασιν Μέγαρο των ΗΣΑΠ όπως καταγράφηκε στις αρχές Αυγούστου του έτους 2022 μέσα από το εργοτάξιο του νέου σταθμού Μετρό επί της ακτής Καλλιμασιώτη:

Εικόνες από την καθημερινότητα μέσα από το εσωτερικό του εν Πειραιεί Μεγάρου του Ηλεκτρικού στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2022:

 

 

 

Την ίδια χρονική περίοδο, έξω από τον Σταθμό των ΗΣΑΠ, στην πλατεία Οδησσού, ολοκληρώνονταν τα έργα κατασκευής του νέου Σταθμού του Μετρό:

 

 

Το ιστορικό κτίριο του σταθμού του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου όπως καταγράφηκε από διάφορες γωνίες κατά τον μήνα Σεπτέμβριο του έτους 2022:

 

 

 

Το εν Πειραιεί Μέγαρο του Ηλεκτρικού όπως καταγράφηκε στα τέλη Οκτωβρίου του έτους 2022 από διάφορες γωνίες λήψεως μετά την έναρξη της λειτουργίας του νέου σταθμού του Μετρό "Πειραιάς" και την απομάκρυνση του εργοταξίου.

 

 

 

Το υπό εξέτασιν Μέγαρο του Ηλεκτρικού και η πλατεία Οδησσού όπως καταγράφηκαν περί τα μέσα Απριλίου του έτους 2023, μετά την οριστική και πλήρη απομάκρυνση του εργοταξίου του Μετρό από την προαναφερθείσα πλατεία.

 

Το Μέγαρο των ΗΣΑΠ όπως καταγράφηκε από την πεζογέφυρα του ΟΛΠ στα μέσα Απριλίου του έτους 2023:

• Το Μουσείο των ΗΣΑΠ

Στο σημείο αυτό, αξίζει δίχως άλλο να αναφερθούμε έστω και επιγραμματικά στο Μουσείο των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων (ΗΣΑΠ), το οποίο λειτουργεί εντός του Σταθμού του Ηλεκτρικού στον Πειραιά, από τον Νοέμβριο του 2005 οπότε και εγκαινιάστηκε, έχοντας στην πλούσια συλλογή του 2000 αντικείμενα (έκθεση και αποθήκη), καθώς και 3000 και πλέον βιβλία, έντυπα και φωτογραφίες.

Διαβάστε σχετικά θέματα:

Η ιστορία του σιδηροδρομικού σταθμού του Αγίου Διονυσίου - Δραπετσώνα

Η ιστορία του σιδηροδρομικού σταθμού Πελοποννήσου (ΣΠΑΠ) στον Πειραιά

Η ιστορία του σιδηροδρομικού σταθμού του νέου Φαλήρου

Ο πρώτος Σιδηροδρομικός Σταθμός της πόλης του Πειραιά

Η Βασιλική Άμαξα και η Έκθεση του Ζαππείου (1888)

Οι θαλασσογραφίες στον Σταθμό του Ηλεκτρικού στον Πειραιά 

Μια βραδιά στην πλατεία Οδησσού

Σεπτέμβριος του 1984 στον Ηλεκτρικό

Το Μουσείο των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων (ΗΣΑΠ)

Τα εγκαίνια του Σιδηροδρόμου Αθηνών - Πειραιώς

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων.

Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:

• Αρχείο ΗΣΑΠ
• "130 χρόνια Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών Πειραιώς Α.Ε.", Αθήνα, 1999
• "Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι 1869-1969", Αθήνα, 1970
• "Πειραιάς 1834-1921", Σταματίνας Μαλικούτη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
• "Οδωνυμικά του Πειραιά", Μάρω Βουγιούκα / Βασίλης Μεγαρίδης, Εκδόσεις Φιλιππότη, 1996
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο - ΕΛΙΑ
• Τύπος Εποχής - Οδηγοί Πόλεως - Συλλεκτικοί Χάρτες

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
• Οι ιστορικές φωτογραφίες παρατίθενται για εκπαιδευτικούς σκοπούς, με σχετική αναφορά στην πηγή προέλευσης όπου είναι δυνατόν - κάθε νόμιμο δικαίωμα ανήκει στους νομίμους κατόχους αυτών.

Ευχαριστίες:

• Ευχαριστώ θερμά την τοπική εφημερίδα του Πειραιά "Κοινωνική" του Καραμπερόπουλου που έσπευσε να δημοσιεύσει ΠΑΡΑΝΟΜΩΣ αυτούσιο το παρόν άρθρο του ιστολογίου σε δισέλιδο αφιέρωμα αμέσως μετά την πρώτη δημοσίευσή του στις αρχές του έτους 2011, ΔΙΧΩΣ ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΠΟΥΘΕΝΑ η πηγή προέλευσης του κειμένου και των φωτογραφιών. Οι "μετά θάνατον" συγγνώμες και "επανορθώσεις" στο φύλλο της επομένης ημέρας είναι τόσο μάταιες όσο και πλαστές.
• Επίσης ευχαριστώ θερμά όλους όσοι κατά καιρούς - προτού μπουν υδατογραφήματα στις φωτογραφίες του παρόντος αφιερώματος - τις "σκύλευσαν" δίχως καμία άδεια και εξουσιοδότηση για να "ντύσουν" τις ανούσιες αναρτήσεις σε διάφορα ηλεκτρονικά μέσα (sites, blogs etc).