Ανηφορίζοντας προς την κορυφή του υψώματος της Καστέλλας, η οδός Μανούσου Κούνδουρου σε ορισμένες γωνιές της προσφέρει εικόνες και εκπέμπει θύμησες άλλων εποχών, τότε που όλα ήταν πιο απλά, γραφικά, ίσως πιο φτωχά, πλην όμως αμόλυντα.
Στη διασταύρωση λοιπόν της οδού Μανούσου Κούνδουρου 79 με την ανηφορική οδό Χέϋδεν, ο φακός του ιστολογίου κατέγραψε στις αρχές της δεκαετίας του 2010 το κάτωθι εγκαταλειμμένο διατηρητέο κτίριο:
Για την ιστορία, αξίζει να αναφέρουμε πως ο κόμης Χέϋδεν (1773 - 1850) υπήρξε Ρώσος Ναύαρχος ολλανδικής καταγωγής, ο οποίος επί τσάρου Νικολάου Α' εστάλη στη Μεσόγειο (1827), κατόπιν σχετικής συμφωνίας των τριών Προστάτιδων Δυνάμεων (Αγγλίας - Γαλλίας και Ρωσίας) για να λάβει μέτρα καταστολής της πειρατείας καθώς παρακολούθησης του Τουρκικού στόλου από κοινού μαζί με τον Αγγλικό και Γαλλικό Ναυτικό. To πραγματικό πλήρες όνομά του υπήρξε Lodewijk Sigismund Vincent Gustaaf van Heyden το οποίο εν συνεχεία, μετά την εισχώρησή του στις ρωσικές δυνάμεις μετατράπηκε σε Login Petrovich Geiden. Τον Οκτώβριο του 1827, ο Χέϋδεν πρωτοστάτησε ως επικεφαλής του Ρωσικού Στόλου, μαζί με τους Κόδριγκτον (Edward Codrington) και Δεριγνύ (Henri de Rigny) στη σημαντικότατη - για την τελική έκβαση της επανάστασης - Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο Χέϋδεν παρέμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα στον Ρωσικό Ναύσταθμο του Πόρου, αλλά κατόπιν διαφωνιών με τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, ζήτησε να αντικατασταθεί. Εν τέλει επέστρεψε στη Ρωσία όπου έγινε υπασπιστής του Τσάρου.
Στον αντίποδα, ο Μανούσος Κούνδουρος (1860 - 1933) υπήρξε μια σπουδαία πολιτική φυσιογνωμία της Κρήτης, ο οποίος πρωτοστάτησε στους αγώνες αυτονόμησης του νησιού, ηγήθηκε της σχετικής επαναστατικής κίνησης ενώ αργότερα υπήρξε σύμβουλος (υπουργός), βουλευτής και πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας (επί αρμοστείας του πρίγκηπα Γεωργίου) όντας πολιτικός αντίπαλος του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1922 και το 1926 ο Μανούσος Κούνδουρος διατέλεσε Γενικός Διοικητής Κρήτης. Δε θα πρέπει να μας ξενίζει καθόλου η αναφορά στο όνομα του Μανούσου Κούνδουρου σε μια οδό του Πειραιά, καθόσον οι πρώτοι οικιστές του λόφου της Καστέλλας την περίοδο της αναδημιουργίας της πόλης του Πειραιά ήταν Κρήτες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην δυτική πλευρά του υψώματος και προς τον λιμένα Μουνιχίας (Μικρολίμανο ή Τουρκολίμανο), εξ'ου και η ονομασία "Κρητικά". Άλλωστε πολλές οδοί στο συγκεκριμένο τμήμα του λόφου Καστέλλας φέρουν ονόματα που παραπέμπουν στην Κρήτη, λ.χ. οδός Λασιθίου, οδός Κρήτης, οδός Μίνωος, οδός Ίδης, οδός Ηρακλείου κ.ο.κ.
Ορισμένα ακροκέραμα με τη μορφή του "Ερμή" επιμένουν να στέκουν στο άκρο της γκρεμισμένης στέγης του εγκαταλειμμένου κτιρίου.
Ένα λευκό περιστέρι προσθέτει μια όμορφη πινελιά στην κάτωθι λήψη:
Πριν από αρκετά χρόνια, περί τις αρχές της δεκαετίας του 1980, το υπό εξέτασιν διατηρητέο κτίριο παρουσίαζε την κάτωθι εικόνα (σσ. άποψη από την οδό Μανούσου Κούνδουρου 79):
Ας δούμε πως περιέγραφε το Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) το εν λόγω κτίριο:
- Αξιόλογο δισγωνιαίο παραδοσιακό κτίριο με νεοκλασικά στοιχεία και επεμβάσεις στην όψη.
- Την όψη χαρακτηρίζει αυστηρή συμμετρία προς κεντρικό άξονα.
- Εμφανίζει λωρίδα διαχωρισμού των ορόφων.
- Απλές ταινίες με κυμάτια περιβάλλουν τα ανοίγματα ενώ μικρά γείσα με τραβηχτά κυμάτια που στηρίζονται σε ανάγλυφα φουρούσια στέφουν τα ανοίγματα του πρώτου ορόφου.
- Την όψη στεφανώνει γείσο με παραδοσιακά ακροκέραμα.
Η πρόσοψη του εγκαταλειμμένου διατηρητέου κτιρίου επί της οδού Μανούσου Κούνδουρου όπως καταγράφηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2010:
Το πέρασμα του χρόνου και η ανθρώπινη αδιαφορία αποδεικνύονται αμείλικτα.
