ΠΕΙΡΑΙΑΣ: ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ [ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ κ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ | ΑΚΤΗ ΜΙΑΟΥΛΗ | Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟ | ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ]

Το παρόν αφιέρωμα, αποτελεί τμήμα του πρωτότυπου προσωπικού project των αντιπαραβολών / συνθέσεων φωτογραφιών του Πειραιά του "χθες και του σήμερα" υπό τον τίτλο Πειραιάς / Piraeus Retronaut, εστιάζει στην παρουσίαση τεσσάρων διαφορετικών σημείων της πόλεως του Πειραιά, τα οποία έχουν αλλάξει σε μικρό, μεγαλύτερο ή και ολοκληρωτικό βαθμό.

• Στη συμβολή Βασιλέως Κωνσταντίνου (Ηρώων Πολυτεχνείου) και Φιλελλήνων

Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, επί ημερών δημαρχίας του διορισμένου από το καθεστώς Ιωάννου Μεταξά Μιχαήλ Μανούσκου έλαβαν χώρα πλήθος έργων ωραιοποίησης της πόλεως του Πειραιώς. Στην κάτωθι ασπρόμαυρη αρχειακή λήψη η οποία τοποθετείται χρονικά κατά το έτος 1939 καταγράφεται η τότε λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου (νυν Ηρώων Πολυτεχνείου), στο ύψος της συμβολής με την οδό Φιλελλήνων, μεταξύ της συνοικίας του Βρυώνη και των κήπων της Τερψιθέας. Στο φωτογραφικό κάδρο μπορεί κανείς να διακρίνει μονάχα ένα τροχοφόρο όχημα, τις γραμμές του τροχιοδρόμου και τις χαρακτηριστικές λευκές ρίγες επί της κολόνας (δεξιά) οι οποίες υποδείκνυαν την ύπαρξη στάσης του τότε δημοφιλούς μέσου μετακίνησης, καθώς επίσης τμήμα των μεγάλων αποθηκών ξυλείας του Πολυμερόπουλου και των παρακείμενων οικιών στο σημείο όπου στις μέρες μας υφίσταται το Αρχαιολογικό Πάρκο του Ρωμαϊκού Οικιστικού Τετραγώνου με υπολείμματα οικιών και καταστημάτων της ρωμαϊκής εποχής.

Με βάση την ως άνω αρχειακή λήψη του έτους 1939 παρουσιάζεται η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του χθες και του σήμερα, μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Η όψη της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου στις αρχές της δεκαετίας του 2010. 

Διαβάστε περισσότερα σχετικά με το Ρωμαϊκό Οικιστικό Τετράγωνο εδώ.

• Ακτή Μιαούλη - Άγιος Νικόλαος - Τελωνείο

Στην κάτωθι ασπρόμαυρη αρχειακή λήψη της δεκαετίας του 1950, εκτός από τον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου των Υδραίων, καταγράφονται ένα όχημα του κόκκινου τραμ της παραλίας στην πλατεία έναντι της προαναφερθείσας εκκλησίας, τα καταστήματα της δημοτικής αγοράς του Αγίου Νικολάου, η συμβολή της ακτής Μιαούλη με την οδό Σαχτούρη η οποία εν συνεχεία ανηφορίζει προς την συνοικία Βρυώνη καθώς επίσης ένα μικρό τμήμα του κτιρίου του Τελωνείου. 

 

Με βάση την ως άνω ασπρόμαυρη μεταπολεμική λήψη παρουσιάζεται η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του χθες και του σήμερα, μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Η όψη της συμβολής της ακτής Μιαούλη με την οδό Σαχτούρη έναντι του ιερού ναού του Αγίου Νικολάου όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Διαβάστε εδώ ένα ξεχωριστό αφιέρωμα στο "κόκκινο" τραμ της παραλίας.

• Λεωφόρος Αφεντούλη - Β' Γυμνάσιο Αρρένων

Το κάτωθι εικονιζόμενο νεοκλασικό κτίριο του Β' Γυμνασίου Αρρένων Πειραιώς, όπως ακριβώς συνέβη με πλήθος άλλων σχολικών κτιρίων του Πειραιά των τελών του 19ου αιώνα, ανεγέρθη επί ημερών δημαρχίας Τρύφωνος Μουτζόπουλου, επί της λεωφόρου Νοσοκομείου (μετέπειτα λεωφόρος Θεόδωρου Αφεντούλη), στεγάζοντας αρχικά το Παρθεναγωγείο της Υδραίικης Συνοικίας μέχρι το έτος 1914, ημερομηνία κατά την οποία ιδρύθηκε το Β' Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς.