Κατά το πρώτο μισό της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, το υπό εξέτασιν διατηρητέο κτίριο συνολικού εμβαδού 110 τετραγωνικών μέτρων αποκαταστάθηκε υπό την επίβλεψη της εταιρείας PnP Design & Construction Group των αδελφών Ρέππα.
Κείμενο - Πηγές:
Το κείμενο είναι πρωτότυπο, προϊόν προσωπικής έρευνας, προσωπικής εργασίας και προσωπικών εκτιμήσεων. Στοιχεία και πληροφορίες ελήφθησαν από τις κάτωθι πηγές:
- "Οδωνυμικά του Πειραιά", Μάρω Βουγιούκα - Βασίλης Μεγαρίδης, Εκδόσεις Φιλιππότη
- ΥΠΕΚΑ
Φωτογραφίες:
- Όλες οι σύγχρονες φωτογραφίες του αφιερώματος ανήκουν στον γράφοντα το ιστολόγιο, διέπονται από κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας και προέρχονται από την προσωπική μου φωτογραφική σελίδα (ALL RIGHTS RESERVED).
- Απαγορεύεται ρητά η χρήση, προβολή, αντιγραφή ή/και αναδημοσίευση με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο.
- Όσοι παρανομούν διώκονται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Στο αριθμό 2 της Κουδούρου (στο "σκάσιμο" της Ηρακλέους), μια από τις ωραιότερες θέσεις της πόλης, υπάρχει ένα απλό σπίτι, περιβαλόμενο από μάντρα. Σε αυτό κατοικούσε ένας θαυμάσιος άνθρωπος: ο Γιάννης Μοσχολιός. Δεν ζει εδώ και 4-5 χρόνια.... Αυτός ο αξαίρετος Πειραιώτης, ένας από τους μεγαλύτερους βιομήχανους της χώρας (ΧΗΜΙΚΑ ΜΟΣΧΟΛΙΟΣ), δούλευε και ευεργετούσε σιωπηρά μέχρι τον θάνατό του. Αυτά τα ελάχιστα μόνο γράφω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔημοσθένης Μπούκης του Γιάννη
Μπράβο και πάλι. Πραγματικά με κάνεις να στενοχωριέμαι και να χαίρομαι ταυτόχρονα, όταν βλέπω τις φωτογραφίες σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜόνο που το συγκεκριμένο κτίριο δεν έφτασε στην κατάσταση που είναι επειδή ο χρόνος είναι αμείλικτος αλλά επειδή ο ιδιοκτήτης του και ιδιοκτήτης του διπλανού φρόντισε να του αφαιρέσει την σκεπή και τα πατώματα εν μια νυκτί με την ελπίδα φαντάζομαι να επισπεύσει την κατάρρευσή του. Διερωτώμαι όμως αν το κτίριο καταρρεύσει και σκοτώσει κάποιον περαστικό κατά την διάρκεια ενός σεισμού ας πούμε θα πάει κάποιος φυλακή? Που είναι πολιτεία να επιβάλει στον ιδιοκτήτη να προστατεύσει του πεζούς με φράγματα όπως προβλέπει ο νόμος? Αλλά μάλλον για άλλη μια φορά αποδεικνύεται πως το άρθρο 4 του συντάγματος δεν ισχύει για όλους το ίδιο.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Anonymoys 28-09-2012
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι όπως υποθέτω γνωρίζετε, δεν είναι η μόνη περίπτωση ασυνείδητου ιδιοκτήτη ο οποίος επιθυμεί την κατάρρευση του διατηρητέου που έχει στην κατοχή του... Δυστυχώς... Τη λεπτομέρεια περί της κυριότητος δεν τη γνώριζα και καλό είναι που καταγράφεται έστω και εδώ...
Σας ευχαριστώ πολύ.
Μη με ευχαριστέίτε. Εχω μεγαλώσει σε αυτή την γειτονιά και την πονάω όντας ένας από τους τελευταίους εναπομείναντες (στο τέλος των 40 μου). Θυμάμαι ακόμα και τους κατοίκους αυτού του σπιτιού. Παιδιά παίζαμε πάνω σε αυτά τα πεζούλια. Η φωνή της κυρίας Ζωής (μία γιαγιά που πέθανε σε πολύ βαθιά γεράματα και η οποία έμενε στο ισόγειο) όταν μας μάλωνε γιατί την ζαλίζαμε με τα παιγνίδια μας, ακόμα ηχεί στα αυτιά μου. Αυτή η πλατειούλα στην οποία είναι αυτό το σπίτι κάποτε πριν 30-35 χρόνια έσφυζε από ζωή. Μιλάω για τότε που κατοικείτο από Πειραιώτες και όχι νεόπλουτους των βορείων προαστείων (το ορθογραφικό λάθος είναι εσκεμμένο). Τότε που υπήρχαν ακόμα το μανάβικο του κυρ Θανάση το ψιλικατζίδικο του κυρ Βαγγέλη το μπακάλικο του Σολωμού κ.α. Τότε που γύριζαν ταινίες στο Τουρκολίμανο χρησιμοποιώντας την μηχανή του κυρ Θανάση για πάει βόλτα η Βουγιουκλάκη με τον πατέρα της υποδυόμενη την Κατερίνα κόρη του ψαρά Νίκου στην ταινία "ΤΟ ΠΙΟ ΛΑΜΠΡΟ ΑΣΤΕΡΙ" (1967).
ΑπάντησηΔιαγραφήΠονάει λοιπόν να το βλέπουμε έτσι...
Φοβερές αναμνήσεις.
ΑπάντησηΔιαγραφήΧαίρομαι που μένουν αποτυπωμένες έστω και ως σχόλιο εδώ.
Σας ευχαριστώ πολύ!