Το εν λόγω οικοδόμημα κατεδαφίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 για να αναγερθεί στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο (λεωφόρος Αφεντούλη, Καλλιγά Αρίστου, Κανθάρου και Καραΐσκου) το πολυόροφο σχολικό κτίριο το οποίο αργότερα στέγασε το 1ο και το 6ο Γυμνάσιο και Λύκειο Πειραιά και μετέπειτα μόνον το 1ο Γενικό Λύκειο Πειραιά.

Με βάση την ως άνω ασπρόμαυρη μεταπολεμική λήψη του προαναφερομένου σχολικού κτιρίου παρουσιάζεται η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του χθες και του σήμερα, μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Μια ευρεία φωτογραφική καταγραφή του σύγχρονου σχολικού κτιρίου επί της οδού Αφεντούλη 5, όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010:

Διαβάστε αναλυτικά σχετικά με την ιστορία του Β' Γυμνασίου Αρρένων Πειραιώς εδώ.

•  Πλατεία Αλεξάνδρας

Η σύγχρονη πλατεία Αλεξάνδρας οριοθετείται ουσιαστικά από την παράκτια γραμμή, ευρισκόμενη μεταξύ του φυσικού λιμένα της Ζέας (Πασαλιμάνι) και της παραλίας της Καστέλλας. Η διαμόρφωση της εν λόγω πλατείας φέρεται να ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1890, πλην όμως η παραθαλάσσια περιοχή πέριξ αυτής η οποία εθεωρείτο "εξοχική" ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, είχε επιλεγεί από τον αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ (Ernst Moritz Theodor Ziller, 22.06.1837 – 04.11.1923) κατά τη δεκαετία του 1870 για την ανέγερση μιας σειράς εξοχικών κατοικιών, οι οποίες ονοματίστηκαν ως "Συνοικία των Επαύλεων". Ειρήσθω εν παρόδω, η πρώτη άτυπη ονομασία της πλατείας υπήρξε πλατεία Τσίλλερ, με την ονομασία η οποία επικρατεί μέχρι τις μέρες μας (21ος αιώνας) να οφείλεται στην θυγατέρα του Βασιλέα Γεωργίου Α', την πριγκίπισσα Αλεξάνδρα (30 Αυγούστου 1870 – 24 Σεπτεμβρίου 1891), η οποία έχασε τη ζωή της σε ηλικία μόλις 21 ετών. (σσ. λόγω του ιδίου συμβάντος, την ίδια χρονική περίοδο, έλαβε την ονομασία της η εν Αθήναις λεωφόρος Αλεξάνδρας).

Τμήμα της εν Πειραιεί πλατείας Αλεξάνδρας προς τον λιμένα της Ζέας (Πασαλιμάνι), όπως καταγράφηκε δια χειρός του ερασιτέχνη φωτογράφου Γεωργίου Σαματούρα, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1960:

Χρησιμοποιώντας ως βάση την ως άνω ασπρόμαυρη καταγραφή του Γ. Σαματούρα παρουσιάζεται η κάτωθι σύνθεση / αντιπαραβολή του Πειραιά του χθες και του σήμερα, μέσα από το πρωτότυπο προσωπικό project Πειραιάς / Piraeus Retronaut.

Μια ευρεία φωτογραφική καταγραφή της πλατείας Αλεξάνδρας των αρχών της δεκαετίας του 2010. 

Διαβάστε ένα πλήρες ιστορικό / φωτογραφικό αφιέρωμα στην πλατεία Αλεξάνδρας εδώ.

Κείμενο - Πηγές:

Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες έχουν ληφθεί από τις κάτωθι πηγές:

• "Πειραιάς 1834-1921", Σταματίνας Μαλικούτη, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς     
• "Αναζητώντας το χθες του Πειραιώς", Ιακώβου Γ. Βαγιάκη, "Συλλογές", Αθήνα 2005
• Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)

Φωτογραφίες: 

• Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος καθώς και οι συνθέσεις / αντιπαραβολές ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
• Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
• Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.